Kiristaanu Heeshshonna Soqqanshote Xiinxallote Maxaafichora Qummi Assinoonni Borro
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MAAJA 3-9
MAGANU QAALI GIDDO NOOTA MUXXE JIRO | IZIRA 4-6
“Mintona Kissinoontensa”
Zakkaariyaasi Lainore Laꞌinanni?
13 Qullaawa mine minnannita xaano hoolle heeꞌnoonni. Ikkirono albisa ikkite loossara shoommoonniri Kakkalaanote Biili Iyyaasunna Gashshaanchu Zerubaabeeli, “Qullaawa Mine galagalchite minate kaꞌu.” (Izi. 5:1, 2) Mitu Yihudu mannira tini gowwimma labbinonsaha ikkara dandaanno. Yihudu manni qullaawa mine minanni noota diinnansa affannokki gede assa didandaanno; qoleno insa diinnansa qullaawa mine mintannota hoolate dandiiture baala assitannota affino. Albisa ikkite soqqantannori Iyyaasunna Zerubaabeeli Yihowa kaaꞌlanni noonsata leellishshanno taje afiꞌra hasiissinonsa. Qoleno insa tenne taje afidhino. Hiittoonni?
w86 2/1 29, saaxine guf. 2-3
Yihowa ‘Ayihudete Roorroota Towaatinonsa’
Gattino Ayihudooti Baabiloonetenni dagguhu gedensaanni, 16 diri geya mittoreno diloossino. Masaalaano Hagenna Zakkaariyaasi mannu ceeꞌmannokki gede kaaꞌlitinonsa daafira, Yihowaha qullaawa mine gatamarate looso wirro loosa hanafino. Ikkirono mulenni Faarisi gashshaano konni loosira guficho ikkitino. Gibbannonsari “Konne mine minate . . . ayi fajjiꞌne” yite xaꞌmitinonsa.—Izira 5:1-3.
Insa tennera qoltanno dawaro lowo coye soorritara dandiitanno. Roorrootu tennera waajjite qece yituro, qullaawa mine wirro minate loosi bayichonko uurrara dandaanno. Gashshaano hanqissuro qole insa loosonsa hakkawoyitenni agabbara dandiitanno. Konnira roorrootu (Gashshaanchu Zerubaabeelinna Kakkalaanote Roorrichi Iyyaasu kaaꞌleennansa ikkikkinni digatino) hayyotenni dancha dawaro qoltino. Insa gashshaanote, moote Qiroosi lowo diri albaanni Yihudootu konne looso loossara fajjinonsata qaagiissitinonsa. Gashshaano Faarisi gashshooti fushshino seera horo soorrannokkita affuti moote fushshino lallawira maahoyye yitino. Konnira Yihudootu looso loosa diagurtino; boode yanna gedensaanni qole moote Daariyoosi insa loosonsa suffanno gede fajjinonsa.—Izira 5:11-17; 6:6-12.
Zakkaariyaasi Lainore Laꞌinanni?
7 Qullaawa mine minanno manni mito geeshshi kaaꞌlo afiꞌranno gede assanno coyi kalaqamino. Hakku coyi maati? K.A 520nni Daariyoosi umihu Faarisi moote ikke gashsha hanafino. Isi gashsha hanafihunni layinki diro qullaawa mine minnannita hoola gara ikkitinokkita huwatino. Hakkiinni Daariyoosi qullaawa mine minne gundanni gede fajjino. (Izi. 6:1-3) Tini calla nafa baalunku manni hagiidhanno gede assitannote; kayinni moote hakkiinni sainore assino. Moote, qooxeessaho noo manni mine minnannitera ataawe ikkannokki gedenna woxenna wolere abbe kaaꞌlanno gede hajajino! (Izi. 6:7-12) Hakko daafira Yihudu manni shoolu diri balla ikkitanno yanna gedensaanni yaano 515 K.A. qullaawa mine mine gudino.—Izi. 6:15.
Zakkaariyaasi Lainore Laꞌinanni?
16 Yihowa biddishsha aannonketi wole doogo “ammanaminohunna wodanaamu borojjichi” widoonniiti. (Mat. 24:45, NW) Mito woyite, kuni borojjichi aannonke biddishsha woꞌmunni woꞌma huwata qarra ikkitankera dandiitanno. Lawishshaho kalaqamu dano kalaqantanno woyitira lubbonke gatisiꞌrate qixxaambeemmo gede kaaꞌlannonke biddishsha uyinankera dandiinanni; togoo woyite tini dano ninke qooxeessira dikalaqantanno yine hendeemmoha ikkara dandaanno. Qoleno ammanamino borojjichi fayya ubbe noo yannara aanno biddishshi quwa sainoho yine hendeemmoha ikkara dandaanno. Uyinanninke biddishshi kaaꞌlannonkekkiha lawinkero maa assa hasiissannonke? Iyyaasunna Zerubaabeeli uyitinonsa biddishshira hajajama Israeelete manna kaaꞌlitinonsa gara heda dandiineemmo. Qullaawu Maxaafinni nabbamboommota wole xaggeno heda dandiineemmo. Maganu mannira, mannu hedonni laꞌniro kaaꞌlannokkiha lawanno biddishsha uyinoonninsa woyiti no; kayinni kuni biddishshi heeshshonsa gatisino.—Eje. 7:7; 8:10.
Maganu Qaalinni Ronseemmore
w86 1/15 8
Izira Maxaafita Luphi Yitino Hedo
4:1-3—Insa looso kaaꞌlinanninsata gibbinohu mayiraati? Asooru moote wole gobbanni abbe worinohu Yihudu wido ikkinokki manni Magano halaalunni magansiꞌrannoha diꞌꞌikkino. (2 Mootoolla 17:33, 41) Insa kaaꞌlitannonsa gede maahoyye yituro halaalu magansiꞌrara diammanantino yaate; qoleno Yihowa mannisi wole ammaꞌno ledo namooꞌmaakki gede qorowisiisinonsa. (Fulo 20:5; 34:12) Hatteeno agurranna Qullaawu Maxaafi kuri manna “Yihudunna Biiniyaami baarigaarra” ikkitinota kulanno.
