Lomiga mo le Polokalame mo le Sauniga o le Faiva ma le Olaga Faa-Kerisiano
AOKUSO 5-11
ʻOA TAUTELE MAI I LE AFIOGA A LE ATUA | 2 TIMOTEO 1-4
“E Leʻi Tuuina Mai e le Atua iā i Tatou le Agaga e Palaai Ai”
(2 Timoteo 1:7) Auā e leʻi tuuina mai e le Atua iā i tatou le agaga e palaai ai, ae o le agaga e faamalosi ai, e alofa ai ma mafaufau lelei ai.
Talavou—Ia Iloa Lou Agaʻigaʻi i Luma
9 Ina ia fesoasoani iā Timoteo, na mulimuli ane faamanatu atu e Paulo: “E leʻi tuuina mai e le Atua iā i tatou le agaga e palaai ai, ae o le agaga e faamalosi ai, e alofa ai ma mafaufau lelei ai.” (2 Timo. 1:7) O le “mafaufau lelei” e aofia ai le manatunatu ma fefulifulisaʻi ou lagona. E aofia ai le mafai ona fesagaʻia o le tulaga ua iai, e tusa lava pe lē tutusa ma le mea e te manaʻo ai. O nisi talavou e leʻi matutua o latou mafaufau, e latou te faaalia le uiga o le lē fia amoina o a latou avega tauave, ae taumafai e ʻalo ai e ala i le moe uumi, po o le matamata umi i le televise, lē pulea o le ʻava malosi ma le faaaogāina o fualaau faasāina, patī soo, po o le faia o amioga lē mamā. Ua fautuaina Kerisiano “ina ia teena amioga faalēmataʻu ma tuʻinanauga o le lalolagi, ma ia ola ma le mafaufau lelei, ma le amiotonu, ma le faamaoni i le Atua a o faagasolo faiga o mea a lenei lalolagi.”—Tito 2:12.
(2 Timoteo 1:8) O le mea lea, aua neʻi e mā i le molimau e uiga i lo tatou Alii, po o aʻu o le pagota ona o ia, a ia e onosaʻi i mea leaga ona o le tala lelei e ala i le mana o le Atua.
ʻIa Outou Loto Tetele ma Faamalolosi!’
7 Ina ua tusi atu Paulo iā Timoteo, na ia faapea atu: “Ua lē foaʻiina mai e le Atua iā te i tatou le agaga e mataʻu ai, a o le agaga e faamalosi ai . . . O lenei, aua e te mā i le molimau i lo tatou Alii.” (2 Timoteo 1:7, 8; Mareko 8:38) I le faitauina o na upu, e tatou te fesili ifo ai iā i tatou lava e faapea: ʻPo o oʻu mā i loʻu faatuatua po o oʻu lototele? I le nofoaga o loo oʻu faigaluega ai (po o le aʻoga), po o oʻu faailoa atu iā i latou o loo matou auaufaatasi o aʻu o le Molimau a Ieova, po o oʻu taumafai e natia loʻu tulaga moni o loo iai? Po o oʻu mā e faaesea aʻu mai isi pe ou te mitamita i le ese o aʻu ona o laʻu faiā ma Ieova?’ Afai e iai ni lagona fefe o se tasi e faatatau i le talaʻia o le tala lelei po o le iai o ni talitonuga e lē fiafia i ai tagata, ona manatua lea o fautuaga a Ieova iā Iosua e faapea: ʻIa e loto tele ma faamalosi.’ Aua lava neʻi galo, e lē o le manatu o ē tou te faigaluega faatasi po o ē tou te aʻoʻoga e taulia, ae o le silafaga a Ieova ma Iesu Keriso.—Kalatia 1:10.
Saʻiliʻiliga Loloto mo ʻOa Faaleagaga
(2 Timoteo 2:3, 4) Ia e onosaʻi i mea leaga i le avea ai o se fitafita lelei a Keriso Iesu. 4 E leai se tagata e auauna o se fitafita e auai i faiga faapisinisi, ina ia fiafia mai ai iā te ia lē na filifilia o ia e avea ma fitafita.
Ia Saʻili ʻOa Moni
13 O Timoteo o se tagata faatuatua. Ina ua uma ona taʻua e Paulo Timoteo “o se fitafita lelei a Keriso Iesu,” na ia faapea atu iā Timoteo: “E leai se tagata e auauna o se fitafita e auai i faiga faapisinisi, ina ia fiafia mai ai iā te ia lē na filifilia o ia e avea ma fitafita.” (2 Timo. 2:3, 4) Ua taumafai malosi soo o Iesu i aso nei, e aofia ai le silia i le miliona o auauna faataimi atoa, ina ia faatatau lenā fautuaga a Paulo e tusa ai ma o latou tulaga. Ua latou teena faasalalauga faatosina a lenei lalolagi matapeʻapeʻa. Ua latou manatua le mataupu silisili o loo i le Faataoto 22:7: “E fai ma auauna le tagata aitalafu i le tagata na nonō mai ai.” E pau le mea e manaʻo ai Satani ia alu uma lo tatou taimi ma le malosi ina ia pologa ai i lana lalolagi o faiga faapisinisi. O nisi o a tatou filifiliga e tatou te ono nonofo aitalafu ai mo le tele o tausaga. E mafai ona matuā omia lo tatou tulaga tau tamaoaiga ona o ni nonogatupe tetele mo ni fale, aʻoaʻoga, taavale taugatā, e oo lava i faaipoipoga tetelē. E tatou te faaalia le atamai aogā pe a faafaigofie o tatou olaga ma faaitiitia aitalafu ma tupe faaalu. O le faia faapea o le a tatou saʻoloto ai e auauna i le Atua nai lo o le pologa i faiga faapisinisi i aso nei.—1 Timo. 6:10.
