Meentoho Yihowa Alaami Giddo Noonsa Qeecha

1, 2. (a) Maganu Addaamira uyino elto maati? (b) Maganu Addaamira minaama kalaqinohu mayiraati? (Umi misile lai.)

YIHOWA uulla kalaqinohu alaamu heeꞌreennasiiti. Kalaqinohu “heeꞌnanni base ikkitaraati.” (Isa. 45:18) Isi umo kalaqino manchi Addaami guutaho; qoleno Maganu isira biifado qae yaano Edenete kaashshu base uyinosi. Addaami hulqa haqqe, daaddanno lagganna burraaqqanno saada laꞌꞌanno wote mageeshshi geeshsha hagiidhannoro heda dandaatto! Kayinni lowo geeshsha hasiisinori gatinosi. Hakku maatiro Yihowa togo yee qummi assino: “Manchu callisi heeꞌra dancha diꞌꞌikkitino. Kaaꞌlitannosita aggaare kalaqeemmosi.” Hakkiinnino Maganu Addaami natare goxanno gede asse midaadisinni mitto miqicho haari; hakkiinni “hakkuyi miqichinni . . . meyata kalaqi.” Addaami goxinowiinni kai wote lowo geeshsha hagiidhino! Isi togo yiino: “Kuni miqichi miqqaꞌyanni haaꞌnoonniho, maaluno maaliꞌyanni haaꞌnoonniho. Ise labbaahuwiinni kalaqantino daafira meyaate yinanni.”—Kal. 2:18-23.

² Tini meyaati Maganu Addaamira guuta kaaꞌlaancho ikkitara uyinote baxxitino eltooti. Qoleno, isera ooso ilate kaajja qoosso noose. Isinni “Addaami minaamasi heeshshote kalaqami baalunkura ama ikkitanno daafira Heewani yee suꞌma fushshino.” (Kal. 3:20) Maganu umi minaanniranna minaamara dhaggete elto uyinonsa! Insara guuta ooso ilate dandoo noonsa. Konni garinni uulla jeefote guutu manni woꞌmino gannate ikkitanno; qolteno mannu ooso heeshsho afiꞌrinoha wole kalaqama gashshitanno.—Kal. 1:27, 28.

3. (a) Addaaminna Heewani Maganu atoote afiꞌrate maa assa hasiissinonsa? Kayinni insa ma assitu? (b) Aanchine hiittee xaꞌmuwara dawaro afiꞌneemmo?

³ Addaaminna Heewani qixxaawinonsa atoote afidhanno gede, Yihowara hajajamanna silxaanesi ayirrisa hasiissannonsa. (Kal. 2:15-17) Maganu insara hedino alaama wonsha dandiitannohu tenne assituro callaati. Ikkollana, insa “umi hamashshi” Sheexaanu xixxiiweenna Maganoho finqilte cubbo loossino. (Aju. 12:9; Kal. 3:1-6) Tini finqille meento gawajjitinohu hiittoonniiti? Hundi yannara heeꞌrinohu Magano waajjanno meenti ma assino? Yannankera noohu Kiristaanu meenti “lowo saraawiteeti” yaamaminohu mayiraati?—Far. 68:11.

FINQILLE ABBITINO QARRA

4. Umi minaanninna minaama loossino cubbira Maganu busha assinohu ayeti?

⁴ Maganu Addaami finqillesi daafira xaꞌmisi wote isi togo yee gariha ikkinokki korkaata kulino: “Ledoꞌya heedhara oottoe mancho haqqichote guma uyiteennae itoommo.” (Kal. 3:12) Addaami cubbosi ammane adha agure, Maganu uyinosi mancho bushiishate kaino; hakkiino sae baxillaancho Magano nafa bushiishate woꞌnaalino! Cubbo Addaamino Heewanino loossinoha ikkirono, Maganu cubboho busha assinohu Addaamiiti. Hakko daafira hawaariya Phaawuloosi, “Cubbu mittu manchi [Addaami] widoonni alame ei, reyo qolte cubbu widoonni eꞌino” yee borreessino.—Rom. 5:12.

