FESILI MAI LE ʻAUFAITAU

O le ā na uiga i ai Ieremia ina ua ia taʻua le tagiauē o Rasela ona o lana fanau?

Ua taʻua i le Ieremia 31:15: “O le mea lenei ua fetalai mai ai Ieova, ʻUa lagona le leo i Rama, o le auēga ma le tagituʻi; ua tagiauē Rasela ona o lana fanau. Ua lē mafai foʻi ona faamāfanafanaina o ia ona o lana fanau, auā ua lē toe iai i latou.’”

Na muamua maliu Rasela, ae na mulimuli ane feoti lana fanau tama e toʻalua. O lea, e foliga mai e lē saʻo upu na tusia e Ieremia i le 1,000 tausaga talu ona mavae le maliu o Rasela.

O le tama matua a Rasela o Iosefa. (Kene. 30:22-24) A o lana tama lona lua o Peniamina. Peitaʻi, na maliu Rasela ina ua fanau lana tama lona lua. Ua tulaʻi ai le fesili: Aiseā ua faapea mai ai le Ieremia 31:15 ua tagiauē Rasela ona ua “lē toe iai” lana fanau?

E toʻalua atalii o Iosefa, o Manase ma Efaraima. (Kene. 41:50-52; 48:13-20) Mulimuli ane, sa avea Efaraima ma ituaiga e sili ona malosi o ituaiga e sefulu o le malo i le itu i mātū o Isaraelu, ma sa fai o ia ma sui o le malo i le itu i mātū. Peitaʻi, sa avea le ituaiga na tupuga mai i le tama lona lua a Rasela, o Peniamina, ma vaega o le malo i le itu i saute o Iuta. O lea, e mafai ona faapea atu sa faaāta mai e Rasela tinā uma o Isaraelu, o tinā o le malo i le itu i mātū ma le malo i le itu i saute.

E oo ane i le taimi na tusia ai le tusi o Ieremia, ua faaumatia e Asuria malo o ituaiga e sefulu i le itu i mātū, ma o le toʻatele o o latou tagata na ave faatagataotauaina. Peitaʻi, o nisi na tupuga mai iā Efaraima atonu na sosola atu i Iuta. I le 607 T.L.M., na faatoʻilalo ai e Papelonia malo o ituaiga e lua o Iuta i le itu i saute. E foliga mai, o le toʻatele o tagata na ave faatagataotauaina sa faapotopoto i Rama, o se aai e pe ā ma le lima maila (8 km) le mamao i le itu i mātū o Ierusalema. (Iere. 40:1) O isi atonu na fasiotia ai i inā i le oganuu o Peniamina lea sa tanu ai Rasela. (1 Samu. 10:2) O lea, o le tagiauē o Rasela i lana fanau atonu e faasino atu i lona faavauvau faafaatusa ona o tagata o le ituaiga o Peniamina, aemaise lava i ē sa iai i Rama. E ono mafai foʻi ona faasino atu i le tagiauē o tinā uma o Isaraelu, ona o le fasiotia po o le ave faatagataotauaina o tagata o le Atua.

Po o le ā lava le tulaga, ae o upu a Ieremia e faatatau i le tagiauē o Rasela i lana fanau, o se valoaga. Sa valoia ai le mea na tupu i senituri mulimuli ane, ina ua lamatia le soifua o Iesu a o laʻitiiti. Sa poloaʻia e le tupu o Herota ia fasiotia tama uma e taʻi lua tausaga ma lalo ifo i Peteleema, lea sa i le itu i saute o Ierusalema. O lea, sa fasiotia ai na fanau tama. Seʻi faaāta i mafaufau le tagiauē o tinā ona o le faavauvau! Sa peiseaʻī na lagona mai i Rama i le itu i mātū o Ierusalema lenā auē.​—Mata. 2:16-18.

O lea la, i aso o Ieremia ma aso o Iesu, o le tagiauē o Rasela i lana fanau, ua talafeagai ona faamatala ai le matuā faavauvau o tinā Iutaia ona o le fasiotia o a latou fanau. Ioe, o ē na feoti ma ō atu i le “nuu o le fili,” o le a mafai ona toe ō ese mai i lenā fili pe a oo ina toe faatutūina ē ua maliliu.​—Iere. 31:16; 1 Kori. 15:26.