(2 Timoteo 2:23) Ia ʻalofia foʻi fesili valea e leai se uiga, auā ua e iloa e tupu ai le femisaaʻi.
O Tagata o Ieova e Latou te “Lafoaʻi le Amiolētonu”
10 I aso nei, e lē masani ona iai pea i le faapotopotoga ni tagata ua liliuese mai i le upu moni. Peitaʻi, e tatou te ono feagai ma ni manatu e feteenaʻi ma aʻoaʻoga a le Tusi Paia. E tusa po o fea e faavae mai ai nei manatu, e tatau ona tatou maumauaʻi e teena. E lē o se mea atamai lo tatou finau pe fesootaʻi ma ē ua liliuese mai i le upu moni, a lē i se auala tuusaʻo, i a latou tuatusi o faamatalaga i le Initaneti, pe i se isi lava auala. E tusa po o le faanaunauga ia fesoasoani i se tasi o i latou, ae o lenā talanoaga ua tatou lē usiusitaʻi ai i le Atua. Ua ia poloaʻia i tatou ia teena pe ia matuā ʻalofia manatu ma aʻoaʻoga, a ē ua liliuese mai i le upu moni.
Faitau Tusi Paia
(2 Timoteo 1:1-18) O aʻu o Paulo, o le aposetolo a Keriso Iesu ona o le finagalo o le Atua, e tusa ma le folafolaga o le ola i le autasi lea ma Keriso Iesu, 2 o laʻu tusi iā Timoteo, le atalii pele: Tau ina ia iā te oe le agalelei faifua, le alofa mutimutivale, ma le filemu mai i le Atua le Tamā ma Keriso Iesu lo tatou Alii. 3 Ou te faafetai i le Atua, o lē ua ou tuuina atu i ai le auaunaga paia, e pei foʻi o oʻu augātamā, lea ua ou faia ma le lotofuatiaifo mamā, ina ia ou manatuaina pea oe i aʻu talosaga i pō ma ao, 4 i loʻu naunau ou te fia vaai iā te oe ona ua ou manatua ou loimata, ina ia faatumuina ai aʻu i le olioli. 5 Auā ua ou manatua le faatuatua e lē faatagāfai lea ua iā te oe, na iai muamua iā Loi le tinā o lou tinā, ma Eunike lou tinā, ou te mautinoa o loo iai foʻi iā te oe. 6 O le mea lea ou te faamanatu atu ai iā te oe ina ia e faamumū e pei o se afi le meaalofa a le Atua ua iā te oe, ina ua faaee atu oʻu lima iā te oe. 7 Auā e leʻi tuuina mai e le Atua iā i tatou le agaga e palaai ai, ae o le agaga e faamalosi ai, e alofa ai ma mafaufau lelei ai. 8 O le mea lea, aua neʻi e mā i le molimau e uiga i lo tatou Alii, po o aʻu o le pagota ona o ia, a ia e onosaʻi i mea leaga ona o le tala lelei e ala i le mana o le Atua. 9 Na ia faaola mai iā i tatou ma valaauina i tatou i le valaau paia, e lē ona o a tatou galuega, ae ona o lona lava finagalo ma lona agalelei faifua. Na tuuina mai i aso anamua lenei mea iā i tatou e tusa ai ma Keriso Iesu, 10 a o lenei ua faailoa manino mai i le faaalia mai o lo tatou Faaola, o Keriso Iesu, o lē na faaumatiaina le oti ae faasusulu mai le malamalama i le ola ma le lē iʻuvale e ala i le tala lelei, 11 lea na tofia ai aʻu o sē e talaʻi, o se aposetolo ma o se faiaʻoga. 12 O le māfuaaga foʻi lea ua ou tigā ai i mea nei, ae ou te lē mā ai. Auā ua ou iloa lē ua ou talitonu i ai, ma ua ou mautinoa foʻi na te mafai ona leoleoina le mea ua ia teuina mo aʻu, seʻia oo i lea aso. 13 Ia e taofimau pea i le faaaʻoaʻoga o upu aogā na e faalogo ai mai iā te aʻu i le faatuatua ma le alofa e tusa ai ma Keriso Iesu. 14 Ia e tausia lenei mea tāua na tuuina atu iā te oe, e ala i le agaga paia lea e i totonu iā i tatou. 15 Ua e iloa lenei mea, ua liliuese mai iā te aʻu o tane uma i le itumalo o Asia. E aofia ai foʻi ma Fogelu ma Emokene iā i latou na. 16 Ia faaalia e le Alii le alofa mutimutivale i le aiga o Oneseforo, auā e masani ona ia faamāfanafanaina aʻu, ma e leʻi mā foʻi o ia i oʻu filifili. 17 A o iai foʻi o ia i Roma, sa tinoū e saʻili iā te aʻu ma na maua aʻu. 18 Ia foaʻi atu e le Alii iā te ia ia maua le alofa mutimutivale o Ieova i lea aso. Ua e iloa lelei foʻi ana galuega uma na faia i Efeso.
AOKUSO 12-18
ʻOA TAUTELE MAI I LE AFIOGA A LE ATUA | TITO 1–FILEMONI
“Ia E Tofia ni Toeaina”
(Tito 1:5-9) O le mea lea na ou tuua ai oe i Kereta, ina ia e faasaʻoina mea sa faalētonu, ma ia e tofia ni toeaina i lea aai ma lea aai e pei ona ou faatonu atu ai iā te oe; 6 afai e iai se tane e lē taʻuleagaina, o se tane e tasi le avā, e talitonu lana fanau ma e lē tuuaʻia foʻi i latou i amioga valea pe e lē taupulea. 7 Auā e lē tatau ona taʻuleagaina se ovasia ona o ia o se auauna pule a le Atua, e lē lotomaaa, e lē maitaita, e lē o sē e onā ma faamisa, e lē o sē e fasi tagata, e lē o sē e matapeʻapeʻa i mea e maua e ala i faiga faapiʻopiʻo, 8 ae e talimālō, e fiafia i amioga lelei, e mafaufau lelei, e amiotonu, e faamaoni, e amio pulea, 9 e taofimau i upu faamaoni e tusa ai ma lona tomai e aʻoaʻo atu, ina ia mafai ona ia apoapoaʻi atu e ala i aʻoaʻoga e aogā, ma aʻoaʻi i ē e tetee mai.