5. Maganu mannu ooso isiweelo insaneeto gashshitara agurasi maa buuxissino?

⁵ Sheexaanu Addaaminna Heewani, Yihowa Gashshaanchonke assiꞌra dihasiissannonke yite heddanno gede assino. Tini qolte, Gashshaancho ikka hasiissannosihu ayeti? yitanno xaꞌmo kaꞌanno gede assitino. Tini xaꞌmo dawaro afidhanno gede, Maganu yannate geeshsha mannu ooso isiweelo umonsa gashshitanno gede fajjino. Isi togoo gashshooti xuꞌmannokkita wonanni afino. Saihu lowo xibbi diri giddo, mannu gashshooti qarru manchu sirchi aana xeenimma dirranno gede assino. Saihu mittu xibbi diri giddo calla, 100,000,000 meddi yaanno manni olunni goofino; kuri giddo beebbaataammu labballi, meentinna qaaqquullino no. Konni daafira, “qaafanno manchi qaafosi nafa biddi assiꞌre [afannokkita]” leellishshannoti baqete taje no. (Erm. 10:23) Tenne huwantoommo daafira, Yihowa Gashshaanchonke assine doodhinoommo.—Lawishsha 3:5, 6 nabbawi.a

6. Duucha gobbara mannu meyata ma garinni laꞌꞌanno?

⁶ Sheexaanu gashshinote tenne alame aana labballuno meentuno miicamanni keeshshino. (Mek. 8:9; 1 Yoh. 5:19) Mannu oosora iillitinote macca gibbanno miico giddo mitte meento gadadisatenna beebba assiꞌrate. Alamete deerrinni, xibbunni 30 anga ikkanno meenti labballu jaallansa gantinonsata woy giddeessite bushiishshinonsata coyiꞌrino. Mitu dagoomi giddo labbaahu sircho sayisanno hattono annanna ama geedhiro amadanno yine hendanni daafira labballo meyatenni roorsine laꞌnanni. Mite gobbara mannu meya qaaqquulle hasiisannokkire ikkino gede asse hedanno; godowa heeꞌreenna hunnanni qaaqquulli giddo rooru meya qaaqquulleeti.

7. Maganu labbaahuranna meyaatera qixxeessino heeshsho umi qara hiittoote?

⁷ Meyaata gadadinsannitanna beebba assiꞌnannita Maganu horonta baxannokkiti egennantinote. Maganu meyata garunni amadanno, qoleno woffi asse dilaꞌꞌanno. Yihowa Heewani guuta assenna Addaamira ashikarcho ikkitukki muxxe kaaꞌlaancho ikkitanno gede assitannose akatta oye kalaqasi isi meento ma garinni laꞌꞌannoro leellishshanno. Maganu leekkihu kalaqote barri jeefora, “kalaqinore baalankare lai” wote “duuchunkuri lowo geeshsha danchaho!” yinanni gede assinohu mittu korkaati konneeti. (Kal. 1:31) Ee, Yihowa kalaqinori ‘baalunkuri’ “lowo geeshsha danchaho.” Maganu labbaahuranna meyaatera qixxeessino heeshsho umi qara lowonta kaajjate!

YIHOWA IRKO AFIꞌRINO MEENTO

8. (a) Xaphoomunni laꞌniro, mannu ooso akati hiittooho? (b) Maganu hundinni jammare irkisinohu hiittoo mannaati?

⁸ Edenete finqille kaꞌu yannanni jammare labballuno meentuno gatikki mannu ooso akati maaeelino; hakko iso saihu xibbu diri giddo roore anganni fulino. ‘Goofimarchu barruwara’ bushu akati gobba woꞌmannota Qullaawu Maxaafi balaxe coyiꞌrino. Mannu ooso bunshe lowo geeshsha batidhino daafira kuni addinta “dandee heeꞌrate qarrisanno” dirooti. (2 Xim. 3:1-5) Ikkollana “Aliidi Mootichi Yihowa,” hundinni jammare addaxxitannosi, hajajantannosinna iso Gashshaanchonsa assidhanno labballonna meento irkisa horonta agure diegennino.—Faarso 71:5 nabbawi.b

