Lomiga Faale-Tusi Paia I LE INITANETI
Lomiga Faale-Tusi Paia
I LE INITANETI
Faa-Samoa
ā
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • ʻ
  • TUSI PAIA
  • LOMIGA
  • SAUNIGA
  • nwt Faataoto 1:1-31:31
  • Faataoto

Leai se vitiō o maua i lenei vaega.

Faamalie atu na iai se faalētonu i le kopiina o le vitiō.

  • Faataoto
  • O le Tusi Paia—O le Faaliliuga a le Lalolagi Fou
O le Tusi Paia—O le Faaliliuga a le Lalolagi Fou
Faataoto

FAATAOTO

1 O faataoto a Solomona+ le atalii o Tavita,+ le tupu o Isaraelu:+

 2 Ina ia iloa ai e se tasi le atamai+ ma le aʻoaʻiga;*

Ia malamalama ai i upu e atamai ai;

 3 Ia talia ai le aʻoaʻiga+ e maua ai le tofā mamao,

Le amiotonu,+ le tomai e filifili ai le mea ua tonu,+ ma le amio sa‘o;

 4 Ia avatu ai i ē ua leai se poto masani le utaga mamao;+

Ia avatu ai foʻi i le tauleʻaleʻa le poto ma le mafaufau lelei.+

 5 O le tagata atamai e faalogo ma ave i fale isi faatonuga;+

O le tagata malamalama e na te mauaina le taʻitaʻiga atamai+

 6 Ina ia malamalama ai i se faataoto ma se faaupuga lavelave,*

O upu a tagata atamamai ma a latou tupua mategatā.+

 7 O le mataʻu* iā Ieova o le amataga lea o le poto.+

E na o tagata vālea e ʻinoʻino i le atamai ma le aʻoaʻiga.+

 8 Loʻu atalii e, ia e faalogo i le aʻoaʻi atu a lou tamā,+

Ma aua e te tuulafoaʻiina le faatonuga* a lou tinā.+

 9 O le pale matagofie lea i lou ulu+

Ma le asoa manaia i lou ua.+

10 Loʻu atalii e, afai e taumafai ē e agasala e faaosooso iā te oe, aua e te lolo i ai.+

11 Pe a latou faapea mai: “Tatou ō.

Seʻi o tatou lamalama e fasioti se tasi.

E tatou te lalafi ma osofaʻia ni tagata e lē sala, ae e leai se māfuaaga.

12 E tatou te foloolaina i latou e pei ona faia e le Tuugamau,*

Ia atoatoa lava, e pei o ē e ō ifo i le lua.

13 Ia tatou faoa a latou ‘oa tautele uma lava;

E tatou te faatumuina o tatou fale i le vete.*

14 Ia e aufaatasi mai iā i matou,*

Ona tatou tofusia faatasi ai lea i mea e tatou te faoa.”*

15 Loʻu atalii e, aua e te mulimuli iā i latou.

Ia faamamao ese ou vae mai i o latou ala,+

16 Auā ua taufetuli o latou vae ina ia faia mea leaga;

E latou te televavave e fasiotia se tasi.+

17 E leai se aogā e lafo ai le upega a o iloa lelei mai e se manulele.

18 O le mea lea ua latou lamalama ai ina ia fasiotia tagata;

Ua latou lalafi ina ia faaumatia ola o isi.

19 O ala ia o ē e sa‘ilia polofiti i faiga lē saʻo,

Ma e aveesea o latou ola i mea ua latou maua.+

20 O loo alaga leotele le atamai moni+ i le magāala.+

E faaauau ona leotele i nofoaga faitele.+

21 O loo alaga mai i le magāala e tumutumu ai tagata.

I mea e ulu atu ai i faitoto‘a o le aai, ua fai atu ai ana upu:+

22 “O outou o ē ua leai se poto masani, o le ā le umi e tou te naunau e tumau ai i lea mea?

O outou o ē e tauemu, o le ā le umi e tou te fiafia e tauemu ai?

O outou foʻi o ē e vālea, o le ā le umi e tou te ʻinoʻino ai i le poto?+

23 Ia outou tali mai i aʻu aʻoaʻiga.*+

Ona ou liligi atu lea o loʻu agaga iā te outou;

Ou te faailoa atu foʻi aʻu upu iā te outou.+

24 Auā na ou valaau atu, ae na outou teena pea aʻu,

Na faaloaloa atu loʻu lima, ae e leai se isi na ano mai,+

25 Na outou faatalalē pea i aʻu fautuaga uma

Ma teena aʻu aʻoaʻiga,

26 Ou te ʻataʻata fo‘i pe a oo mala iā te outou;

Ou te aamu pe a oo mai mea e tou te fefefe ai,+

27 Pe a oo mai mea e tou te fefefe ai e pei o se afā,

Ma pe a oo mai o outou mala e pei o se matagi malosi,

Pe a oo mai puapuaga ma faafitauli iā te outou.

28 O le a latou valaau mai pea iā te aʻu i lea taimi, ae ou te lē tali atu lava;

E latou te matuā saʻili mai foʻi iā te aʻu, ae e latou te lē maua lava aʻu,+

29 Auā ua latou ʻinoʻino i le poto,+

Ma ua latou lē mananaʻo e matataʻu iā Ieova.+

30 Ua latou teena laʻu fautuaga;

Ua latou lē amanaʻia foʻi aʻu aʻoaʻiga uma.

31 O lea, e latou te selesele ai i āuga* o o latou ala,+

Ma e faamalieina i latou i a latou lava faufauga.

32 Auā o le fouvale o ē ua leai se poto masani, e oti ai i latou,

Ma o le faifailemū o ē e vālea, e fano ai i latou.

33 A o lē e faalogo mai iā te aʻu, o le a nofo ma le saogalemu+

E aunoa ma le fefe i so o se puapuaga.”+

2 Loʻu atalii e, afai e te talia aʻu upu

Ma teu i lou loto aʻu poloaʻiga e pei o se oloa tāua,+

 2 E ala i le uaʻi atu o ou taliga i le atamai+

Ma liliu atu lou loto i le faautaga loloto;+

 3 Afai foʻi e te valaau atu mo le malamalama+

Ma ‘ai‘oi atu mo le faautaga loloto;+

 4 Afai e te saʻili pea i ai e pei o le siliva,+

Ma afai foʻi e te suʻesuʻe pea i ai e pei o le oloa lilo;+

 5 Ona e malamalama ai lea i le mataʻu iā Ieova,+

Ma e maua ai le poto i le Atua.+

 6 Auā o Ieova e na te foaʻi mai le atamai;+

E mai i lona fofoga foʻi le poto ma le faautaga loloto.

 7 E na te teua le atamai aogā mo ē e amio saʻo;

O ia o le talita mo ē e savavali i le faamaoni.+

 8 E silasila ona fofoga i ala o le faamasinotonu,

Ma e na te leoleoina le ala o ona tagata faamaoni.+

 9 Ona e malamalama ai lea i le mea e tonu, faamaoni, ma saʻo,

O ala lelei uma ia.+

10 A oo le atamai i lou loto+

Ma ua mālie iā te oe le poto,+

11 E leoleoina oe e le mafaufau lelei,+

E malupuipuia foʻi oe i le faautaga loloto,

12 Ina ia laveaʻiina oe mai i le ala leaga,

Mai i le tagata e tautala i mea faapi‘opi‘o,+

13 Mai i ē ua tuua ala saʻo

Ina ia savavali i ala o le pōuliuli,+

14 Mai i ē e fiafia i mea sesē,

O ē e fiafia i mea leaga ma faapi‘opi‘o,

15 O ē e faapiʻopiʻo o latou ala

Ma ē e faaʻoleʻole o latou olaga atoa.

16 E laveaʻiina ai oe mai i le fafine agasala,*

Mai i faaupuga faagauloto* a le fafine e amio lē mamā,*+

17 O lē ua tuua lana paaga* na fai a o talavou+

Ma ua galo iā te ia le feagaiga a lona Atua;

18 Auā e goto ifo lona fale i le oti,

Ma e oo atu ona ala iā i latou ua feoti.+

19 E leai se tasi o i latou na feusuaʻi ma ia* e toe foʻi mai,

Pe toe maua ala o le ola.+

20 O le mea lea ia e mulimuli ai i le ala o tagata lelei

Ma ia e tausisi i ala o tagata amiotonu,+

21 Auā e na o ē e amio saʻo e mau i le lalolagi,

Ma o ē e lē ponā* e faatotoeina i le lalolagi.+

22 A o ē e amioleaga, e faaumatia i latou mai i le lalolagi,+

E liaʻieseina foʻi o ē e taufaa‘ole‘ole.+

3 Loʻu atalii e, aua neʻi galo iā te oe laʻu a‘oa‘o atu,*

Ma ia tausia i lou loto aʻu poloaʻiga,

 2 Auā e faaopoopo ai iā te oe o aso e tele

Ma tausaga e te ola ai, atoa ma le filemu.+

 3 Aua neʻi teʻa ma oe le alofa* ma le faamaoni.*+

Ia asoa i lou ua;

Ia tusia i le papamaa o lou loto;+

 4 Ona e maua ai lea o le alofa ma le tofā mamao

I luma o le Atua atoa ma tagata.+

 5 Ia e faatuatua iā Ieova+ ma lou lotoatoa,

Ae aua le faalagolago i lou lava malamalama.+

 6 Ia e manatua o ia i ou ala uma,+

Ona ia faasaʻoina lea o ou ala.+

 7 Aua e te faafiapoto.+

Ia e mataʻu iā Ieova ma ia e liliuese mai i mea leaga.

 8 E fai lea ma mea e mālōlōina ai lou tino*

Ma toe faafouina ai ou ivi.

 9 Ia e āva iā Ieova i au ʻoa,+

Ma uluaʻi fua* o au faaeleeleaga uma;*+

10 Ona matuā tutumu ai lea o ou fale teuoloa,+

Ma taumasuasua ai au mea e tali ai suāvine* i le uaina fou.

11 Loʻu atalii e, aua e te teena le aʻoaʻiga a Ieova,+

Ma aua e te ʻinoʻino pe a ia a‘oa‘ia oe,+

12 Auā e aʻoaʻia e Ieova o lē e alofa i ai,+

E pei foʻi ona faia e le tamā i lona atalii o lē ua ia fiafia i ai.+

13 E fiafia le tagata ua maua le atamai+

Ma le tagata ua iai le faautaga loloto;

14 E sili atu le mauaina o le atamai i lo o le mauaina o siliva,

E sili atu fo‘i le mauaina o le atamai* i lo o le mauaina o auro.+

15 E sili lona tautele i lo o maa tāua;*

E lē mafai foʻi ona faatusaina i isi mea uma e te mana‘o i ai.

16 O loo i lona lima taumatau le tele o aso e ola ai;

A o lona lima tauagavale, ua iai ʻoa ma le mamalu.

17 O ona ala e matagofie,

Ma e filemu ona auala uma.+

18 O le laau foʻi o le ola iā i latou e fetagofi atu i ai,

Ma e fiafia i latou e taofimau pea i ai.+

19 O le atamai na faavae ai e Ieova le lalolagi.+

Na ia matuā faatumauina le lagi i le faautaga loloto.+

20 O lona poto na vaeluaina ai vai loloto

Ma to‘ulu ifo ai le sau mai i le lagi puaoa.+

21 Loʻu atalii e, aua neʻi teʻa ma oe ia mea.*

Ia e leoleo i le atamai aogā ma le mafaufau lelei;

22 E fai ia mea ma mea e te ola ai

Ma o se asoa matagofie i lou ua;

23 Ona e savali ai lea ma le saogalemu i lou ala,

Ma e lē tautevateva lava ou vae.*+

24 Pe a e taoto, e te lē fefe lava;+

E te taoto lava, ma e lelei lau moe.+

25 E te lē fefe pe a tupu faafuaseʻi se mea mataʻutia,+

Po o le malaia e oo i ē e amioleaga e pei o se matagi malosi.+

26 Auā e avea Ieova ma puna o lou faatuatuaga;+

E na te leoleo foʻi i lou vae neʻi puʻea.+

27 Aua e te taofia se mea lelei mai i ē ua tatau i ai+

Pe afai e mafai ona e fesoasoani i ai.*+

28 Aua e te fai atu i lou tuaoi, “Ia e alu; toe sau i se isi taimi! Ou te avatu iā te oe taeao,”

Pe afai e mafai ona e avatu loa i ai.

29 Aua e te faufau e fai se mea leaga i lou tuaoi+

A o nofo o ia ma lona manatu ua saogalemu faatasi ma oe.

30 Aua e te finau fua ma se tagata+

Pe afai e na te leʻi faia se mea leaga iā te oe.+

31 Aua e te matauʻa i se tagata e sauā+

Pe e mulimuli i se tasi o ona ala,

32 Auā e inosia e Ieova le tagata taufaa‘ole‘ole,+

Ae e mafuta vavalalata atu o Ia i ē ua amio saʻo.+

33 E faamalaia e Ieova le aiga o ē e amioleaga,+

Ae e na te faamanuia le aiga o ē e amiotonu.+

34 Auā e aamu o ia i ē e tauemu,+

Ae e finagalo malie o ia i ē e agamalu.+

35 O ē e atamamai e fai ma o latou tofi le mamalu,

A o ē e vālea e lē faamamaluina i latou.+

4 La‘u fanau e, inā faalogo mai ia i le aʻoaʻi atu a le tamā;+

Ia uaʻi mai ina ia maua ai le malamalama,

 2 Auā ou te avatu iā te outou o faatonuga lelei;

Aua tou te tuulafoaʻiina laʻu a‘oa‘o atu.*+

 3 Sa avea aʻu o se atalii e usiusitaʻi i loʻu tamā+

Ma o lē na sili ona pele i loʻu tinā.+

 4 Na ia aʻoaʻo mai iā te aʻu ma faapea mai: “Ia taofimau i lou loto aʻu upu.+

Ia tausi i aʻu poloaʻiga ma ola ai pea.+

 5 Ia maua le atamai, ia maua foʻi le malamalama.+

Aua neʻi galo iā te oe, ma aua neʻi e liliuese mai i a‘u upu.

 6 Aua neʻi e tuulafoa‘ia le atamai, ona puipuia ai lea o oe.

Ia naunau i ai, ona leoleoina ai lea o oe.

 7 O le atamai o le mea sili lea ona tāua,+ o lea, ia e maua le atamai,

Ma i mea uma lava e te maua, ia e maua foʻi le malamalama.+

 8 Ia e matuā faatāuaina le atamai, ona faaeaina ai lea o oe.+

E faamamaluina ai foʻi oe auā ua e talia atoatoa.+

 9 O le a tuu atu e le atamai i lou ulu se pale manaia;

O le a teuteu ai iā te oe i se palealii matagofie.”

10 Loʻu atalii e, inā faalogo mai ia ma talia aʻu upu,

Ona faateleina ai lea o tausaga o lou ola.+

11 O le a ou faatonutonu oe i le ala o le atamai;+

O le a ou ta‘ita‘ia oe i ala o le amiotonu.+

12 Pe a e savali, e lē faalavelavea ou laasaga;

Pe a e momoʻe foʻi, e te lē tautevateva.

13 Ia taofimau i aʻoaʻiga; aua neʻi faamaamuluina.+

Ia leoleo i ai, auā o lou ola lea.+

14 Aua e te ui i le ala o ē e amioleaga,

Aua foʻi e te savali i le ala o tagata e faia mea leaga.+

15 Ia e tetee atu i ai, aua e te ui ane ai;+

Ia liliuese mai ai, ma alu pea.+

16 Auā latou te lē momoe seʻiloga ua latou faia ni mea leaga.

Ua mou lo latou fia momoe seʻiloga ua latou faia se mea e tigā ai se isi.

17 Ua latou fafaga i latou lava i le falaoa o le amioleaga,

Ma ua latou feinu i le uaina o faiga sauā.

18 Ae o le ala o ē e amiotonu ua pei o le susulu o le malamalama o le taeao

Lea e tupu pea lona malamalama seʻia oo ina matuā ao lelei le aso.+

19 O le ala o ē e amioleaga ua pei o le pogisa;

Ua latou lē iloa le mea ua latou tausuai ai.

20 Loʻu atalii e, ia uaʻi mai i aʻu upu;

Ia e faalogo lelei mai* i mea ou te fai atu ai.

21 Aua neʻi teʻa ese nei mea mai i ou mata;

Ia teu ia mea i totonu o lou loto,+

22 Auā o le ola lea iā i latou ua mauaina ia mea+

Ma e mālōlōina ai o latou tino atoa.

23 O le mea e sili ona leoleoina o mea uma, ia leoleoina lou loto,*+

Auā e faalagolago i ai lou ola.*

24 Ia tuu ese mai iā te oe o faamatalaga faapiʻopiʻo;+

Ma ia faamamao ese mai iā te oe o tala taufaa‘ole‘ole.

25 E ao ona vaai saʻo i luma ou mata,

Ioe, ia pulatoʻa i luma ou mata.+

26 Ia faalaulelei* le ala o ou vae,+

Ona matuā faatumauina ai lea o ou ala uma.

27 Aua e te fia alu i le itu taumatau po o le itu tauagavale.+

Ia liliuese ou vae mai i le mea leaga.

5 Loʻu atalii e, inā faalogo mai ia i loʻu atamai.

Ia faalogo lelei mai* i loʻu faautaga loloto,+

 2 Ina ia e leoleoina ai lou mafaufau lelei

Ma ia leoleo e ou lava laugutu le poto.+

 3 Auā o laugutu o le fafine agasala* ua sisina ifo e pei o le meli mai i le faamoega lagomeli,+

Ma e sili ona molemole ona laugutu nai lo o le suāuu.+

 4 Ae o le iʻuga, e oona o ia e pei o se laau oona+

Ma e maʻai e pei o le pelu e maʻai uma ona itu.+

 5 E ō ifo ona vae i le oti.

E taunuu foʻi ona laasaga i le Tuugamau.*

 6 E lē mafaufau o ia i le ala o le ola.

Ua fesēaʻi ona laasaga, ae e na te lē iloa po o fea e agaʻi i ai.

 7 O lenei o‘u atalii e, inā faalogo mai ia iā te aʻu

Ma aua neʻi liliuese mai i a‘u upu.

 8 Ia matuā faamamao ese mai i lea fafine;

Aua e te faalatalata atu i le faitotoʻa o lona fale,+

 9 Ina ia e lē tuuina atu lou mamalu i isi+

Pe selesele i tausaga o puapuaga;+

10 Ina ia lē faaaogā ai e tagata ese au oloa+

Pe fiafia ai isi tagata i mea na e galue mamafa ai.

11 Auā a leai, e te ōi i le i‘uga o lou olaga

Pe a leai sou malosi ma ua faalētonu lou soifua mālōlōina+

12 Ma e faapea ane: “Sa ou matuā ʻinoʻino i aʻoaʻiga!

Sa teena e loʻu loto aʻoaʻiga!