Fesili Mai le ʻAufaitau
E ui lava e lē o auʻiliʻili uma mai i le Tusi Paia le auala na faia ai tofiga uma i tuā i na aso, ae ua tatou iloaina nisi o faamatalaga i le auala na faia ai nei tofiga. Ina ua toe foʻi Paulo ma Panapa mai i le la malaga faamisionare muamua, ua taʻua e faapea: “Ua la tofia toeaina mo i latou i faapotopotoga taʻitasi, ua tatalo ma anapopogi, ma ua la tuuina atu i latou iā Ieova, o lē ua latou talitonu i ai.” (Galu. 14:23) I tausaga mulimuli ane, na tusi atu Paulo iā Tito, o lē na la faimalaga faatasi e faapea: ʻNa ou tuua oe i Kereta, ina ia e faasaʻoina mea sa faalētonu, ma ia e tofia ni toeaina i lea aai ma lea aai e pei ona ou faatonu atu ai iā te oe. (Tito 1:5) E foliga mai sa tuuina atu foʻi iā Timoteo, o lē sa tele ina faimalaga faatasi ma Paulo, lenā lava pule. (1 Timo. 5:22) O lea, e manino mai sa faia e ovasia femalagaaʻi nei tofiga, ae e lē o aposetolo ma toeaiina i Ierusalema.
O lenei faatulagaga faale-Tusi Paia, ua fetuunaʻi ai e le Vaega Pule a Molimau a Ieova le auala e tofia ai toeaina ma auauna o le faiva. E amata atu iā Setema 1, 2014, o le auala lenei o le a faia ai: E iloilo ma le faaeteete e le ovasia matagaluega uso ua faatutū mai i lana matagaluega. A o faagasolo lana asiasiga i faapotopotoga, o le a ia taumafai e iloa lelei i latou ua faatutūina mai, ma galulue faatasi ma i latou i le talaʻiga pe afai e mafai. Pe a uma ona talanoa faatasi le ovasia matagaluega ma le ʻautoeaina e faatatau i uso na faatutū, o lana tiute tauave le tofia o toeaina ma auauna o le faiva i faapotopotoga i lana matagaluega. O lenei auala e sili atu ona talafeagai ma le faatulagaga na faia i le uluaʻi senituri.
O ai e taulimaina vaega eseese i lenei faatulagaga? E masani lava o le “pologa faamaoni ma le faautauta,” e iai le tiute tauave autū o le fafagaina o le ʻaufaigaluega. (Mata. 24:45-47) O lenei tiute e aofia ai saʻiliʻiliga i le Tusi Paia ma le fesoasoani a le agaga paia, ina ia tuuina atu taʻiala i le auala e faatatau ai mataupu silisili o le Tusi Paia, ia e fesootaʻi atu i le auala ua faamaopoopoina ai faapotopotoga i le lalolagi aoao. E tofia foʻi e le pologa faamaoni ovasia matagaluega uma ma sui o Komiti o le Lālā. E fesoasoani ofisa o lālā i le faataunuuina o taʻiala ua tuuina mai. O le tiute tauave a le ʻautoeaina o le faapotopotoga, o le iloilo totoʻa lea o agavaa faale-Tusi Paia o uso ua faatutū mo tofiga i le faapotopotoga. O le tiute tauave tāua o ovasia matagaluega taʻitasi, o le iloilo lelei lea faatasi ma le tatalo o i latou ua faatutū mai e toeaina, ona tofia lea o tane ua agavaa.
Saʻiliʻiliga Loloto mo ʻOa Faaleagaga
(Tito 1:12) Ua faapea mai se tasi o i latou, o lo latou lava perofeta ua faapea mai: “E pepelo i taimi uma tagata Kereta, o ni manufeʻai mataʻutia, o ni ē e lē fia galulue ma e soona aai.”
w89 5/15 31 ¶5
Fesili Mai le ʻAufaitau
E mautinoa e leʻi ioe Paulo i tuuaʻiga matuiā o le faailoga lanu ma ituaiga faasaga i tagata Kereta. E moni lenā manatu auā na iloa e Paulo na iai ni Kerisiano amiolelei i Kereta, o ē na faamaonia e le Atua ma filifilia e Lona agaga paia. (Galuega 2:5, 11, 33) Na toʻatele Kerisiano tuutoina atu e faavae ai faapotopotoga i “lea aai ma lea aai.” E ui o nei Kerisiano e lē o ni tagata lelei atoatoa, ae e mafai ona tatou mautinoa latou te leʻi talapepelo, paiē ma soona aai; auā pe ana faapea o le tulaga lenā, semanū e lē faaauau ona latou maua le finagalo malie o Ieova. (Filipi 3:18, 19; Faaaliga 21:8) Ua tatou maua i aso nei i atunuu uma tagata lotofaamaoni e pei ona sa iai i Kereta, o ē na faanoanoa ona o le paʻū maulalo o tapulaa tau amio na siʻomia ai i latou, ma na nofosauni e tali atu i le feʻau faa-Kerisiano.—Esekielu 9:4; faatusatusa i le Galuega 13:48.