9. Baote wayinni gatino manni meꞌꞌeho? Insa baotenni gattinohu mayiraati?

⁹ Maganu Nohi waro noota finqila alame Baote wayinni huni wote gatinohu boode mannaati. Hatte yannara Nohi roduuwi lubbote nooha ikkiro, insano Baote wayinni gooffino. (Kalaqo 5:30) Ikkollana, Baote wayinni gatino meenti kiiro labballu kiiro ledo taalote. Baotenni gattinori Nohinna minaamasi, hattono sase labballo oososiitinna insa adhitino seenneeti. Insa gattinohu Magano waajjitannore ikkitino daafiraatinna fajjosi assitinohuraati. Yannankera nooti haammata biliyoone ikkitanno daga, konni settu manni sirchooti; kuni settu manni Yihowa irko afiꞌrinoho.—Kal. 7:7; 1 Phe. 3:20.

10. Hundire ammanate annuwa minaamuwa Yihowa irkisinonsahu mayiraati?

¹⁰ Dirra saꞌu gedensaanni, hundiri ammanate annuwa minaamuwino Maganu irko afiꞌrino. Kuri meenti heeshshonsa daafira caaccaawannore ikkinokkiti egennantinote. (Yih. 16) Abirahaami minaama Saara, maatensa Uuri katami qawaaxxo agurte wole gobbara dunkaanaho heedhara hajanjinsa yannara dicaaccaabbino. Hatteentenni, “Saara Abirahaami mootichaꞌya yitanni hajajantannosi.” (1 Phe. 3:6) Qoleno, hanni Yihowa Yisaaqira maassiꞌre uyinotanna kaajja minaama ikkitinota Ribiqa hedi. Minaannise Yisaaqi “ise baxasinna . . . amasi shiire xissiisiꞌrino xissonni shesho afiꞌrasi” garankolla. (Kal. 24:67) Xaa yannara Saaranna Ribiqa gedeehu Magano waajjannohu meya roduuwi mereeronke noo daafira lowonta tashshi yaannonke!

11. Ibiraawete meento ilshiishannori lame ogeeyye worbimmatenni assinori maati?

¹¹ Isiraeele Gibitsete borojje ikkite heedhino dirrara, kiironsa lowo geeshsha lexxitino; Feriooni tenne laiti Ibiraawete labballu qaaqquulli ilamanno wote shinanni gede hajaji. Ikkollana, hanni Ibiraawete meento ilshiishannori Sippaaranna Fuha assinore laꞌno; insa meento ilshiishate ogimmara sooreeyye assinoonnire ikkikki digatino. Insa Yihowa waajjannore ikkino daafira, qaaqquulle shaa giwino. Konni daafira isi, uminsa maate heedhannonsa gede asse maassiꞌrinonsa.—Wol. 1:15-21.

12. Dibooranna Iyyaeeli assinori maati?

¹² Isiraeele mesaafinte gashshitanno waro, Yihowa irko afidhinoti mitte mancho masaalaancho Dibooraati. Ise Mesaafinticha Baarqi jawaachishshino, hattono Isiraeele gadadu giddonni fultanno gede kaaꞌlitino; Kanaani gosa qeelantanno wote ayirrinye afiꞌrannohu kayinni Baarqi ikkinokkita ise balaxxe coyidhino. Maganu Kanaani saraawite sooreessa Sisaara “meyaate angara” sayise aanno. Kuni ikkinohu Isiraeelete gaꞌre wido ikkitinokkiti Iyyaeeli Sisaara shitu woteeti.—Mes. 4:4-9, 17-22.

13. Qullaawu Maxaafi Abigayeeli daafira maa kulannonke?

¹³ Abigayeeli 11⁠^ki sanira K.A. heedhinote hambannikki manchooti. Ise busuletenna hayyittete; minaannise Naabaali kayinni urungichaho, yawaawulahonna balalaho. (1 Sam. 25:2, 3, 25) Daawitinna ledosi noo mannooti Naabaali jajja agartino; ikkollana, insa Naabaali mitore uyinke yitu yannara isi “afiisi abbire yee xoninonsa,” qoleno mittoreno diuyinonsa. Daawiti tennera lowo geeshsha hanqino daafira Naabaalinna minisi manna gudara kai. Abigayeeli tenne macciishshituti Daawitiranna mannisira sagalenna angannire haadhe hadhu; konni garinni Daawiti mundee dunannota gatissino. (1 Sam. 25:8-18) Daawiti ise togo yiino: “Konni barrinni anewa soyinohehu Isiraeelete Magani Yihowa galatamo!” (1 Sam. 25:32) Naabaali reyi gedensaanni, Daawiti Abigayeeli adhino.—1 Sam. 25:37-42.

