Iesu Keriso—O Ai Moni o Ia?
E TUSA ai ma talafaasolopito, i le sili atu ma le 2,000 tausaga ua tuana‘i, na fanau ai i Peteleema, o se aai la‘itiiti i Iutaia, se tama tane na faaigoaina iā Iesu. O le taimi lea o avea Herota le Sili ma tupu i Ierusalema, a o Kaisara Aokuso sa avea ma emeperoa i Roma. (Mataio 2:1; Luka 2:1-7) Sa masani ē na tusia talafaasolopito o Roma i le ulua‘i 200 tausaga ona lē ta‘ua Iesu i a latou faamaumauga, ona o taumafaiga a ta‘ita‘i Roma e titina le Faa-Kerisiano.
Ae ua ta‘ua e le tusi The Historians’ History of the World: “Ua sili ona tāua galuega a [Iesu] i le aafia ai o talafaasolopito na i lo galuega a se isi lava tagata i le talafaasolopito atoa, e tusa lava pe e lē fuaina i tulaga faalelotu. Ua avea le taimi o le fanau mai o Iesu ma amataga o se vaitaimi fou, o se tulaga ua amana‘ia e malo aloa‘ia o le lalolagi.”
Ua ta‘ua e le mekasini o le Time e faapea, ua tele atu tusi ua tusia e faatatau iā Iesu na i lo se isi lava tagata. O le tele lava o ia tusi, o loo fai ai ni taumafaiga ia tali le fesili, po o ai moni Iesu. Atonu, ua sili ona tele finauga e tusa ai o lenei mataupu na i lo se isi lava mataupu i le talafaasolopito o le tagata.
O Ulua‘i Sa‘ili‘iliga po o Ai o Ia
Ina ua ta‘u atu iā Maria o le a ia fanauina se tama, ma faaigoa o ia iā Iesu, na ia fesili atu: “A faapefea le mea nei; auā ou te le‘i iloa se tane?” O le tali a Kaperielu le agelu: “E faamalumalu ifo . . . iā te oe le mana o le Silisili ese; o le mea lea e ta‘ua ai le tama paia e fanau mai, o le Alo o le Atua.”—Luka 1:30-35.
Mulimuli ane, na faia ai e Iesu ni vavega, o se mea na matuā ofo ai lava ona soo. Ina ua tau magoto lo latou vaa ona o se matagi malosi na agi i le vai o Kalilaia, na vaoia e Iesu le vai i le faapea atu: “Faalologo ia, inā malū ia.” Na taufaiofo ona soo ma latou faapea ane: “Po o ai lava lenei?”—Mareko 4:35-41; Mataio 8:23-27.
Na avea ma tulaga masani i tagata i le vaitaimi o Iesu ona latou fia iloa po o ai moni o ia, o lea na fesili ai Iesu i ona aposetolo po o ā fā a tagata, po o ai o ia. Na latou tali ane: “O le upu a isi, o oe o Ioane le papatiso; a o isi, o Elia, a o isi, o Ieremia, po o se tasi o le ‘au perofeta.” Ae o ia tagata uma na latou ta‘ua, ua maliliu. Ona fesili atu lea o Iesu: “‘A o outou, pe se ā la outou upu iā te a‘u, po o ai?’ Ona tali mai ai lea o Simona Peteru, ‘O oe o le Keriso, o le Alo o le Atua soifua.’” Ioe, e oo lava fo‘i i temoni, po o agelu leaga, na latou fai mai e uiga iā Iesu: ‘O oe lava o le Alo o le Atua.’—Mataio 16:13-16; Luka 4:41.
O le Faamatalaga a Iesu iā te Ia Lava
Na ta‘ua e Iesu e faapea, o ia o le Alo o le Atua, ae e lē o se tulaga na ia ta‘ua soo. (Mareko 14:61, 62; Ioane 3:18; 5:25, 26; 11:4) I le tele o taimi, na ia ta‘ua o ia faapea, “o le Atalii o le tagata.” I lea auala, ua ia faailoaina mai ai lona fanau mai e avea o se tagata. O lea tulaga ua faaalia mai ai, o ia o le “Atalii o le tagata” lea na vaaia e Tanielu i le faaaliga, o loo i luma o le Atua silisili ese, po o “Lē ua mai anamuā ona aso.”—Mataio 20:28; Tanielu 7:13.
