‘Kiꞌne Xa Maganu Dagaati’

1, 2. Phenxeqosxete barra 33 M.D. mayi ikkino? Yihowate haaro daga miilla ikkitinori ayeooti? (Umi misile lai.)

PHENXEQOSXETE barra 33 M.D. uullate aana Yihowa dagara dhaggete coyi ikkino. Hakko barra lowo coyi soorramino. Yihowa ayyaanisinni haaro daga yaano, ayyaanaame Isiraeele woy “Maganu Isiraeele” kalaqino. (Gal. 6:16) Hakkuyi kawa labballu barcimansa Maganu dagara malaate ikkase gattino; tini Abirahaami diri kawa mite yine assinoonnite lowo soorrooti. Hawaariya Phaawuloosi tenne haaro daga miila ikkinohu mittu mittunku manchire togo yee borreessino: “Barcimasi ayyaanunni wodanu barcimaati.”—Rom. 2:29.

² Haaro Maganu dagati umi miilla hawaariyaatetenna Yerusaalamete mitto mine sagannatete gamba yitinote xibbe saꞌannote wole Kiristoosi rosaanooti. (Looso 1:12-15) Insa qullaawu ayyaani dirrinsa gedensaanni ayyaanaame Maganu ooso ikkitino. (Rom. 8:15, 16; 2 Qor. 1:21) Ayyaanu dirrasi Yihowa Higgete gondooro Kiristoosi mereerima ikkinohunna mundeesinni xintinohu haaru gondoorinni riqiwinota buuxissanno. (Luq. 22:20; Ibi. 9:15) Tini rosaano Yihowata haaro daga miilla, isiha haaro manna ikkitino. Insa, Phenxeqosxete Ayyaana ayirrisara Roomu gobbanni Yerusaalame dayinohu Yihudu manniranna Yihudimmate widira higinohu addi addi afoo coyiꞌranno mannira sabbakkanno gede qullaawu ayyaani kaaꞌlinonsa. Kuni manni, buuramino Kiristaani uminsa afiinni sabbakanna “Maganunnita dhaggete coyibba” macciishshino.—Looso 2:1-11.

MAGANUNNITA HAARO DAGA

3-5. (a) Pheexiroosi Phenxeqosxete barra Yihudu mannira ma kulinonsa? (b) Yihowati haaro daga umi qara batidhanni hadhinohu hiittoonniiti?

³ Yihowa Yihudootunna Yihudimmate widira soorramino manni haaro daga woy Kiristaanu songo miilla ikkanno gede doogo fanate hawaariya Pheexiroosi horoonsiꞌrino. Pheexiroosi Phenxeqosxete barra, Yihudootu “haqqu aana sutte shitinoha” Yesuusa “Maganu Mootichanna Kiristoosi assinosi” daafira Yihudu manni ammane adha hasiissannonsata worbimmatenni coyiꞌrino. Mannootu ma assa hasiissannonsaro xaꞌmituta Pheexiroosi togo yee qolino: “Maaro eꞌe, mittu mittunku cubboꞌne maarranni gede Yesuusi Kiristoosi suꞌminni cuuamme; mulla uyinannita qullaawu ayyaani elto adhitinannina.” (Looso 2:22, 23, 36-38) Hakko barra 3,000 ikkanno manni haaro daga woy ayyaanaame Isiraeele aana lexxino. (Looso 2:41) Hakkuyi gedensaanni hawaariyaate diinaggaabbe sabbakansa dancha guma abbitino. (Looso 6:7) Haaro daga kiiro lexxitanni hadhino.

⁴ Gedensaanni dancha duduwo Samaariyu mannirano sabbankoonni; tini dancha guma abbitino. Wongeelaawichu Filiphoosi hakkiicho lowo manna cuuino; ikkollana insa qullaawa ayyaana bayichonko diafidhino. Yerusaalamete noohu aliidi bisi Pheexiroosinna Yohaannisi Kiristaana ikkinohu Samaariyu manniwa soyi; insa marte “anga aanaho wortunsata, insa qullaawa ayyaana adhitu.” (Looso 8:5, 6, 14-17) Konni garinni, kuni Samaariyu mannino qullaawu ayyaaninni buurantinote ayyaanaame Isiraeele miilla ikkino.