14. Seloomi seenni mayi looso kaaꞌlino? Yannankera Kiristaanu meenti hattoo looso loosanni noohu hiittoonniiti?

¹⁴ Baabiloonete gosa 607 K.A. Yerusaalame giirte huntu yannara lowo labballi, meentinna qaaqquulli goofino. Nehimiya 455 K.A. Yerusaalamete huxxa galagalle huxxinanni gede assino. Huxxa kaaꞌlino manni giddo Yerusaalamete daratu awuraajji gashshaancho ikkinohu Seloomi seennino no. (Neh. 3:12) Gashshaanchu ilino seenne ikkansa hendiro, insa loosanno yine hendannikki looso loosino. Yannankerano alamete aana gimbaatu loosonke addi addi doogonni kaaꞌlannoha Kiristaana meento lowonta kaffi assine laꞌneemmo!

YESUUSI WARO HEEꞌRINOHA MAGANO WAAJJANNO MEENTO

15. Maganu Maariyaami yinanni manchora mayi qoosso uyinose?

¹⁵ Umi xibbi dirira albaannino ikko gedensaanni, Yihowa lowo meentira addi addi qoosso oye maassiꞌrinonsa. Konni meenti giddo mitte Maariyaami yinanni seemooti. Ise Yooseefira huuccante noo yannara, qullaawu ayyaaninni maalaletenni godobbino. Maganu ise Yesuusi ama ikkitara doorinohu mayiraati? Guuta qaaqqose anjesinni jammarte lossiꞌrate kaaꞌlitannoseti ayyaanaamittete akatta noose daafira ikkinoti dihuluullissannote. Uullate aana heeꞌrino manni baalunkunni roorino manchira ama ikka addinta lowo ayirrinyeeti!—Mat. 1:18-25.

16. Yesuusi meento ma garinni laꞌꞌannoro leellishanno lawishsha kuli.

¹⁶ Yesuusi meentoho lowo geeshsha shaqqadoho. Lawishshaho, 12 diro woꞌma mundee duꞌnantinose manchora assinore laꞌno. Tini mancho lowo manni mereero badheenni higge Yesuusiwa shiqqe uddanosi kissu. Yesuusi ise ufa agure shaqqillunni togo yiinose: “Beettoꞌya, ammanakki hursitinohe. Salaametenni haꞌri, shetisinohe xiwaninnino fooliishshiri.”—Marq. 5:25-34.

17. Sajjiina sase M.D. Phenxeqosxete barra mayi ikkino?

¹⁷ Yesuusi rosaano ikkinohu mitu meenti isiranna hawaariyaatesira soqqamino. (Luq. 8:1-3) Qoleno, 33 M.D. Phenxeqosxete barra 120 meddi yaanno labballinna meentira Maganu ayyaani baxxino garinni dirrino. (Looso 2:1, 2; Hawaariyaatete Looso 2:3, 4 nabbawi.c) Kuni ikkannota balanxe togo yine masaalloonni: “Ani [Yihowa] maala uddiꞌrino baalira ayyaanaꞌya dirriseemmo; labbaa oosoꞌnenna seenniꞌne masaalo coyiꞌranno . . . Qoleno, labballu borojjootiꞌyaranna meya borojjootiꞌyara ayyaanaꞌya dirriseemmo.” (Iyu. 2:28, 29) Maganu Phenxeqosxete barra assinote tenne maalale widoonni, irkosi kaadaasine Isiraeelewiinni hoole “Maganu Isiraeelera” qolinota leellishino; “Maganu Isiraeele,” labballono meentono mitteenni amaddinote. (Gal. 3:28; 6:15, 16) Umi xibbi diro soqqaminohu Kiristaanu meenti giddo wongeelaawichu Filiphoosiri shoole seennino no.—Looso 21:8, 9.

