Chapitre 16

Tongana Nyen Mo Lingbi ti Ga Ndulu na Nzapa

BE TI mbeni gene so atambela na mbage ti Orient ado tongana lo baa lege ti vorongo ti azo na ya mbeni da ti nzapa ti aBouddhiste. Ataa so a-image na ya ni ayeke pepee ti Marie wala ti Christ, mingi ti asalango ye ni akpa ti da ti nzapa ti kodoro ti lo. Na tapande, lo baa salango kusala na achapelet nga na abia ti sambela. Ambeni zo abaa nga mara ti ye so. Na Poto ti To wala ti Do, lege so awavorongo ayeke tara ti ga ndulu na Nzapa wala aye ti vorongo ti ala akpa tele mingi.

² Azo mingi atara mbilimbili ti ga ndulu na Nzapa na sambelango lo. A fa nda ti sambela tongana “mbeni lisoro so zo ayeke sala na ye so ayeke nzoni-kue—Nzapa, anzapa, mbeni ndo so ayeke kota ahon zo, wala ambeni ngangu so ayeke kota ahon.” (The New Encyclopædia Britannica) Ye oko, tongana ala ga ndulu na Nzapa na ya sambela ambeni abi be ti ala gi na ndo ti ye so ala lingbi ti wara da. Na tapande, mbeni koli ahunda na mbeni oko ti aTémoin ti Jéhovah: “Tongana mo sambela teti mbi, fade akpale so mbi yeke na ni na ya ti sewa ti mbi, na ndo ti kusala, nga na seni ti mbi ayeke hunzi?” Biani, koli ni abi be ti lo tongaso, ye oko azo mingi asambela na ala baa so akpale ti ala angba lakue. Tongaso e lingbi ti hunda, ‘Ngbanga ti nyen e lingbi biani ti ga ndulu na Nzapa?’

NGBANGA TI NYEN TI GA NDULU NA NZAPA

³ Sambela ayeke pepee gi mbeni senge ye ti sala, wala gi mbeni lege ti wara ye. Kota nda ti gango ndulu na Nzapa ayeke ti wara kpengba songo na lo. Tongaso, a lingbi asambela ti e ague biani na Jéhovah Nzapa. David wasalango psaume atene: “[Jéhovah, NW] ayeke ndulu na azo kue so adi iri ti lo.” (Psaume 145:18) Jéhovah ahiri e ti li na ya ti mbeni songo ti siriri na lo. (Ésaïe 1:18) Ala so akamata hiringo ndo so ayeda na wasalango psaume so atene: “Me a yeke nzoni na mbi ti ga ndulu na Nzapa.” Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so ala so aga ndulu na Jéhovah Nzapa ayeke wara ande taa ngia na siriri ti yingo.—Psaume 73:28.

⁴ Ngbanga ti nyen a lingbi e sambela Nzapa ti mu maboko na e tongana lo ‘hinga ye so e ye kozoni si e hunda lo’? (Matthieu 6:8; Psaume 139:4) Sambela afa so e yeke na mabe na Nzapa na e baa lo tongana Lingu ti “matabisi kue ti nzoni, na matabisi ti mbilimbili kue.” (Jacques 1:17, NW; aHébreu 11:6) Jéhovah awara ngia na ya asambela ti e. (aProverbe 15:8) Lo yeke na ngia ti ma atene ti sepelango na ti singila so alondo na be ti e, legeoko tongana mbeni baba awara ngia na mango kete molenge ti lo so afa na lo atene ti singila so alondo na be ti lo. (Psaume 119:108) Na ndo so nzoni songo ayeke da na popo ti baba na molenge, nzoni lisoro ayeke nga da. Mbeni molenge so andoyee lo aye ti sala tene na baba ti lo. A yeke legeoko tongana ye ni andu songo ti e na Nzapa. Tongana e baa na nenee ni biani ye so e manda na ndo ti Jéhovah nga na ndoyee so lo fa na e, fade e yeke na kota nzala ti sala na lo tene ni na ya sambela.—1 Jean 4:16-18.

⁵ Tongana e ga ndulu na Nzapa ti Nduzu Ahon Kue, ataa a lingbi e gi be ti e ahon ndo ni pepee na ndo mbilimbili tene so e yeke tene, a lingbi e kpe mbito ti lo. (aHébreu 4:16) Lege ayeke da lakue ti ga ndulu na Jéhovah. So taa kota matabisi so e wara ti ‘fa tene ti be ti e’ na Nzapa na ya ti sambela! (Psaume 62:9 [62:8, NW]) Mungo Jéhovah na nenee ni aga na nzoni songo na lo, legeoko tongana ti so Abraham mbeni be-taa-zo aduti na ni tongana ndeko ti Nzapa. (Jacques 2:23) Ye oko, tongana e yeke sambela Kota Gbia na Seigneur ti ndagigi, a lingbi e sala ye so lo hunda ti ga ndulu na lo.