MAAJA 10-16
MAGANU QAALI GIDDO NOOTA MUXXE JIRO | IZIRA 7-8
“Izira Assooti Yihowa Ayirranno Gede Assino”
w00 10/1 14 guf. 8
Xiinxallo Kiissannonna Hagiirsiissanno
8 Ee, Yihowa Qaale godowinta baxa hasiissannonke. Nabbamboommore seekkine hiincine hagiidha hasiissannonke. Seekkine hendenna hiincine wodaninkera coanno gede assiꞌra hasiissannonke. Togo assate qaxaqaꞌa yiino bayicho haꞌne hiincanna huuccatto assiꞌra hasiissannonke. Izira gede ninkeno Maganu Qaale nabbawatenna xiinxallate wodananke qixxeessiꞌra hasiissannonke. Qullaawu Maxaafi Izira daafira kulanni: “Izira Yihowa Seera xiinxallatenna harunsate, hattono Seeru giddo noo wodhonna yoo Israeelete rosiisate wodanasi qixxeessiꞌrino” yaanno. (Izira 7:10, NW) Izira wodanasi qixxeessinohu sasu coyira yaano, xiinxallate, loosu aana hosiisatenna woloota rosiisate ikkinota huwatte. Ninkeno isi lawishsha harunsa hasiissannonke.
si 75 guf. 5
Qullaawu Maxaafi Maxaafa Kiiro 13—1 Duduwo
5 Hakka waro tenne addu xagge borreessate Izira geeshsha dandoo noosihu mittuno dino. “Izira Yihowa seera xiinxallatenna harunsate, hattono Seeru giddo noo wodhonna yoo Israeelete rosiisate wodanasi qixxeessiꞌrino.” (Izira 7:10, NW) Yihowano qullaawa ayyaana oye kaaꞌlinosi. Hakka waro alamete gashshaancho ikkinohu Faarisi moote Izirira Maganu hayyo noosita huwatino daafira, Yihudu qoqqowi giddo lowo silxaane uyinosi. (Izira 7:12-26) Konni garinni Maganu kaaꞌlinosi daafiranna mooteno silxaane uyinosi daafira, Izira tenne xagge borreessate hakka waro noota no yinoonni taje horoonsiꞌrino.
it-1 1158 guf. 4
Joongille
Dancha Biddishsha Afiꞌneemmo Gede Kaaꞌlannonke. Maganu albaanni umosi heeshshi assanno manchi Maganu biddishsha aannosita addaxxa dandaanno. Izira kakkalaano, Naataanimoota, meentonna qaaqquulleno agurranna, 1,500 saꞌꞌanno manna Baabiloonetenni Yerusaalame haaꞌre haꞌrate looso uyinoonnisi; kuni loosi shota diꞌꞌikkino. Qoleno insa Yerusaalamete nooha qullaawa mine biifisate lowo culkanna birra haadhe daggino. Insa doogo hadhanno woyite agarooshshu hasiisannonsa; kayi Izira Faarisi moote agartannonsa olanto aannosi gede xaꞌmiꞌre mannu wolqa addaxxa dihasiꞌrino. Hatteeno agurranna isi alba mootete: “Dancha Maganinke anga addaxxitannosiri baalu ledo no” yiino. Konnira isi mannu Yihowa albaanni umonsa heeshshi asse xoomanno gede hajajino. Mannuno Magano huucciꞌrino; Maganuno huuccattonsa macciishshe insa waajjishshanno doogo hadhu woyite diinu gawajjaansakki gede agarinonsa daafira keerunni hadhe iillitino. (Iz 8:1-14, 21-32) Baabiloone qafadame haꞌrinohu masaalaanchu Daanieeli Maganu albaanni umosi heeshshi asse isi massagannosinna wodancha aannosi gede xaꞌmiꞌrino daafira, Maganu sokkaasincho soye iso baxannota leellishino.—Da 10:12.
Maganu Qaalinni Ronseemmore
w06 1/15 19 guf. 10
Izira Maxaafita Luphi Yitino Hedo
7:28–8:20—Baabiloonete heedhannori batinyu Yihudooti Izira ledo Yerusaalame haꞌra gibbinohu mayiraati? Umo daggino Yihudooti qaensa daggunkunni 60 diro sainoha ikkirono, xaano Yerusaalamete lowo manni dino. Yerusaalame higanno manni injiitannokkitenna waajjishshanno basera haaru garinni heeꞌra hasiissannonsa. Hakka woyite Baabiloonete qawaaxxidhe heedhanno Yihudootira Yerusaalamete noo heeshsho hakkeya dihalchishshannonsa. Hadhanno doogono waajjishshannota ikkitinota dea dihasiissanno. Yerusaalame higgannori Yihowa lowo geya addaxxa, halaalu magansiꞌrara laalaatanna hakkiira haꞌrate worba ikka hasiissannonsa. Iziri umisi jawaatinohu Yihowa kaaꞌlinosi daafiraati. Iziri jawaachisheenna 1,500 ikkitanno maate Yerusaalame higgino; kuni manni kiirriro 6,000 ikkikkinni digatanno. Xaano Iziri lede jawaachisheenna 38 Leewaawootinna 220 Naataanimooti Yerusaalame higate maahoyye yitino.
MAAJA 17-23
MAGANU QAALI GIDDO NOOTA MUXXE JIRO | IZIRA 9-10
“Hajajama Hooga Qarru Aana Tugganno”
w06 1/15 20 guf. 1
Izira Maxaafita Luphi Yitino Hedo
9:1, 2—Hatte gobba manni ledo adhama mayi qarra kalaqqanno? Wirro xintantinoti Israeelete gosa Buuramino Moote daa geeshsha addu magansiꞌra baꞌannokki gede agara hasiissannonsa. Wole gosa ledo adhama addu magansiꞌra battaabbanno gede assitara dandiitanno. Mitootu alba kaphu maganna magansidhannori ledo adhantino daafira, tini, Israeelete gosa woꞌma galte hosse kaphu maganna magansidhanno gede assitansara dandiitanno. Konni garinni halaalu magansiꞌra uullate aaninni baꞌara dandiitanno. Hatto ikkiro Buuramino Moote ayeoora daanno? Izira Yihudootu assoote lae masasi garankolla!
w09 10/1 10 guf. 6
Yihowa Maa Assinammora Hasiꞌranno?