MEENTUNNITA “LOWO SARAAWITE”

18, 19. (a) Maganu labballohono meentohono mayi qoosso uyino? (b) Dancha duduwo duduwanno meento faarsaanchu mayino?

¹⁸ Yannankera 1870 balla, halaalu magansiꞌra hasiꞌrannohu boodu labballinna meenti no. Insa Yesuusi, “Daga baalantera naqaashe ikkanno gede, kuni Mangistennihu danchu duduwi uulla woꞌmate sabbakamanno; hakkiinnino goofimarchu daanno” yee coyiꞌrino qaali woꞌmanno gede kaaꞌlitino; konni garinni xa noo Kiristaanira doogo fantino.—Mat. 24:14.

¹⁹ Qullaawu Maxaafi Rosaanoti shiima gaamo xaa yannara lophite 8,000,000 meddi yitannore Yihowa Farciꞌraasine ikkitino. Wolu 11,000,000 saꞌꞌanno manni 2013⁠nni Yesuusi reyo Qaagooshshi ayyaanira ledonke gamba yee Qullaawu Maxaafinna loosinke daafira afa hasiꞌrannota leellishino. Roore gobbara konni ayyaanira gamba yiino manni giddo rooru meentoho. Hakkiinni saeno alamete deerrinni 1,000,000 saꞌannori woꞌma yanna soqqamaano giddo meya roduuwi kiiro roortanno. Addaho, Maganu ammanamino meenti faarsaanchu coyiꞌrino qaale wonshanno gede qoosso uyinonsa. Isi togo yiino: “Yihowa hajajo uyino; dancha duduwo duduwanno meenti lowo saraawiteeti.”—Far. 68:11.

MAGANO WAAJJANNO MEENTI ALBILLITTE AFIꞌRANNO ATOOTE

20. Hiittoo birxichuwa xiinxallanke kaaꞌlitannonke?

²⁰ Qullaawu Maxaafi giddo kulloonnihu ammanamino meenti baalunku daafira kulate bayichu diꞌꞌikkannonke. Ikkirono insa daafira Maganu Qaalinna borronke giddo nabbawa dandiineemmo. Lawishshaho, Ruuti ammanantinota ikkitino gara hiinca dandiineemmo. (Rut. 1:16, 17) Qullaawu Maxaafiha Asteeri maxaafanna isere kultannota borronkera fultanno birxichuwa nabbawanke ammananke jawaachishshanno. Maatete Magansiꞌranke yannara togoo birxichuwa xiinxalla kaaꞌlitannonke. Calla heeꞌneemmoha ikkiro kayinni gillete xiinxallonke yannara xiinxalla dandiineemmo.

21. Magano waajjanno meenti qarru yannara Yihowara ammanaminore ikkinota leellishinohu hiittoonniiti?

²¹ Yihowa Kiristaanu meenti loosannoha sabbakate looso maassiꞌrannotinna insa qarru yannara irkisannonsati dihuluullissannote. Lawishshaho, Magano waajjanno meenti Naazinna Koministete gashshooti yannara qarru iillinonsaha, mitootu isinni heeshshonsa hoogginoha ikkirono Yihowa kaaꞌlonni isira ammanantinore ikkite saꞌino. (Looso 5:29) Kuri ammanamino meentinte gede, yannankera noohu labballuno ikko meya roduuwinke Magano Gashshaanchonsa assiꞌrino. Yihowa hundi Isiraeelera assinonte gede xa noo soqqamaanosino qiniiti angansa amade togo yaanni noonsahu gedeeti: “Waajjitooti. Ani kaaꞌleemmohe.”—Isa. 41:10-13.

22. Albillitte afiꞌrate quqquxammeemmo qoosso hiitteeti?

²² Magano waajjanno labballinna meenti muli yanna giddo, uulla gannatete widira soorranno hattono reyotenni kaꞌꞌanno mannira Yihowa alaamire rosiisanno. Hakka geeshsha labballono ikkino meentu, “qote qoteho” kaaꞌlamme Yihowara soqqamate qoossonke kaffi assine laꞌno.—Sof. 3:9.