AYE SO AHUNDA TI GA NDULU NA NZAPA

⁶ A hunda nginza ti ga ndulu na Nzapa? Azo mingi ayeke futa mbeni ye na amokonzi-nzapa si asambela teti ala. Ambeni abaa so fade ayeke ma sambela ti ala alingbi na ye so ala futa. Ye oko, Tene ti Nzapa afa oko pepee so ahunda na e nginza si e ga ndulu na Jéhovah na ya ti sambela. Lo mu na zo senge aye ti yingo na adeba nzoni so aga na lege ti mbeni songo na Lo na ya ti sambela.—Ésaïe 55:1, 2.

⁷ Tongaso, a hunda nyen? Mbeni oko ti akota ye so ahunda ayeke ti tene be ti zo aduti na lege ni. (2 Chronique 6:29, 30; aProverbe 15:11) Na ya ti be ti e, e lingbi ti duti na mabe na Jéhovah Nzapa tongana “Lo so ama sambela” na “zo ti futa ye na ala so agi lo na be ti ala kue.” (Psaume 65:3 [65:2, NW]; aHébreu 11:6) A hunda e nga ti duti na taa be-ti-molenge. (2 aGbia 22:19; Psaume 51:19 [51:17, NW]) Na ya ti mbeni oko ti atoli ti lo, Jésus Christ afa so tongana mbeni wamungo lampo so abaa tele ti lo kota pepee aga ndulu na Nzapa na taa be-ti-molenge lo fa na gigi so lo yeke mbilimbili ahon mbeni Farizien so asala baba. (Luc 18:10-14) Tongana e ga ndulu na Nzapa na ya ti sambela, zia e glisa pepee so “azo kue so ayeke na be ti fandara, ala yeke ye ti sioni mingi na le ti [Jéhovah, NW].”—aProverbe 16:5.

⁸ Tongana e ye si Nzapa akiri tene na asambela ti e, a lingbi e kpe lege kue ti siokpari. Tongana disciple Jacques awa ambeni zo ti ga ndulu na Nzapa, lo kiri lo tene: “I sukula amaboko ti i, i azo so asala siokpari, na i azo ti be use, i sukula be ti i.” (Jacques 4:8, NW) Même azo ti sioni alingbi ti li na ya mbeni songo ti siriri na Jéhovah tongana ala gbian be ti ala na ala zia ngbele lege ti ala. (aProverbe 28:13) E lingbi ti ga na gbele Jéhovah pepee tongana e tene gi na yanga so e zia ngbele lege ti e awe. Mbeti ti Nzapa atene: “Le ti [Jéhovah, NW] ayeke na ndo azo ti mbilimbili, na me ti lo ayeke ma sambela ti ala; me le ti [Jéhovah, NW] ake ala so asala sioni.”—1 Pierre 3:12.

⁹ Bible atene: “Zo oko ti mbilimbili, so asala nzoni na lo sala siokpari pepee, ayeke na sese so pepee.” (Zo-ti-fa-tene 7:20) Ni laa mo lingbi ti hunda: ‘Tongaso, e lingbi ti ga ndulu na Jéhovah Nzapa tongana nyen?’ Mbeti ti Nzapa akiri tene: “Tongana mbeni zo asala siokpari, e yeke na zo ti mu maboko na e, lo so ayeke na tele ti Baba, Jésus Christ, lo ti mbilimbili.” (1 Jean 2:1, NW) Ataa so e yeke awasiokpari, e lingbi ti ga ndulu na Nzapa na mbito pepee ti sala tene na lege ti Jésus Christ, lo so akui tongana kota ngele teti e. (Matthieu 20:28) Lo yeke oko lege so e lingbi ti mu ti ga ndulu na Jéhovah Nzapa. (Jean 14:6) E lingbi pepee ti kamata matabisi ti kota ngele ti Jésus tongana ye senge na ti sala siokpari na mbana. (aHébreu 10:26) Ye oko, tongana e yeke sala ngangu ti e kue ti kpe ye ti sioni me ngoi na ngoi e glisa lege, e lingbi ti gbian be ti e na ti hunda pardon na Nzapa. Tongana e ga ndulu na lo na be-ti-molenge, fade lo ma e.—Luc 11:4.