13 Ou te leʻi faalogo i leo o ē na aʻoaʻoina aʻu

Pe uaʻi atu i oʻu faiaʻoga.

14 Na toetoe a matuā nutimomoia aʻu

I totonu o le faapotopotoga atoa.”*+

15 Ia e inu vai mai i lou lava vaieli

Ma vai e tafe* mai i lou lava vaipuna.+

16 Pe e tatau ea ona faataapeape solo ou vaipuna i fafo,

Ma ou vai i nofoaga faitele?+

17 Ia fai mo oe ia vai, e na o oe lava,

Ae e lē mo tagata ese faatasi ma oe.+

18 Ia manuia lou vaipuna,

Ma ia e fiafia i lau avā na fai a o e tauleʻaleʻa,+

19 O se ʻaila pele ma o se ʻoti o le mauga+ e agamālie.

Ia faamalieina oe i ona susu i taimi uma.

Ia e matuā maofa e lē aunoa i lona alofa.+

20 Loʻu atalii e, aiseā la e te matuā maofa ai i se fafine agasala*

Pe fusi le fatafata o se fafine e amio lē mamā?*+

21 Auā o ala o le tagata ua i luma o fofoga o Ieova;

E na te su‘esu‘eina ona ala uma.+

22 E maileia le tagata amioleaga i ana lava mea sesē,

Ma e pu‘ea o ia i maea o lana lava agasala.+

23 O le a oti o ia ona o le lē taliaina o aʻoaʻiga

Ma fesēa‘i ona o le tele o lona faavalevalea.

6 Loʻu atalii e, afai ua e faamaonia le aitalafu a lou tuaoi,+

Pe afai foʻi ua e lūlū lima* ma le tagata ese,+

 2 Afai ua maileia oe i lau folafolaga,

Afai foʻi ua maua oe i upu a lou gutu,+

 3 Loʻu atalii e, ia e faia lenei gaoioiga, ma faasaoina ai oe,

Ona ua maua oe e le lima o lou tuaoi:

Ia e alu ma faamaulalo iā te oe ma ia e matuā ʻaiʻoi atu i lou tuaoi.+

 4 Aua neʻi moe ou mata,

Pe tautulemoe ou laumata.

 5 Ia e faasaoina oe e pei o le manu o le sevi mai i le lima o le tuli manu,

Ma e pei o se manulele mai i le lima o lē e puʻe manulele.

 6 O oe le tagata paiē,+ inā alu ia i le loi;

Ia vaavaai i ona ala ina ia e atamai ai.

 7 E ui e leai sona taʻitaʻiʻau, o se leoleo, po o se pule,

 8 Ae e na te sauniunia ana meaʻai i le tau māfanafana,+

E na te faaputuina foʻi ana meaʻai i le taimi o le seleselega.

 9 Le tagata paiē, o le ā le umi o le a e taoto ai pea?

O afea e te tulaʻi ai mai i lau moe?

10 Seʻi toe fai sina moe, seʻi toe fai foʻi sina moeiini,

Seʻi toe fai foʻi sina piilima a o taoto,+

11 Ona oo mai ai lea o lou mativa e pei o le tagata faomea,

Ma lou lē tagolima e pei o le tagata ua uu ana auupega.+

12 O le tagata lē aogā ma amioleaga, o loo savali o ia ma le gutu faapiʻopiʻo;+

13 Ua faaʻivi lona mata,+ ua minominoi lona vae, ma faasinosino mea i ona tamatamaʻilima.

14 Ua i lona loto le pepelo,

Ua ia fafau mea leaga i taimi uma+ ma faatupuina feeseesea‘iga.+

15 O le mea lea e oo faafuaseʻi mai ai lona malaia;

E vave lava ona nutimomoia o ia, ae e leai se fofō.+

16 E ono mea e ʻinoʻino i ai Ieova;

Ioe, e fitu mea e matuā inosia lava e ia:

17 O mata faamaualuga,+ o le laulaufaiva pepelo,+ ma lima e sasaa le toto o ē e lē sala,+

18 O le loto e fafau faufauga leaga,+ ma vae e vave ona tamoʻe e fai le mea leaga,

19 O le molimau pepelo e na te faia tala pepelo i taimi uma,+

Ma so o se tasi e faatupuina fevaevaeaʻiga i le vā o uso.+

20 Loʻu atalii e, ia tausi i le poloaʻiga a lou tamā,

Ma aua e te tuulafoaʻiina le faatonuga* a lou tinā.+

21 Ia fusi e lē aunoa ia mea i lou loto;

Ia asoa foʻi i lou ua.

22 Pe a e savali, e taʻitaʻiina ai oe;

Pe a e taoto, e leoleoina ai oe;

Ma pe a e ala aʻe, e tautala mai iā te oe.*

23 Auā o le poloaʻiga o le molī lea,+

O le tulafono o le malamalama lea,+

Ma o aʻoaʻiga e aʻoaʻoina ai, o le ala lea i le ola.+

24 E leoleoina ai oe mai i le fafine leaga,+

Mai i le laulaufaiva taufaasee o le fafine e amio lē mamā.*+

25 Aua le tuʻinanau lou loto i lona lalelei+

Pe maileia oe i ona mata faatosina,

26 Auā e iʻu ai ina tasi le falaoa lapotopoto a se tane ona o se fafine talitane,+

Ae e tulituliloa e le avā a se isi tane le ola tautele o se tasi.

27 Pe e mafai ea e se tagata ona tuu le afi i lona fatafata ae e lē mū ai ona ofu?+

28 Pe e mafai e se tagata ona savali i malala ola ae e lē mū ai ona vae?

29 E faapena foʻi so o se tasi e feusuaʻi ma le avā a lona tuaoi;

E leai se tasi e tago i lea fafine e sao mai i le faasalaga.+

30 E lē inosia e tagata se gaoi

Pe a ia gaoia ni mea‘ai e faamalieina ai o ia ona ua fia ʻai.

31 Ae a maua o ia, ona ia toe totogi faafitu lea o ia mea;

O le a ia avatu oloa uma o lona fale.+

32 O so o se tasi e mulilua ma se fafine, ua leai sona mafaufau;*

O lē na te faia lea mea, ua faaumatia e ia lona lava ola.+

33 E na o le faamanu‘alia ma le māsiasi e na te mauaina,+

O le a lē soloiesea foʻi lona faalumaina.+

34 Auā o le fuā e matuā ita ai le tane;

E na te lē faaalia le alofa mutimutivale pe a ia tauimasui.+

35 E na te lē taliaina se tau e totogi atu;*

E lē mafai ona faamalieina o ia, e tusa pe e te avatuina se meaalofa taugatā.

7 Loʻu atalii e, ia e tausi i aʻu upu,

Ma teu i lou loto aʻu poloaʻiga e pei o se oloa tāua.+

 2 Ia e tausi i aʻu poloaʻiga ma e ola ai;+

Ia e puipui i aʻu faatonuga* e pei o le ʻiʻoimata o lou mata.

 3 Ia nonoa ia mea i ou tamatamaʻilima;

Ia tusia i le papamaa o lou loto.+

 4 Ia e fai atu i le atamai, “O oe o loʻu tuafafine,”

Ma ia e taʻua le malamalama “o lo‘u tauaiga,”

 5 Ina ia leoleoina ai oe mai i le fafine agasala,*+

Mai i le fafine e amio lē mamā* ma ana faaupuga faagauloto.*+

 6 Na ou tū i le faamalama o loʻu fale,

Ma vaai ifo ai mai i le faamalama,*

 7 Ma a o oʻu tilotilo atu i ē e leai se poto masani,

Na ou iloa atu ai i tauleleʻa se tasi o tauleʻaleʻa ua leai sona mafaufau.*+

 8 Na ia ui ane i le ala e latalata i le tulimanu e nofo ai le fafine,

Ma agaʻi atu i le fale o le fafine

 9 I le tau pogipogi, i le afiafi,+

A o lata ina pō ma pogisa.

10 Ona ou vaaia lea o se fafine ua fetaui ma ia,

Ua ofu le fafine i ofu talitane+ ma e faitogafiti lona loto.

11 Ua malomaloā ma lotomalosi le fafine.+

E lē mau o ia* i le fale.

12 O le tasi taimi ua i fafo o lona fale, a o le isi taimi ua iai i nofoaga faitele,

Ua lamalama foʻi o ia i tulimanu uma.+

13 Ua tago atu le fafine iā te ia ma sogi iā te ia;

Ua lē mā o ia, ma ua faapea atu i le tauleʻaleʻa:

14 “Sa ou ofoina atu taulaga faifaatasi.+

Na ou avatu i le asō mea na ou tautō ai.

15 O le mea lea ua ou sau ai e faafetaiaʻi iā te oe,

E sa‘ili iā te oe, ma o lea ua ou maua oe!

16 Ua ou fofola loʻu moega i ‘ie afu mananaia,

O ʻie lino felanulanua‘i mai i Aikupito.+

17 Ua ou sausau loʻu moega i le muro, o le aloe, ma le kinamoni.+

18 Sau ia, seʻi faamalie i taʻua i le alofa seʻia oo i le taeao;

Seʻi ta fiafia faatasi i fefaaalia‘iga o le alofa,

19 Auā e lē o i le fale laʻu tane;

O loo malaga o ia i se mea mamao.

20 Ua alu o ia ma ave le ato tupe,

E lē toe foʻi mai i le fale se‘ia vaaia le masina ua atoa.”

21 Ua taʻitaʻisesēina e le fafine o ia i le tele o ana upu faatauanau.+

Ua ia faatosina iā te ia i ana faaupuga faagauloto.

22 Ona faafuaseʻi lea ona mulimuli atu o le tauleʻaleʻa iā te ia, e pei o se povi poʻa ua alu atu ia fasia,

E pei o se vale o le a faasalaina i laau faamau,*+

23 Seʻia ati se aū i lona ate;

E pei ona faavave atu o se manulele i se mailei, e na te lē iloa e matuā lamatia ai lona ola.+

24 O lenei, o‘u atalii e, inā faalogo mai ia iā te aʻu;

Ia uaʻi mai i upu ou te fai atu ai.

25 Aua neʻi liliu atu lou loto i ala o lea fafine.

Aua foʻi neʻi e sē i ona ala,+

26 Auā ua ia faapogaia le paʻuʻū o le toʻatele ma fasiotia ai,+

Ma e anoanoaʻi i latou ua ia fasiotia.+

27 O lona fale e tau i le Tuugamau;*

E alu ifo i potu pogisa o le oti.

8 Pe e lē o alaga ea le atamai?

Pe e lē o leotele mai ea le faautaga loloto?+

 2 I le tumutumu o mea maualuluga,+ i tafatafa ane o le ala,

Ua tū ai i fetaula‘iga o auala.

 3 I autafa o faitotoʻa e ulu atu ai i le aai,

I le mea e ui atu i faitotoʻa o le aai,

O loo alaga leotele atu ai pea le atamai:+

 4 “Tagata e, ua ou valaau atu iā te outou;

Ua ou alaga leotele atu i tagata uma.*

 5 O outou ua leai se poto masani, ia aʻoaʻoina le utaga mamao;+

O outou foʻi ua vālea, ia maua se lotomalamalama.

 6 Ia faalogo, auā e tāua mea ua ou tautala atu ai,

E tautala oʻu laugutu i le mea ua tonu;

 7 Auā e tautala lemū loʻu gutu i le upu moni,

Ma e inosia e oʻu laugutu le amioleaga.

 8 O upu uma a loʻu gutu e amiotonu ia.

E lē o iai se upu e faaʻoleʻole pe e faapiʻopiʻo.

 9 E saʻo uma ia upu i lē ua iai le faautaga loloto

Ma e tonu foʻi i ē ua maua le poto.

10 Ia outou talia laʻu aʻoaʻiga ae e lē o le siliva,

Ma le poto nai lo o le auro e sili ona lelei,+

11 Auā e sili le atamai nai lo o maa tāua;*

E lē mafai ona faatusaina i isi mea uma e manaʻo i ai se tasi.

12 O aʻu o le atamai, ua ou mau faatasi ma le utaga mamao;

Ua ou maua le poto ma le mafaufau lelei.+

13 O le mataʻu iā Ieova o le ʻinoʻino lea i le leaga.+

Ou te ʻinoʻino i le fiasili, le faamaualuga,+ le ala leaga, ma tala faapiʻopiʻo.+

14 Ua iā te aʻu fautuaga lelei ma le atamai aogā;+

O a‘u e ana le malamalama+ ma le mana.+

15 Ona o aʻu, ua pule ai pea tupu,

Ma faia ai pea e alii sili poloaʻiga amiotonu.+

16 Ona o aʻu, ua pule ai pea perenise,

Ma faamasino ai tamālii i le amiotonu.

17 Ou te alofa i ē e alolofa iā te aʻu,

Ma o ē e saʻili iā te aʻu, e latou te mauaina aʻu.+

18 Ua iā te aʻu ʻoa ma le mamalu,

O ‘oa e tumau* ma le amiotonu.

19 E sili atu laʻu fua i le auro, e oo lava i le auro ua faamamāina,

O meaalofa foʻi ou te avatua, e sili atu i le siliva e aupito lelei.+

20 Ou te savali i le ala o le amiotonu,

I le ogatotonu o auala o le faamasinotonu;

21 Ou te avatua se tofi tautele i ē e alolofa mai iā te aʻu,

Ma ua ou faatumuina o latou fale teuoloa.

22 O Ieova na faia aʻu, o le amataga o lona ala,+

O lana galuega muamua mai i aso anamuā.+

23 Na faatūina aʻu mai anamuā,+

Mai i le amataga, a o leʻi faia le lalolagi.+

24 Na fanaua aʻu* a o leʻi iai ni vai loloto,+

A o leʻi iai foʻi ni vaipuna e puna tele mai ai vai.

25 Na fanaua aʻu a o leʻi faavaeina mauga,

A o leʻi iai foʻi ni aʻega,

26 A o leʻi faia e ia le laueleele ma ona laufanua

Po o uluaʻi potopotoi o palapala o le laueleele.

27 Na ou iai ina ua ia saunia le lagi;+

Ina ua ia faailoga le tuaoi* i le vā o le lagi ma le sami,+

28 Ina ua ia faatumauina* o ao i lugā,

Ina ua ia faavaeina vaipuna o vai loloto,

29 Ina ua ia faia le tulafono o le sami

Ina ia aua neʻi sopoʻia e le suāsami lana poloaʻiga,+

Ina ua ia faia foʻi faavae o le lalolagi,

30 Na ou faatasi ma ia o se tufuga poto.+

Na avea aʻu ma lē na ia matuā fiafia i ai+ i lea aso ma lea aso;

Na ou olioli foʻi i ona luma i taimi uma;+

31 Na ou olioli i le laueleele lea na ia saunia ina ia ‘ainā,

Ma sa ou matuā fiafia i le fanau a tagata.

32 O lenei, la‘u fanau e, inā faalogo mai ia iā te aʻu;

Ioe, e fiafia i latou e tausia oʻu ala.

33 Ia outou faalogo i aʻoaʻiga+ ma atamamai ai,

Aua lava tou te teena.

34 E fiafia le tagata e faalogo mai iā te aʻu

E ala i le usupō mai* i oʻu faitotoʻa i lea aso ma lea aso,

E ala foʻi i le faatalitali i pou o oʻu faitotoʻa;

35 Auā o lē e na te maua aʻu e na te maua foʻi le ola,+

Ma maua le finagalo malie o Ieova.

36 A o lē e na te lē amana‘ia aʻu, ua faatigā iā te ia lava,

Ma o i latou e ʻinoʻino iā te aʻu, ua latou naunau i le oti.”+

9 Ua fausia e le atamai moni lona fale;

Ua ia faatūina* foʻi ona poutū e fitu.

 2 Ua ia saunia atoatoa aano o ana manu;*

Ua ia suia lana uaina;

Ua ia saunia foʻi lana laulau.

 3 Ua ia aauina atu ana auauna teine

Ina ia valaau atu mai i mea maualuluga i luga a‘e o le aai:+

 4 “O se tasi e leai se poto masani, ia afe mai i inei.”

Ua faapea atu o ia i lē ua leai sona mafaufau:*

 5 “Ō mai ia e aai i laʻu falaoa

Ma feinu i le uaina na ou suia.

 6 Ia tuu ia lo outou vālea* ma ola ai;+

Ia savavali saʻo i le ala o le malamalama.”+

 7 O lē e faasaʻo i le tagata tauemu, e oo iā te ia le faalumaina,+

Ma o lē e aʻoaʻi i lē e amioleaga, e oo iā te ia le tigā.

 8 Aua e te faasaʻo i le tagata tauemu, ina neʻi ʻinoʻino o ia iā te oe.+

Ia aʻoaʻi i le tagata atamai ona alofa lea o ia iā te oe.+

 9 Ia avatu faatonuga i le tagata atamai, e atili atamai ai o ia.+

Ia a‘oa‘oina lē e amiotonu, e tupu ai pea lona poto.

10 O le mataʻu iā Ieova, o le amataga lea o le atamai,+

Ma o le poto i Lē e Sili Ona Paia,+ o le malamalama lea.

11 O le a faateleina ou aso ona o aʻu,+

Ma e faaopoopoina foʻi tausaga i lou olaga.

12 Afai ua e atamai, ua e atamai mo lou lava lelei,

Ae afai ua e tauemu, e na o oe lava e tigā ai.

13 O le fafine valea e malomaloā.+

Ua faavalevalea lava o ia ma ua matuā lē iloa lava se mea.

14 Ua nofo o ia i luma o le faitotoʻa o lona fale

I se nofoa, i mea maualuluga o le aai,+

15 Ma valaau atu iā i latou e ui ane i le ala,

O ē e savavali saʻo i o latou ala:

16 “O se tasi e leai se poto masani, ia afe mai i inei.”

Ua faapea atu le fafine i ē ua leai ni mafaufau:*+

17 “E suamalie vai ua gaoia,

Ma e manaia le tofo o meaʻai e ʻai faalilolilo.”+

18 Ae ua lē iloa e ia o loo iai i inā ē ua feoti,

Ua iai ana mālō i mea maulalo o le Tuugamau.*+

10 O faataoto a Solomona.+

O le atalii atamai e na te faafiafiaina lona tamā,+

A o le tama valea e faanoanoa ai lona tinā.

 2 E lē aogā ʻoa e maua i amioga leaga,

A o le amiotonu o le a laveaʻiina ai mai i le oti.+

 3 E lē tuua e Ieova le tagata amiotonu ia matelāina,+

Ae e na te teena manaʻoga o tagata amioleaga.

 4 O lima e paiē e i‘u ai i le mativa,+

Ae o lima e toʻaga e mauʻoa ai.+

 5 O le atalii e iai le tofā mamao, e na te faaputuina fua i le tau māfanafana,

Ae o le atalii e tupu ai le mā, e moegase o ia a o faia le seleselega.+

 6 Ua i luga o le ulu o lē e amiotonu o faamanuiaga,+

A o gutu o ē e amioleaga, e ufiufi ai faiga sauā.