Hajajama atoote afiꞌneemmo gede assitanno. Muse, “Seyannoꞌne gede techo ani eemmoꞌne hajajonna woga baalanta agadha hasiissannoꞌne” yee borreessino. (Marro 10:13) Ee, Yihowa hajajannonkehu, isi konne asse yaannonkehu ninkera seyannonke gedeeti. Togo yineemmohu mayiraati? Qullaawu Maxaafi, “Maganu baxilleho” yaanno daafiraati. (1 Yohaannisi 4:8) Konnira, Yihowa togoo hajajo aannonkehu geedote hagiirre afiꞌneemmo gedeeti. (Isayaasi 48:17) Yihowa asse yaannonkere baalankare assanke xaa yannara lowo qarrinni ganteemmo gede, albillitte qole gashshootisi hunda hegere atoote afiꞌneemmo gede assitannonke.
Maganu Qaalinni Ronseemmore
w06 1/15 20 guf. 2
Izira Maxaafita Luphi Yitino Hedo
10:3, 44—Ooso meentinsa ledo haꞌrissinohu mayiraati? Minaamuwinsa oosonsa agure haꞌriꞌro insara yee wirro higara dandaanno. Hatteeno agurranna shiimmaaddu qaaqquullira amuuwu towaanyo hasiissannonsa.
MAAJA 24-30
MAGANU QAALI GIDDO NOOTA MUXXE JIRO | NEHIMIYA 1-2
“Anino Gordu Magano huucciꞌrummo”
w08 2/15 3 guf. 5
Woꞌmanka Woyite Yihowa Addaxxi
5 Maganu kaaꞌlannonke gede bayichonko huuccatto assiꞌra hasiissannonke woyiti heeꞌrara dandaanno. Mitte yannara Faarisi Moote Arxekisiisi xajje xorshannosihu Nehimiya dadille noota huwatino. Moote “maꞌꞌassinahera hasiꞌratto” yee xaꞌmisi. Nehimiyano ‘Gordu Magano huucciꞌrino.’ Isi huuccatto assiꞌrinohu wodanisinni ikkara dandaanno. Hakka woyite Nehimiyara seeda huuccatto assiꞌranni keeshshanno yanna dinosi. Ikkirono Maganu huuccattosi macciishshino; mayira yiniro moote Nehimiya Yerusaalamete huxxa wirro huxxanno gede kaaꞌlinosi. (Nehimiya 2:1-8 nabbawi.) Ee, huucciꞌneemmo huuccatto harancho ikkituro nafa, qoleno huuro fushshinummokkinni wodaninkenni huucciꞌnummoro nafa, huuccattonke dancha guma afiꞌneemmo gede assitara dandiitanno.
be 177 guf. 4
Meessi Yaattonni Coyiꞌra
Ammanakki daafira kulatto gede hedeweelcho xaꞌminihero, dancha gede xawisatto gede mayi kaaꞌlahera dandaanno? Nehimiya lawishsha harunsi; isi Moote Arxekisiisi xaꞌminosi xaꞌmora dawaro qolara albaanni wodanisinni huuccatto assiꞌrino. (Neh. 2:4) Hakkiinni bayichonko wodanikki giddo coyiꞌrattore qineessiꞌri. Aane noore assa dandaatto: (1) Coyiꞌratto woyite qummi assattota mitte woy lame hajo doori (Kuri hajo Qullaawa Borronni Korkaata Xawisa yaanno maxaafinni doodha dandaatto). (2) Xawisatto hajora kaaꞌlannohe qummeeshsha doodhi. (3) Xaꞌminohe manchi maahoyye yee macciishshanno gede tenne hajo ma garinni xawisa dandaattoro hedi. Hakkiinni coyiꞌra hanafa dandaatto.
Maganu Qaalinni Ronseemmore
w86 2/15 25
Addu Magansiꞌra Qeeltanno
Yerusaalame ikkite noo gari lowo geya dadillisannoha ikkino daafira, Nehimiya tenne daafira “hashshanna barra” huucciꞌranni keeshshino. (Nehimiya 1:4, 6) Nehimiya Yerusaalamete huxxa wirro huxxate daafira Moote Arxekisiisira kulate faro afiꞌri woyite xaano huuccatto assiꞌrino; isi konni albaannino marro marro hige huuccatto assiꞌranni keeshshino. Yihowa huuccattosi macciishshino daafira moote, Nehimiya katamu huxxa wirro huxxanno gede fajjinosi.
Maa ronseemmo? Nehimiya kaaꞌlannosi gede alba Yihowawa higino. Ninkerano shota ikkinokki coyi tuncu yaannonke woyite ‘jaante huucciꞌranna’ Yihowa biddishshi garinni qaafo adha hasiissannonke.—Roomu Sokka 12:12.
MAAJA 31–WOXAWAAJJE 6
MAGANU QAALI GIDDO NOOTA MUXXE JIRO | NEHIMIYA 3-4
“Wolqate Looso Loosa Fokkitinanni?”
w06 2/1 10 guf. 1
Nehimiya Maxaafita Luphi Yitino Hedo
3:5, 27. Teqoa katami ayirraddi gede ninkeno addu magansiꞌrara yine loonseemmoha wolqate looso fokka dihasiissannonke. Hatteentenni insaneeto uminsa fajjonni shiqishinohu Teqoa manni lawishsha harunsa dandiineemmo.
Yihowa Horoonsiꞌrannonkehu Hiittoonniiti?