ANGOI TI SALA TENE NA NZAPA

¹⁰ Jésus Christ amu na nenee ni mingi songo ti lo na Jéhovah. Tongaso, Jésus abata mbeni ngoi ti sala tene na Nzapa na ya ti sambela gi lo oko. (Marc 1:35; Luc 22:40-46) E yeke sala nzoni na mungo peko ti Jésus nga na sambelango Nzapa lakue lakue. (aRomain 12:12) A yeke na lege ni ti to nda ti la oko oko na sambela, nga kozoni si e gue ti lango, a lingbi e kiri singila na Jéhovah teti akusala ti lango ni so. Na ya ti lango oko oko, leke na be ti mo ti ga ndulu na Nzapa “na ngoi kue.” (aÉphésien 6:18) E lingbi nga ti sambela gi na be ti e, na e hinga so fade Jéhovah ayeke ma e. Salango tene gi e oko na Nzapa amu maboko na e ti kpengba songo ti e na lo, nga sambelango Jéhovah la oko oko ayeke mu maboko na e ti ga lakue ndulu na lo mingi ahon.

¹¹ Jéhovah ayeke ma nga asambela so atene teti ambeni bungbi ti azo. (1 aGbia 8:22-53) E lingbi ti ga ndulu na Nzapa tongana mbeni sewa, na mokonzi ti sewa ayeke mu li ni na ya sambela. Salango tongaso akpengba dutingo ti sewa ni, na Jéhovah ayeke ga taa zo na le ti akete molenge tongana ala ma ababa na mama so ayeke sambela Nzapa na taa be-ti-molenge. Ye ni ayeke tongana nyen tongana mbeni zo amu li ni teti azo mingi na ya ti sambela, na tapande na bungbi ti aTémoin ti Jéhovah? Tongana e yeke na popo ti azo ni, zia e ma sambela ni mbilimbili si na nda ni e lingbi ti tene na be ti e kue “Amen,” so aye ti tene “Zia a duti tongaso.”—1 aCorinthien 14:16.

ASAMBELA SO JÉHOVAH AMA

¹² Ambeni alingbi ti baa so Nzapa ayeke kiri tene na asambela ti ala pepee ataa so ala sambela lo na lege ti Christ. Ye oko, bazengele Jean atene: “Tongana e hunda mbeni ye oko na lege ti ye so be ti [Nzapa] aye, fade lo ma e.” (1 Jean 5:14, NW) Tongaso, a lingbi e hunda ye so ague legeoko na ye so be ti Nzapa aye. Teti so lo bi be ti lo na nzoni dutingo ti e na lege ti yingo, ye kue so andu ni ayeke taa ye so a lingbi e sambela ngbanga ni. A lingbi e tiri ngangu na gbanda ti bi be ti e kue gi na ndo ti aye ti mitele. Na tapande, ataa so a yeke na lege ni ti sambela teti ndara na ngangu ti hon ndo ti kobela, a lingbi gingo be na ndo dutingo na seni amu kozo ndo na aye ti yingo pepee. (Psaume 41:1-3) Ngbanga ti so lo baa so lo bi giriri be ti lo mingi na ndo seni ti lo, mbeni wali so ayeke Chrétien ahunda na Jéhovah ti mu maboko na lo ti baa kobela ti lo na lege ni. Na pekoni, akpale ti seni ti lo aduti taa kota ye mbeni pepee, na lo baa so amu na lo ‘ngangu so ahon senge ngangu ti zo.’ (2 aCorinthien 4:7) Nzala ti lo ti mu maboko na ambeni zo na lege ti yingo aga kota, na pekoni lo ga wafango tene ti Royaume na ngoi kue.

¹³ E lingbi ti zia nyen na ya ti sambela ti e si Jéhovah awara ngia ti ma ni? Jésus Christ afa na adisciple ti lo lege ti sambela. Na ya tapande ti sambela so asu na Matthieu 6:9-13, lo fa molongo ti aye so e lingbi ti sambela biani ngbanga ni. Ye nyen alingbi ti duti na kozo ndo na ya asambela ti e? A lingbi iri ti Jéhovah Nzapa na Royaume ti lo aduti akozo ye ni. A yeke na lege ni ti hunda aye so atia e na lege ti mitele. A yeke nga kota ye ti hunda pardon teti asiokpari ti e nga si alungula e na gbe ti atara ti zo ti sioni, Satan Diable. Jésus ahunda na e pepee ti he sambela so na bia wala ti tene ni lakue lakue, ti diko ni na bingo be na ndo ni pepee. (Matthieu 6:7) Fade a yeke duti mara ti songo wa tongana mbeni molenge atene lakue gi oko tene na baba ti lo?