 7 O le talaaga* o lē e amiotonu e maua ai le faamanuiaga,+

A o igoa o ē e amioleaga e pala ia.+

 8 O lē ua atamai lona loto o le a ia talia faatonuga,*+

A o lē ua tautala ma le valea o le a solia o ia i lalo.+

 9 O lē e savali ma le faamaoni o le a savali ma le saogalemu,+

A o lē e faapiʻopiʻo ona ala, o le a maua o ia.+

10 O lē e faa‘ivi lona mata ma le faa‘ole‘ole e na te faatupu le tigā,+

Ma o lē ua tautala ma le valea o le a solia o ia i lalo.+

11 O le gutu o le tagata amiotonu o le puna lea o le ola,+

A o le gutu o lē e amioleaga, e ufiufi ai faiga sauā.+

12 O le ʻinoʻino e tupu ai feeseesea‘iga,

A o le alofa e ufiufi ai mea sesē uma.+

13 E iloa le atamai i laugutu o le tagata e iai le faautaga loloto,+

A o le laau, e sasa ai le tua o lē ua leai sona mafaufau.*+

14 O i latou e atamamai e teu i o latou loto le poto,+

A o le gutu o le tagata valea ua lata ina faaumatia.+

15 O le tamaoaiga o le tagata mauʻoa,* o lona aai malupuipuia lea.

O le fanoga o tagata matitiva, o lo latou mativa lea.+

16 O galuega a le tagata amiotonu e iʻu i le ola;

A o mea e maua e le tagata amioleaga e iʻu i le agasala.+

17 O lē e usiusita‘i i le a‘oa‘iga, o le ala lea i le ola,*

A o lē e lē amana‘ia le aʻoaʻiga, e na te taʻitaʻisesēina tagata.

18 O lē e ufiufi lona ʻinoʻino, e tautala o ia i pepelo,+

Ma o lē e faasalalauina tala taufaaleaga,* e valea o ia.

19 O le tele o upu e lē asa ai ma se mea sesē,+

A o lē e na te pulea ona laugutu e gaoioi o ia ma le faautauta.+

20 O le laulaufaiva o le tagata amiotonu e pei o le siliva e sili ona lelei,+

A o le loto o le tagata amioleaga e faatauvaa lea.

21 O laugutu o le tagata amiotonu e fesoasoani i* le toʻatele,+

Ae o ē e valelea ua feoti i latou ona ua leai se mafaufau.+

22 O le faamanuia a Ieova e faatamaoaiga ai,+

Ma e na te lē faaopoopo i ai se tigā.*

23 Ua pei le faia o amioga matagā o se taaloga i le tagata valea,

A o le tagata e iai le faautaga loloto e iā te ia le atamai.+

24 O le mea e fefe ai le tagata amioleaga, o le mea lea e oo iā te ia;

Ae o mea e mananaʻo ai tagata amiotonu e tuuina atu iā i latou.+

25 E lē toe iai le tagata amioleaga pe a mavae atu le matagi malosi,+

A o le tagata amiotonu e pei o se faavae e tumau e faavavau.+

26 E pei o le vineta i nifo, e pei foʻi o le asu i mata,

E faapena le tagata paiē i lē ua auina atu o ia.*

27 O le mataʻu iā Ieova e faafualoaina ai le ola,+

A o tausaga o ē e amioleaga, e faaitiitia ia.+

28 O le faamoemoe o tagata amiotonu o le olioli lea,+

Ae o le faamoemoe o tagata amioleaga e lē faataunuuina.+

29 O le ala o Ieova o le malosi lea mo lē e lē ponā,+

A o le faaumatiaga mo ē e faia mea leaga.+

30 O le tagata amiotonu e lē tautevateva lava o ia,+

Ae o ē e amioleaga e lē nonofo pea i latou i le lalolagi.+

31 O le gutu o le tagata amiotonu e fua mai ai le atamai,*

A o le laulaufaiva faapiʻopiʻo e vavaeeseina lea.

32 O laugutu o le tagata amiotonu e tautala i mea e logolelei,

A o le gutu o le tagata amioleaga e faapiʻopiʻo lea.

11 E inosia e Ieova le fua faatautau lē faamaoni,*

Ae e fiafia o ia i le fua e saʻo lelei.*+

 2 Pe a oo mai le faamaualuga, ona mulimuli mai ai lea o le faalumaina,+

Ae e iai le atamai i ē e faamaulalo.+

 3 O le faamaoni o ē e amio saʻo e taʻitaʻia ai i latou,+

A o le faaʻoleʻole o ē e lē faamaoni e fano ai i latou.+

 4 E lē aogā le tamaoaiga* i le aso o le toʻasā,+

Ae o le amiotonu o le a laveaʻiina ai mai i le oti.+

 5 O le amiotonu a le tagata e lē ponā, e faasaʻoina ai lona ala,

Ae e paʻū le tagata amioleaga ona o lana lava amioleaga.+

 6 O le amiotonu o ē e amio saʻo, o le a laveaʻiina ai i latou,+

Ae o le manaʻo o ē e faa‘ole‘ole, o le a maua ai lava i latou.+

 7 Pe a oti le tagata amioleaga, ua mou atu lona faamoemoe;

E mou atu foʻi lona faatuatuaga i lona lava malosi.+

 8 E laveaʻiina lava le tagata amiotonu mai i puapuaga,

Ae e suitulaga i ai lē e amioleaga.+

 9 O le gutu o lē ua fulitua i le upu moni* e faaleagaina ai lona tuaoi,

A o le poto e faasaoina ai ē e amiotonu.+

10 E olioli le aai ona o le lelei o ē e amiotonu,

Ma pe a faaumatia tagata amioleaga, o le a alalaga fiafia.+

11 E faaeaina le aai ona o le faamanuiaga o tagata amio saʻo,+

Ae e lepetia le aai ona o gutu o ē e amioleaga.+

12 O lē ua leai se mafaufau,* ua ʻinoʻino o ia i lona tuaoi,

A o le tagata e iai moni le faautaga loloto, e filemu pea o ia.+

13 O lē e taufaaleaga, e fealualuaʻi solo o ia ma taʻu atu mataupu faalilolilo,+

A o le tagata e maufaatuatuaina,* e na te lē faailoa atu ni tala faalilolilo.*

14 Pe a leai se taʻitaʻiga atamai, e mafatia tagata,

Ae pe a toʻatele ē e faufautua, e taulau manuia ai.*+

15 O sē e na te faamaonia le aitalafu a se tagata ese, e leaga lava lona i‘uga,+

A o lē e ‘alofia le* lūlū lima i se maliega, e saogalemu o ia.

16 O le fafine tauagafau e na te maua le mamalu,+

A o tane sauā, e latou te faoa ‘oa.

17 O le tamāloa agalelei,* ua agalelei o ia iā te ia lava,+

A o le tagata sauā, ua ia faaoo faafitauli iā te ia lava.*+

18 O le tagata amioleaga ua ia maua le totogi pepelo,+

A o lē e lūlū le amiotonu, ua ia maua le taui moni.+

19 O lē e tūmausalī mo le amiotonu e iʻu i le ola,+

A o lē e tuliloaina le mea leaga e iʻu i le oti.

20 E inosia e Ieova i latou e faapiʻopiʻo o latou loto,+

Ae e fiafia o ia i ē e lē ponā o latou ala.+

21 Ia e mautinoa i lenei mea:* E lē sao se tagata leaga mai i le faasalaga,+

Ae o le a sao le fanau a ē e amiotonu.

22 E pei o le mama auro i le isu o le puaa,

E faapena foʻi le fafine e lalelei ae ua lē faaaogā lelei lona mafaufau.

23 O le naunautaʻiga o tagata amiotonu, e i‘u i le lelei,+

A o le faamoemoe o tagata amioleaga, e i‘u i le toʻasā.

24 E iai le tagata e foa‘i atu le tele o mea,* ae e faateleina pea ana mea;+

E iai foʻi le isi tagata e taofi mea ua tatau ona avatuina, ae e iʻu o ia i le mativa.+

25 E manuia* le tagata limafoaʻi,+

Ma o lē e na te faafouina* isi, e faafouina o ia.+

26 O lē e taofia saito, e fetuuina o ia e le nuu,

Ae e latou te faamanuiaina lē e na te faatauina atu.

27 O lē e matuā saʻili e fai le mea lelei, e na te saʻilia le alofa,+

A o lē e saʻili mo mea leaga, e oo lava ia mea iā te ia.+

28 O lē ua faatuatua i ana ʻoa, o le a paʻū o ia,+

A o ē e amiotonu, o le a lauusiusi e pei o lau o laau.+

29 O lē e faaoo faafitauli i* lona aiga, e fai le matagi ma ona tofi,+

Ma e fai le tagata valea ma auauna a le tagata ua atamai lona loto.

30 O le fua o le tagata amiotonu o le laau lea o le ola,+

Ma o lē e na te mauaina tagata, e atamai o ia.+

31 Afai e moni e tauia le tagata amiotonu i le lalolagi,

E sili atu la ona tauia le tagata amioleaga ma le tagata agasala!+

12 O lē e naunau i le a‘oa‘iga, e naunau foʻi i le poto,+

A o lē e ʻinoʻino i le aʻoaʻiga, e lē mafaufau lelei o ia.*+

 2 O le tagata lelei e na te maua le finagalo malie o Ieova,

Ae e ta‘usalaina e Ia le tagata e faufau leaga.+

 3 E leai se tagata e malupuipuia ona o le amioleaga,+

Ae e lē lia‘ieseina lava tagata amiotonu.

 4 O le avā lelei o le pale lea i lana tane,+

Ae o le avā e faia amioga matagā, e pei o ia o se faama‘i e pala ai ivi o le tane.+

 5 O manatu o tagata amiotonu ua tonu lava ia,

A o le taʻitaʻiga a tagata amioleaga e taufaasesē ia.

 6 O upu a tagata amioleaga o se mailei mata‘utia,*+

A o gutu o tagata amio saʻo e laveaʻiina ai i latou.+

 7 Pe a faaumatia tagata amioleaga, e lē toe iai lava i latou,

Ae o le fale o ē e amiotonu, o le a tumau pea.+

 8 E viiviia le tagata ona e faautauta lona gutu,+

A o lē e faapiʻopiʻo lona loto, e inosia o ia.+

 9 E sili le tagata e manatu faatauvaa i ai, ae e iai lana auauna,

Nai lo o le tagata e faamamaluina o ia lava, ae e leai sana meaʻai.*+

10 E tausia faapelepele e le tagata amiotonu ana manu lalata,+

A o le alofa mutimutivale o le tagata amioleaga, o le sauā lea.

11 O le tagata e galueaʻiina lona laueleele, e maʻona o ia i meaʻai,+

A o lē ua saʻili i mea e lē aogā, ua leai sona mafaufau.*

12 E matauʻa le tagata amioleaga i mea ua maua e isi tagata amioleaga,

A o le aa o tagata amiotonu e fua mai lea.

13 E maileia le tagata amioleaga i ana lava faamatalaga taufaaleaga,+

A o le tagata amiotonu e sao o ia mai i le puapuaga.

14 E faamalieina le tagata i mea lelei i le fua o ana faamatalaga,*+

Ma e tauia o ia i galuega a ona lima.

15 Ua saʻo i le manatu o le tagata valea lona lava ala,+

A o lē e atamai, e na te taliaina fautuaga.+

16 O le tagata valea, e vave ona ia faailoa atu* lona lē fiafia,+

A o le tagata e iai le utaga mamao e na te lē amana‘ia* se taufaifaiga.

17 O lē e molimau ma le faamaoni, e tautala i le mea moni,

A o le molimau pepelo, e tautala faaʻoleʻole.

18 O le tagata e tautala lē mafaufau, ua pei o le tutuʻi o le pelu,

A o laulaufaiva o ē e atamamai, e mālōlō ai.+

19 E tumau e faavavau laugutu faamaoni,+

A o le laulaufaiva pepelo, e lē tumau.+

20 Ua iai le taufaa‘ole‘ole i loto o ē e faufau e fai togafiti leaga,

Ae e olioli i latou e faaauilumaina* le filemu.+

21 E lē oo se mea leaga i le tagata amiotonu,+

A o ē e amioleaga, e tumu o latou olaga i le malaia.+

22 O laugutu pepelo e inosia e Ieova,+

Ae e fiafia o ia i ē e gaoioi ma le faamaoni.

23 O le tagata e iai le utaga mamao, e na te natia mea ua ia iloa,

Ae ua faalauaʻitele atu e le loto o lē ua valea lona valea.+

24 O lima o ē e toʻaʻaga o le a pule,+

A o lima paiē e avea ma pologa.+

25 O popolega i le loto o le tagata e faavaivai ai le loto,+

A o tala lelei e olioli ai le loto.+

26 O le tagata amiotonu e na te sa‘ilia ona lava laufanua,

A o le ala o tagata amioleaga e ta‘ita‘isesēina ai i latou.

27 O le paiē e na te lē tulia ni manu mo meaʻai,+

A o le toʻaga, o le oloa tāua lea a le tagata.

28 O le ala o le amiotonu e i‘u i le ola;+

Ma e leai se oti i lea ala.

13 O le atalii atamai e na te talia aʻoaʻiga a lona tamā,+

A o lē e tauemu e lē faalogo i aʻoaʻiga malolosi.*+

 2 E ʻai le tagata i mea lelei i le fua o ana faamatalaga,*+

A o ē e faa‘ole‘ole e latou te tu‘inanau atu i faiga sauā.

 3 O lē e na te leoleo i lona gutu* ua ia puipuia lona ola,+

A o lē e faamaga ona laugutu, e iʻu ina malaia o ia.+

 4 E manaʻonaʻo le tagata paiē ae e leai se mea iā te ia,+

A o lē e galue malosi e faamalieina atoatoa* o ia.+

 5 E ʻinoʻino tagata amiotonu i le pepelo,+

A o gaoioiga a tagata amioleaga e faamāsiasi ma faalumaina ai.

 6 E puipuia e le amiotonu lē ua lē sala lona ala,+

Ae e faaleagaina e le amioleaga le tagata agasala.

 7 E iai le tagata e faatagā mauʻoa ae e leai lava sana mea;+

E iai foʻi le tagata ua faatagā mativa ae e tele lona tamaoaiga.

 8 O ʻoa, o le togiola lea mo le ola o le tagata,+

A o le tagata mativa e lē faamata‘uina lava.+

 9 E susulu* le malamalama o ē e amiotonu,+

Ae o le a tineia le molī o ē e amioleaga.+

10 O le faamaualuga e na o le femisaaʻi e i‘u i ai,+

Ae e iai le atamai i ē e sa‘ili i fautuaga.*+

11 E faaitiitia ʻoa na vave ona maua,*+

A o lē e faasolosolo ona aoaoina,* o le a faateleina lona tamaoaiga.

12 O le faamoemoe ua tuai ona taunuu e maʻi ai le loto,+

A o le faanaunauga ua taunuu, o le laau lea o le ola.+

13 O lē ua ʻinoʻino i faatonuga,* e faasalaina o ia,+

A o lē e usita‘i i poloaʻiga e tauia o ia.+

14 O le a‘oa‘o* a lē ua atamai o le puna lea o le ola+

Ina ia liliuese mai ai se tasi i mailei o le oti.

15 O le tele o le tofā mamao e talileleia ai,

A o le ala o ē e taufaa‘ole‘ole e tumu i faafitauli.

16 O lē e iai le utaga mamao e gaoioi ma le poto,+

A o lē ua valea e na te faaalialia lona lava valea.+

17 O le avefeʻau leaga e aumaia na o mea leaga,+

A o le avefeʻau faamaoni e mālōlō ai.+

18 O lē e tuulafoaʻiina a‘oa‘iga e oo i ai le mativa ma le faalumaina,

A o lē e talia faasa‘oga* e faamamaluina o ia.+

19 O faanaunauga ua faataunuuina e suamalie lea i le loto,+

A o se mea inosia i ē e vālea le liliuese mai i le leaga.+

20 O lē e savali ma tagata atamamai, e atamai ai o ia,+

A o lē e faifaimea faatasi ma tagata vālea, e leaga ai lava o ia.+

21 O tagata agasala e tuliloaina e mala,+

A o ē e amiotonu e tauia i latou i faamanuiaga.+

22 O le tagata lelei e na te tuuina se tofi i fanau a lana fanau,

A o le tamaoaiga o le tagata agasala, ua teuina lea mo lē e amiotonu.+

23 O le fanua ua galueaʻiina a lē e mativa e fua mai ai le tele o meaʻai,

Ae e ono soloiesea* ona o faiga lē tonu.

24 O le tagata ua taofia lana laau* ua ʻinoʻino i lona atalii,+

A o lē e alofa i lona atalii e to‘aga e a‘oa‘i o ia.+

25 E ʻai le tagata amiotonu ma maʻona ai o ia,+

Ae e mole le manava o lē e amioleaga.+

14 Ua atiaʻe e le fafine atamai lona fale,+

A o le fafine valea ua ia lepeti i lalo lona fale i ona lava lima.

 2 E mataʻu iā Ieova le tagata e savali i lana amio saʻo,

A o le tagata e faa‘ole‘ole* ona ala e ʻinoʻino iā te Ia.

 3 E iai i le gutu o le tagata valea le tootoo o le faasausili,

A o laugutu o tagata atamamai e puipuia ai i latou.

 4 A leai ni povi, ua mamā le falepovi,

Ae e tele le seleselega e maua ona o le malosi o le povi poʻa.

 5 O le molimau faamaoni e lē pepelo o ia,

A o le molimau pepelo e pepelo i taimi uma.+

 6 Ua saʻili e le tagata tauemu le atamai ae e na te lē mauaina,

Ae e mauagofie e le tagata malamalama le poto.+

 7 Ia faamamao ese mai i le tagata valea,

Auā e te lē mauaina le poto i ona laugutu.+

 8 O le atamai o le tagata e iai le utaga mamao, e malamalama ai o ia i lona ala,

Ae ua ‘olegia tagata vālea* i lo latou valea.+

 9 E ula ē e vālea i a latou agasala,*+

A o ē e amio saʻo e lotomalilie i latou e faia se faaleleiga.

10 Ua iloa e le loto lona lava tigā,

E lē tofusia foʻi se tagata ese i lona olioli.

11 E faatamaʻia fale o tagata amioleaga,+

A o tagata amio saʻo e faatumauina* o latou faleʻie.

12 Ua iai le ala e tonu i le manatu o le tagata,+

A o lona taunuuga e i‘u i le oti.+

13 E ui ina ʻataʻata ae e ono tigā le loto,

Ma e ono iʻu le olioli i le faanoanoa.

14 O lē ua fouvale lona loto e selesele o ia i iʻuga o ona ala,+

A o le tagata lelei e selesele i le taui o ana feutagaʻiga.+

15 E talitonu le tagata ua leai se poto masani i upu uma,

A o le tagata e iai le utaga mamao, e manatunatu i ona laasaga uma.+

16 E faaeteete le tagata atamai ma liliuese mai i le leaga,

A o le tagata valea e faatalalē* ma soona mautinoa.