11 Lowo diri gedensaanni Yihowa Yerusaalamete huxxa wirro huxxate horoonsiꞌrinori giddo Shaluumi seenni no. (Neh. 2:20; 3:12) Anninsa gashshaancho ikkirono, insa konne shota ikkinokkihanna qarrisanno looso loosate maahoyye yiino. (Neh. 4:15-18) Insa umonsa heeshshi asse huxxa huxxa giwinohu ayirradu Teqoa manni gedeere diꞌꞌikkino. (Neh. 3:5) Shaluumi seenni huxxu 52 barri giddo huxxame goofinohura mageeshshi geeshsha hagiidhinoro hanni hedde! (Neh. 6:15) Xaa yannarano uminsa fajjonni baxxitinota qullaawa soqqansho soqqamannori meya roduuwi lawishshaho, Yihowa soqqanshora horoonsiꞌnanni mine minanna gatamara kaaꞌlansanni hagiidhanno. Insa dandoo, diinaaggenna ammanamansa kuni loosi seyanno gede assitanno.
w04 8/1 18 guf. 16
Aliidiha Ikkate Daafira Yesuusi Gedee Lao Heedhoꞌne
16 Baalunku Kiristaani, ajuno akkaluno aliidiha ikkate daafira Yesuusi gedee lao heedhannonsa gede assiꞌra hasiissannonsa. Songote giddo addi addi looso loonsanni. Konnira mannu mishanno looso loossinayi gede kulliꞌnero horontanni koffi yitinoonte. (1 Saamueeli 25:41; 2 Mootoolla 3:11) Annuwanna amuuwa, oosoꞌne Gambooshshu Addaraashera, jajjabbu gambooshshi addaraashewa woy qoqqowu gambooshshiwa uyinanninsaha aye loosono hagiirrunni loossanno gede jawaachishshinanninsa? Kiꞌne mannu mishanno looso loossine lawishsha ikkitinanninsa? Qara biirora soqqamannohu mittu rodii annisinna amasi lawishsha ikkitinosi gara qaage togo yiino: “Insa Gambooshshu Addaraashenna qoqqowu gambooshshe assiꞌnanni base fiitanno gari konne looso mageeshshi geya ayirrissannoro huwateemmo gede assinoe. Mannu baxi gede mishirono insa songo woy roduuwa kaaꞌlate loonsanni looso loosate duucha higge maahoyye yitino. Insara togoo loosiꞌra noonsa lao anino koye Beeteelete uyinannieha aye loosono maahoyye yee looseemmo gede kaaꞌlitinoe.”
Maganu Qaalinni Ronseemmore
w06 2/1 9 guf. 1
Nehimiya Maxaafita Luphi Yitino Hedo
4:17, 18—Mittu manchi mitte anganni calla gatamarate looso loosa dandaannohu hiittoonniiti? Uduunne dukkannorira togo assa qarra diꞌꞌikkitannonsa. Insa duha umoho woy qoteho duqqituro mitte anganni ‘olu bagado amaxxa’ dandiitanno. Huxxitannori kayi lamente anganni huxxa hasiissannonsa daafira, “mittu mittunku bisesi hallisira qodhe heeꞌre huxxanni no.” Insa miteekkite diinnansa siꞌunsaro gaaramate qixxaabbe no.
Lallawo
Loossinanni Loosinni Hagiidhe
1 Maganu manchu beetto ‘loosanno loosinni hagiidhanno’ gede asse kalaqino. (Mek. 2:24) Ikkollana soqqanshonkenni dancha guma afiꞌra hoongummoro, hexxo mudhinammora dandiineemmo; tini qolte hagiirrenke huntaranna diinaggaambe soqqammeemmokki gede assitara dandiitanno. Togoori tuncu yaannonke wote dancha lao heedhannonke gede mayi kaaꞌlankera dandaanno?
2 Noore Agadhe: Yesuusi rosiisino roso macciishshe adhino manni shiima calla ikkirono soqqanshosinni guma afiꞌrinoti dihuluullissannote. (Yoh. 17:4) Yesuusi wixa wixanno manchi lawishshire coyiꞌranni, rooru manni wixu gedeeha Maganu Mangisteha dancha duduwo adhannokkita masaalino. (Maat. 13:3-8, 18-22) Ikkeennano diinaggaambe soqqamanke lowo guma laaltanno.
3 Batinye Guma Laala Dandiineemmohu Hiittoonniiti? Yesuusi coyiꞌrino lawishshi garinni dancha duduwo macciishshite adhitannori “guma laaltanno.” (Maat. 13:23) Sinde laaltino yinannihu daffite wole qaltino daafira ikkikkinni daraarte guma laalturooti. Hatteente gede mittu Kiristaanchi soqqansho qinaabbinote yinannihu haaro rosaano kalaqinohura calla ikkikkinni dancha duduwo marro marro hige batise duduwirooti. Tini qolte mannu kulleemmoha dancha duduwo adhirono adha hoogirono “hagiidhineemmo” gede assitannonke. Qoleno Yihowa suꞌmi qullaawanno gede ninke widiidi kaaꞌlo assineemmo. (Isa. 43:10-12; Maat. 6:9) Hattono Yihowa ledo loosate mabte afiꞌrankenni hagiidhineemmo. (1 Qor. 3:9) Togoohu “suumete gumi” Yihowa tashshi assannosi.—Ibi. 13:15, 16.
4 Hakkiinni saeno ninke afa hoongummorono daafurinke guma laalanni nooha ikkara dandaanno. Yesuusi sabbakinoha dancha duduwo macciishshino manni mitu mitu isi uulla heeshshosi gudi gedensaanni rosaanosi ikkikki digatino. Hatteente gede winxeemmohu Maganu Mangiste wixi mittu manchi wodani giddo rahe rumuxxa hoogara dandaanno, gedensaanni kayinni kuni manchi ninke anfummokki halaale adhara dandaanno. Addaho, soqqanshonke lowore hagiirsiisannore assitanno. Konni daafira ‘batinye guma laala agurroonke’; konni garinni Yesuusi rosaano ikkanke leellinsho.—Yoh. 15:8.
