Marina Soa va ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao?

Naboaky tamy 1950 ty tampany voalohany amy Fandikan-teny Tontolo Vaovao.a Liany namoaha azy zay, le mivola ty olo sisany fa tsy marina ty raha volany ao. Misy koa ty mbo misalasala, satria tsy mitovy amy fandikan-teny hafa ty raha sisany ao. Nanino? Raiky amy antony retoa matetiky ro mahavy raha zay:

• Azo atokisa. Ty fikaroha farany natao ty manam-pahaiza noho ze sora-tana fa ela azo antoky marè ro nampiasà hanaova ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao. Tsy mitovy amy zay, ty Dikan-teny Mpanjaka Jacques (anglisy), niboaky tamy 1611, satria sora-tana fa tafarafara tatoy sady tsy tena marina soa ro nampiasà tamy fanaova azy.

• Tsy nisy novà. Nanao ezaky bevata azy nampiboaky ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao reo mba hampita ty raha nampanoraty Ndranahary amy Baiboly ao. (2 Timoty 3:​16) Tsy mitovy amy zay ty ahy ty fandikan-teny maro, fa nisoloan-drozy fampianaran’olombelo ty hafatsy Ndranahary. Novàn-drozy anaram-boninahitsy hoe Tompo na Ndranahary, ohatsy, ty anara Ndranahary hoe Jehovah.

• Ara-bakiteny. Misy fandikan-teny sisany mamintimpity avao ty hevitsy amy Baiboly tamy voalohany tany. Tsy manahaky zay ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao. Nadika ara-bakiteny raha io, laha mbo tsy mahavy ty fehezan-teny ho hafahafa raha zay sady laha mbo voatanjaky avao ty hevitsy tamy voalohany tany. Fa laha fitimpintiny mpandika teny reo avao ty raha volany ty Baiboly, le mety hampilitsy hevitsinolombelo na hangalaky raha malinidiniky sisany tena ilà rozy.

Ino ty tsy mampitovy ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao amy fandikan-teny hafa?

Misy boky tsy nampiliry tao. Misy boky kaihy hoe Apokrifa amy Baiboly naboaky ty Eglizy Katolika noho ty Eglizy Ortodoksa. Tsy nekè ty Jiosy taloha ho anaty ty Soratsy Masy boky rey. Mivola ty Baiboly fa ty Jiosy ro “nanankìna ty fanambara masy Ndranahary.” (Romanina 3:1, 2) Laha zay ro ie, le mety soa laha tsy asia boky reo amy Fandikan-teny Tontolo Vaovao ao noho amy fandikan-teny moderina hafa.

Misy andinin-teny tsy nampiliry tao. Misy andinin-teny na fehezanteny nampiliry tamy fandikan-teny sisany, fe tsy hita amy Baiboly sora-tana taloha marè tany raha rey. Zay ty antony tsy nampilira andinin-teny noho fehezan-teny rey tamy Fandikan-teny Tontolo Vaovao ao. Tsy hita amy fandikan-teny maro hafa koa andinin-teny rey, na nampiliry ao avao fa nasia fanamariha hoe tsy misy loharanon-kevitsy azo antoky raha reto.b

Tsy mitovy ty fomba fivolàna raha. Tsy mazava ty fandikan-teny ara-bakiteny ndraindraiky, na mety ho diso ty heviny. Matetiky, ohatsy, safà Jesosy amy Matio 5:3 ao iny, ro adika hoe: “Sambatsy ty mahantra am-panahy.” (Fandikan-teny Katolika; Fandikan-teny Protestanta) Fe tsy azon’olo maro “mahantra am-panahy” na “malahelo am-panahy” zao. Misy koa ty mieritseritsy fa tea Jesosy hohazavàny hoe tokony hiambany na hahantra tsika. Fe tsy zay, fa ta hivola Jesosy tamy zay fa sambatsy vatany ty olo raiky lafa mahatiaro fa ty mila ty fitarihan-dala baka amy Ndranahary. Mampiboaky soa hevitsy io ty fomba ivolana raha zay amy Fandikan-teny Tontolo Vaovao ao. Volaniny ao hoe: “Sambatsy ze mahatiaro fa mila a Ndranahary.”​—Matio 5:3.

Misy manam-pahaiza tsy Vavolombelo Jehovah tea ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao

• Mpandika Baiboly sady manam-pahaiza mikasiky Baiboly Edgar Goodspeed. Ho zao ty nisoratiny tamy 8 Desambra 1950, mikasiky ty Soratsy Grika Kritiana—Fandikan-teny Tontolo Vaovao: ‘Teako ty mahay ty asa misionera ataonareo noho ty fitarany amy tany toy iaby. Teako biby koa Baiboly naboakinareo iny. Tsy nadika ara-bakiteny avao raha iny fa natao mazava soa sady hita hoe misy heriny. Hita hoe nandiniky soa noho nikaroky azy nandika azy rezay, sady azoko porofoe raha zay.’