17 O lē e vave ona ita e gaoioi ma le valea,+

A o le tagata e mafaufau lelei e inosia o ia.

18 O ē ua leai se poto masani e fai ma o latou tofi le valea,

A o ē e iai le utaga mamao, e faapaleina i le poto.+

19 O le a ifo lava tagata leaga i luma o tagata lelei,

E ifo foʻi tagata amioleaga i faitotoʻa o tagata amiotonu.

20 E inosia e isi le tagata mativa, e oo lava i ona tuaoi,+

A o le tagata mauʻoa e toʻatele ana uō.+

21 E agasala lē e ʻinoʻino i lona tuaoi,

A o lē e tigā alofa i ē e faatauvaa e fiafia o ia.+

22 Pe e lē fesēa‘i ea i latou o ē e fafauina mea leaga?

A o ē e naunau e faia mea lelei, e faaalia i ai le alofa ma le faamaoni.+

23 E iai aogā o so o se ituaiga o galuega mamafa,

Ae o le tau ina tautala e i‘u ai i le mativa.+

24 O le pale o ē e atamamai, o lo latou tamaoaiga lea;

A o le valea o ē e valelea, o le valea lava lea.+

25 O le molimau moni e laveaʻiina ola,

A o le molimau taufaasesē e pepelo i taimi uma.

26 E iai le faatuatuaga malosi i le mata‘u iā Ieova,+

Ma o se mea e malu ai lana fanau.+

27 O le mataʻu iā Ieova o le vaipuna o le ola,

Ina ia liliuese ai se tasi mai i mailei o le oti.

28 E mamalu se tupu pe a iai tagata e toʻatele,+

Ae e to‘ilalo se pule pe a leai ni tagatānuu.

29 O lē e telegese lona ita e tele lona faautaga loloto,+

A o lē e lē lava le onosaʻi e faaalia lona valea.+

30 O le loto e toʻafilemu o le ola lea o le tino,*

A o le lotoleaga e pala ai ivi.+

31 O lē ua ave faagaoi mea a tagata faatauvaa, ua ia faalumaina Lē na faia o ia,+

A o lē e tigā alofa i lē e mativa, ua ia faamamaluina o Ia.+

32 E faatoʻilaloina lē e amioleaga i lona lava leaga,

A o le tagata amiotonu e malu o ia i lona faamaoni.+

33 O le tagata malamalama e lē faaalialia lona atamai,+

A o le tagata valea e na te faaalialia pea mea e na te iloa.

34 O le amiotonu e faaeaina ai se atunuu,+

A o le agasala e faalumaina ai se nuu.

35 E fiafia le tupu i le auauna e gaoioi ma le tofā mamao,+

Ae e toʻasā o ia i lē e faia mea matagā.+

15 O le tali filemu e liliueseina ai le lotoa,+

A o le upu faatigā e tupu ai le ita.+

 2 O laulaufaiva o ē e atamamai e tautatala ma le poto,*+

A o gutu o ē e vālea e puna mai ai le valea.

 3 O loo i mea uma lava fofoga o Ieova,

O loo silasila i ē e amioleaga ma ē e amiolelei.+

 4 O le laulaufaiva e to‘afilemu,* o le laau o le ola lea,+

A o faamatalaga faapiʻopiʻo e tupu ai le atuatuvale.*

 5 O le tagata valea e lē amanaʻia le aʻoaʻi atu a lona tamā,+

A o lē e iai le utaga mamao e na te taliaina faasa‘oga.*+

 6 Ua tele oloa i le fale o lē e amiotonu,

A o fua o galuega a* le tagata amioleaga ua oo ai mala iā te ia.+

 7 E faasalalau atu e laugutu o tagata atamamai le poto,+

Ae e lē faapena loto o tagata vālea.+

 8 E inosia e Ieova le taulaga a ē e amioleaga,+

A o le tatalo a ē e amio saʻo e fiafia i ai o Ia.+

 9 E inosia e Ieova le ala o le tagata amioleaga,+

Ae e alofa o ia i lē e na te tuliloaina le amiotonu.+

10 E leaga* le aʻoaʻiga i le manatu o lē ua tuulafoa‘ia le ala,+

Ae o so o se tasi e ʻinoʻino i le aʻoaʻiga e oti o ia.+

11 Afai e silafia e Ieova ē o loo i le Tuugamau* ma le nofoaga e faaumatia ai,+

E sili atu la ona silafia e ia loto o tagata!+

12 E lē alofa o lē e tauemu i lē e faasa‘oina* o ia.+

E lē fesili atu o ia i ē e atamamai.+

13 O le lotofiafia e fiafia ai foliga o se tagata,

A o le lototigā e nutimomoia ai le agaga.+

14 O le loto e malamalama e saʻili i le poto,+

A o le gutu o le tagata valea e fiafia i* le valea.+

15 O aso uma o lē ua mafatia e leaga,+

A o lē ua olioli* lona loto, e fai e lē aunoa lana faigaʻai.+

16 E sili le iai o mea itiiti ae o loo mataʻu iā Ieova,+

Nai lo o le tele o le tamaoaiga ae o loo atuatuvale.*+

17 E sili le iai o se ipu fualaau faisua ae o loo iai le alofa,+

Nai lo o le povi poʻa peti ae o loo iai le ʻinoʻino.+

18 O le tamāloa e vave ona ita e na te faatupuina vevesi,+

A o lē e telegese lona ita e na te faafilemuina se misa.+

19 O le ala o le tagata paiē e pei o le pā laau tuitui,+

A o le ala o tagata amio saʻo, e pei o le ala tele lamolemole.+

20 O le atalii atamai e na te faafiafia i lona tamā,+

A o le tagata valea e ʻinoʻino i lona tinā.+

21 O le valea, o le mea lea e olioli ai lē ua leai sona mafaufau,*+

A o le tagata ua iai le faautaga loloto, e savali o ia i le auala saʻo.+

22 E faalēaogāina fuafuaga pe a leai ni talanoaga,*

A o le toʻatele o le ʻaufaufautua e faataunuu ai mea.+

23 E olioli le tagata i le avatuina o se tali sa‘o,*+

Ma e maʻeu le matagofie o le upu e fai i le taimi talafeagai!+

24 O le ala o le ola e alu aʻe i lē ua iai le tofā mamao,+

Ina ia leoleo ai o ia mai i le alu ifo i le Tuugamau.*+

25 E lepetia e Ieova le fale o ē e fiasili,+

Ae e na te puipuia le tuaoi o le fanua o le fafine ua oti lana tane.+

26 E inosia e Ieova faufauga a ē e amioleaga,+

Ae e mamā iā te Ia upu e logolelei.+

27 O le tagata e maua polofiti i faiga lē tonu, ua ia aumaia faafitauli* i lona lava aiga,+

A o lē e ʻinoʻino i faiga faatogafalea e ola pea o ia.+

28 O le loto o lē e amiotonu e mafaufau loloto a o le‘i tali atu,*+

A o gutu o ē e amioleaga e puna mai ai mea leaga.

29 E mamao Ieova mai i ē e amioleaga,

Ae faafofoga o ia i le tatalo a ē e amiotonu.+

30 O le malamalama o mata* e faafiafia ai le loto;

O se lipoti lelei e faalaeiauina ai.*+

31 O lē e faalogo i le aʻoaʻiga e ola ai,

E mau faatasi ma tagata atamamai.+

32 O so o se tasi e teena le aʻoaʻiga e ʻinoʻino o ia i lona ola,+

A o lē e faalogo i le aʻoaʻiga ua ia maua le malamalama.*+

33 O le mataʻu iā Ieova e aʻoaʻoina ai se tasi ina ia atamai,+

Ma o le lotomaulalo e faamamaluina ai.+

16 E saunia e le tagata manatu o lona loto,*

A o le tali e na te avatuina* e mai iā Ieova.+

 2 O ala uma o le tagata e saʻo* i lona lava manatu,+

A o Ieova e na te su‘esu‘eina uuna‘iga o le loto.*+

 3 Ia tuuina atu iā Ieova mea uma e te faia,+

Ona taulau manuia ai lea o au fuafuaga.

 4 Ua saunia e Ieova mea uma ina ia faataunuu ai lona finagalo,

Ma e na te faamautinoa ua faaumatia ē e amioleaga.+

 5 E inosia e Ieova so o se tasi e faamaualuga lona loto.+

Ia mautinoa* e lē sao o ia mai i le faasalaga.

 6 E togisalaina mea sesē i le alofa ma le faamaoni,+

Ma o le mataʻu iā Ieova e liliuese ai se tasi mai i le leaga.+

 7 Pe a fiafia Ieova i ala o se tagata,

E na te faapogaia le nofo filemu o ia ma ona fili.+

 8 E sili le iai o mea itiiti ae ua iai le amiotonu,+

Nai lo o le telē o le totogi ae e leai se faamasinotonu.+

 9 E ono fuafua i le loto o se tasi lona ala,

A o Ieova e na te faatonutonuina ona laasaga.+

10 E ao ona iai faaiʻuga mai i le Atua i laugutu o se tupu;+

E lē tatau ona ia faia se mea e lē tonu.+

11 O fua ma fua faatautau faamaoni e mai iā Ieova ia;

O maa uma e fua ai mea i le ato, o lana galuega lea.+

12 E inosia e tupu le faia o mea leaga,+

Auā e matuā faatumauina le nofoālii i le amiotonu.+

13 E fiafia tupu i faamatalaga amiotonu.

E alolofa i latou i lē e tautala faamaoni.+

14 O le toʻasā o le tupu e pei o se avefeʻau o le oti,+

A o le tagata atamai e na te faafilemuina.*+

15 O loo iai le ola i le malamalama o fofoga o le tupu;

O lona finagalo malie ua pei o le timu* i le tau e totogo ai mea.+

16 Maʻeu le sili o le mauaina o le atamai nai lo o le auro!+

E ao foʻi ona filifilia le mauaina o le malamalama nai lo o le siliva.+

17 O le ala tele o ē e amio saʻo e ‘alofia mea leaga.

O lē na te leoleoina lona ala, e na te faasaoina lona ola.+

18 O le faamaualuga e iʻu i le paʻū,

Ma o le fiasili* e iʻu i le tautevateva.+

19 E sili le lotomaulalo* faatasi ma tagata agamalu,+

Nai lo o le vaevaeina o le vete faatasi ma ē e fiasili.

20 O lē e faaalia le tofā mamao i se mataupu, e taulau o ia,*

Ma o lē e faatuatua iā Ieova, e fiafia o ia.

21 O lē e atamai lona loto e taʻua o lē ua malamalama,+

Ma o lē e agalelei ana faamatalaga,* e faigofie ona faatalitonuina ai isi.+

22 O le tofā mamao, o le vaipuna lea o le ola i ē ua mauaina,

Ae e aʻoaʻia ē e vālea i lo latou lava valea.

23 O le loto o le tagata atamai e maua ai e lona gutu le tofā mamao,+

Ma e faigofie ona faatalitonuina isi i ana faamatalaga.

24 O upu logoleleia o le meli lea,

E suamalie i le tagata* ma e mālōlō ai ivi.+

25 Ua iai le ala e tonu i le manatu o le tagata,

A o lona taunuuga e i‘u i le oti.+

26 O le fia ‘ai o le tagata galue, ua galue mamafa ai o ia,

Auā ua uunaʻia malosi o ia e lona fia ‘ai.*+

27 O le tagata e lē aogā e na te lagaina a‘e mea leaga;+

O ana faamatalaga e pei o le afi mumū.+

28 O le tagata faatupu vevesi* e na te faapogaia finauga,+

Ma o le tagata e taufaaleaga e na te talepeina faauōga vavalalata.+

29 O le tamāloa faasauā e na te faaosooso i lona tuaoi

Ma ta‘ita‘iina o ia i le ala sesē.

30 Ua ia faa‘ivi lona mata a o ia fafau se mea e lamatia ai.

Ua ū ona laugutu a o ia faataunuu ana faiga leaga.

31 O le ulusinā o le pale matagofie* lea+

Pe a iai i le ala o le amiotonu.+

32 E sili o lē e faagesegese lona ita+ nai lo o le tagata malosi,

E sili foʻi o lē e na te pulea lona ita,* nai lo o lē na te faatoʻilaloina se aai.+

33 Ua faia le vili* i luga o vae,+

A o faaiʻuga uma o lea mea e mai iā Ieova lea.+

17 E sili se fasi falaoa ua magumagu a o iai le filemu,+

Nai lo o le fale ua tumu i faiga‘ai* ae ua iai le femisaaʻi.+

 2 O le a pule le auauna ua iai le tofā mamao i le atalii e faia mea e mā ai;

O le a iai lana vaega o le tofi o se tasi o le ʻauuso.

 3 O le ulo e faamamā ai e mo le siliva ma o le ogaumu e mo le auro,+

A o Ieova e na te suʻesuʻeina loto.+

 4 O le tagata amioleaga e uaʻi atu i faamatalaga faatigā,

Ma o le tagata taufaa‘ole‘ole e faalogo i le laulaufaiva taufaaleaga.+

 5 O le tagata ua tauemu i lē ua mativa ua ia faalumaina Lē na faia o ia,+

Ma o lē e fiafia pe a oo le mala i se isi, e lē sao o ia mai i le faasalaga.+

 6 O le pale o toeaina, o atalii* ia o a latou fanau,

Ma o le mamalu o atalii* o o latou tamā* ia.

 7 E lē talafeagai faamatalaga sa‘o* i sē e valea.+

E sili atu la ona lē talafeagai faamatalaga pepelo i sē e pule!*+

 8 O le meaalofa, e pei o se maa tāua i* lē e ana;+

O so o se mea e faasaga i ai o ia e manuia ai.+

 9 O sē e faamagaloina* se mea sesē ua ia sa‘ili i le alofa,+

A o lē e tautala soo i se mataupu ua ia talepeina faauōga vavalalata.+

10 E sili ona aogā aʻoaʻiga malolosi i lē ua iai le malamalama+

Nai lo o tā e selau i se tagata valea.+

11 Ua na o le fouvale e saʻilia e le tagata leaga,

Ae e auina atu iā te ia le avefeʻau sauā e faasala o ia.+

12 E sili pe a fetaiaʻi ma se pea ua mamate lana toloa‘i,

Nai lo o le fetaiaʻi ma se tasi ua valea i lona faavalevalea.+

13 O se tasi e taui atu le lelei i le leaga,

E lē teʻa ese le leaga mai i lona aiga.+

14 O le amataina o finauga e pei o le tatalaina o se faitoto‘a o vai;*

A o leʻi tetele le misa, ia e tuua lea mea.+

15 O lē e lē faasalaina le tagata amioleaga ma o lē e ta‘usalaina le tagata amiotonu,+

E inosia i laʻua uma e Ieova.

16 O le ā le aogā e maua ai e le tagata valea le tupe e faatau ai le atamai,

Ae ua lē loto i ai o ia* e faatau mai?+

17 O le uō moni e alofa i taimi uma+

Ma o ia o se uso ua fanau mo taimi o puapuaga.+

18 O le tagata ua leai sona mafaufau,* e lūlū lima ma ioe

Ina ia faamaonia ai se aitalafu i luma o lona tuaoi.+

19 O lē e naunau i feeseesea‘iga ua naunau foʻi i le solitulafono.+

O sē ua faamaualugaina lona faitotoʻa ua saʻili e ia le malaia.+

20 O lē e faapiʻopiʻo lona loto e lē taulau o ia,*+

Ma o lē e tautala taufaa‘ole‘ole e paʻū i le malaia.

21 O se tamā e na te fanaua se tamaitiiti valea, e tofo o ia i faanoanoaga;

Ma o se tamā o se tamaitiiti e leai sona mafaufau, e leai sona olioli.+

22 O le lotofiafia o se vaifofō lelei lea,*+

Ae o le lotomomomo e vaivai ai le tino.*+

23 E talia e le tagata amioleaga se foaʻi faaalatua e faia faalilolilo,*

Ina ia faapi‘oina ai le ala o le faamasinogatonu.+

24 Ua iai le atamai i luma o lē ua iai le faautaga loloto,

A o mata o lē e valea, ua vaavaai solo i tuluʻiga o le lalolagi.+

25 O le atalii valea e aumaia faanoanoaga i lona tamā

Ma le lotomafatia* i lē na fanaua o ia.+

26 E lē lelei ona faasala* lē ua amiotonu,

Ma o le sasaina o tamālii e feteenaʻi ma le mea ua tonu.

27 O le tagata poto e na te pulea ana upu,+

Ma o le tagata ua iai le faautaga loloto e toʻafilemu pea.+

28 E oo lava i le tagata valea pe a lē tautala, e manatu i ai ua atamai o ia,

Ma o se tasi e pupuni ona laugutu, e manatu i ai ua iai le faautaga loloto.

18 O lē e na te faaesea o ia lava, e saʻili i ona lava faanaunauga manatu faapito;

E tetee* o ia i le atamai aogā uma.

 2 E lē fia malamalama le tagata valea i se mea;

E sili atu iā te ia ona faaali mai mea o loo i lona loto.+

 3 Pe a sau le tagata amioleaga, e sau ai foʻi ma le ʻinoʻino,

Ma ua ō faatasi le māsiasi ma le faalumaina.+

 4 O upu o le gutu o le tagata o vai loloto ia.+

O le vaipuna o le atamai, o le vaitafe lea e puna mai ai.

 5 E lē lelei le faaʻauʻau i le tagata amioleaga+

Po o le taofia o le faamasinotonu mai i le tagata amiotonu.+

 6 O upu a le tagata valea e i‘u ai i misa,+

Ma o upu a lona gutu ua manana‘o ai isi e fasi o ia.+

 7 O le gutu o le tagata valea e fano ai o ia,+

Ma o ona laugutu e maileia ai lona ola.

 8 O upu a le tagata taufaaleaga e pei o fasi mea‘ai mananaia;*+

E folo patatō ifo i totonu o le manava.+

 9 O sē e paiē i lana galuega,

O ia o le uso o lē e faaleagaina mea.+

10 O le suafa o Ieova o le ʻolo malosi lea.+

E sola atu i ai o lē e amiotonu ma maua ai le puipuiga.*+

11 O le tamaoaiga o lē e mauʻoa o lona aai malupuipuia lea;

Ua pei o se pā malupuipuia i lona lava manatu.+

12 O le lotofefete o le tagata e i‘u i le paʻū,+

Ma o le lotomaulalo e faamamaluina ai.+

13 Pe a tali atu se tasi i se mataupu ae e leʻi faalogo i le mea moni,

O le valea lea ma le faamāina.+

14 E mafai e le agaga o le tagata ona onosaia lona maʻi,+

Ae o ai e mafai ona lavātia se agaga ua nutimomoia?*+

15 O le loto o le tagata malamalama e na te maua le poto,+

Ma o taliga o ē e atamamai e saʻili i le poto.