WOXAWAAJJE 7-13
MAGANU QAALI GIDDO NOOTA MUXXE JIRO | NEHIMIYA 5-7
“Nehimiya Soqqammasira Ikkikkinni Soqqama Hasiꞌrino”
w02 11/1 27 guf. 3
Albano Ikko Xaa Yannara Addu Magansiꞌrara Kaaꞌlantinore
Nehimiya addu magansiꞌrara kaaꞌlamate yannasinna qineessate dandoosi horoonsiꞌratenni sainore assino. Isi woxisinnino kaaꞌlino. Yihudu wido ikkitino roduuwasi borojjimmatenni woxisinni wolassinonsa. Woxe gashsho adhikkinni liqiissino. Gashshaancho ikkasi kule mannu woxe aannosi gede xaꞌmiꞌre Yihudootaho duha diꞌꞌikkino. Hatteentenni isi “qarqaru gobbuwanni . . . dayino manna agurranna” 150 manna itisino. Isi mannaho “barru baala 1 hando, 6 hardino geꞌreewonna lowo lukkuwa gorre” itisino. Qoleno “tonnu barrinni mitte hige woyinete xajje” koyisinonsa; konne baala assinohu umisi woxinniiti.—Nehimiya 5:8, 10, 14-18.
Angaꞌne shaqqitoonke
16 Yihowa kaaꞌlonni, Nehimiyanna miillasi Maganu looso loosate angansa kaajjishidhino. Insa Yerusaalamete huxxa 52 barrinni huxxite guddino! (Neh. 2:18; 6:15, 16) Nehimiya Yerusaalamete huxxa galagalle huxxini yannara konne looso loosiisinoha calla ikkikkinni, isi umisino loosino. (Neh. 5:16) Hatteente gede, batinye cimeeyye gimbaatu loosira kaaꞌlite, Mangistete Addaraashe fiite, hattono gatamarte Nehimiya lawishsha harunsitanno. Qoleno, songote cimeeyye wole halashshaano ledo soqqansho fultenna insa towaatte, shaqqitino anga yaano yaaddinore kaajjishshanno.—Isayaasi 35:3, 4 nabbawi.
w00 2/1 32
Yihowa Qaagannohehu Hiittoonniiti?
Qullaawu Maxaafi batinye bayicho Maganu mitto mancho hedanno woyite isira danchare assannota kulanno. Lawishshaho, baatto wayi egemmihunni 150 barri gedensaanni “Maganu Nohi, markaawete ledosi noo moyichirenna saada baalannire hedi [qaagi]; baattote aanira bubbe soyenna wayi xei.” (Kalaqama 8:1) Lowo xibbi diri gedensaanni Filisxeemootu ille ballisse sansalatetenni usurtinohu Saamsooni togo yee huucciꞌrino: “Kaaliiqa Mootichaꞌya ballo qaagie; . . . mitte higge calla jawaachishie.” Yihowa Saamsooni Maganu diinna rabbisiꞌra dandaanno gede mannunnita roortino wolqa oye qaaginosi. (Ejjeetto 16:28-30) Yihowa Nehimiyano maassiꞌrino daafira Yerusaalamete addu magansiꞌra wirro xintinoonni.
Maganu Qaalinni Ronseemmore
w07 7/1 30 guf. 15
“Busha Danchu Coyinni Qeeli”
15 Sayikkihunni, Nehimiya diinna kaadaancho Israeelicha Shemaiya horoonsidhe Nehimiya Maganu Seera diiganno gede assate woꞌnaaltino. Shemaiya Nehimiya togo yiino: “Shitahera dagganno daafira atinna ani Maganu mine Qullaawa Darga eꞌne waalchuwa cufiꞌne maaxammo.” Shemaiya Nehimiya shinasira kaꞌnoyitanna lubbosi gatisiꞌrate qullaawa mine eꞌꞌe maaxamanno gede kulinosi. Ikkirono Nehimiya kakkalaancho diꞌꞌikkino. Isi Maganu mine eꞌꞌe maaxamiro cubbo ikkannosi. Ikkina isi lubbosi gatisiꞌrate yee Maganu Seera diiga ikka? Nehimiya, “Ane gedee manchi xooqe maaxamannoha Iawannoheni? Qullaawu Mini giddora eꞌꞌe lubboꞌya gatisiꞌrate hasiꞌreemmoha lawannoheni? Horontanni hatto diꞌꞌikkeemmo” yee qolinosi. Nehimiya tenne woshshaado giddora eikkinni gatinohu mayiraati? Korkaatuno isi Shemaiya Israeelicha ikkirono ‘kulanni noosiri Maganu yiinore’ ikkinokkita afino. Hatteeno agurranna halaalaanchu masaalaanchi isi Maganu Seera diiganno gede horontanni diamaalannosi. Xaano Nehimiya bushuullu assootinni diqeelamino. Boode yanna gedensaanni isi, “Huxxu baalunku 52 barri gedensaanni, Eluuli yinanni agani eihunni lemiina ontikki barra goofi” yiino.—Nehimiya 6:10-15; Kiiro 1:51; 18:7.
Lallawo
w13 5/15 7 guf. 17-19
Sabbakate Loosoꞌne Umo Fushshe
JAWAATTE SABBAKKANNORI MIMMITO KAAꞌLITANNO
17 Yesuusi sabbakkanno gede rosaanosi lame lame asse soyino. (Maq. 6:7; Luq. 10:1) Gedensoonni soqqamaasinchu Phaawuloosi ‘dancha duduwo iillishate lowo geeshsha sharrantinori soqqanshote miillasi’ daafira coyiꞌrino. (Fil. 4:3) Tenne Qullaawa Borro hedo ledo sumuu yaanno garinni 1953nni Maganu Mangiste halashshaano woloota soqqanshote qajeelsa hanaffino.
18 Wolootu roduuwi ledo soqqantinanni woyite insa ledo kaaꞌlama dandiitinannihu hiittoonniiti? (1 Qorontoosi 3:6-9 nabbawi.) Ledoꞌne soqqamanni noo rodii nabbawanni noo qummeeshsha kiꞌneno Qullaawu Maxaafiꞌnenni fushshitine nabbabbe. Qaete anninna ledoꞌne soqqamanno rodii hasaabbanno woyite seekkitine macciishshe. Insa hasaabbanno woyite seekkitine macciishshaꞌne ledoꞌne soqqamanni noo rodoo kaaꞌlate faro afidhinanni gede assitannoꞌne. (Ros. 4:12) Kayi qoropha hasiissannoꞌne coyi no: Ledoꞌne soqqamanno rodii dancha gede xawisanni heeꞌreenna mereero eꞌinoonte. Mereero eꞌine coyidhinanniha ikkiro ledoꞌne soqqamanno rodii hexxo mudharanna minu annino gurchaawara dandaanno. Mito woyite coyiꞌra dancha ikkitara dandiitanno. Coyiꞌrate heddiniro kayi harancho hedo coyiꞌrate woꞌnaalle. Hakkiinni ledoꞌne soqqamanno rodii hasaawa sufona.