  

• Manam-pahaiza amy Iniversite Chicago, Allen Wikgren. Nivola ie fa mampiasa safà ampiasà henanizao ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao fe tsy mangala tahaky ty fandikan-teny hafa, fa manoriky ty Soratsy Masy tamy voalohany tany.​—Baiboly Mpanazava Safà (anglisy), Boky I, pejy 99.

• Manampahaiza anglisy sady mpikinokino Baiboly, Alexander Thomson. Ho zao ty volaniny mikasiky Soratsy Grika Kristiana—Fandikan-teny Tontolo Vaovao: “Hita hoe asan’olo manam-pahaiza mahay sady mahiratsy raha io. Nanao ze ho afan-drozy rozy mba hampiboaha amy safà anglisy ty tena hevitsy ty safà grika.”—Mpampitovy (anglisy), Aprily 1952, pejy 52.

• Nisy fomba fivolàna tsy mahazatsy loatsy voamariky Charles Potter, mpanoratsy, tamy fandikan-teny io. Fe ho zao ty nivolaniny: “Mahiratsy noho nandinkiky soa vatany mpandika Baiboly tsy nanono anara reo, lafa nandika sora-tana hebreo noho grika farany soa.”​—Fivavaha Arahin’olo (anglisy), pejy 300.

• Nanoratsy tatitsy mikasiky ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao Robert McCoy. Nivola ie fa nisy raha hafahafa nihitany ty tao, fe nisy raha nahasoa azy marè koa. Ho zao ty namaranany ty safàny: “Laha hentea ty fomba nandikà ty Testamenta Vaovao, le hita fa misy manam-pahaiza ty [amy Vavolombelo Jehovah] ao. Hain-drozy ty mamaha ty raha manahira matetiky lafa mandika Baiboly.”​—Gazety Andover Newton (anglisy), Janoary 1963, pejy 31.

• Tsy nanenky ty fomba nandikà ty andinin-teny sasany amy Fandikan-teny Tontolo Vaovao ao ty manam-paihaiza raiky atao hoe MacLean Gilmour. Fe niaiky ie fa ‘mahatseriky ty fahaiza mpandika teny reo ty safà grika.’​—Gazety Andover Newton (anglisy), Septambra 1966, pejy 26.

• Nanao Tatitsy mikasiky ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao ty manam-pahaiza atao hoe Thomas Winter amy Soratsy Grika—Fandikan-teny Isan’andalany Fanjakà iny (anglisy). Hoy ie: ‘Mifanaraky amy vokatsy ty fikaroha farany sady mampiasa safà fampiasà henanizao ty fandikan-teny natao Komity tsy nanono ty anarany io.’​—Gazety Klasiky (anglisy), Aprily-Mey 1974, pejy 376.

• Manam-pahaiza mikasiky ty safà hebreo a Israely any Benjamin Kedar. Hoy ie tamy 1989: ‘Manao fikaroha mikasiky ty fivolàna aho, sady misy ifandrambesany amy Baiboly hebreo noho ty fandikan-teny raha zay. Mampiasa matetiky Baiboly anglisy hoe Fandikan-teny Tontolo Vaovao aho. Imaro ty nahitàko fa nanao ze ezaky niazony natao mpandika teny reo, mba hahaizany ty hevitsy ty raha voasoratsy.’

• Nandiniky Baiboly sivy farany ze be mpampiasa marè David BeDuhn, mpampianatsy mikasiky ty fivavaha. Bakeo nanoratsy ie fa “ty TV [Fandikan-teny Tontolo Vaovao] ro farany ze marina amy fandikan-teny nampitoviziny.” Mihevitsy ty ankamaroan’olo noho ty manampahaiza maro fa mandrengy ty fivavahany ty mpadika ty Fandikan-teny Tontolo Vaovao le zay mahavy raha io tsy hitovy amy fandikan-teny hafa. Fe nivola BeDuhn hoe: “Marina ty TV satria nadika ara-bakiteny noho nitanjaky soa ty safà nisoraty ty mpanoratsy ty Testamenta Vaovao tamy voalohany tany, sady raha zay koa ro mampiavaky azy amy fandikan-teny hafa.”​—Ty Marina Mikasiky Fandikan-teny, pejy 163, 165.