16 O le meaalofa a se tagata e tatala ai le ala mo ia;+

E na te maua ai le avanoa e feiloaʻi ai ma tagata maualuluga.

17 O lē e tautala muamua i lana mataupu, e foliga mai e saʻo o ia,+

Seʻia oo ina sau le isi tagata ma suʻesuʻe auʻiliʻili o ia.+

18 O le faia o vili e faai‘uina ai finauga+

Ma fo‘ia ai se mataupu a* ni tagata malolosi se to‘alua o loo finau.

19 O le uso ua lototigā e sili ona faigatā nai lo o se aai malupuipuia,+

Ma e iai finauga e pei o pou faalava o faitotoʻa o se ʻolo.+

20 O le fua o faamatalaga a* le tagata e tumu ai lona manava;+

E maʻona o ia i fua o ona laugutu.

21 O le ola ma le oti o loo i le malosi o le laulaufaiva;+

O ē e naunau i ai e aai i lona fua.+

22 O lē ua maua se avā lelei, ua maua e ia le mea lelei,+

Ua maua foʻi e ia le finagalo malie o Ieova.+

23 E ʻaiʻoi atu le tagata mativa a o tautala o ia,

A o lē ua mauʻoa e tali malosi mai o ia.

24 E iai aumea e toe lavea le tasi i le isi,+

Ae e iai le uō e sili ona alofa faamaoni nai lo o le uso.+

19 E sili le tagata mativa e savali ma le faamaoni,+

Nai lo o le tagata valea e tautala i pepelo.+

 2 E lē lelei le tagata e aunoa ma le poto,+

Ma e agasala le tagata e gaoioi e aunoa ma le mafaufau muamua.*

 3 O le valea o le tagata e taʻitaʻiina ai o ia i se ala sesē,

Ma ua matuā ita ai lona loto iā Ieova.

 4 O le tamaoaiga e tosina mai ai le tele o uō,

A o le tagata e mativa e tuulafoaʻia o ia, e oo lava i lana uō.+

 5 E lē sao mai i le faasalaga le molimau pepelo,+

Ma e lē sao foʻi o lē e pepelo i taimi uma.+

 6 E toʻatele e latou te sa‘ili le finagalo malie o se tamālii,*

Ma o tagata uma e uō ma le tagata e fai meaalofa.

 7 O uso uma o le tagata mativa ua ʻinoʻino iā te ia;+

E sili atu la ona teena o ia e ana uō!+

Ua ia tuliloa i latou i ana talosaga, ae e leai se tasi e tali ane.

 8 O sē e maua le mafaufau lelei,* ua alofa iā te ia lava.+

O sē e leoleoina le faautaga loloto, e taulau o ia.*+

 9 E lē sao mai i le faasalaga le molimau pepelo,

Ma e fano foʻi lē e pepelo i taimi uma.+

10 E lē talafeagai se olaga maumea i le tagata valea;

E matuā lē talafeagai lava foʻi ona pule le auauna i perenise!+

11 O le tofā mamao o le tagata, e faagesegese ai lona ita,+

Ma e matagofie foʻi lona lē amana‘ia o se mea sesē.*+

12 O le toʻasā o le tupu e pei o le tagi a le leona,*+

A o lona finagalo malie e pei o le sau i luga o le mutia.

13 O le atalii valea e aumaia ai faafitauli i lona tamā,+

Ma o se avā e faamisa* e pei o se taualuga e tutulu pea.+

14 O le fale ma le tamaoaiga, o tofi ia mai i tamā,

A o le avā e faautauta, e mai iā Ieova lea.+

15 O le paiē e māfua ai le moegase,

Ma o le tagata paiē e fia ʻai o ia.+

16 O lē e tausia poloaʻiga, ua ia tausia lona ola;+

O lē e faatalalē i ona ala, o le a oti o ia.+

17 O lē e agalelei i lē e faatauvaa, ua nonō atu iā Ieova,+

Ma o le a Ia toe tauia o ia ona o ana gaoioiga.+

18 Ia aʻoaʻi lou atalii manū o iai se faamoemoe,+

Ma aua neʻi tuuaʻia oe pe a oo le oti iā te ia.*+

19 O lē e vave ona ita e totogi e ia le sala;

Afai e te taumafai e laveaʻi iā te ia, e te faia pea lava pea lenā mea.+

20 Ia faalogo i le fautuaga ma talia le aʻoaʻiga,+

Ina ia e atamai ai i aso o i luma.+

21 E tele fuafuaga i le loto o le tagata,

A o le finagalo o Ieova e faataunuuina lava.+

22 O le mea manaia i le tagata, o lona alofa faamaoni lea;+

Ma e sili atu o lē e mativa nai lo o le tagata pepelo.

23 O lē e mataʻu iā Ieova e ola pea o ia.+

E lelei lana moe, ma e lē oo se mea leaga iā te ia.+

24 O le tagata paiē e natia lona lima i le ipu faaofuofu ua iai meaʻai,

Ae ua lē manaʻo o ia e tuu se meaʻai i lona gutu.+

25 Ia tā i lē e tauemu,+ ina ia iai i lē ua leai se poto masani le utaga mamao,+

Ma ia aʻoaʻi atu i lē ua malamalama, ina ia faateleina ai lona poto.+

26 O lē e agaleaga i lona tamā ma tuliese lona tinā,

O le atalii lea e tupu ai le mā ma le faalumaina.+

27 Loʻu atalii e, afai e te lē toe faalogo i le aʻoaʻiga,

E te alu ese mai i upu o le poto.

28 O le molimau e lē aogā e faifai i le faamasinotonu,+

Ma o gutu o ē e amioleaga e folo patatō mea leaga.+

29 Ua saunia faamasinoga mo ē e tauemu,+

Ma tā i papatua o tagata vālea.+

20 O le uaina e faatauemu ai,+ ma o le ʻava malosi e lē mafai ona pulea ai;+

O sē e faasesēina ai e lē atamai o ia.+

 2 O le mataʻutia o se tupu e pei o le tagi a le leona;*+

O sē e faatupuina le ita o le tupu, ua faia e ia le mea e lamatia ai lona lava ola.+

 3 O se mea mamalu i se tagata le taumamao mai i le misa,+

A o ē e vālea e matuā aafia ai.+

 4 O le tagata paiē e na te lē suatia le fanua i le tau mālūlū,

O lea, e ‘aisi o ia i le taimi o le seleselega ina ua leai se mea iā te ia.*+

 5 O manatunatuga* i le loto o le tagata, e pei o vai loloto ia,

A o le tagata e iai le faautaga loloto, e na te utufia mai ai.

 6 E toʻatele tagata e ta‘uta‘u atu lo latou alofa faamaoni,

A o ai e na te maua se tagata faamaoni?

 7 E savali ma le faamaoni le tagata amiotonu.+

E fiafia lana fanau* pe a mavae atu o ia.+

 8 Pe a afio le tupu i lona nofoālii e faia faamasinoga,+

E na te faataapeina mea leaga uma i ona fofoga.+

 9 O ai e mafai ona faapea ane: “Ua ou faamamāina loʻu loto;+

Ua ou mamā mai i laʻu agasala”?+

10 O fua lē faamaoni ma fua pepelo,*

O nei mea e lua e inosia e Ieova.+

11 E oo lava i se tamaitiiti e mafai ona iloa i ana gaoioiga,

Pe e lelei ma tonu lana amio.+

12 O taliga e faalogo ai ma mata e vaai ai,

O Ieova na faia ia mea uma e lua.+

13 Aua e te naunau i le moe, neʻi e mativa ai.+

Ia pupula ou mata, ona e maʻona ai lea i meaʻai.+

14 Ua faapea mai le tagata faatau, “E lē lelei, e lē lelei lenei mea!”

Ona alu ese lea o ia ma gugutu e faatatau iā te ia lava.+

15 Ua iai auro, ua iai foʻi le tele o maa tāua,*

A o laugutu e iai le poto, e tautele ia.+

16 Ia ave se ofu o se tasi pe afai ua faamaonia e ia le aitalafu a se tagata ese;+

Ia ave se mea mai iā te ia e faamau ai le aitalafu, pe afai na ia faamaonia le aitalafu a se fafine ese.*+

17 E manaia i le tagata le tofo o le meaʻai e maua i se auala taufaa‘ole‘ole,

Ae e mulimuli ane o le a tumu lona gutu i ‘ili‘ili.+

18 E taulau* fuafuaga pe a fetalanoaa‘i,+

Ma ia tau lau taua e ala i taʻitaʻiga atamai.+

19 O lē e taufaaleaga, e fealualuaʻi solo o ia ma taʻu atu mataupu faalilolilo;+

Aua e te faifaimea faatasi ma lē e fiafia e faitala.*

20 O sē e faamalaia i lona tamā ma lona tinā,

E tineia lona molī pe a oo mai le pogisa.+

21 O le tofi e maua i le amataga ona o le matape‘ape‘a,

O le a lē avea o se faamanuiaga mulimuli ane.+

22 Aua e te faapea ane: “Ou te taui atu le leaga!”+

Ia faamoemoe iā Ieova,+ ona ia faaolaina ai lea o oe.+

23 O fua lē faamaoni* e inosia e Ieova,

Ma e lē lelei fua faatautau taufaasesē.

24 E faatonutonu e Ieova laasaga o se tagata;+

E faapefea ona malamalama se tagata i lona lava ala?*

25 O se mailei pe a valaau vave atu le tagata, “Ua paia!”+

Ma e faato‘ā mafaufau mulimuli ane i le mea na tautō ai.+

26 O se tupu atamai e na te faataapeina tagata amioleaga,+

Ma faataavale i o latou luga le uili e soli ai saito.+

27 O le mānava o le tagata o le molī lea a Ieova,

O loo suʻesuʻe i lona tagata i totonu.

28 Ua leoleoina le tupu e le alofa faamaoni ma le faamaoni;+

Ua ia faatumauina lona nofoālii i le alofa faamaoni.+

29 O le matagofie o tauleleʻa o lo latou malosi lea,+

Ma o le mamalu o toeaina o lo latou ulusinā lea.+

30 O tino ua totoulia ma manuʻa, ua aveesea* ai le leaga,+

Ma o tā e faamamā ai le tagata i totonu.

21 O le loto o le tupu ua pei o alāvai i le aao o Ieova.+

E na te faatonutonuina e tusa ma so o se mea ua Ia finagalo i ai.+

 2 O ala uma o le tagata e saʻo i lona lava manatu,+

A o Ieova e na te su‘esu‘eina loto.*+

 3 O le faia o le mea e sa‘o ma tonu,

E sili lea iā Ieova nai lo o le taulaga.+

 4 O mata faamaualuga ma le lotofaasausili,

O le molī e ta‘ita‘iina ai ē e amioleaga, o le agasala lea.+

 5 O fuafuaga a le tagata toʻaga e manuia ai lava o ia,+

A o i latou uma e vave gaoioi ae lē mafaufau muamua, e iʻu ai i le mativa.+

 6 O le mauaina o ‘oa e ala i se laulaufaiva pepelo,

Ua pei o le puao ua mou atu, ma o se mailei e oti ai.*+

 7 O le faasauā o ē e amioleaga e tafiesea ai i latou,+

Auā ua latou mumusu e faia le faamasinogatonu.

 8 O le ala o le tagata ua nofosala e faapi‘opi‘o lea,

A o galuega a le tagata mamā, e tonu ia.+

 9 E sili le nofo i le tulimanu o le taualuga,

Nai lo o le nonofo ma se avā e faamisa* i le fale e tasi.+

10 Ua manaʻo le tagata amioleaga i mea leaga;+

E lē alofa o ia i lona tuaoi.+

11 Pe a faasalaina lē e tauemu, e atili ai ona atamai lē ua leai se poto masani,

Ma pe a talia e le tagata atamai le tofā mamao, ona maua ai lea e ia o le poto.*+

12 E uaʻi atu Lē e Amiotonu* i le fale o le tagata amioleaga;

E na te lafotūina o ē e amioleaga ina ia fano ai i latou.+

13 O sē e punitia ona taliga mai i le alaga a le tagata faatauvaa,

E valaau atu foʻi o ia ae e lē taliaina.+

14 O se meaalofa faalilolilo e fai ifo ai le ita,+

Ma o se foaʻi faaalatua ua natia,* e fai ifo ai le matuā lotoa.

15 O se mea fiafia i le tagata amiotonu le faia o le mea tonu,+

A o se mea leaga lea iā i latou e faia le mea leaga.

16 O le tagata e sē ese mai i le ala o le tofā mamao,

O le a mālōlō o ia faatasi ma ē ua feoti.+

17 O lē e matuā naunau i mea faafiafia e i‘u ina mativa;+

O lē e matuā naunau i le uaina ma le suāuu e lē tamaoaiga o ia.

18 E fai le tagata amioleaga ma togiola mo lē e amiotonu,

Ma e suitulaga le tagata taufaa‘ole‘ole i lē e amio saʻo.+

19 E sili le nofo i le toafa*

Nai lo o le nonofo faatasi ma se avā e faamisa* ma itaitagofie.+

20 O le ʻoa tāua ma le suāuu ua maua i le fale o le tagata atamai,+

A o le tagata valea e na te faataugā* mea ua iā te ia.+

21 O sē e na te tuliloaina le amiotonu ma le alofa faamaoni,

E maua e ia le ola, o le amiotonu, ma le mamalu.+

22 E mafai ona aʻea* e le tagata atamai le aai o tagata malolosi,

Ma faavaivaia le malosi o lo latou faatuatuaga.+

23 O lē e pulea lona gutu ma lona laulaufaiva,

Ua ia ‘alofia faafitauli.+

24 O le tagata gugutu, faamaualuga, ma faasausili, o ta‘u ia

O le tagata e gaoioi ma le faamaualuga e aunoa ma le mafaufau lelei.+

25 O le mea e manaʻo i ai le tagata paiē e oti ai o ia,

Auā ua lē fia galulue ona lima.+

26 O le aso atoa ua ia mana‘ona‘o ma le matape‘ape‘a i isi mea,

A o lē e amiotonu e foaʻi atu e aunoa ma le taofia o se mea.+

27 O le taulaga a lē e amioleaga o se mea lea e inosia.+

E sili atu la ona inosia pe a ia ofoina atu ma se faanaunauga leaga!*

28 O le a faaumatia le molimau pepelo,+

A o le tagata e faalogo, e taulau lana molimau.*

29 O le tagata amioleaga e foliga mautinoa,+

A o le tagata e amio saʻo e mautinoa lona ala.+

30 E leai se atamai, po o se faautaga loloto, po o se fautuaga e tetee atu iā Ieova.+

31 Ua saunia le solofanua mo le aso o le taua,+

A o le faaolataga o loo iā Ieova lea.+

22 E sili le mana‘o i se igoa lelei* nai lo o le tele o le tamaoaiga;+

E sili foʻi le faaaloalogia* nai lo o le siliva ma le auro.

 2 O le mea lenei e tutusa ai* le tagata mauʻoa ma le tagata mativa:

Na faia i la‘ua e Ieova.+

 3 O lē ua iai le utaga mamao e na te iloa atu le lamatiaga ma lafi ai,

A o lē ua leai se poto masani e alu atu pea o ia ma mafatia ai i āuga.*

 4 O le iʻuga o le lotomaulalo ma le mataʻu iā Ieova

O le tamaoaiga, o le mamalu, ma le ola.+

 5 Ua iai laau tuitui ma mailei i le ala o le tagata fai mea faapiʻopiʻo,

A o sē e na te faatāuaina lona ola, e taumamao o ia mai i ia mea.+

 6 Ia aʻoaʻo le tama* i le ala e tatau ona ui ai o ia;+

A oo ina toeaina lava e lē liliuese ai o ia.+

 7 E pule le tagata mauʻoa i lē e mativa,

Ma e pologa le tagata aitalafu i le tagata na nonō mai ai.+

 8 O lē e lūlūina le amiolētonu o le a ia seleseleina mala,+

Ma e faaiʻuina le tootoo o lona ita.+

 9 E faamanuiaina le tagata limafoaʻi,*

Auā ua ia tufa atu ana meaʻai i lē ua mativa.+

10 Ia tuliese le tagata tauemu,

Ona uma ai lea o feeseesea‘iga;

E faamutaina finauga* ma tala faalumaluma.

11 O lē e naunau i le lotomamā ma e logoleleia ana faamatalaga,

O le a fai le tupu ma ana uō.+

12 O fofoga o Ieova ua leoleoina ai le poto,

Ae e faalēaogāina e Ia upu a le tagata e taufaa‘ole‘ole.+

13 Ua faapea ane le tagata paiē: “Ua i fafo se leona!

E ‘aina nei aʻu i totonu o le nofoaga faitele!”+

14 O gutu o fafine agasala* o se lua maulalo lea.+

E paʻū i ai le tagata ua taʻusalaina e Ieova.

15 Ua fusifusia le loto o le tama* i le valea,+

Ae e aveese mamao e le laau o le aʻoaʻiga mai iā te ia.+

16 O lē e ave faagaoi mea a lē e mativa ina ia tele ai ana mea+

Ma o lē e avatu meaalofa i lē e mauʻoa,

E iʻu ai lava i le mativa.

17 Ia uaʻi atu ou taliga ma faalogo i upu a ē e atamamai,+

Ina ia matuā mafaufau ai lou loto i loʻu poto.+

18 Auā o se mea e fiafia ai pe a e tausia na mea i lou loto,+

Ina ia iai pea ia mea uma i ou laugutu.+

19 Ua ou tuuina atu iā te oe le poto i le asō,

Ina ia fai Ieova ma ou faatuatuaga.

20 Po ou te le‘i tusi atu ea iā te oe

Ma tuuina atu ni fautuaga ma le poto,

21 Ina ia a‘oa‘o ai oe i faamatalaga moni ma maufaatuatuaina,

Ina ia e toe foʻi atu ma se lipoti sa‘o i lē na auina mai oe?

22 Aua e te faoa mea a le tagata mativa talu ai e mativa o ia,+

Ma aua e te faasauā i le tagata faatauvaa i le faitotoʻa o le aai,+

23 Auā o Ieova lava ia e finau mo i latou+

Ma o le a ia fasiotia* ē na gaoia a latou mea.

24 Aua e te faauō i se tasi e vave ona ita

Pe faifaimea faatasi ma se tagata e ita leaga,

25 Ina ia aua ne‘i e a‘oa‘oina ona ala

Ma maileia ai oe lava.+

26 Aua ne‘i e iai faatasi ma ē e lūlū lima i se maliega,

O ē ua faamaonia aitalafu.+

27 Afai ua leai se mea iā te oe e totogi ai,

O le a aveesea lou moega o loo e taoto ai!

28 Aua e te toe sii i tua le pine o le fanua mai i aso anamua

Na faatūina e ou augātamā.+

29 Po ua e vaai ea i se tagata tomai i lana galuega?

O le a tū o ia i luma o tupu;+

E lē tū o ia i luma o tagata lautele.