(Filemoni 15, 16) Atonu o le mea lea na sola ese ai o ia mo sina taimi, ina ia e toe maua o ia e faavavau, 16 e lē toe avea o ia o se pologa ae e sili atu i le pologa, ua avea o se uso pele aemaise lava iā te aʻu, ae e sili atu lea iā te oe, e lē gata o se pologa, ae o se uso pele i le auaunaga a le Alii.
Manatu Tāua Mai Tusi iā Tito ma Filemoni, ma le Tusi i Eperu
15, 16—Aiseā na lē fai ai Paulo iā Filemoni e faasaʻoloto Onesemo? Sa tausisi Paulo i lona tofiga o le ʻtalaʻi atu lea o le malo o le Atua iā i latou, ma aʻoaʻo atu ma le lē taofiofia mea e uiga i le Alii o Iesu Keriso.’ O lea, na ia filifili ai e aua neʻi aafia o ia i mataupu fai a tagata, e pei o mataupu e faatatau i pologa.—Galu. 28:31.
Faitau Tusi Paia
(Tito 3:1-15) Ia faamanatu atu pea iā i latou ina ia gauaʻi ma usiusitaʻi i malo ma pule, ina ia nofosauni mo galuega lelei uma, 2 aua neʻi faia ni tala leaga e uiga i se tasi, aua le faatupu vevesi, ia magafagafa, ma ia matuā agamalu i tagata uma. 3 Auā na tatou vālea foʻi, ma lē usiusitaʻi, ma faasesēina, ma faapologaina i tuʻinanauga ma mea faafiafia eseese, ma faia amioga leaga, ma le matauʻa, na inosia foʻi i tatou, ma na tatou feitagaʻi. 4 Ae peitaʻi, ina ua faaalia mai le agalelei ma le alofa o le Atua lo tatou Faaola i tagata, 5 e lē ona o galuega o le amiotonu na tatou faia, ae ona o lona alofa mutimutivale na ia faaolaina ai i tatou, e ala i le faatāʻeleina o i tatou ua tatou maua ai le ola fou, ma e ala i le faafouina o i tatou e le agaga paia. 6 O le agaga lenei na ia matuā liligiina mai iā i tatou e ala i lo tatou Faaola o Iesu Keriso, 7 ma ina ua taʻuamiotonuina i tatou i lona agalelei faifua, ua mafai ai ona avea i tatou ma suli e tusa ma le faamoemoe o le ola e faavavau. 8 E moni ia faamatalaga, ma ou te manaʻo ina ia e matuā fai atu pea e faatatau i ia mea, ina ia manatua ai e i latou o ē e talitonu i le Atua ona tausisi i galuega lelei. E lelei nei mea ma e aogā i tagata. 9 Ia ʻaloese mai i fesili valea, ma tala o gafa, ma le femisaaʻi, ma finauga i le Tulafono, auā e leai se mea e maua ai ma e iʻuvale foʻi. 10 A o se tagata e na te faasalalau ni aʻoaʻoga sesē, ia teena o ia pe a uma ona apoapoaʻia muamua ma faalua; 11 i le iloaina ua liliuese lenā tagata mai i le ala ma ua agasala, ua ia faasalaina o ia lava. 12 Pe a ou aauina atu Aretima po o Tuiko iā te oe, ia e taumafai malosi e te sau iā te aʻu i Nikopoli, auā ua ou fuafua ou te nofo i inā i le tau mālūlū. 13 Ia avatu iā Sena, o se tagata e poto i le Tulafono, ma Apolo ni mea mo la laʻua malaga, ina ia la maua mea la te manaʻomia. 14 Ae ia aʻoaʻoina o tatou tagata ina ia tausisi i galuega lelei ina ia latou maua mea manaʻomia, ina neʻi lē fua mai i latou. 15 O loo momoli atu alofaaga o i latou uma o loo matou faatasi. Ia avatu oʻu alofaaga i ē o loo i le faatuatua e alolofa faapelepele iā i matou. Tau ina ia iā te outou uma le agalelei faifua o le Atua.
AOKUSO 19-25
ʻOA TAUTELE MAI I LE AFIOGA A LE ATUA | EPERU 1-3
“Fiafia i le Amiotonu ae ʻInoʻino i le Solitulafono”
(Eperu 1:8) A ua faapea mai e faatatau i le Atalii: “O le Atua o lou nofoālii lea e faavavau, faavavau lava, ma o le tootoo o lou malo, o le tootoo o le amiotonu lea.
Ia Viia Keriso le Tupu Mamalu!
8 Na faanofotupu e Ieova lona Alo e avea ma Tupu faa-Mesia i le lagi i le 1914. ʻO le tootoo o lona malo, o le tootoo o le amiotonu,’ o lea e tonu ma amiotonu lana pulega. O lana pulega o se pulega faaletulafono, ona ʻo le Atua o lona nofoālii lea.’ O lona uiga, o Ieova e faavae ai lana pulega. E lē gata i lea, e “oo i le faavavau” lona nofoālii. Pe e tatou te lē mitamita ea e auauna iā Ieova i lalo o le pulega a lana Tupu tofia?
(Eperu 1:9) Ua e fiafia i le amiotonu a ua e ʻinoʻino i le solitulafono. O le mea lea ua faauu ai oe e le Atua, o lou lava Atua i le suāuu o le olioli e sili atu i lo isi tupu.”
Ia Viia Keriso le Tupu Mamalu!