⁵ Maganu xaano hawaariya Pheexiroosi horoonsiꞌre 36 M.D., wolu manni haaro daga yaano ayyaanaame Isiraeele wido ikkanno faro fani. Konni garinni Roomu wottaaddari roorrichi Qornelewoosi, fiixisinna jaallasi halaale macciishshitu. (Looso 10:22, 24, 34, 35) Qullaawu Maxaafi togo yaanno: “Pheexiroosi coyiꞌre gudikkinni . . . , qaale macciishshitanni noorira [Yihudootu wido ikkitinokkirira] qullaawu ayyaani dirri. Wole daga mannirano qullaawu ayyaani elto dirritino daafira Pheexiroosi ledo dagginoti barcintino ammanaano dhaggeeffattu.” (Looso 10:44, 45) Konni garinni haaro daga woy ayyaanaame Isiraeele miilla ikkate faro barciminokkihu Isiraeelete wido ikkinokki mannirano faꞌnantu.

“SUꞌMISIRA IKKANNO MANNA”

6, 7. Haaro daga miilla ‘Yihowa suꞌmira ikkanno manna’ ikkitinota leellishshinohu hiitte doogganniiti?

⁶ Umi xibbi diri Kiristaanihu aliidi bisi 49 M.D., assiꞌrino gambooshshiwa Yaaqoobi togo yiino: “Maganu Isiraeelete gaꞌre ikkitinokki gosa giddonni suꞌmisira ikkanno manna adhate mite yee illesi insawa qolino gara Simiooni [Pheexiroosi] seekke odeessino.” (Looso 15:14) Tenne Yihowa suꞌma dudubbannote haaro daga giddo Yihudootunna insa wido ikkinokki mannino no. (Rom. 11:25, 26⁠a) Gedensaanni Pheexiroosi togo yee borreessino: “Konni albaanni kiꞌne mitte daga diꞌꞌikkitinoonni, xa kayinni Maganu dagaati.” Tenne dagara uyinoonni halaafinate kulanni isi lede togo yiino: “Kiꞌne kayinni tunsichu giddonni maalaꞌlinanni xawaabbiwa woshshinoꞌne Maganita ‘dhaggete akatta halashshitine dudubbinanni gede dooramino sircho, nugussanna kakkalaano, qullaawa daga, baxxino miinja ikkate doorantinoonni dagaati.’” (1 Phe. 2:9, 10) Insa Magano riqibbannoreetinna suꞌmasi faajjete dudubbe iso guwisidhannoreeti. Hattono waajjitukkinni Yihowa Kalqete Alamera Aliidiha ikkinota farcidhannoreeti.

⁷ Yihowa maalu Isiraeele yiinonte gede ayyaanaame Isiraeele miillano “galataꞌya duduwanno gede doodhoommo mannaꞌya” yiinonsa. (Isa. 43:21) Hundi Kiristaani hatte yannara nooti kaphu ammaꞌno xawo fultanno gede asse Yihowa calla halaalaancho Magano ikkinota waajjikki duduwino. (1 Tes. 1:9) Insa Yihowanna Yesuusi daafira “Yerusaalamete, Yihudu gobba woꞌmate, Samaariyahonna uullate qacce geeshsha” farcidhino.—Looso 1:8; Qol. 1:23.

8. Hawaariya Phaawuloosi umi xibbi diro heeꞌrinoha Maganu manna mayyee qorowisiisino?

⁸ Umi xibbi dirihu Yihowa ‘suꞌmira ikkanno manni’ miilla giddo mittu waajjannokkiho hawaariya Phaawuloosiiti. Isi Magano affinokki fullahaano albaanni Yihowa aliidi Magano ikkinota waajjikkinni coyiꞌranni togo yiino: “Alamenna aanase noore kalaqino Magani, Isi nooha, hattono iiminna uullate Mooticha ikkino daafira mannu loosino beetemeqidesera diheeꞌranno.” (Looso 17:18, 23-25) Phaawuloosi misiyoone ikke sayikkimeeshsho haꞌri yannara jeefote ‘Maganu suꞌmira ikkanno manna’ togo yee qorowisiisino: “Ani haꞌrummo gedensaanni marartannokki hiyyeeyye mereeroꞌne eꞌannotanna hoshsha shaqqillunni amaddannokkita afoommo; hattono rosaano insa harunsitanno gede assiꞌrate kiꞌne umiꞌne mereerinni mannootu kaꞌe shokkashsho coye coyidhanno.” (Looso 20:29, 30) Balanxe kulloonninte gede umi sani goofimarchira tini kaadaasine fultino.—1 Yoh. 2:18, 19.