23 Afai e te nofo i lalo ina ia lua aai faatasi ma le tupu,

Ia e mafaufau lelei i mea o loo i ou luma;

 2 Ia e tuu se naifi i lou ua*

Pe afai e te naunau tele i meaʻai.

 3 Aua e te manaʻo tele i ana meaʻai lelei,

Ona o meaʻai ia e taufaasesē.

 4 Aua e te soona galue ina ia maua ai le tamaoaiga.+

Ia taofi ma faaalia le faautaga loloto.*

 5 Pe a vaai atu i ai ou mata, ua lē toe iai i inā,+

Auā e mautinoa e fai ona apaʻau e pei o le aeto ma lele atu i le lagi.+

 6 Aua e te ʻai i meaʻai a se tasi e limamau;*

Aua e te manaʻo tele i ana meaʻai lelei,

 7 Auā e na te mātauina mea‘ai uma o loo e ‘ai ai.

Ua ia fai atu iā te oe: “Ia tausami ma inu,” ae e lē o le uiga lenā o lana faamatalaga.*

 8 E te luai mai i fafo fasi meaʻai na e ʻai ai

Ma ua e faamaʻimau au faaupuga lelei.

 9 Aua e te tautala atu i taliga o lē ua valea,+

Auā e ʻinoʻino o ia i le atamai o au faaupuga.+

10 Aua e te toe sii i tua le pine o le fanua mai i aso anamua+

Pe uia le fanua o lē ua leai se tamā.

11 Auā e malosi Lē e puipuia* i latou;

O le a finau o ia ma oe e tusa ma la latou mataupu.+

12 Ia uaʻi mai lou loto i aʻoaʻiga

Ma ou taliga i upu e poto ai.

13 Aua le taofia le aʻoaʻiga i le tama.*+

Afai e te sasa iā te ia i le laau,* e lē oti o ia.

14 E te sasa iā te ia i le laau,

Ina ia faaolaina ai o ia mai i le Tuugamau.*

15 Loʻu atalii e, afai e atamai lou loto,

Ona fiafia lea o loʻu lava loto.+

16 E olioli loʻu tagata i totonu*

Pe a tautala ou laugutu i mea ua tonu.

17 Aua neʻi matau‘a lou loto i ē e agasala,+

Ae ia mataʻu iā Ieova i le aso atoa,+

18 Auā o le a maua ai sou lumana‘i manuia+

Ma lē mou atu lou faamoemoe.

19 Loʻu atalii e, ia faalogo ma atamai ai,

Ma faatonutonu lou loto i le ala saʻo.

20 Aua neʻi e faatasi ma ē e inu tele i le uaina,+

Pe faatasi fo‘i ma ē e soona aai i aano o manu,+

21 Auā o le a mativa lē e onā ma lē e soona ʻai tele,+

Ma o le a ofu i ʻieʻie o lē e matamoe pea.

22 Ia e faalogo i lou tamā o lē na māfua ai ona e fanau mai,

Aua foʻi e te ʻinoʻino i lou tinā ona ua loomatua o ia.+

23 Ia faatau* mai le upu moni ma aua lava neʻi toe faatau atu,+

Atoa foʻi ma le atamai, o le aʻoaʻiga, ma le malamalama.+

24 E olioli lava le tamā o lē e amiotonu;

O le tamā foʻi o le atalii atamai, e olioli o ia iā te ia.

25 E olioli lou tamā ma lou tinā,

E olioli foʻi o lē na fanaua oe.

26 Loʻu atalii e, ia e tuu mai lou loto iā te aʻu,

Tau ina ia fiafia fo‘i ou mata i oʻu ala.+

27 Auā o le fafine talitane, o le lua maulalo lea,

Ma o le fafine e amio lē mamā,* o le vaieli vāitiiti lea.+

28 E faatalitali o ia e pei o se tagata faomea;+

E na te faateleina le aofaʻi o tamāloloa e lē faamaoni.

29 O ai ua iai le auega? O ai ua iai le atugalu?

O ai ua iai finauga? O ai ua iai faitioga?

O ai ua manuʻa fua? O ai ua iai mata mūmū?*

30 O i latou ia ua umi ona inu i le uaina;+

O i latou ia ua saʻili* i le uaina ua suia.

31 Aua e te vaai i le lanu mūmū o le uaina

Pe a sesega mai i le ipu, ma pe a manaia tele le tofo,

32 Ae mulimuli ane e taufeū e pei o le gata,

Ma e faamatuu atu mea oona e pei o le gata uogo.

33 E vaai ou mata i mea uigaese,

Ma e tautala lou loto i mea leaga.+

34 O le a pei oe o lē ua taoto i le ogatotonu o le sami,

E pei foʻi o se tasi ua taoto i le tumutumu o le fanā* o le vaa.

35 E te faapea ane: “Ua latou tā aʻu, ae ou te leʻi lagonaina.*

Ua latou fasia aʻu, ae ou te leʻi iloaina.

O afea ou te ala ai?+

Ua ou toe fia inu.”*

24 Aua e te matauʻa i tagata leaga,

Aua foʻi e te naunau e aufaatasi ma i latou,+

 2 Auā e mafaufau loloto o latou loto i faiga sauā,

Ma e tautatala o latou laugutu i mea e faatigā ai isi.

 3 Ua atiaʻe le fale* i le atamai,+

Ma ua faamausalīina i le faautaga loloto.

 4 O le poto foʻi e faatumuina ai ona potu

I mea tautele ma ‘oa mananaia eseese uma.+

 5 O le tagata atamai, e malosi o ia,+

Ma o le tagata poto, e tupu lona malosi.

 6 O le taʻitaʻiga atamai e te tau ai lau taua,+

Ma o le toʻatele o ē e faufautua, e manumalo ai.*+

 7 E lē mafai e le tagata valea ona maua le atamai moni;+

E leai sana faamatalaga e fai i le faitoto‘a o le aai.

 8 O so o se tasi e faufau mea leaga,

E taʻua o ia o le tagata e atamai i faufauga leaga.+

 9 O faufauga valea,* o le agasala lea,

Ma e inosia e tagata o lē e tauemu.+

10 Pe a e lotovaivai i le aso o le puapuaga,*

O le a itiiti lou malosi.

11 Ia laveaʻi iā i latou ua puʻea ia oti,

Ma ia taofi mai i latou ua tautevateva atu i le faaumatiaga.+

12 Afai e te faapea ane: “E matou te leʻi iloaina lea mea,”

Po ua lē silafia ea e Lē e su‘esu‘eina loto* lea mea?+

Ioe, o Lē e silasila mai iā te oe, e na te silafia

Ma toe taui atu i tagata ta‘ito‘atasi e tusa ma ana gaoioiga.+

13 Loʻu atalii e, ia ʻai i le meli auā e lelei ia;

O le meli mai i le faamoega lagomeli, e suamalie i le ‘ai.

14 Ia e iloa fo‘i, e lelei* le atamai mo oe.+

Afai e te mauaina, o le a maua ai sou lumanaʻi manuia

Ma lē mou atu lou faamoemoe.+

15 Aua e te lamalama e pei o le tagata amioleaga e lata i le fale o le tagata amiotonu;

Aua e te faaumatia le mea e mālōlō ai o ia.

16 Auā e faafitu ona paʻū o lē e amiotonu ma o le a toe tulaʻi o ia,+

Ae o le a tautevateva o ē e amioleaga ona o mala.+

17 Aua e te olioli pe a paʻū lou fili,

Aua foʻi neʻi fiafia lou loto pe a tausuai o ia;+

18 Ina neʻi silasila i ai Ieova ma lē fiafia o ia,

Ma o le a Ia faaliliuese lona toʻasā mai iā te ia.*+

19 Aua e te tigā* ona o ē e fai mea leaga;

Aua e te matauʻa i tagata amioleaga,

20 Auā e leai se lumanaʻi mo se tasi e leaga;+

O le a tineia le molī o ē e amioleaga.+

21 Loʻu atalii e, ia e mataʻu iā Ieova ma le tupu.+

Aua e te faifaimea faatasi ma ē e fouvale,*+

22 Auā o le a tupu faafuaseʻi lo latou malaia.+

O ai e iloa le faafanoga e la* te faaooina iā i latou?+

23 O nei foʻi faamatalaga e mo tagata atamamai:

E lē lelei le faaʻauʻau i se faamasinoga.+

24 O sē e fai atu i le tagata amioleaga: “Ua amiotonu oe,”+

E faamalaiaina o ia e tagata ma e taʻusalaina o ia e nuu.

25 Ae o le a manuia i latou e aʻoaʻia o ia;+

O le a oo faamanuiaga o mea lelei iā i latou.+

26 E sogi tagata i laugutu o lē e tali mai ma le faamaoni.*+

27 Ia sauniuni lau galuega i fafo, ma ia tapena mea uma mo le galuega i le fanua;

Ona e fausia lea o lou fale.*

28 Aua neʻi e molimau e faasaga i lou tuaoi e aunoa ma ni faamaoniga.+

Aua neʻi faaaogā ou laugutu e faasesēina ai isi.+

29 Aua e te faapea ane: “Ou te faia iā te ia e pei ona ia faia iā te aʻu;

Ou te toe taui atu iā te ia ona o lana mea na fai.”+

30 Na ou ui ane i le fanua o le tagata paiē,+

Ma le togāvine o le tagata ua leai se mafaufau.*

31 Na ou vaaia ua sosolo ai vao leaga;

Ua ufitia le fanua i laau tuitui,

Ma ua solo i lalo lona pā maa.+

32 Na ou iloaina ma teu i lo‘u loto lenei mea;

Na ou vaai i ai ma a‘oa‘oina ai lenei lesona:*

33 Seʻi toe fai sina moe, seʻi toe fai foʻi sina moeiini,

Seʻi toe fai foʻi sina piilima a o taoto,

34 Ona oo mai ai lea o lou mativa e pei o le tagata faomea,

Ma lou lē tagolima e pei o le tagata ua uu ana auupega.+

25 O faataoto foʻi nei a Solomona+ na sii mai* e tagata o Esekia+ le tupu o Iuta:

 2 O le mamalu o le Atua o le natia lea o se mataupu,+

A o le mamalu o tupu o le suʻesuʻeina lea o se mataupu.

 3 E pei o le lagi e maualuga ma le eleele e loloto,

E faapea fo‘i loto o tupu, e lē masuʻesuʻeina ia.

 4 Ia aveesea otaota mai i le siliva

Ona matuā mamā ai lea.+

 5 Ia aveesea le tagata amioleaga mai i luma o le tupu,

Ona matuā faatumauina ai lea o lona nofoālii i le amiotonu.+

 6 Aua e te faamamaluina oe lava i luma o le tupu,+

Ma aua foʻi e te tū i le mea o iai ē e taualoa,+

 7 Auā e sili ona ia faapea atu iā te oe: “Inā sau ia i luga nei,”

Nai lo o le faamāina o oe i luma o se tamālii.+

 8 Aua ne‘i e vavevave i le faia o se finauga faaletulafono,

Auā o le ā lau mea e fai mulimuli ane pe a faamāina oe e lou tuaoi?+

 9 Ia finau i lau mataupu ma lou tuaoi,+

Ae aua e te faailoa mataupu faalilolilo na ta‘u atu iā te oe,*+

10 Ina neʻi faamāina oe e lē o loo faalogo mai

Ma lē mafai ai ona e toe faafoʻi mai lau faamatalaga leaga* na faasalalau.

11 O le upu e fai atu i le taimi tatau,

Ua pei o apu auro i totonu o mea siliva ua togitogiina.+

12 O le tagata ua aʻoaʻi atu ma le atamai i taliga ua faalogo mai,

Ua pei o le tautaliga auro ma le teuteu o auro lelei.+

13 E pei o le mālūlū o le kiona i le aso o le seleselega,

E faapea foʻi le avefeʻau faamaoni i ē ua aauina atu o ia,

Auā ua ia faafouina lona matai.*+

14 O le tagata ua gugutu i se meaalofa e na te le‘i foaʻiina atu lava,*+

Ua pei o ao ma matagi e aunoa ma se timu.

15 O le onosaʻi e faaōleōle ai se taʻitaʻiʻau,

Ma o le laulaufaiva to‘afilemu* e gau ai se ivi.+

16 Pe a e maua le meli, ia ʻai na o se mea e te mana‘omia,

Auā afai e te soona ‘ai ai, e te puaʻi ai.+

17 Aua e te alu soo i le fale o lou tuaoi,

Ina neʻi fiu o ia iā te oe ma ʻinoʻino ai iā te oe.

18 O le tagata e molimau pepelo faasaga i lona tuaoi,

Ua pei o se uatogi o le taua, o se pelu, ma se aū maʻai.+

19 O le faatuatuaina o le tagata e lē faamoemoeina* i taimi o puapuaga,

Ua pei o se nifo ua gau po o se vae ua tautevateva.

20 O le tagata pese ua usu pese i se loto ua mafatia,+

Ua pei o sē ua toese lona ofu i le aso mālūlū,

Ma ua pei o le vineta ua sasaa i le neteri.*

21 Afai e fia ʻai lou fili,* ia avatu iā te ia se meaʻai e ʻai ai;

Afai e fia inu o ia, ia avatu i ai se vai e inu ai,+

22 Auā ua e faaputu ai malala ola i luga o lona ulu,*+

Ma e tauia oe e Ieova.

23 O matagi mai i mātū e faapogaia ai timuga mamafa,

Ma o le laulaufaiva faitala e faatupu ai le ita.+

24 E sili le nofo i le tulimanu o le taualuga,

Nai lo o le nonofo ma se avā e faamisa* i le fale e tasi.+

25 O se lipoti lelei mai i se nuu mamao,

Ua pei o se vai mālū i le tagata ua matuā vaivai.+

26 O se tagata amiotonu ua lolo atu i* sē e amioleaga,

Ua pei o se vaipuna palapalā ma se vaieli ua faaleagaina.

27 E lē lelei le ʻai tele i le meli,+

Pe saʻili e le tagata lona lava mamalu.+

28 O le tagata e na te lē pulea lona ita,*

Ua pei o se aai ua osofaʻia, e aunoa ma se pā.+

26 E pei o le kiona i le tau māfanafana ma le timu i le taimi o le seleselega,

E faapena ona lē talafeagai o le mamalu mo se tagata valea.+

 2 E pei ona iai le māfuaaga e lele ese ai se manulele ma feleleaʻi ai se peʻapeʻa,

E faapena ona lē oo mai se mala e aunoa ma se māfuaaga tatau.*

 3 O le sasa e mo le solofanua, o le faagutu e mo le asini,+

Ma le laau e mo papatua o tagata vālea.+

 4 Aua e te tali atu i se tagata valea e tusa ma lona faavalevalea,

Ina neʻi pei ai oe o ia.*

 5 Ia tali atu i le tagata valea e tusa ma lona faavalevalea,

Ina neʻi manatu e atamai o ia.+

 6 E pei o lē e na te faapipili ona lava vae ma faatigā iā te ia lava,*

E faapena le tagata ua ia tuuina atu mataupu i le tagata valea.

 7 E pei o le fetoso* o vae o se tagata pipili,

E faapena fo‘i se faataoto i gutu o tagata vālea.+

 8 E pei o le nonoaina o se maa i se maatā,

E faapena le tuuina atu o le mamalu i se tagata valea.+

 9 E pei o se laau tuitui ua maua i le lima o se tagata onā,

E faapena fo‘i se faataoto i gutu o tagata vālea.

10 E pei o le tagata fanafana aū e fana ma lavea ai so o se mea,*

E faapena o lē e faafaigaluegaina se tagata valea, po o ē o loo ui ane i le auala.

11 E pei ona toe foʻi o le taʻifau i lona puaʻiga,

E faapena foʻi ona toe faia e le tagata valea o lona faavalevalea.+

12 Po ua e vaai i se tagata e manatu e atamai o ia?+

E telē atu le faamoemoe mo le tagata valea nai lo o ia.

13 Ua faapea ane le tagata paiē: “O loo iai se tamaʻi leona i le ala,

O se leona i le nofoaga faitele!”+

14 E pei ona feliuliuaʻi o le faitotoʻa i ona faamau,*

E faapena le tagata paiē i luga o lona moega.+

15 O le tagata paiē e natia lona lima i le ipu faaofuofu ua iai meaʻai,

Ae ua matuā lē lavā o ia e tuu se meaʻai i lona gutu.+

16 E manatu le tagata paiē e sili atu lona atamai

Nai lo o tagata e toʻafitu ua tali mai ma le atamai.

17 E pei o se tasi e tago i taliga o le taʻifau,

E faapena lē ua ui ane ma ita tele* i le misa a isi tagata.+

18 E pei o se tasi ua faalētonu le mafaufau o loo fanafana aū mumū, o aū, ma le oti,*

19 E faapena le tagata ua ia ʻolegia lona tuaoi ma faapea atu, “O la‘u mea ula a na fai!”+

20 E pē le afi pe a leai ni fafie,

Ma e lē toe iai ni vevesi pe a leai se tagata taufaaleaga.+

21 E pei o le malala mo le afi o le a pē ma fafie mo le afi,

E faapena foʻi le tagata faamisa ua faatuputele ai se misa.+

22 O upu a le tagata taufaaleaga e pei o fasi mea‘ai mananaia;*

E folo patatō ifo i totonu o le manava.+

23 E pei o siliva iila ua ufitia ai le taʻega ipu omea,

E faapena upu alofa* mai i se loto e leaga.+

24 O lē e ʻinoʻino i isi ua ia natia lona ‘ino‘ino i ona laugutu,

Ae e na te teuloto le taufaasesē.

25 E ui lava e logolelei ana upu, aua e te talitonu iā te ia,

Auā e fitu mea inosia o loo i lona loto.*

26 E ui ina natia lona ʻinoʻino i le taufaasesē,

Ae o le a faaalialia lona leaga i le faapotopotoga.

27 O lē e na te elia se lua, e pa‘ū lava i ai o ia,

Ma o lē e na te faataavale ese se maa, e toe taavale mai lava iā te ia.+

28 O le laulaufaiva e pepelo e ʻinoʻino i ē e na te tu‘imomomoina,

Ma o le gutu taufaa‘ole‘ole e tupu ai le malaia.+

27 Aua e te mitamita e faatatau i le aso a taeao,

Auā e te lē iloa po o le ā le mea e tupu* a taeao.+

 2 Ia viia oe e se isi tagata* ae e lē o lou lava gutu;

Ia faia faapea e isi* ae e lē o ou lava laugutu.+

 3 E mamafa le maa ma e mamafa fo‘i le oneone,

Ae o le faatigā o se tagata valea, e sili atu le mamafa nai lo o nei mea e lua.+

 4 E sauā le lotoa ma e pei le ita o tafega,

Ae o ai e mafai ona tatalia le lotoleaga?+

 5 E sili atu le faailoa o se a‘oa‘iga nai lo o le iai o le alofa ae e lē faaalia.+

 6 O manu‘a mai i se uō, e faamaoni ia,+

A o sogi a se fili, e tele ia.*

 7 O le tagata e maʻona e na te teena* le meli mai i le faamoega lagomeli,

A o le tagata e fia ʻai, e oo lava i mea oona e suamalie ia.