7 Faitau le Salamo 45: 6, 7. O le naunau o Iesu i le amiotonu ma le ʻinoʻino i so o se mea e lē faamamaluina ai lona Tamā, na faauuina ai e Ieova o ia e avea ma Tupu i le Malo faa-Mesia. Na faauuina Iesu i le “suāuu o le olioli,” e sili atu ai nai lo o “isi tupu,” po o tupu o Iuta lea na auala mai i le gafa tautupu o Tavita. I le ā le itu? O Ieova lava ia na faauuina Iesu. Na faauu foʻi e Ieova Iesu e avea ma Tupu ma Ositaulaga Sili. (Sala. 2:2; Epe. 5:5, 6) E lē gata i lea, na faauuina Iesu i le agaga paia ae lē o se suāuu, ma o lana pulega e mai le lagi ae lē o le lalolagi.
Saʻiliʻiliga Loloto mo ʻOa Faaleagaga
(Eperu 1:3) Ua ia faaatagia mai le mamalu o le Atua ma o ia foʻi o lona faatusa, ua ia faatumauina mea uma e ala i lana afioga mamana; ma ina ua uma ona ia faamamāina a tatou agasala, ona nofo lea o ia i le itu taumatau o lana Afioga Mamalu o i lugā.
it-1 1185 ¶1
Faatusa
Pe sa faaatagia mai e Iesu uiga o lona Tamā i se tulaga atoatoa?
O le Alo ulumatua o le Atua, lea na mulimuli ane faaigoa iā Iesu, o ia o le faatusa o lona Tamā. (2Ko 4:4) Ina ua fetalai le Atua i le Alo e faapea, “Seʻi o ta faia le tagata i lo taʻua faatusa,” ua faaalia ai o le faaatagia mai e le Alo o lona Tamā, o Lē na Foafoaina Mea, na amata mai ina ua foafoaina le Alo. (Ke 1:26; Ioa 1:1-3; Kol 1:15, 16) A o iai Iesu i le lalolagi o se tagata lelei atoatoa, na ia faaatagia mai ai uiga o lona Tamā i se tulaga atoatoa. O lea, na mafai ai ona ia faapea mai: “O le ua vaai mai ia te au, ua vaai o ia i le Tamā.” (Ioa 14:9; 5:17, 19, 30, 36; 8:28, 38, 42) O lenei faaataga, na faamautinoa atili ina ua toetū mai Iesu o se agaga ma ina ua tuuina atu iā te ia “le pule uma i le lagi ma le lalolagi” e lona Tamā, o Ieova le Atua. (1Pe 3:18; Mat 28:18) Talu ai ua faaeaina e le Atua Iesu i “se tulaga e sili ona maualuga,” ua faaatagia mai la e le Alo o le Atua le mamalu o lona Tamā i se tulaga sili atu i lo le tulaga na iai a o leʻi afio mai i le lalolagi. (Fil 2:9; Epe 2:9) Ua avea nei o ia ma faatusa o le Atua.—Epe 1:2-4.
(Eperu 1:10-12) E lē gata i lea: “O oe le Alii e, na e faataatia le faavae o le lalolagi i le amataga, ma o le lagi o galuega ia a ou aao. 11 E fano ia mea, a o oe e tumau pea e faavavau; ma e tuai foʻi ia mea e pei o se ofu, 12 ma e te taataʻai na mea e pei o se ʻie pulupulu, e pei o se ofu tele, ma e suia na mea a o oe e te lē sui lava, e leai foʻi se iʻuga o ou tausaga.”
it-1 1063 ¶7
Lagi
E faatatau atu upu o loo i le Salamo 102:25, 26 iā Ieova le Atua, ae o loo sii mai e Paulo lenei faaupuga e faasino atu iā Iesu Keriso. O le māfuaaga, ona o le Atalii e toʻatasi o le Atua, na avea ma Ona Sui i le foafoaina o le vateatea. Na faaeseese e Paulo le Alo lea e lē sui lava, mai i le foafoaga, lea e mafai e le Atua o lē na foafoaina ona ʻtaataʻai e pei o se ʻie pulupulu’ ma suia.—Epe 1:1, 2, 8, 10-12.
Faitau Tusi Paia
(Eperu 1:1-14) O le Atua o lē na fetalai mai i le tele o taimi i aso ua mavae i o tatou augātamā, ma le tele o auala eseese e ala i perofeta, 2 ua fetalai mai foʻi iā i tatou i iʻuga o nei aso e ala i se Atalii, o lē ua ia tofia e na te mauaina mea uma lava, ma na ia faia ai faiga o mea a le lalolagi e ala iā te ia. 3 Ua ia faaatagia mai le mamalu o le Atua ma o ia foʻi o lona faatusa, ua ia faatumauina mea uma e ala i lana afioga mamana; ma ina ua uma ona ia faamamāina a tatou agasala, ona nofo lea o ia i le itu taumatau o lana Afioga Mamalu o i lugā. 4 O lea, ua avea ai o ia ma lē e sili aʻe i agelu, auā ua maua e ia le suafa e sili i lo o i latou na. 5 Auā foʻi, o ai le agelu na ia fetalai atu i ai e faapea: “O oe o loʻu atalii; ua avea aʻu i le aso nei ma ou tamā”? E lē gata i lea: “E fai aʻu ma ona tamā, e fai foʻi o ia ma oʻu atalii”? 6 Ae peitaʻi, pe a ia toe aumaia lana Ulumatua i le lalolagi, ona ia fetalai mai lea: “Ia ifo uma atu agelu a le Atua iā te ia.” 7 Ua fetalai foʻi o ia e faatatau i agelu: “Ua ia faia ana agelu o agaga, ma ana auauna o ni afi mumū.” 8 A ua faapea mai e faatatau i le Atalii: “O le Atua o lou nofoālii lea e faavavau, faavavau lava, ma o le tootoo o lou malo, o le tootoo o le amiotonu lea. 9 Ua e fiafia i le amiotonu a ua e ʻinoʻino i le solitulafono. O le mea lea ua faauu ai oe e le Atua, o lou lava Atua i le suāuu o le olioli e sili atu i lo isi tupu.” 10 E lē gata i lea: “O oe le Alii e, na e faataatia le faavae o le lalolagi i le amataga, ma o le lagi o galuega ia a ou aao. 11 E fano ia mea, a o oe e tumau pea e faavavau; ma e tuai foʻi ia mea e pei o se ofu, 12 ma e te taataʻai na mea e pei o se ʻie pulupulu, e pei o se ofu tele, ma e suia na mea a o oe e te lē sui lava, e leai foʻi se iʻuga o ou tausaga.” 13 A o anafea na fetalai atu ai o ia e faatatau i se tasi o agelu: “Ia e nofo i loʻu itu taumatau seʻia oʻu faia ou fili ma mea e tū ai ou vae”? 14 Pe e lē o agaga uma ea i latou mo le auaunaga, ua aauina atu e auauna mo i latou o ē o le a maua le faaolataga?