E le‘i faalauiloaina atu i le lautele e Iesu e faapea o ia o le Alo o le Atua, ae na ia tuu ia iloa lava e le tagata ia. O le mea lenā na iloaina e ona aposetolo faapea ma isi tagata e iai Ioane le Papatiso, ma Mareta le uō a Iesu. (Ioane 1:29-34; 11:27) Na talitonu nei tagata, o Iesu, o ia lea o le Mesia na folafolaina mai. Na latou iloa na soifua muamua o ia i le lagi o se agaga mamana, ma na faia e le Atua se vavega ia fanau mai ai o ia e ala mai i le taupou o Maria.—Isaia 7:14; Mataio 1:20-23.
E Tai Tutusa Iesu ma le Ulua‘i Tagata o Atamu
E tele ni vala e tai tutusa ai Iesu ma le ulua‘i tagata, o Atamu. O i la‘ua uma o ni tagata e lelei atoatoa, e leai ni o la tamā faaletagata. (Kenese 2:7, 15) O lea ua ta‘u ai e le Tusi Paia Iesu o le “Atamu mulimuli,” o se tasi e lelei atoatoa e avea ma “togiola” e tutusa lelei. Na tutusa le soifua o Iesu ma le ola o “Atamu le ulua‘i tagata,” o lē na faia e le Atua, o sē e lelei atoatoa.—1 Korinito 15:45; 1 Timoteo 2:5, 6.
Ua ta‘u e le Tusi Paia le ulua‘i Atamu, o le ‘atalii o le Atua.’ (Luka 3:38) Ae na ia melea lona tulaga tāua o se atalii o le Atua ina ua ia filifili e lē usitai i le Atua. Ae o Iesu, na tumau o ia ma le faamaoni i lona Tamā i le lagi, ma na avea o ia o se Atalii e fiafia i ai le Atua. (Mataio 3:17; 17:5) Ua faapea mai le Tusi Paia, o i latou e faatuatua iā Iesu ma talia o ia e avea ma o latou Faaola, e maua le ola e faavavau.—Ioane 3:16, 36; Galuega 5:31; Roma 5:12, 17-19.
Ae peita‘i, ua faapea mai nisi o Iesu o le Atua lava ia, ae lē o le Alo o le Atua. Ua latou fai mai o Iesu ma lona Tamā, o i la‘ua uma o le Atua e ona le malosi uma lava. Faamata e sa‘o lea manatu? Po o Iesu, o se vaega o le Atua? Po o le taofi lenā o Iesu, po o se tasi o ē na tusia le Tusi Paia? O ai tonu lava le Atua moni e to‘atasi? O ā fā a Iesu, o ai le Atua moni? Se‘i o tatou iloiloina la lenei mataupu.
[Pusa/Ata i le itulau 4]
O Lē ua Sili Ona Lauiloa
O tala e tusa o le soifuaga o Iesu, na tusia e tagata na faatasi ma ia, e iai Mataio, Mareko, Luka, ma Ioane. O le to‘alua o i latou ia, o ni uō māfana a Iesu. Ua faaigoa a latou tusi i o latou igoa ma o le ta‘u masani o ia tusi, o Evagelia. O vaega o ia tusi ua faaliliuina i le sili atu i le lua afe gagana. O le tuufaatasia o Evagelia ma isi tusi, lea ua maua ai le Tusi Paia. Ua sili ona tele kopi o tusi o Evagelia ua salalau atu na i lo se isi lava tusi i talafaasolopito, e lē gata i tusi e na o Evagelia o loo tusia ai, ae faapea fo‘i ma le Tusi Paia. O lea la, e lē o se tulaga e faate‘ia ai ona ua sili ona lauiloa Iesu i lo se isi lava tagata na soifua mai.
[Ata i le itulau 3]
Na fia iloa e le ‘auaposetolo: “Po o ai lava lenei?”