 8 E pei o se manulele ua sē ese* mai i lona ofaga,

E faapena le tagata ua sē ese mai i lona fale.

 9 O le suāuu ma le mea manogi e faafiafia ai le loto;

E pei o se uō e na te avatuina fautuaga faamaoni.+

10 Aua e te tuulafoa‘ia lau uō po o le uō a lou tamā,

Aua foʻi e te ulu atu i le fale o lou lava uso i le aso o lou puapuaga;

E sili le tuaoi e lata mai, nai lo o le uso e nofo i se mea mamao.+

11 Loʻu atalii e, ia atamai oe ma faafiafia ai loʻu loto,+

Ina ia ou mautali ai i lē o loo taufaifai mai iā te a‘u.+

12 O lē ua iai le utaga mamao e na te iloa atu le lamatiaga ma lafi ai,+

A o lē ua leai se poto masani e alu atu pea o ia ma mafatia ai i āuga.*

13 Ia ave se ofu o se tasi pe afai ua faamaonia e ia le aitalafu a se tagata ese;

Ia ave se mea mai iā te ia e faamau ai le aitalafu, pe afai na ia faamaonia le aitalafu a se fafine ese.*+

14 Pe a faamanuia e se tasi lona tuaoi i se leo leotele i le taeaopō,

E manatu i ai o se faamalaia mai i lē o loo faia le faamanuiaga.

15 O se avā e faamisa* e pei o se taualuga e tutulu pea i le aso timuga.+

16 O sē e mafai ona taofiofia o ia, e mafai fo‘i ona ia taofiofia le matagi,

Ma e mafai ona ia uuina le suāuu i lona lima taumatau.

17 E pei ona faamaʻai e le uʻamea le uʻamea,

E faapena foʻi ona faamaʻai e le tasi tagata o lana uō.*+

18 O lē e tausia le laau o le mati o le a ʻai o ia i lona fua,+

Ma o lē e tausia lona matai o le a faamamaluina o ia.+

19 E pei ona faaatagia mai e le vai o foliga o se tasi,

E faapena fo‘i ona faaatagia mai e le loto o le tasi tagata le loto o le isi tagata.

20 E lē faamalieina lava le Tuugamau* ma le nofoaga o faaumatiaga,*+

E faapea foʻi ona lē faamalieina mata o tagata.

21 O le ulo e faamamā ai e mo le siliva ma o le ogaumu e mo le auro,+

E faapea foʻi ona tofotofoina le tagata pe a viiviia o ia.*

22 E tusa lava pe e te tuʻininiia le tagata valea i se mea e tuʻi ai,

E pei o fatu ua tuʻininii i se tamaʻi tanoa,

E lē teʻa ese lava lona faavalevalea mai iā te ia.

23 E ao ona e iloa lelei lau lafu,

Ia e tausi lelei* i au mamoe,+

24 Auā e lē tumau ʻoa e faavavau,+

Po o se palealii i tupulaga uma.

25 Ua mou atu le mutia lanu meamata, ae ua aliaʻe mai le mutia fou,

Ma ua aoaoina vao o mauga.

26 O tamaʻi mamoe poʻa e fai ai ou ofu,

Ma o ʻoti poʻa o le tau lea o le fanua.

27 Ma e lava ma totoe le suāsusu ʻoti e fai ai au meaʻai,

Ma meaʻai a lou aiga ma tausia ai au auauna teine.

28 E sosola o ē e amioleaga ae e leai se tasi o tuliloaina i latou,

A o ē e amiotonu e lototetele i latou e pei o le leona.*+

 2 Pe a iai le solitulafono* i le nuu, e masani ona fesuisuia‘i perenise,+

Ae o le fesoasoani a le tagata e iai le faautaga loloto ma le poto, o le a umi ai le pulega a se perenise.*+

 3 O le tagata mativa e na te ave faagaoi mea a ē e faatauvaa,+

Ua pei o timuga ua tafiesea ai mea‘ai uma.

 4 O i latou ua tuulafoa‘ia le tulafono, e latou te viia o lē e amioleaga,

A o i latou ua tausia le tulafono, e latou te feita iā i latou na.+

 5 O tagata e faia mea leaga e lē malamalama i le faamasinotonu,

A o i latou ua saʻili iā Ieova ua latou malamalama i mea uma.+

 6 E sili o lē e mativa e savali ma le faamaoni

Nai lo o le tagata mauʻoa e faapiʻopiʻo ona ala.+

 7 O loo tausia e le atalii malamalama le tulafono,

A o lē e faifaimea faatasi ma ē e soona ʻai tetele e faalumaina ai lona tamā.+

 8 O lē e faateleina lona tamaoaiga e ala i tupe faasili+ ma polofiti mai i nonogatupe,

E na te faaputuina ia mea mo lē e agalelei i tagata matitiva.+

 9 O lē e lē fia faalogo i le tulafono,

E oo lava i ana tatalo, e inosia ia.+

10 O lē e ta‘ita‘isesēina ē e amio saʻo i le ala leaga, o le a paʻū o ia i lona lava lua,+

A o ē e lē ponā, e fai ma o latou tofi mea lelei.+

11 O le tagata mauʻoa e atamai o ia i ona lava manatu,+

A o lē e mativa ua iai le faautaga loloto, e na te iloa le mea moni e faatatau iā te ia.+

12 Pe a manumalo o ē e amiotonu, o se mea e matuā olioli ai,*

Ae pe a pule lē e amioleaga, e lalafi ai tagata.+

13 O lē ua ufiufi i ana solitulafono e lē taulau manuia o ia,+

A o sē e taʻutino atu ma lafoaʻi ia mea, o le a faaalia i ai le alofa mutimutivale.+

14 E fiafia le tagata e mataala i taimi uma,*

A o sē e faamaaa i lona loto e paʻū o ia i le malaia.+

15 E pei o le leona o loo gū ma le pea o loo osofaʻi vave mai,

O le pule amioleaga lea i ē e leai se fesoasoani.+

16 O le taʻitaʻi ua leai se faautaga loloto e na te faaaogā sesē lana pule,+

A o lē e ʻinoʻino i polofiti e maua i faiga lē saʻo, o le a faaumiumi lona ola.+

17 O le tagata ua nofosala i le fasioti tagata, o le a sola pea se‘ia oo i le tuugamau.*+

Ia aua neʻi lagolagoina o ia e se tasi.

18 E faaolaina o lē e savali ma le lē ponā,+

Ae o lē e faapiʻopiʻo ona ala e faafuase‘i ona paʻū.+

19 O lē e galueaʻiina lona fanua o le a tele ana meaʻai,

A o lē e saʻilia mea e lē aogā, e tele lona mativa.+

20 O le tagata e faamaoni e tele ona faamanuiaga,+

A o lē e fia vave mau‘oa, e lē tumau ona mamā o ia.+

21 E lē lelei le faaʻauʻau i isi;+

Ae e ono faia e se tagata se mea sesē ona o se fasi falaoa.

22 O le tagata e matauʻa* e tauivi malosi mo le tamaoaiga,

Ae e na te lē iloa o le a iʻu ina mativa lava o ia.

23 O lē e aʻoaʻia se tagata,+ e mulimuli ane e sili atu ona alofagia o ia+

Nai lo o lē e tautala lona laulaufaiva i upu taufaasee.

24 O sē e gaoia mea a lona tamā ma lona tinā ma faapea ane: “E lē o se mea sesē,”+

O loo galulue faatasi o ia ma le tagata e na te faaleagaina mea.+

25 O lē e matape‘ape‘a* e na te faatupuina finauga,

A o sē e faalagolago iā Ieova e manuia* o ia.+

26 O sē e faatuatuaina lona lava loto e valea o ia,+

A o lē e savali ma le atamai e sao o ia.+

27 O sē e foaʻi atu i le tagata mativa, e leai se mea e mativa ai,+

A o lē e ʻalo ona mata mai iā i latou, o le a tele ona malaia.

28 Pe a pule ē e amioleaga, e lalafi ai tagata,

Ae pe a faaumatia i latou, ona faatoʻateleina ai lea o tagata amiotonu.+

29 O le tagata e faauamaaa ina ua uma ona aʻoaʻia soo,+

E faafuaseʻi ona nutimomoia o ia, ae e leai se fofō.+

 2 Pe a faatoʻateleina o ē e amiotonu, e olioli ai le nuu,

Ae pe a pule le tagata amioleaga, e ōi ai le nuu.+

 3 O le tagata e naunau i le atamai e faafiafia ai lona tamā,+

A o lē e faifaimea ma fafine talitane, e faataugā e ia lona tamaoaiga.+

 4 O le faamasinotonu e faatumauina ai e se tupu lona atunuu,+

A o le tagata e na te saʻilia mea i se auala faaalatua, e na te lepetia ai le atunuu.

 5 O le tagata e taufaasee i lona tuaoi,

Ua folasia e ia se upega mo ona vae.+

 6 O le solitulafono a le tagata leaga e maileia ai o ia,+

A o lē e amiotonu e alaga o ia i le olioli ma e fiafia foʻi o ia.+

 7 E manatu mamafa lē e amiotonu i aiā tatau a ē e matitiva,+

A o lē e amioleaga e lē manatu mamafa faapena o ia.+

 8 O tagata e mitamitavale e latou te faamūina le aai,+

A o ē e atamamai e liliueseina ai le ita.+

 9 Pe a faia e se tagata atamai se finauga ma se tagata valea,

E iai le pisapisaō ma tauemuga, ae e leai se iʻuga lelei.+

10 E ʻinoʻino tagata faamasaatoto i lē e leai se sala,*+

Ma e latou te saʻili e fasiotia ē e amio saʻo.*

11 O le tagata valea e na te sasaa uma mai ona faalogona,*+

A o lē e atamai, e na te taofiofia i se auala to‘afilemu.+

12 Pe a uaʻi atu se pule i tala pepelo,

E amioleaga uma ana auauna.+

13 O le mea lenei e tutusa ai* le tagata mativa ma le tagata sauā:

O Ieova e na te faamalamalamaina mata o i laʻua uma.*

14 Pe a faamasinoina ma le tonu e le tupu o ē e matitiva,+

O le a faatumauina pea lona nofoālii.+

15 O le laau* ma le aʻoaʻiga e tupu ai le atamai,+

A o le tama e tuufau e tupu ai le mā o lona tinā.

16 Pe a faatoʻateleina o ē e amioleaga, e faateleina ai solitulafono,

Ae o le a vāai o ē e amiotonu i lo latou paʻuʻū.+

17 Ia e aʻoaʻi i lou atalii ona e maua ai lea o le mapusaga;

Ma e na te matuā faafiafiaina foʻi oe.+

18 Pe a leai se ta‘ita‘iga mai i le Atua,* e vaogatā le nuu,+

Ae e fiafia o ē e tausia le tulafono.+

19 E lē manaʻo le auauna e faasaʻoina o ia i upu,

Auā e ui lava ina malamalama o ia, ae e na te lē usitaʻia.+

20 Po ua e vaai i se tagata e vave ona tautala ae e lē mafaufau muamua?+

E telē atu le faamoemoe mo le tagata valea nai lo o ia.+

21 Afai e faapelepele le faiga o se auauna mai lava a o talavou,

Mulimuli ane, o le a lē lotofaafetai o ia.

22 O le tagata e itaitagofie e faatupuina vevesi;+

Ma o se tagata e ita leaga e faia le tele o solitulafono.+

23 O le faamaualuga o le tagata e faamaulaloina ai o ia,+

A o sē e lotomaulalo e na te mauaina le mamalu.+

24 O lē e faifaimea faatasi ma lē e gaoi ua ʻinoʻino o ia iā te ia lava.*

E ono faatonuina o ia ina ia fai se molimau,* ae e na te lē taʻuina se mea.+

25 O le fefe i tagata o le mailei lea,+

A o lē e faatuatua iā Ieova e puipuia o ia.+

26 E toʻatele i latou e saʻili ina ia tutū i luma* o se pule,

Ae e mai iā Ieova le faamasinogatonu o se tagata.+

27 O le tagata e faia mea lē tonu, e inosia e le tagata amiotonu,+

A o lē e saʻo lona ala, e inosia e le tagata amioleaga.+

30 O le feʻau tāua o loo i upu a Akuru le atalii o Iake, lea na ia fai atu iā Itielu, o Itielu atoa ma Ukala.

 2 Ua sili ona ou valea nai lo o se isi lava,+

Ma e lē o iā te aʻu le malamalama lea e tatau ona iai i se tagata.

 3 Ou te leʻi aʻoaʻoina le atamai,

Ma ou te leʻi mauaina le poto o Lē e Sili Ona Paia.

 4 O ai ua afio aʻe i le lagi ma toe afio ifo?+

O ai na faapotopotoina le matagi i ona alofilima uma e lua?

O ai na afīfī le vai i lona ofu tele?+

O ai na faavaeina* tuluʻiga uma o le lalolagi?+

O ai lona suafa ma o ai le igoa o lona alo, pe afai ua e iloa?

 5 O afioga uma a le Atua e mamā.+

O ia o le talita i ē e sulufaʻi atu iā te ia.+

 6 Aua le faaopoopoina se upu i ana afioga,+

Ina neʻi aʻoaʻia oe e ia,

Ma taʻupepeloina ai oe.

 7 E lua mea ou te talosaga atu ai iā te oe.

Aua e te taofia mai iā te aʻu manū ou te leʻi oti.

 8 Ia faamamao ese mai iā te aʻu le lē tautala saʻo ma le pepelo.+

Aua e te tuu mai iā te a‘u le mativa po o le mau‘oa.

Ia ou ʻai tau lava o meaʻai e tatau mo aʻu,+

 9 Ina neʻi oʻu maʻona ma ou faafitia oe ma faapea ane, “O ai ea Ieova?”+

Aua fo‘i neʻi oʻu mativa ma gaoi ai ma faalumaina* ai le suafa o loʻu Atua.

10 Aua e te faia tala taufaaleaga e faatatau i se auauna i lona matai,

Ina neʻi fetuu o ia iā te oe, ma e nofosala ai.+

11 E iai le tupulaga e faamalaia i o latou tamā

Ma lē faamanuia i o latou tinā.+

12 E iai le tupulaga ua mamā i o latou lava manatu+

Ae e leʻi faamamāina mai i a latou mea leaga.*

13 E iai le tupulaga ua matuā faasausili o latou mata

Ma ua matuā faamaualuluga o latou mata!+

14 E iai le tupulaga o o latou nifo o pelu ia

Ma o latou auvae o naifi ia;

E latou te ‘aina ē e faatauvaa i le lalolagi

Ma ē e matitiva mai i le fanau a tagata.+

15 E lua afafine o le aluka* ua alalaga, “Aumai! Aumai!”

E tolu mea e lē faamalieina,

O mea e fā ua lē fai mai, “Ua lava!”

16 O le Tuugamau*+ ma le manava ua lē fanau,

O le laueleele e leai ni vai,

Ma le afi ua lē faapea mai, “Ua lava!”

17 O mata ua tauemu i le tamā ma ʻinoʻino e usiusitaʻi i le tinā,+

E sali ese e oreva o le vanu,*

Ma e aai ai tamaʻi aeto.+

18 E tolu mea e faigatā tele mo aʻu,*

O mea e fā ou te lē malamalama i ai:

19 O le ala o le aeto i le lagi,

O le ala o le gata i luga o le papa,

O le ala o se vaa i le vasaloloa,

Ma le ala o se tane i se tama‘ita‘i talavou.

20 O le ala lenei o le fafine mulilua:

Ua ʻai o ia ma solo lona gutu;

Ona ia faapea ane lea, “E leai saʻu mea sesē ua faia.”+

21 E tolu mea ua gatete ai le lalolagi,

Ma o mea e fā ia ua lē mafai ona ia onosaia:

22 Pe a pule se pologa o se tupu,+

Pe a ‘ai faaatuatuvale se tagata valea,

23 Pe a fai se fafine inosia* ma avā a se tasi,

Ma pe a suia* e le auauna teine le tulaga o lona matai fafine.+

24 E fā nisi o meaola e sili ona ninii i le lalolagi,

Ae ua fananau mai ma lo latou atamai:*+

25 O loi e lē o ni meaola e malolosi,*

Ae e latou te sauniunia a latou meaʻai i le tau māfanafana.+

26 O sefanai*+ e lē o ni meaola e malolosi,*

Ae e latou te faia o latou fale i le papa.+

27 O sē akerise+ e leai so latou tupu,

Ae e ō atu i latou uma i se auala maopoopo.*+

28 O le pili moo+ e pipii i ona vae,

Ma ua alu atu i le maota o se tupu.

29 E tolu meaola e mata‘ina le auala e feoaʻi ai,

E fā mea e mata‘ina i le vaai a o gaoioi:

30 O le leona, e sili lona malosi i manu uma,

E lē solomuli mai i luma o se tasi;+

31 O le taʻifau tuli manu;* o le ʻoti poʻa;

Ma le tupu o loo faatasi ma lana ʻautau.

32 Afai ua e faasilisilia ma le valea oe lava+

Po ua e fuafua e faia faapea,

Ia tuu lou lima i lou gutu.+

33 Auā e pei ona maua le pata pe a viliina le suāsusu,

Ma sau le toto pe a oomi le isu,

E faapena fo‘i ona tupu le misa pe a oso le ita.+

31 O upu a le tupu o Lemueli, o le feʻau tāua na avatu e lona tinā ina ia aʻoaʻo ai o ia:+

 2 O le ā saʻu tala e fai atu iā te oe laʻu tama e?

O le ā saʻu upu iā te oe laʻu tama e, o lē na fanau mai i loʻu manava?

O le ā saʻu upu iā te oe laʻu tama e, o lē na ou tautō ai?+

 3 Aua e te avatu lou malosi i fafine,+

Pe mulimuli i ala e faaumatia ai tupu.+

 4 Lemueli e, e lē fetaui i tupu,

E lē fetaui i tupu le inuina o le uaina

Po o le faapea mai o taʻitaʻi, “O fea se ʻava malosi mo i matou?”+

 5 Ina neʻi inu ai se tasi ma galo ai le tulafono,

Ma teena ai aiā tatau a ē faatauvaa.

 6 Ia avatu le ʻava malosi i ē ua toetoe lava a feoti+

Ma le uaina i ē ua matuā mafatia.+

 7 Ia latou feinu ai ma galo ai lo latou matitiva;

Ia lē toe manatua e i latou o latou faafitauli.