AOKUSO 26–SETEMA 1
ʻOA TAUTELE MAI I LE AFIOGA A LE ATUA | EPERU 4-6
“Ia E Taumafai Malosi e Ulu Atu i le Mālōlōga a le Atua”
(Eperu 4:1) Talu ai o loo iai pea le folafolaga ina ia ulu atu i lona mālōlōga, ia tatou faaeteete ai ina neʻi iai se tasi o outou e aliali mai ua na lē ausia lenā folafolaga.
(Eperu 4:4) Auā ua faapea mai Tusitusiga Paia e faatatau i le aso lona fitu: “Ona mālōlō ai lea o le Atua i le aso lona fitu mai i ana galuega uma,”
O le ā le Mālōlōga a le Atua?
3 E lua ni māfuaaga ua talafeagai ai ona tatou faapea atu, sa faasolo pea le aso lona fitu i le uluaʻi senituri T.A. Muamua, manatu i fetalaiga a Iesu i ē sa faitioina o ia i le faia o faamālōlōga i le Sapati, ma faauigasesē lona faia o galuega. Na faapea atu le Alii: “O loo galue loʻu Tamā e oo mai i le aso nei, ma o loo oʻu galue foʻi.” (Ioa. 5:16, 17) O le ā le uiga o lana fetalaiga? Sa tuuaʻia Iesu i lona faia o galuega i le Sapati. Sa tali atu Iesu i lenā tuuaʻiga: “O loo galue loʻu Tamā.” O lona uiga, e peiseaʻī sa faapea atu Iesu: ʻE tutusa galuega o loo ma faia ma loʻu Tamā. Talu ai o loo galue pea loʻu Tamā i lona Sapati mo le faitau afe o tausaga, o lea la e mafai foʻi ona ou galue i le Sapati.’ O lea, ua faaalia mai i le fetalaiga a Iesu e tusa ai o le lalolagi, o le aso tele o le mālōlōga o le Sapati a le Atua, o le aso lona fitu lea, e leʻi muta i le taimi a o iai o ia i le lalolagi.
4 Ua saunia e le aposetolo o Paulo le māfuaaga lona lua. Ina ua sii mai e Paulo le Kenese 2:2 e tusa ai ma le mālōlōga a le Atua, sa faagaeeina o ia e tusi: “O i tatou o ē ua faatuatua, tatou te ulu atu i le mālōlōga.” (Epe. 4:3, 4, 6, 9) O lona uiga, sa faaauau pea le aso lona fitu i le vaitaimi o Paulo. O le ā le umi e faaauau ai lenā aso o le mālōlōga?
5 Ina ia tali lenā fesili, e ao ona tatou manatua le fuafuaga o le aso lona fitu. Ua faamatala mai i le Kenese 2:3: “Ona faamanuia ai lea e le Atua o le aso lona fitu ma faapaiaina.” Na ʻfaapaiaina’—faamamaluina pe tuu ese e Ieova lenā aso—ina ia faataunuu ai lona finagalo. O lona finagalo, ia aināina ma tausia lelei e tagata usiusitaʻi le lalolagi ma meafaiola uma o loo i ai. (Kene. 1:28) O le māfuaaga lea ʻo loo galulue ai e oo mai i le aso nei,’ Ieova le Atua ma Iesu Keriso le “Alii o le Sapati,” ina ia faataunuu le finagalo o Ieova. (Mata. 12:8) O le a faaauau pea le aso o le mālōlōga a le Atua, seʻia faataunuuina atoatoa lenā fuafuaga, i le faaiʻuga o le Pulega a Keriso i le Afe Tausaga.
(Eperu 4:6) Talu ai o loo iai pea le faamoemoe mo nisi e ulu atu i ai, ma e leʻi ulu atu i ai o ē na muaʻi folafolaina i ai le tala lelei ona o le lē usiusitaʻi,
O le ā le Mālōlōga a le Atua?
6 Sa manino le faamatalaina o le finagalo o le Atua iā Atamu ma Eva, ae sa lē taulau ona la mulimuli i ai. Ioe, o Atamu ma Eva o uluaʻi tagata lē usiusitaʻi. Ae e faitau miliona isi ua lē usiusitaʻi talu mai lenā taimi. E oo foʻi i tagata filifilia o le Atua, le nuu o Isaraelu, sa latou mulimuli i le ala o le lē usiusitaʻi. Na matuā lapataʻia e Paulo Kerisiano i le uluaʻi senituri e faapea, e iai nisi o i latou e ono paʻuʻū atu i le mailei lava lea na maua ai tagata Isaraelu anamua. Na tusi o ia: “O lea la, ia tatou taumafai malosi ai e ulu atu i lenā mālōlōga, ina neʻi paʻū se tasi ma mulimuli atu i lenā lava faaaʻoaʻoga o le lē usiusitaʻi.” (Epe. 4:11) Mātau mai, na faafesootaʻi e Paulo le lē usiusitaʻi ma le lē taulau ona ulu atu i le mālōlōga a le Atua. O le ā le uiga o lenei mea iā i tatou? Po o lona uiga la afai tatou te tetee i le finagalo o le Atua, o le a tatou lē ulu atu i le mālōlōga a le Atua? E manino mai e tāua tele le tali o lenā fesili, ma o le a tatou talanoaina atili. Ae i le taimi nei, seʻi o tatou tagaʻi i isi mea e tatou te aʻoaʻoina e faatatau i le ulu atu i le mālōlōga a le Atua, i le talanoaina o le faaaʻoaʻoga leaga a tagata Isaraelu.
