Lomiga Faale-Tusi Paia I LE INITANETI
Lomiga Faale-Tusi Paia
I LE INITANETI
Faa-Samoa
ā
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • ʻ
  • TUSI PAIA
  • LOMIGA
  • SAUNIGA
  • g98 7/8 itu. 28-29
  • Atumauga o le Masina

Leai se vitiō o maua i lenei vaega.

Faamalie atu na iai se faalētonu i le kopiina o le vitiō.

  • Atumauga o le Masina
  • Ala Mai!—1998
  • Tamaʻi Ulutala
  • Mataupu e Taitutusa
  • O se Vaaiga e Maofa Ai
  • ‘E Silisili Oe i Mauga’
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—2004
  • Na Puipuia e Ieova i Latou i le Ataata o Mauga
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—2013
Ala Mai!—1998
g98 7/8 itu. 28-29

Atumauga o le Masina

TUSIA E LE SUI O LE ALA MAI! I KENYA

O SE tala feaveai sa iai pea mo le tele o senituri: I se vaipanoa o Aferika Tutotonu, sa iai ni atumauga na lilofia i le kiona—o le puna tonu lena o le Naila. Ae e foliga mai sa talitonugata le iai o se kiona e latalata ane i le ekueta i Aferika. Peitai, i le amatamataga o le senituri lona lua T.A., na taʻua ai e le tagata Eleni e suesue i tala i le lalolagi o Ptolemy le iai o nei atumauga, e taʻua o Lunae Montes—Atumauga o le Masina.a

I le tele o senituri, na lē taulau ai taumafaiga e sailia po o fea o iai nei atumauga. Peitai, i se tasi aso i le faaiuiuga o vaitausaga mai le 1800, na molimauina ai se mea mataina na tupu e le tagata fōlau o Henry Stanley—lea na taʻutaʻua i lona mauaina o Dr. David Livingstone ua leva ona leiloa i Aferika. O ao ia na ufitia ma lilofia ai atumauga mai le iloa atu e isi tagata suesue, sa faafuasei lava ona taapeape, ma faateia ai Stanley i le ātaāta mai ai o se vaega o tumutumu mauga o loo faapuloulou i le kiona. Na ia mauaina ai Atumauga o le Masina. Ae sa ia faaigoaina i le igoa na taʻua ai e tagatanuu lava ia o le nofoaga: Ruwenzori, o lona uiga o le “Pogai o le Timu.”

I aso nei, ua taatele ai le talitonuga faapea e ui o loo aumaia le vai mai le Ruwenzori ae e lē o tele se vai o tafe atu ai i le Naila. E ui i lea, o loo tumau pea ona lauiloa le taʻuaina o Atumauga o le Masina. Ma e tusa lava po o le ā le tele o malaga e sailiili atili i ai, e tumau pea ona lē mailoa le mea moni e faatatau i lenei mauga maoae. I le taatia ai i le itu i mātū o le ekueta, ua avea ai le Ruwenzori ma tuaoi tumau i le va o Uganda ma le Democratic Republic o Congo, i le telē e 80 maila (130 kilomita) le umī ma le 30 maila (50 kilomita) le lautele.

E lē pei o le tele o atumauga i Aferika i Sasaʻe, lea e māfua mai mauga mu, o le atumauga o Ruwenzori o se faaputuga tele o palapala malō o le laueleele lea na mapuna aʻe i le faitau meleniuma ua mavae e ala i le malolosi o uunaiga a le eleele. E ui lava e oo atu le maualuga o le Ruwenzori i le 16,763 futu, (5,109 mita) ae e faigata lava ona vaaia e tagata matamata. O le tele o taimi, e ufitia ai e le puao ma ao nei atumauga.

E pei ona faaigoaina ai, ua maua i le Ruwenzoris le tele o uaga ma le mafiafia o le kiona, ma e lē telē se eseesega o le “tau matutu” ma le “tau susū” pe a oo i le tau matutu. O lea e mafai ai ona oo i ni tulaga lamatia pe a savali ai; ma o nisi o itu e au le loloto o le palapala i le sulugatiti! Ua iai le tele o vaituloto laiti matagofie i le vaai ona o timuga mamafa, ma ua faasūsūina ai le tele o laau o loo ola putuputu ai, o loo ufitia atoa ai itu malifa o le mauga. O le mea moni, ua avea le Ruwenzoris ma nofoaga e ola ai le tele o laau e lē taatele, o nisi e matuā ola tauluulu.