9. Hawaariyaate reyite gooffu gedensaanni mayi ikkino?

⁹ Hawaariyaate reyite gooffuhu gedensaanni, hatti kaadaasine halaꞌlite Suꞌmu Kiristinni beetekiristaanna kalaqqino. Kuni suꞌmu Kiristaani Yihowa ‘suꞌmira ikkanno manna’ ikka agure batinye Qullaawu Maxaafi tironsa giddonni Maganu suꞌma fushshe hoolino. Insa Magano affinokki daga bude harunsitino; hattono Qullaawu Maxaafi aana xintaminokki rosinsanni, ‘qullaawaho’ yitanno olinsanninna maaeelu amanyootinsanni Maganu suꞌma xonsiissino. Konni daafira, lowo diro Yihowara uullate aana billaallite heedhannori ammanantino soqqamaano noosiha ikkirono ‘suꞌmisira ikkannohu’ daraajjaino manni heeꞌrisikki keeshshino.

MAGANU DAGA GALAGALTE ILANTU

10, 11. (a) Yesuusi sindetenna boddoonu lawishsha coyiꞌri wote maa masaalino? (b) Yesuusi lawishshunni coyiꞌrinori 1914 gedensaanni woꞌminohu hiittoonniiti? Tini mayi guma abbitino?

¹⁰ Yesuusi sindenna boddoonu lawishsha coyiꞌri wote, kaadaasinetenni kainohunni ayyaanaamittete tunsichi daannota balaxe kulino. Isi “mannootu goxxe heedheenna” Daawuloosi daye manchu Beetti wixino sindera aanaho boddoono wixannota coyiꞌrino. Qoleno sindeno boddoonuno ‘alamete goofimarchu barruwa geeshsha’ mitteenni lophannota kulino. Yesuusi “danchu wixi” “Mangistete ooso” ikkitinota, “boddoonu” kayinni “bushu ooso” riqibbannota xawisino. Goofimarchu yannara manchu Beetti lawishshu sinde boddoonuwiinni baddanno gede “middannore” woy sokkaano soyanno. Konni garinni Mangistete ooso gamba assinanni. (Mat. 13:24-30, 36-43) Kuni Yesuusi yiinori woꞌminohu hiittoonniiti? Tini Yihowa uullate aana daga afiꞌrannote ledo mayi xaado afidhino?

¹¹ ‘Alamete goofimarchu’ barruwa hanaffinohu 1914⁠nniti. Hattee olu kai yannara, boode kume ikkitannoti “Mangistete ooso” yaano buuramino Kiristaani Bayira Baabiloone hunda ayyaanaamittetenni qafadame no. Yihowa 1919⁠nni insa hakkiinni fushshinonsa, yaano insa “boddoonu” woy kaphu Kiristaaniwiinni baxxite leeltanno gede assino. Isi “Mangistete ooso” gamba asse daraajjaisiise Isayyaasi borreessino masaalo woꞌmitanno gede assino: “Mitte gobba mittu barri giddo ilantannoni? Woy mitte daga mitte higge ilantannoni? Ikkirono, Tsiyooni game amaddanni heedheennasenni, ooso iltu.” (Isa. 66:8) Tsiyooni, yaano ayyaanu kalaqo amaddinoti Yihowa dirijjite, qullaawu ayyaaninni buurantino oosose kalaqantanno gedenna daraajjaꞌanno gede assitino.

12. Yannankera buuramino Kiristaani Yihowa ‘suꞌmira ikkanno manna’ ikkansa leellishinohu hiittoonniiti?

¹² Hundi Kiristaani gede buurantinori “Mangistete ooso” Yihowa farciꞌraasine ikkitino. (Isayyaasi 43:1, 10, 11 nabbawi.a) Insa danchu amanyootinsanni hattono ‘daga baalantera naqaashe ikkanno gede, Mangistenniha dancha duduwo’ sabbakansanni tenne alamenni baxxitinore ikkitinota leellishshino. (Mat. 24:14; Fil. 2:15) Konni garinni insa haammata miliyoone ikkanno manni Yihowa ledo fiixoomanno gede kaaꞌlitino.—Daanieeli 12:3 nabbawi.b

“LEDOꞌNE HAꞌNEEMMO”

13, 14. Ayyaanaame Isiraeele ikkinokki manni Yihowa halaalunni mangansiꞌratenna isira soqqamate maa assa hasiissannonsa? Qullaawu Maxaafi giddo tenne masaalloonnihu hiittoonniiti?

¹³ Sai birxichira ronsummonte gede, Isiraeelete wido ikkinokki manni Isiraeelete ledo Yihowa magansiꞌra dandaannoha ikkirono, Yihowa gondooro eino dagawa gamba yaa hasiissinonsa. (1 Neg. 8:41-43) Hatteente gede, ayyaanaame Isiraeele wido ikkitinokkiri, “Mangistete ooso” yaano ayyaanunni buuraminohu Yihowa manniwa gamba yaa hasiissannonsa.