19 Ledoꞌne soqqamanno rodii ledo minunni mine hadhine soqqantinanni woyite mimmito kaaꞌla dandiitinannihu hiittoonniiti? Manna hasaawissinanni gara woyyeessiꞌra dandiitinanni doogga hasaawa dandiitinanni. Qoqqowiꞌnera noo manni daafira hexxo mudhinanni gede assannore coyidhinannikki gede qorophe. Wolootu roduuwi laanfe daafirano hasaawa qorophe. (Law. 18:24) Ninke baalunku bushsha ikkinoommota qaaga hasiissannonke. Yihowa dancha duduwo duduwate qoosso oye shaqqillesi leellishinonke. (2 Qorontoosi 4:1, 7 nabbawi.) Konnira ninke baalunku sabbakate looso loosate dandiinummore baala assine uyinoonninke qoosso naandeemmota leellinsho.
WOXAWAAJJE 14-20
MAGANU QAALI GIDDO NOOTA MUXXE JIRO | NEHIMIYA 8-9
“Kaaliiqi Hagiirri Wolqaꞌneeti”
w13 10/15 21 guf. 2
Seekkine Hende Huuccinoonni Huuccattonni Ronseemmo Roso
2 Aleenni kulloonni gambooshshe assiꞌnara mittu agani albaanni Yihudootu Yerusaalamete huxxa wirro huxxite guddino. (Neh. 6:15) Maganu manni huxxa 52 barri giddo calla huxxe gudino; hakkiinni ayyaanaamittete hasattonsa wonshiꞌrate illachishino. Konnira mannu Tishiiri yinanni aganira umikki barra, Izirinna Leewaawootu huuronsa naggi assite Maganu Qaale nabbabbannanna xawissanna macciishshate gamba yiino. (Misile 1) Baalunku yaano, “wodancha dandaanno manni meya labbaahu, aju akkali gatikkinni woꞌmunku gamba yee,” “soodinni barri geeshsha” Maganu Qaale uurre macciishshino. Insa xaa yannara injiitinote Gambooshshu Addaraashera ofolline macciishshineemmorira ninkera dancha lawishsha ikkitannonke. Ikkirono gambooshshu yannara mito woyite hakkeeshshi geeshsha hasiissannokki hajo daafira heddinanni billaachaabbinanni? Hatto ikkiro hundi Israeele lawishsha wirro hedde; insa Maganu Qaale macciishshitinoha calla ikkikkinni wodaninsara coanno gede assidhino daafira Seerasi diigginotera gaabbite wiꞌlitino.—Neh. 8:1-9.
w07 7/15 22 guf. 9-10
“Ayyaanu Garinni” Heedhinanni?
9 Hagiirru giddiidi harshammooti. Yihowa ‘hagiirraamo Maganooti.’ (1 Ximootewoosi 1:11, NW; Faarso 104:31) Beetto Annisi fajjo assa tashshi assitannosi. (Faarso 40:8; Ibiraawoota 10:7-9) Qoleno ‘Kaaliiqi hagiirri wolqankeeti.’—Nehimiya 8:10.
10 Qarru, dadillu woy dartu giddo heeꞌne nafa Maganu fajjo assineemmoha ikkiro, isi aannonke hagiirri harshammi assannonke. ‘Maganu coyeno seekke buuxa’ lowo geya hagiidhineemmo gede assitannonke. (Lawishsha 2:1-5) Maganu ledo noonke jaaloominni hagiidhineemmohu addu egenno afiꞌnoommohura hattono Isinninna Yesuusite wodote kakkalonni ammannoommohuraati. (1 Yohaannisi 2:1, 2) Alamete doyichora noohu roduuwu maamari wido ikkankeno hagiidhineemmo gede assitannonke. (Soffooniyaasi 3:9; Hage 2:7) Maganu Mangiste hexxonna dancha duduwo duduwate qoossono hagiidhineemmo gede assitannonke. (Maatewoosi 6:9, 10; 24:14) Hegerera heeꞌrate hexxonkeno hagiidhineemmo gede assitannonke. (Yohaannisi 17:3) Togooti dhagge ikkitanno hexxo noonke daafira ‘hagiirrinke woꞌma ikkanno’.—Marro 16:15.
Maganu Qaalinni Ronseemmore
it-1 145 guf. 2
Aramayike
Yihudootu Baabiloonete qafadonni higguhunni boodu diri gedensaanni kakkalaanchu Izira Seeru maxaafa Israeelete gamba yiinohu Yihudu mannira nabbawinonsa; wolootu Leewaawooti qolte xawissinonsa; Nehimiya 8:8, “Insano mannu buuxanno gede assite Maganunniha Seeru Maxaafa nabbabbe tirte kultu” yitanno. Insa tirte kultu woyite woy xawissu woyite Ibiraawootu borrora noo hedo Aramayikete afiira qolte tirtinoha ikkara dandaanno; mayira yiniro Ibiraawootu Baabiloonete noo waro Aramayikete afoo coyidhannoha ikkara dandaanno. Qoleno insa xawissinohu Yihudootu Ibiraawootu qaale huwattannoha ikkirono, nabbambanni heeꞌnoonnire seekkite wodanchitanno gede kaaꞌlate ikkinoti dihuluullissannote.