Mo se faaaoaoga, o le laau lea e tele ona lā ma mafalā e taʻua o le lobelia e masani lava e itiiti ifo lona umi i lo le futu (30 senitimita) i isi vaipanoa, ae o laau ia e ola i le Ruwenzori e mafai ona oo atu le uumi i le 20 futu (6 mita). O laau ia o le ituaiga o le scenecios, po o groundsels tetelē, e tai pei ni kapisi lapopoa o loo tietie mai le tumutumu o le ogalaau. E iai foi laau e sosolo ai limulimu o le ituaiga o le Erica arborea e 40 futu (12 mita) le maualuluga. E faaopoopo atu i ai i le vaaiga matagofie le felanulanuai o fugalaau ma manogi mananaia eseese. E iai foi le tele o manufelelei eseese ma le aulelei, o nisi o i latou e na o le Ruwenzoris e maua ai. I le fanua laugatasi pito i lalo e ola ai elefane, chimpanzees, bushbuck, nameri, ma manuki o le ituaiga e taʻua o colobus.

O se Vaaiga e Maofa Ai

O i latou e feaei i luga o mauga e ui atu i auala i totonu o le vaomatua o le teropika ma sopoia atu ai le vaitafe o Bujuku i le tele o taimi. Pe a latou taunuu i le maualuga e 11,000 futu (3,000 mita), e mafai ona latou toe tepa i lalo ma vaaia ai le auala atoa agaʻi i lalo i le Rift Valley—o se vaaiga e maofa ai!

I luga atu teisi e iai le eleele e faataufusi e taʻua o le Bigo Bog, o le vaipanoa lea e iai le mutia ma laau laiti. O le loloto o le palapala iina e gata i tuli. O le aʻeaʻe atu i le pito i luga o le faataufusi o Bigo Bog ma Lake Bujuku, e i luga aʻe o le Bujuku Valley, pe ā ma le 13,000 futu (4,000 mita) le maualuga, e mauaina ai le vaaiga manaia o Mount Baker, Mount Luigi di Savoia, Mount Stanley, ma Mount Speke, o tumutumu mauga ia e sili ona lauiloa i le atumauga.

I luga atu teisi o loo iai ni poloka aisa na solo ifo i lalo ma toʻa ai iina lea e taʻua o Elena Galcier. O iina e tatau ai i se tasi ona faaaogaina ni seevae e iai ni faaū, o ni uamea e iai foi ni faaū, ma faaaogā se maea po o se mea faigaluega e pei se toʻi e fesoasoani ina ia savalia ai le aisa. Ona sosoo atu ai lea ma le sopoia o le fanua laugatasi maualuga o le Stanley i le auala e agaʻi atu i le tumutumu o Margherita i le pito i luga o Mount Stanley, o le tumutumu mauga e pito sili ona maualuga lea i atumauga o Ruwenzori. I le tepa ifo i lalo mai lena maualuga e nimonimo le vaai i tumutumu mauga, vanu, vaomatua, ālia, ma vaituloto ia e matuā matautia le ofoofogia.

E ui i lea, e leai lava se auala ua mafai ai ona iloatino atoatoa ai lenei atumauga. Ua na ona tau amata lava ona faaātaāta mai e le Ruwenzori mea lilo e faatatau ia i latou. E tele lava mea o loo tumau pea ona lē malamalama ai e uiga i mea o loo ola ai i nei atumauga, o manu, ma laau. O lea la, ua tumau pea ona lē malamalama atoatoa e faatatau i le Ruwenzoris—ua na o Lē na Foafoaina Mea e ona le malosi uma lava e na te silafia atoatoa nei mea lilo. Ioe, o ia moni lava o Lē “e ona foi mauga maualuluga.”—Salamo 95:4.

[Faaopoopoga i lalo]

a E tusa ai ma le tusi The Nile, na tusia e Emil Ludwig, sa lē mafai e tagatanuu anamua ona faamatalaina le kiona lea e i luga o atumauga. O lea na latou talitonu ai faapea “e apoia e mauga le susulu mai o le masina.”

[Ata i le itulau 29]

1. O ao mafiafia e masani ona lilofia ai le Ruwenzori

2. O timuga mamafa mai le “Pogai o le Timu” e faasūsūina laau o loo ufitia ai itu malifa

3. I le fanua laugatasi, e tele ai fugalaau ma le sasala manaia o manogi

    Lomiga Faa-Samoa (1971-2026)
    Log Out
    Log In
    • Faa-Samoa
    • Lafo Faamatalaga
    • Faapolokalame
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Aiāiga Faapitoa
    • Aiā Faaletulafono
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Lafo Faamatalaga