(Eperu 4:9-11) O lea la, o loo iai pea le mālōlōga faasapati mo tagata o le Atua. 10 Auā o lē e ulu atu i le mālōlōga o le Atua, ua mālōlō o ia mai i ana lava galuega, e pei foʻi ona mālōlō le Atua mai i ana lava galuega. 11 O lea la, ia tatou taumafai malosi ai e ulu atu i lenā mālōlōga, ina neʻi paʻū se tasi ma mulimuli atu i lenā lava faaaʻoaʻoga o le lē usiusitaʻi.
O le ā le Mālōlōga a le Atua?
16 E toʻaitiiti ni Kerisiano i aso nei, e manatu o le tausia pea o nisi vala o le Tulafono faa-Mose, o le a maua ai le faaolataga. O loo manino upu faagaeeina a Paulo i tagata Efeso: “O le mea moni, o lenei agalelei faifua ua faaolaina ai outou e ala i le faatuatua; e lē ona o outou, ae ona o le meaalofa a le Atua. E leai, e lē ona o galuega ina neʻi maua e se tasi se mea e mimitavale ai.” (Efe. 2:8, 9) O le ā la le uiga mo Kerisiano, o le ulu atu i le mālōlōga a le Atua? Na tuu ese e Ieova le aso lona fitu—le aso o lona mālōlōga—ina ia faataunuu ai lona finagalo i le lalolagi. E mafai ona tatou ulu atu i le mālōlōga a Ieova—pe faatasi ma ia i lona mālōlōga—e ala i le usiusitaʻi ma galulue e ōgatusa ma lona finagalo o loo faaauau pea ona faataunuuina, lea ua faaalia mai iā i tatou e ala mai i lana faalapotopotoga.
17 I le isi itu, pe afai e tatou te manatu māmā i fautuaga faale-Tusi Paia e ala mai i le pologa faamaoni ma le faautauta, ma filifili e mulimuli i se ala tutoʻatasi, o le a tatou iai i se tulaga e feteenaʻi ma le finagalo o le Atua. O lenei mea e ono lamatia ai la tatou faiā filemu ma Ieova. O le a iloiloina i le mataupu o sosoo mai, nisi o tulaga e ono aafia ai tagata o le Atua, ma le auala e mafai ai e a tatou filifiliga e fai, pe usiusitaʻi pe fia tutoʻatasi, ona iloa ai po ua tatou ulu moni atu i le mālōlōga a le Atua.
Saʻiliʻiliga Loloto mo ʻOa Faaleagaga
(Eperu 4:12) Auā o loo ola le afioga a le Atua ma e matuā malosi foʻi, e sili atu lona maʻai i lo o le pelu e faatau maʻai ona itu, ma e ati e oo lava i le vaevaeina o le tino ma le agaga, o gaugātino ma aano o ivi, e mafai foʻi ona faamasino i manatu ma faanaunauga o le loto.
Fesili Mai le ʻAufaitau
O le ā “le afioga a le Atua” lea o loo taʻua i le Eperu 4:12 ʻo loo ola ma e matuā malosi foʻi?’
▪ Ua iloa mai i le siʻomaga o le mau, na faasino atu le aposetolo o Paulo i le feʻau po o le faailoaga mai o le finagalo o le Atua, lea o loo taʻua i le Tusi Paia.
E masani ona sii mai i a tatou lomiga le Eperu 4:12, e faailoa mai ai le mana o loo i le Tusi Paia e suia ai olaga, ma e talafeagai lelei lenā faatatauga. Peitaʻi e aogā lo tatou iloiloina o manatu o loo siʻomia ai le Eperu 4:12. Na uunaʻia e Paulo Kerisiano Eperu ia gaoioi e ōgatusa ma le finagalo o le Atua, lea o loo taʻua i tusitusiga paia. Na faaaogā e Paulo le faaaʻoaʻoga e faatatau i tagata Isaraelu lea na laveaʻia mai i Aikupito. Na latou maua le avanoa e ulufale atu ai i le laueleele o loo “tafe ai le suāsusu ma le meli,” ma maua ai le mālōlōga moni.—Eso. 3:8; Teu. 12:9, 10.
O le finagalo lenā o le Atua na faailoa mai. Ae mulimuli ane, na faamaaa loto o tagata Isaraelu ma lē faatuatua, o lea o le toʻatele o i latou e leʻi ulu atu i lenā mālōlōga. (Nu. 14:30; Iosua 14:6-10) Peitaʻi na toe faapea mai Paulo, o loo iai lava “le folafolaga ina ia ulu atu i lona [le Atua] mālōlōga.” (Epe. 3:16-19; 4:1) E manino mai o lenā “folafolaga,” o se vaega o le finagalo o le Atua na faailoa mai. E pei o Kerisiano Eperu, e mafai ona tatou iloa ma gaoioi e ōgatusa ma le finagalo o le Atua. Ina ia faamaonia o lenei folafolaga e faavae mai i Tusitusiga Paia, na sii mai ai e Paulo ni vaega o le Kenese 2:2 ma le Salamo 95:11.