WOXAWAAJJE 21-27
MAGANU QAALI GIDDO NOOTA MUXXE JIRO | NEHIMIYA 10-11
“Insa Yihowara Yite Uminsa Injo Agurtino”
w98 10/15 22 guf. 13
Suꞌmise Tiro Ledo Mitto Ikkitinota Yerusaalame
13 Nehimiya waro Maganu manni eino ‘sheemaati’ insa huxxa massiinsanni woyitira qixxaabbanno gede assinonsa. Ikkirono wolu muddinohu lowo geya hasiisanno coyi no. Jawa huxxa huxxinoonnihuranna 12 waalchi noohu Yerusaalamete katamira, heeꞌrannohu lowo manni hasiisino. Mitu Israeelete manni hakko heeꞌrannoha ikkirono, “Yerusaalame halaꞌlado katamaati. Giddo heeꞌranno manni kiiro kayinni shiimate.” (Nehimiya 7:4) Konne qarra tirate mannu, “gaꞌre gaꞌrete giddonni tonnu boosaalli giddonni mittu Qullaawu Katamira Yerusaalamete heeꞌranno gede hixa gaꞌni. . . . Mannuno Yerusaalamete heeꞌrate suumuu yitinore baala maassiꞌrinsa.” (Nehimiya 11:1, 2) Kuni xaa yannara nooho sabbakkannori roore hasiissannowa hadhe soqqama dandiitannorira ayyaanaamittetenni gikki yitino Kiristaanira dancha lawishshaati.
w86 2/15 26
Addu Magansiꞌra Qeeltanno
Ragidhe heedhanno qae agurte Yerusaalame haꞌransa mite injonsa agurtanno woy hoogganno gede assitinonsa. Qoleno katamu giddo heedhannorira gawajjanno coyi tuncu yaansara dandaanno. Mannu togoo coyi heeꞌreennanni hakko heeꞌrate maahoyye yitinore galatinonsa; hattono Yihowa maassiꞌrannonsa gede huuccatto assitinonsati dihuluullissannote.
Ammanama Magano Hagiirsiinsanni Gede Assitanno
15 Ninkeneeto Yihowara sayinse uyinummo yannara qooffantummokkinni isi fajjo assineemmo yine qaale eꞌnoommo. Konne qaale agadhe heeꞌrate meessi horo agura hasiissannoti egennantinote. Ikkollana, hakko iso mitto assa banxeemmokki coye assineemmo gede kullanninke yannara tenne assa shota diꞌꞌikkitanno. Uminke horo agurre Maganoho soqqamate yine ninkera injaannonkere agurremmoha ikkiro ammanammoommore ikkinoommota leellinsheemmo. Tenne assa shota ikka hooggurono togo assanke duuchanka wote lowo atoote afiꞌneemmo gede assitannonke. (Mil. 3:10) Yoftahe beetto maa assituyya?
Maganu Qaalinni Ronseemmore
w06 2/1 11 guf. 1
Nehimiya Maxaafita Luphi Yitino Hedo
10:34—Mannu haqqe abbanno gede assinoonnihu mayiraati? Muse Seeri haqqe abbinanni gede dihajajanno. Hakka woyite mannu haqqe abbanno gede hajanjoonnihu lowo geya hasiissino daafiraati. Kakkalote darga kakkalo shilqishate lowo haqqe hasiissanno. Hakka woyite qullaawu mini giddo soqqantannori Israeelete wido ikkitinokkiri lowo Naataanimooti nookkiha ikkara dandaanno. Konnira mannu haqqe agurikkinni abbanno gede hixa tungoonni.
Lallawo
w11 2/15 15-16 guf. 12-15
Magano Hagiirsiisa Hegere Heeshsho Uyitanno
12 Soqqamaasinchu Phaawuloosi Roomu Kiristaanira sokka borreessi woyite togo yiino: “Roduuwaꞌya, mannimmaꞌne lubbotenni noo kakkalo gede, Magano hagiirsiissannotanna qullaawa assitine shiqishshinara huucciꞌreemmoꞌne.” (Rom. 12:1) Mittu manchi, Maganu baxannosi gede mannimmasi Magano hagiirsiissanno gede assiꞌra hasiissannosi. Mittu manchi araddonna biiteli nati yinanni xagga corqannoha, jingilli assitanno xagga adhannoha woy ago quwa sayise agannoha ikkiro, shiqishanno kakkalo Magano dihagiirsiissanno. (2 Qor. 7:1) Hatteeno agurranna foorannoha ikkiro “cubbo manninatisi giddo loosanno” daafira togoo manchi shiqishanno kakkalo Yihowa hanqissanno. (1 Qor. 6:18) Mittu manchi Magano hagiirsiisa hasiꞌriro ‘heeshshosi baalantenni qullaawa ikka hasiissannosi.’—1 Phe. 1:14-16.
13 Yihowa hagiirsiissannoti wole kakkalo coyiꞌrate dandoonke horoonsiꞌneemmo garaati. Yihowa baxxannori mannu albaannino ikko callootu heedhanno woyite isi daafira woꞌmanka woyite danchare coyidhanno. (Faarso 34:1-3 nabbawi.) Faarso 148-150 nabbabbe, tenne sasente faarsora Yihowa guwisiꞌneemmo gede duucha hinge jawaachinshoonninkehu hiittoonniitiro hedi. Ee, Yihowa “wodana subbinoonniri baalu galattinasira hasiisanno.” (Far. 33:1) Lawishshanke ikkinohu Yesuusi Kiristoosino dancha duduwo dudumbe Magano guwisiꞌra hasiissannonketa coyiꞌrino.—Luq. 4:18, 43, 44.
14 Diinaggaambe sabbanke Yihowa banxeemmotanna iso hagiirsiisa hasiꞌneemmota leellinsheemmo. Lawishshaho masaalaanchu Hosei kaphu maganna magansidhe Magano dadillissino Israeeloota amaalino gara hedde. (Hos. 13:1-3) Hosei insa togo yite huuccidhanno gede kulinonsa: “[Cubbonke baalanka agurinke, NW;] dancha heeshshonkenni hagiidhi. Eꞌnoommo gondoori garinni suumenke laalcho galatanke shiqishiꞌneemmohe.”—Hos. 14:1, 2.
15 Suumenke laalcho yitanno yaatto halaalaancho Magano galaxxate seekkine hende coyiꞌneemmo qaaleeti. Yihowa togoo kakkalo shiqishidhinore mayino? “Woꞌmu wodaninni baxeemmonsa” yiino. (Hos. 14:4) Yihowa guwisiꞌrate togoo kakkalo shiqishidhannorira isi cubbonsa maarannonsa, baxannonsa hattono jaallansa ikkanno.