¹⁴ Lowo manni tenne goofimarchu yannara Yihowa manni ledo iso magansiꞌrate bobbahannota lame masaalaano balaxxe masaaltino. Isayyaasi togo yiino: “Lowo daga hakka hadhe togo yitanno: ‘Amme, Yihowa ilaala, Yaaqoobi Magani miniwa fullona. Isi doogosi rosiisannonke; ninkeno hodhaanchosira haꞌneemmo.’ Korkaatuno, higge Tsiyooninni, qoleno Yihowa qaali Yerusaalametenni fulanno.” (Isa. 2:2, 3) Masaalaanchu Zekkaariyaasino, ‘lowo daganna wolqaataame gosa, saraawitete Magano Yihowa hasiꞌratenna Yihowa maassiꞌrannonsa gede iso huucciꞌrate Yerusaalame daggannota’ masaalino. Isi konne manna “addi addi afoo coyidhanno daganni gamba yiinohu tonnu manni” gede asse coyiꞌrino; kuni manni lawishshu yaattonni ayyaanaame Isiraeele uddano handaara cuꞌmiꞌre, “Maganu kiꞌne ledo noota macciishshinoommo daafira ledoꞌne haꞌneemmo” yaannota kulino.—Zek. 8:20-23.

15. “Wolu geꞌreewi” ayyaanaame Isiraeele ‘ledo haꞌrannota’ leellishannohu maa asseeti?

¹⁵ “Wolu geꞌreewi” Maganu Mangisteha dancha duduwo duduwe ayyaanaame Isiraeele ‘ledo haꞌrannota’ leellishanno. (Marq. 13:10) Insa Maganu daga wido ikkitino; hattono buuramaasinete ledo “danchu allaalaanchi” Kiristoosi Yesuusi marraꞌꞌannota “mitte hoshsha” ikkitino.—Yoh. 10:14-16.

YIHOWA MANNIWA GAMBA YITINE AGAROOSHSHE AFIDHE

16. Yihowa ‘bayiru qarrihu’ jeefote gafi hanafanno gede assannohu hiittoonniiti?

¹⁶ Bayira Baabiloone baꞌuhu gedensaanni Yihowa manni siamanno; hatte yannara Yihowa agarooshshe afiꞌrate mannisi ledo mitteenni heeꞌra hasiissannonke. Kuni siꞌꞌi “bayiru qarrihu” jeefote gafi hanafanno gede assanno daafira, kuni gaari kaꞌꞌanno yannanna bayicho doorannohu Yihowa umosiiti. (Mat. 24:21; Hiz. 38:2-4) Hatte yannara Googi ‘addi addi gaꞌrenni gamba yiinoha’ Yihowa manna sianno. (Hiz. 38:10-12) Kuni siꞌꞌi, Yihowa Googinna isi wido ikkitinori ledo olamanno yanna iillitinota leellishanno. Yihowa aliidimmasi leeltanno gedenna suꞌmisi qullaawanno gede assanno; korkaatuno isi togo yiino: “Batinye daga albaanni aneneeto egensiiseemmo; insano ani Yihowa ikkoommota affanno.”—Hiz. 38:18-23.

17, 18. (a) Googi Yihowa daga sianno yannara mayi biddishsha uyinanninke? (b) Yihowa agarooshshe afiꞌra hasiꞌnummoro ma assa hasiissannonke?

¹⁷ Googi sia hanafanno wote, Yihowa soqqamaasinesi togo yaanno: “Mannaꞌya minikkira eꞌe cufana cufiꞌri. Hatti shiima hanqu yanna saꞌꞌa geeshsha maaxami.” (Isa. 26:20) Hattee buutote yannara Yihowa gatote kaaꞌlanno biddishsha aannonke; tenne xiqise aana kulli ‘mini’ Kiristaanu songuwanke ledo xaado afidhino qixxaawo ikkitara dandiitanno.

¹⁸ Konni daafira bayiru qarri yannara Yihowa agarooshshe afiꞌra hasiꞌnummoro, Yihowara uullate aana songote deerrinni daraajjaino manni noosita ammane adha hasiissannonke. Qoleno songonke ledo kaajjinenna gamba yine heeꞌra hasiissannonke. Konnira ninkeno faarsaanchu gede woꞌmu wodaninni togo yineemmo: “Gato Yihowate. Atootikki mannikki aana ikkanno.”—Far. 3:8.