E tatau ona iai se aafiaga iā i tatou o le iloaina “o loo iai pea le folafolaga ina ia ulu atu i lona [le Atua] mālōlōga.” E tatou te mautinoa e mafai ona tatou ulu atu i le mālōlōga a le Atua lea o loo folasia mai i le Tusi Paia, ma ua tatou uia laasaga e faia ai faapea. E tatou te leʻi faia faapea e ala i le tausia o le Tulafono a Mose, po o le mauaina o le finagalo malie o le Atua e ala i le faia o isi galuega. Nai lo o lea, o lo tatou faatuatua ua tatou fiafia ai e gaoioi pea e ōgatusa ma le finagalo o le Atua ua faailoa mai. E lē gata i lea, e faitau afe tagata o le lalolagi ua amata ona suʻesuʻeina le Tusi Paia ma iloa ai le finagalo o le Atua. E pei foʻi ona taʻua i le amataga, e toʻatele ua uunaʻia e suia o latou olaga, faaalia le faatuatua, ma avea ma Kerisiano papatisoina. O na vala o faamaoniga manino ia “o loo ola le afioga a le Atua ma e matuā malosi foʻi.” O le finagalo o le Atua ua faailoa mai i le Tusi Paia ua mafai ona aafia ai o tatou olaga, ma faaauau ona galue malosi i o tatou olaga.
(Eperu 6:17, 18) O le mea lea, ina ua filifili le Atua e faaali atili atu i ē e mauaina le folafolaga, e lē suia lona finagalo, ona ia faaopoopo lea i ai o le tautoga, 18 ma e ala i nei mea e lua e lē mafai ona suia, e lē mafai foʻi ona pepelo ai le Atua, ua mafai ai e i tatou o ē ua sulufaʻi atu i le Atua ona matuā faalaeiauina ai e taofimau i le faamoemoe o loo i o tatou luma.
it-1 1139 ¶2
Faamoemoe
O lenei faamoemoe o le ola e faavavau ma le tino e lē pala mo ē “ua tofutofusia i le valaau mo le lagi,” (Epe 3:1) ua mausalī lona faavae ma o se mea e mautinoa. Ua lagolagoina e ala i mea e lua e lē mafai ona pepelo ai le Atua, o lana folafolaga ma lana tautoga, lea ua maua ai le faamoemoe e ala iā Keriso, o lē ua tuuina atu iai se tino agaga e lē mafai ona oti i le lagi. O lea, ua taʻua ai lenei faamoemoe o “se taula i o tatou ola, e mautinoa ma mausalī ma e oo atu lava i tala atu o le ʻie puipui [e pei o le ulu atu o le ositaulaga sili i le mea e Sili Ona Paia i le Aso o le Togisala], o le mea lea ua afio atu ai Iesu e muamua atu mo i tatou, ua fai o ia ma ositaulaga sili e faavavau e pei o Mekisateko.”—Epe 6:17-20.
Faitau Tusi Paia
(Eperu 5:1-14) Auā o ositaulaga sili uma ua filifilia mai i tagata, ua tofia ina ia faia le galuega a le Atua mo tagata, ma ofo atu e ia o meaalofa ma taulaga mo agasala. 2 E mafai ona feagai o ia ma le agamalu ma tagata e lē malamalama o ē e fai mea sesē, auā ua iloatino e ia ona lava vaivaiga, 3 ma e tusa ai ma lenei mea, e tatau iā te ia ona fai taulaga mo agasala a tagata, e pei foʻi ona tatau ona faia mo ia. 4 E maua foʻi e se tagata lenei faiva mamalu, e lē ona o lona lava loto ae ina ua valaauina o ia e le Atua e pei foʻi ona faia iā Arona. 5 E faapena foʻi ona leʻi faamamaluina e Keriso o ia lava i le avea ai o ia ma ositaulaga sili, ae na faamamaluina o ia e lē na fetalai e faatatau iā te ia e faapea: “O oe o loʻu atalii; ua avea aʻu i le aso nei ma ou tamā.” 6 E pei ona ia fetalai i tusitusiga paia: “O oe o le ositaulaga e faavavau e uiga faatasi ma Mekisateko.” 7 I aso na soifua ai o ia o se tagata, na ia talosaga atu ai ma ʻaiʻoi atu foʻi i Lē na mafai ona faaola iā te ia mai i le oti, ma le tagi tele ma loimata ma na faafofogaina ma le agalelei o ia, ona o lona mataʻu i le Atua. 8 E ui lava o ia o le Alo, ae na ia aʻoaʻoina le usiusitaʻi mai i mea na puapuaga ai o ia; 9 ina ua uma ona faaatoatoaina o ia, ona tuu atu lea iā te ia o le tiute tauave ina ia maua ai e i latou uma o ē e usiusitaʻi iā te ia le faaolataga e faavavau, 10 auā ua tofia faapitoa o ia e le Atua e avea ma ositaulaga sili e pei o Mekisateko. 11 E tele mea matou te fai atu ai e faatatau iā te ia, ae e faigatā ona faamatala, auā ua outou faapalapala i la outou faalogo. 12 O le mea moni, e ui ina ua leva ona tatau ona fai outou ma ē e aʻoaʻo atu, a ua manaʻomia ona toe aʻoaʻoina e se tasi outou mai i le amataga i mataupu faavae o afioga paia a le Atua; ma ua avea outou ma ē ua tatau i ai le suāsusu ae lē o meaʻai aano. 13 Auā o lē e faasusuina i le suāsusu, e na te lē iloa le upu o le amiotonu, auā o ia o le pepe. 14 A o meaʻai aano e mo tagata matutua ia, o ē ua faaaogā o latou mafaufau e iloa le mea saʻo ma le mea sesē ina ua aʻoaʻoina.