¹⁴ Na peko ti asambela ti hundango ye na ti totongo na lo be ti e kue, a lingbi e sambela ti sepela nga ti kiri singila na lo. (aPsaume 34:2 [34:1, NW]; 92:2 [92:1, NW]; 1 aThessalonicien 5:18) E lingbi nga ti sambela teti ambeni zo. Asambela teti aita ti e ti yingo so awara kpale wala so asala ngangu na ala afa so e bi be ti e na ala, na Jéhovah ayeke na ngia ti ma e na salango atene tongaso. (Luc 22:32; Jean 17:20; 1 aThessalonicien 5:25) Biani, bazengele Paul asu na mbeti: “I gi be ti i na ye oko pepee, me na ya ye kue i fa na Nzapa ye so i ye, na lege ti sambela na ti hunda mingi na tene ti singila; na fade siriri ti Nzapa so ahon bibe kue abata be ti i na ya Christ Jésus.”—aPhilippien 4:6, 7.

ZIA TI SAMBELA PEPEE

¹⁵ Ataa so hingango ye ti mo na ndo ti Nzapa ayeke gue na li ni, mo lingbi ti baa so ngoi na ngoi akiri tene na asambela ti mo pepee. Ye tongaso alingbi ti si ngbanga ti so a yeke ngoi ni pepee ti tene Nzapa akiri tene na mbeni sambela so andu gi mo. (Zo-ti-fa-tene 3:1-9) Jéhovah alingbi ti zia lege si mbeni kpale angba teti mbeni kete ngoi, me lo yeke kiri tene na asambela na lo hinga taa ngoi ti sala ni.—2 aCorinthien 12:7-9.

¹⁶ Sambelango ti e lakue afa na gigi so e bi be ti e kue na ye so e yeke tene na Nzapa. (Luc 18:1-8) Na tapande, e lingbi ti hunda Jéhovah ti mu maboko na e ti hon ndo ti mbeni wokongo. Na ngbango lakue ti sambela nga na salango ye alingbi na asambela ti e, e yeke fa so be ti e ayeke nzoni. A lingbi e fa ye polele na e tene taa tene na ya ti sambela ti e. A yeke biani kota ye ti sambela na ngangu tongana e yeke na ya ti tara. (Matthieu 6:13) Tongana e ngba ti sambela na ngoi so e yeke sala ngangu ti kanga nzala ti e ti sala siokpari, fade e baa tongana nyen Jéhovah ayeke mu maboko na e. Fade a yeke kpengba mabe nga na songo ti e na lo.—1 aCorinthien 10:13; aPhilippien 4:13.

¹⁷ Tongana e duti lakue ndulu ti sambela na salango kusala ti nzoni-kue na Jéhovah Nzapa, fade e baa so e yeke sala na lo pepee gi na ngangu ti e mveni. A yeke Jéhovah si amu ngangu ti sala ni. (1 aCorinthien 4:7) Ti hinga ni ayeke mu maboko na e ti duti na taa be-ti-molenge na a yeke sala si asongo ti e na lo aga nzoni ahon. (1 Pierre 5:5, 6) Biani, e yeke na akpengba ye so amu lege na e ti ngba lakue ti sambela. Asambela so e tene na be kue nga na taa hingango ye na ndo lege ti ga ndulu na Baba ti e ti ndoyee so ayeke na yayu ayeke sala si fini ti e aduti biani na ngia.

SALANGO LISORO NA JÉHOVAH AYEKE GI NA MBAGE OKO PEPEE

¹⁸ Tongana e ye si Nzapa ama asambela ti e, a lingbi e ma tene so lo tene. (Zacharie 7:13) Lo yeke to mbeni pepee atene ti lo na lege ti aprophète so asala tene na gbe ti yingo ti lo, na oko pepee na lege ti aye ti ayingo sioni. (Deutéronome 18:10-12) Ye oko, e lingbi ti ma Nzapa na mandango Tene ti lo, Bible. (aRomain 15:4; 2 Timothée 3:16, 17) Legeoko tongana ti so e manda ti sala nzala ti mbeni kobe ti mitele so ayeke nzoni teti seni ti e, a wa e ti “duti na nzala mingi ti dulait so ayeke na handa oko pepee ti tene ni.” Gi ti wara nzala ti kobe ti yingo na dikongo Tene ti Nzapa la na la.—1 Pierre 2:2, 3, NW; Kusala 17:11.