 8 Ia e tautala mo ē e lē mafai ona tautatala mo i latou lava;

Ia finau mo aiā tatau a ē uma ua toetoe lava a feoti.+

 9 Ia e tautala ma faamasino ma le tonu;

Ia finau mo aiā tatau* a lē ua faatauvaa ma lē ua mativa.+

א [Alefa]

10 O ai sē e na te maua se avā lelei?+

E matuā sili atu lona tautele i lo o maa tāua.*

ב [Peta]

11 Ua faatuatuaina o ia e lana tane,

Ma e leai se mea e mativa ai lana tane.

ג [Gimela]

12 Ua ia tauia lana tane i le lelei ae e lē o le leaga,

I aso uma o lona olaga.

ד [Taleta]

13 Ua ia mauaina fulufulu mamoe ma ʻie lino;

E fiafia o ia e galue i ona lima.+

ה [He]

14 Ua pei o ia o vaa a se tagata faatauʻoa,+

E na te aumai ana meaʻai mai i se mea mamao.

ו [Vau]

15 E tula‘i fo‘i o ia a o pogisa pea,

Ma avatu meaʻai i lona aiga

Ma saunia mea mo ana auauna teine.+

ז [Saina]

16 Ua taula‘i lona mafaufau i se fanua ma ua ia faatauina mai;

Ua ia totō se togāvine mai i ana lava tupe.*

ח [Heta]

17 Ua sauniuni o ia mo galuega mamafa,*+

Ma ua ia faamalosia ona lima.

ט [Teta]

18 Ua ia iloa ua lelei ana fefaatauaʻiga;

E lē pē lana molī i le pō.

י [Iota]

19 Ua tago atu ona lima i le laau ua tāʻai ai le filo,

Ma ua uu i ona lima le laau e faataamilo ai le filo.+

כ [Kafa]

20 Ua faamafola atu lona alofilima i lē ua faatauvaa,

E na te tuu atu foʻi ona lima i lē ua mativa.+

ל [Lameta]

21 E lē popole o ia i lona aiga ona o le kiona,

Auā e oofu lona aiga uma i ofu māfanafana.*

מ [Mema]

22 Ua ia faia ana lava ʻie afu.

O ona ofu o le ʻie lino ma le fulufulu mamoe lanu violē.

נ [Nuna]

23 E lauiloa lana tane i faitotoʻa o le aai,+

Lea e saofafaʻi faatasi ai ma toeaina o le nuu.

ס [Sameka]

24 Ua ia faia ma faatau atu ofu e faia i ‘ie lino*

Ma avatu fusipaʻu i ē e faatau‘oa.

ע [Oina]

25 Ua ofu o ia i le malosi ma le mamalu,

Ma ua vaai atu o ia i le lumana‘i ma le mautinoa.*

פ [Pe]

26 Ua tautala o ia ma le atamai;+

Ua i lona laulaufaiva le tulafono o le agalelei.*

צ [Sati]

27 E vaavaai o ia i mea fai a lona aiga,

Ma e lē ʻai o ia i meaʻai a le paiē.+

ק [Kofa]

28 E tulaʻi lana fanau ma taʻua o ia e fiafia;

E tulaʻi foʻi lana tane ma viiviia o ia.

ר [Resa]

29 E toʻatele fafine lelei,

A o oe, ua sili lava oe iā i latou uma.

ש [Sini]

30 O foliga aulelei e mafai ona faasesēina ai, ma o le lalelei e mou atu fo‘i,*+

A o le fafine e mataʻu iā Ieova, e viia lava o ia.+

ת [Tau]

31 Ia avatu iā te ia le taui o mea e na te faia,*+

Ma ia viiviia o ia e ana galuega i faitotoʻa o le aai.+

O le upu i le uluaʻi gagana ua faaliliuina i lenei upu e tele ona uiga, ma ua faaliliuina i le faatonuga, aʻoaʻoga, faasaʻoga, apoapoaʻiga, faasalaga, ma le fautuaga.

Po o “se talafaatusa.”

Po o le “matuā faaaloalo.”

Po o le “tulafono.”

Po o “Seoli.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Po o le “Ia fai faatasi la tatou vili.”

Po o le “i le ato e tasi.”

Po o le “Ia outou liliu mai pe a ou aʻoaʻi atu.”

Epe., “aai ai i le fua.”

Epe., “ese.” E foliga mai o se tasi e lē mulimuli i tapulaa tauamio a le Atua.

Po o le “faatosina.”

Epe., “ese.” E foliga mai o se tasi e lē mulimuli i tapulaa tauamio a le Atua.

Po o “lana tane.”

Epe., “e ō atu iā te ia.”

Po o “ē ua faamaoni pea.”

Po o le “tulafono.”

Po o le “alofa faamaoni.”

Po o le “mea moni.”

Epe., “pute.”

Po o “mea e sili ona lelei.”

Po o “lou totogi atoa.”

Po o “mea e soli ai vine.”

Po o le “mauaina o le atamai o se polofiti.”

Po o “ʻamu.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

E foliga mai e faasino atu i uiga o le Atua o loo taʻua i fuaiupu na muamua atu.

Po o le “lē tuʻia foʻi lou vae i se mea.”

Po o le “Pe afai e mafai e le malosi o lou lima ona fesoasoani i ai.”

Po o le “tulafono.”

Epe., “Ia uaʻi mai ou taliga.”

Po o le “fatu.”

Epe., “Auā e tupu mai ai vaipuna o le ola.”

Pe atonu “Ia iloilo lelei.”

Epe., “Ia uaʻi mai ou taliga.”

Epe., “ese.” Tagaʻi i le Fat 2:16.

Po o “Seoli.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Epe., “I totonu o le fono ma le faapotopotoga.”

Po o “vai mamā.”

Epe., “ese.” Tagaʻi i le Fat 2:16.

Epe., “ese.” Tagaʻi i le Fat 2:16.

E faasino atu i se maliega.

Po o le “tulafono.”

Po o le “e faatonuina ai oe.”

Epe., “ese.” Tagaʻi i le Fat 2:16.

Po o le “ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Po o le “togiola.”

Po o “tulafono.”

Epe., “ese.” Tagaʻi i le Fat 2:16.

Epe., “ese.” Tagaʻi i le Fat 2:16.

Po o le “faatosina.”

E lē o se faamalama tioata ae e faia i fasi laupapa felavasaʻi.

Po o le “ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Epe., “E lē tumau ona vae.”

Po o le “faasalaina i le faamau o vae i laau faamau.”

Po o “Seoli.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Epe., “i le fanau a tagata.”

Po o “ʻamu.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Po o le “O tofi tāua.”

Po o le “Na fanaua aʻu e pei o le tigā o le a fanau.”

Epe., “faataaliʻoliʻo.”

Epe., “faamausalīina.”

Po o le “E ala i le mataala.”

Po o le “vaneina.”

Epe., “Ua ia fasia manu o le fasiga.”

Po o le “ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Po o le “Ia tuu ai pea ē ua leai se poto masani.”

Po o le “ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Po o “Seoli.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Epe., “faamanatuina.”

Epe., “poloaʻiga.”

Po o le “ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Po o le “O ʻoa a le tagata mauʻoa.”

Pe atonu “ua iai i le ala o le ola.”

Po o “tala feaveaʻi.”

Po o le “taʻitaʻiina ai.”

Po o “faanoanoaga; faigatā.”

Po o “i lona pule.”

Po o le “e fua mai ai le fua o le atamai.”

Po o le “faaaimamago.”

Po o le “i le maa e fua ai mea e atoa.”

Po o “ʻoa.”

Po o “lē e amioleaga.”

Po o le “ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Epe., “o lē e faamaoni i le agaga.”

Epe., “tanumaʻi le mataupu.”

Po o le “e iai le faaolataga.”

Epe., “e ʻinoʻino i le.”

Po o “O le tamāloa e alofa faamaoni.”

Po o le “ua ia faalumaina o ia lava.”

Epe., “Tago le lima i le isi lima.”

Epe., “faasalalau atu ana mea.”

Epe., “puta.”

Epe., “matuā faasūsūina.”

Po o “O lē e faalumaina.”

Po o le “e leai se mafaufau.”

Epe., “o loo lamalama e faamasaa i le toto.”

Epe., “falaoa.”

Po o le “ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Po o le “i le fua o lona gutu.”

Po o le “e faailoa i lea lava aso.”

Epe., “ufiufi.”

Epe., “i latou ua fautuaina.”

Po o “faasaʻoga.”

Po o le “i le fua o lona gutu.”

Po o “ana faamatalaga.”

Epe., “e puta.”

Epe., “olioli.”

Po o le “i ē e soālaupule faatasi.”

Po o le “ʻoa na maua mai i mea e lē aogā.”

Epe., “e aoaoina mea i ona lima.”

Po o “le upu.”

Po o le “tulafono.”

Po o le “aʻoaʻiga.”

Po o le “Ae e ono soloiesea o ia.”

Po o le “aʻoaʻiga; faasalaga.”

Po o le “faapiʻopiʻo.”

Pe atonu “Ae ua ʻolegia e tagata vālea isi.”

Po o “i le faia o faaleleiga.”

Epe., “uluola.”

Po o le “matuā ita.”

Po o le “e mālōlō ai le tino.”

Po o le “e faia mea lelei ma le poto.”

Po o le “O le laulaufaiva e mālōlō ai.”

Epe., “momomo ai le agaga.”

Po o “aʻoaʻiga.”

Po o “le totogi o.”

Po o le “tugā.”

Po o “Seoli.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Po o le “aʻoaʻia.”

Po o le “e tuliloaina.”

Po o le “lelei.”

Po o le “fenuminumiaʻi.”

Po o le “ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Po o “talanoaga i mataupu faalilolilo.”

Epe., “i le tali atu a lona gutu.”

Po o “Seoli.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Po o le “ua ia aumaia le faalumaina.”

Po o le “e mafaufau lelei i le auala e tali atu ai; e mafaufau a o leʻi tautala.”

Po o le “O foliga fiafia.”

Epe., “e lololo ai ponaivi.”

Po o “se uunaʻiga lelei.”

Epe., “E faavasega e le tagata manatu o lona loto.”

Po o “le tali saʻo.” Epe., “le tali o le laulaufaiva.”

Epe., “mamā.”

Epe., “agaga.”

Epe., “Tago le lima i le isi lima.”

Po o le “ʻalofia.”

Epe., “o se ao o le timu.”

Epe., “agaga fiasili.”

Epe., “agaga faamaulalo.”

Epe., “e maua le mea lelei.”

Po o “Ma o faamatalaga e faafiafiaina ai.” Epe., “Ma o le suamalie o laugutu.”

Po o le “tofo.”

Epe., “gutu.”

Po o le “tagata faufau leaga.”

Po o le “mamalu.”

Epe., “pulea lona agaga.”

Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Epe., “taulaga.”

Po o “fanau.”

Po o “le fanau.”

Po o “mātua.”

Po o le “lelei.”

Po o le “mo se tamālii.”

Po o “o se maa e faamalieina ai.”

Epe., “ufiufi.”

Epe., “tatalaina o vai.”

Po o le “Ae ua leai sona mafaufau.”

Po o le “ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Epe., “e lē maua le mea lelei.”

Po o le “e aogā e mālōlō ai.”

Po o le “e mamago ai ivi.”

Epe., “se foa‘i faaalatua mai i le fatafata.”

Epe., “oona.”

Po o le “sala tupe.”

Po o le “ʻinoʻino.”

Po o le “e pei o mea e ʻai faaatuatuvale.”

Epe., “ma faaeaina ai,” e faasino atu i le tulaga saogalemu.

Po o “le matuā leai o se faamoemoe?”

Epe., “tuueseese ai.”

Po o “le fua o le gutu o.”

Epe., “e televave ona vae.”

Po o le “o se tagata limafoaʻi.”

Po o le “e iai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Epe., “e maua le mea lelei.”

Po o “se agasala.”

Po o “se tamaʻi leona taanoa.”

Po o le “tomumu.”

Po o le “aua e te naunau e oo le oti iā te ia.”

Po o “se tamaʻi leona taanoa.”

Pe atonu “E saʻili o ia i le taimi o le seleselega ae e lē maua se mea.”

Po o “faanaunauga.” Epe., “fuafuaga.”

Epe., “ona atalii.”

Po o le “O maa eseese e lua e fua ai le mamafa o se mea ma ato eseese e lua e fua ai le tele o se mea.”

Po o “ʻamu.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Po o “se tagata ese.”

Po o le “faatumauina.”

Po o “lē e faatosina i ona laugutu.”

Po o le “O maa eseese e lua e fua ai le mamafa o se mea.”

Po o le “i le ala e alu ai?”

Po o le “faamamā ese.”

Po o “uunaʻiga o le loto.”

Pe atonu “mo i latou o loo saʻili i le oti.”

Po o le “tomumu.”

Po o le “ona ia iloa lea o le mea e fai.”

E faasino atu iā Ieova.

Epe., “se foa‘i faaalatua mai i le fatafata.”

Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Po o le “tomumu.”

Epe., “foloina.”

Po o le “faatoʻilaloina.”

Po o le “a o ia faia amioga matagā!”

Epe., “e tautala e faavavau.”

Po o “se talaaga lelei.” Epe., “i se igoa.”

Epe., “taʻuleleia.”

Epe., “E feiloaʻi faatasi.”

Po o le “i faasalaga.”

Po o “le fanau iti; talavou.”

Epe., “le tagata e lelei ona mata.”

Po o “finauga faaletulafono.”

Epe., “ese.” Tagaʻi i le Fat 2:16.

Po o “le fanau iti; talavou.”

Epe., “faoa ola o.”

Po o le “Ia pulea oe lava.”

Pe atonu “Aua le gaoioi e tusa ma lou lava malamalama.”

Po o “se tasi e leaga ona mata.”

Epe., “e lē o iai lona loto iā te oe.”

Epe., “Lē e togiolaina.”

Po o “le fanau iti; talavou.”

Po o le “tootoo.” O lenei upu e faaata mai ai faasaʻoga po o le pule.

Po o “Seoli.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Epe., “oʻu fatugaʻo.”

Po o le “Ia maua.”

Epe., “ese.” Tagaʻi i le Fat 2:16.

Po o “mata ua lē lavā?”

Po o le “ua faapotopoto ina ia tofo.”

E faasino atu i se pou e faamau ai lā o le vaa.

Po o le “ou te leʻi tigā ai.”

Po o le “Ona ou toe saʻilia lea.”

Po o “le aiga.”

Po o le “e taulau ai; e faaolaina ai.”

Po o le “O faufauga a le vale.”

Po o le “i taimi o faafitauli.”

Po o “uunaʻiga o le loto.”

Po o le “e suamalie.”

E faasino atu i le fili.

Po o le “ita.”

Po o “ē e mananaʻo e faia suiga.”

E faasino atu iā Ieova ma le tupu.

Pe atonu “O le tali tuusaʻo e pei o le sogi atu i se isi.”

Po o le “Ona e atiaʻe lea o lou aiga.”

Po o le “ua leai se uunaʻiga lelei o le loto.”

Epe., “ou talia le aʻoaʻiga:”

Po o le “kopi ma tuufaatasia.”

Po o “mataupu faalilolilo a isi.”

Po o “sau tala taufaaleaga.”

Po o “le ola o lona matai.”

Epe., “i se meaalofa o le pepelo.”

Po o le “agamalu.”

Pe atonu “e taufaasesē.”

O se ituaiga o pauta e faaaogā e faamamā ai mea.

Epe., “lē e ʻinoʻino iā te oe.”

E faasino atu i le taumafai e suia uiga o le tagata ma faavaivaia lona lotomaaa.

Po o le “tomumu.”

Epe., “ua tautevateva i luma o.”

Po o le “e lē taofiofia lona loto.”

Pe atonu “E faapena ona lē oo se fetuu e fai fua.”

Po o le “Ina neʻi tutusa ai oulua.”

Epe., “inu i le sauā.”

Po o le “tautau.”

Po o le “e faamanuʻalia tagata uma.”

Po o “sooga.”

Pe atonu “ma osovale ai.”

Po o le “ma aū e oti ai.”

Po o le “e pei o mea e ʻai faaatuatuvale.”

Epe., “laugutu faatauanau.”

Po o le “Auā e matuā inosia lona loto.”

Epe., “e fanau.”

Epe., “se tagata ese.”

Epe., “se tagata ese.”

Pe atonu “e lē faamaoni ia; e faamalosi ona fai.”

Epe., “solia.”

Po o le “lele ese.”

Po o le “i faasalaga.”

Po o “se tagata ese.”

Po o le “tomumu.”

Epe., “o foliga o lana uō.”

Po o “Seoli.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Po o “Seoli ma Avatonu.”

Po o le “E faapea foʻi le tagata i lona viiga.”

Po o le “Ia ua‘i atu lou loto; Ia ua‘i atu.”

Po o le “tama‘i leona.”

Po o le “fouvalega.”

Po o le “o le a umi ai lana pulega.”

Po o le “e matuā faamamaluina ai.”

Po o le “e mataʻu e lē aunoa.”

Po o le “lua.”

Po o le “matapeʻapeʻa.”

Pe atonu “O lē e faasausili.”

Epe., “puta.”

Po o “lē e lē taʻuleagaina.”

Pe atonu “Ae e saʻili lē e amio saʻo e puipuia lona ola.”

Epe., “lona agaga.”

Epe., “E feiloaʻi faatasi.”

E faasino atu i Lona foaʻiina atu o le ola iā i laʻua.

Po o le “aʻoaʻiga; faasalaga.”

Epe., “faaaliga.”

Po o “i lona lava ola.”

Po o le “E faalogo o ia i se tautoga e iai se fetuu.”

Pe atonu “e saʻili i le finagalo malie.” Epe., “e saʻili i foliga.”

Epe., “faatūina.”

Po o le “osofaʻia.”

Epe., “i o latou otaotavale.”

O se ituaiga o anufe e ola i le vaivai e na te mitiia le toto pe a pipii i le tino o se tagata po o se manu.

Po o “Seoli.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Po o le “ālia.”

Po o le “e matuā ofoofogia iā te aʻu.”

Po o le “e lē alofagia.”

Po o le “faoa.”

Po o le “Ae ua sili ona latou atamamai.”

Epe., “e lē o se nuu e malosi.”

Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Epe., “e lē o se nuu e malosi.”

Po o le “ua vaevaeina i ʻau.”

O le upu Peretania, o le greyhound.

Po o le “Ia finau mo le mataupu.”

Po o “ʻamu.” Tagaʻi i le Uiga o Upu.

Epe., “mai i galuega a ona lava lima.”

Epe., “Ua ia fusi lona sulugātiti i le malosi.”

Epe., “ofu e taʻilua.”

Po o “ofu pito i totonu.”

Po o le “ua ʻataʻata o ia i aso o i luma.”

Po o le “faatonuga alofa; le tulafono o le alofa faamaoni.”

Po o le “e lē aogā.”

Epe., “Ia avatu iā te ia e tusa ma le fua o ona lima.”

    Lomiga Faa-Samoa (1971-2026)
    Log Out
    Log In
    • Faa-Samoa
    • Lafo Faamatalaga
    • Faapolokalame
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Aiāiga Faapitoa
    • Aiā Faaletulafono
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Lafo Faamatalaga