WOXAWAAJJE 28–WOCAWAARO 3
MAGANU QAALI GIDDO NOOTA MUXXE JIRO | NEHIMIYA 12-13
“Jaalla Doodhitinanni Woyite Yihowara Ammanantinoonnire Ikke”
it-1 95 guf. 5
Amoonoota
Xobbiya qullaawu mini giddoonni fushshine shorrinihu gedensaanni, Amoonootunna Moaabootu Israeelete songo eꞌannokki gede kulannoha Marro 23:3-6 noo Seera nabbambe loosu aana hosiinsoonni. (Ne 13:1-3) Insa songo eꞌannokki gede borreessinoonnihu mitu 1,000 albaanniiti; konne seera fushshinoonnihu qole Amoonootunna Moaabootu Israeele hexxote gobba eate gambissu woyite kaaꞌla gibbinonsa daafiraati; konnira insa Israeelete wido ikkite Israeelete wido ikkine afiꞌnanni qoosso afiꞌra dandiitannokkita huwanteemmo. Togo yaa kayinni Amoonootunna Moaabootu gare wido ikkinohu mittu manchi Israeelete wido ikka woy insa ledo heeꞌranna Maganu manni afiꞌranno atoote afiꞌra didandaanno yaa diꞌꞌikkino; aleenni kullihu Tseleqi Daawitite wolqaataame olanto wido kiiramasinna Moaabitte Ruuti daafira kultanno xagge tenne leellishshanno.—Ru 1:4, 16-18.
w13 8/15 4 guf. 5-6
Qullaawoota Ikkitinoonni
5 Nehimiya 13:4-9 nabbawi. Heeꞌnoommohu batteessanno coyi woꞌmino alame giddo ikkino daafira qullaawoota ikkine heeꞌra shota diꞌꞌikkitannonke. Hanni Eeliyaashiibinna Xobbiya daafira hendo. Eeliyaashiibi kakkalaanote roorrichaati; Xobbiya kayinni Amoonichaho; qoleno Yihudaho noohu Faarisi gashshooti giddo soqqamannoha ikkikki digatino. Xobbiyanna jaallasi Nehimiya Yerusaalamete huxxa wirro huxxi woyite gibbinosi. (Neh. 2:10) Seeru Amoonootu qullaawa mine eꞌannota hoolanno. (Mar. 23:3) Hatto ikkina kakkalaanote roorrichi Xobbiyara qullaawu mini giddo bayicho uyinosihu mayiraati?
6 Xobbiya Eeliyaashiibira muli jaalaati. Xobbiyanna beettisi Yihohanaani Yihudootu seenne adhitino daafira batinyu Yihudooti Xobbiya danchumma daafira coyidhino. (Neh. 6:17-19) Eeliyaashiibi beetti beetti giddo mittu Samaariyu gashshaanchi Sanbalaaxi beetto adhino; Sanbalaaxi Xobbiyara muli jaalaati. (Neh. 13:28) Kakkalaanote Roorrichi Eeliyaashiibi Magano ammaninokkihunninna Maganu manna giwannohunni togoo manchinni dogamanno gede assitinositi togoo aante ikkitara dandiitanno. Kayi Nehimiya Xobbiya uduunne qullaawu mini giddonni fushshe ollole Yihowara ammanaminoha ikkinota leellishino.
w96 3/15 16 guf. 6
Ammanammoommore Ikkankenni Iillannonke Qarra Dandee Heeꞌra
6 Yihowara ammanama hasiꞌnummoro iso gibbannori ledo jaalooꞌma qorophineemmo. Soqqamaasinchu Yaiqoobi togo yee borreessinohu iseraati: “Kiꞌne ammanantinannikkiri! Tenne gobba baxa Magano giwa ikkitinota diegentinoonni? Kunnira, tenne gobba baxannohu baalu Maganoho diinaho.” (Yaiqoobi 4:4) Ninkeno Moote Daawiti gede ammanammoommore ikka hasiꞌneemmo; isi Yihowara ammanaminoha ikkino daafira togo yiino: “Kaaliiqa, gibbannohere lowo geeshsha giweemmo; atera gara gibbannoreno lowo geeshsha makkiꞌroommo. Coꞌo giweemmonsa; baarigaarraꞌya gede asse laeemmonsa.” (Faarso 139:21, 22) Affanni heedhenni cubbo loossannori ledo mittu xaadino noonkekki daafira insa ledo jaalooꞌma dihasiꞌneemmo. Maganoho ammanamanke Yihowa gibbannori ledo xaaddotennino ikko televizhiinete widoonni xaada qorophineemmo gede diassitannonke?
Maganu Qaalinni Ronseemmore
it-2 452 guf. 9
Muuziiqa
Qullaawa Borro giddo faarsaano batinye bayicho qummi assinoonni. Qoleno insa soqqanshonsa woꞌmu wodaninni soqqantanno gede “wole hajara dihansanninsa”; tini qullaawu mini giddo faarso faarsa lowori gede assine laꞌnannita leellishshanno. (1Du 9:33) Baabiloonetenni higino manni giddo insa bande qummi assinoonni; tini insa xaano Leewaawootu giddonni baxxitino gaamo ikkitinota leellishshanno. (Iz 2:40, 41) Faarisi moote Arxekisiisi (Longimaanesi) nafa insanna wole baxxitino gaamo qaraxonna “giwire” baattannokki gede assino. (Iz 7:24) Gedensoonni moote “faarsaanote barru barrunkunni hasiisannonsare shiqinshanni” gede hajajino. Togo yee hajajinohu Arxekisiisi ikkirono, tenne sokka sayisinohu Arxekisiisi silxaane uyinosihu Izira ikkikki digatino. (Ne 11:23, NW; Iz 7:18-26) Konnira faarsaano gudisidhe Leewaawoota ikkiturono Qullaawu Maxaafi ‘faarsaanote gaamonna wolootu Leewaawooti’ yee insa baxxitinore ikkitinota bade kulannohu mayiraatiro huwata dandiinanni.—Ne 7:1; 13:10.