¹⁹ Gbu li ti mo na ndo ye so mo yeke diko na ya ti Mbeti ti Nzapa. (aPsaume 1:1-3; 77:11, 12) So aye ti tene ti bi be na ndo ye so mo yeke diko. Mo lingbi ti haka ni na lege so tele ti zo ayeke sala kusala na kobe so lo te. Mo lingbi ti gbu nda ti kobe ti yingo na hakango ye so mo yeke diko na aye so mo hinga kozoni awe. Baa tongana nyen tene ni andu fini ti mo, wala bi be na ndo ye so a fa na mo na ndo alengo na akusala ti Jéhovah. Tongaso, na lege ti mandango ye teti mo mveni, mo lingbi ti kamata kobe ti yingo so Jéhovah amu. Fade a sala si mo ga ndulu mingi ahon na Nzapa na a mu maboko na mo ti hon ndo ti akpale ti la oko oko.

²⁰ Mo lingbi nga ti ga ndulu na Nzapa na mango lisoro so ayeke sala na ndo ti Tene ti lo na abungbi ti achrétien, legeoko tongana azo ti Israël ama giriri nzoni tongana ala bungbi ti ma dikongo Ndia ti Nzapa na gbele azo kue. Awafango ye ti ngoi ni ka adiko Ndia ni na wa, na tongaso ala mu maboko na azo so ama ala ti gbu nda ni na ti londo ti sala ye alingbi na ni. Ye so aga na kota ngia. (Néhémie 8:8, 12) Tongaso sala si mo ga lakue na abungbi ti aTémoin ti Jéhovah. (aHébreu 10:24, 25) Fade a mu maboko na mo ti gbu nda ti hingango ye ti Nzapa na ti sala ye alingbi na ni na ya fini ti mo na fade a mu na mo taa ngia. Ti duti mbage ti sewa ti aita so ayeke aChrétien na ndo le sese kue ayeke mu ande maboko na mo ti ngba lakue ndulu na Jéhovah. Tongana ti so e yeke baa, fade mo lingbi ti wara taa nzoni dutingo na popo ti mara ti Nzapa.

TARA HINGANGO YE TI MO

Ngbanga ti nyen a lingbi mo ga ndulu na Jéhovah?

Ambeni ye so ahunda ti ga ndulu na Nzapa ayeke so wa?

Ye nyen mo lingbi ti zia na ya ti asambela ti mo?

Ngbanga ti nyen a lingbi mo zia ti sambela pepee?

Laso mo lingbi ti ma Jéhovah tongana nyen?

[Ahundango Tene ti Manda na Ye]

1. Aye wa ayeke legeoko na ya ti alege ti vorongo mingi?

2. Ambeni afa nda ti sambela tongana nyen, na ngbanga ti nyen azo mingi ayeke sambela?

3. A lingbi e sambela zo wa, na ngbanga ti nyen?

4, 5. (a) Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti sambela Nzapa? (b) Mara ti songo wa e lingbi ti leke ni na Nzapa na lege ti sambela?

6, 7. Ataa so Nzapa ahunda nginza pepee si lo ma asambela ti e, ye wa lo hunda na e tongana e yeke sambela?

8. Tongana e ye si Nzapa akiri tene na asambela ti e, a lingbi e sukula e mveni na aye wa?

9. A lingbi e sambela Jéhovah na lege ti zo wa, na ngbanga ti nyen?

10. Na tene ti sambela, tongana nyen e lingbi ti manda Jésus, na ambeni ngoi wa ayeke da ti sambela gi e oko?

11. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi asewa asambela legeoko? (b) Tongana e tene “Amen” na nda ti sambela, a ye ti tene nyen?

12. (a) Ngbanga ti nyen Nzapa ayeke kiri tene na ambeni sambela pepee? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi e bi be ti e pepee gi na ndo ti aye so atia e mveni tongana e yeke sambela?

13. Tongana ti so Matthieu 6:9-13 afa ni, ambeni ye wa so ayeke na lege ni e lingbi ti zia na ya ti asambela ti e?

14. Na tele ti asambela ti hunda ye, asambela wa e lingbi ti tene?

15. Tongana e baa so akiri tene na asambela ti e pepee, a lingbi e da be ti e na nyen?

16. Ngbanga ti nyen a lingbi e zia ti sambela pepee, na tongana nyen ye so alingbi ti ndu songo ti e na Nzapa?

17. Fade e wara ye ti nzoni wa tongana e duti ndulu ti sambela na salango kusala ti Nzapa?

18. E lingbi ti ma Nzapa tongana nyen?

19. Ye ti nzoni wa mo yeke wara tongana mo yeke gbu li ti mo na ndo ye so mo diko na ya ti Mbeti ti Nzapa?

20. Gango na abungbi ti aChrétien ayeke mu maboko na e tongana nyen ti ga ndulu na Nzapa?

[Foto so amu lembeti 157 kue]