Lomiga Faale-Tusi Paia I LE INITANETI
Lomiga Faale-Tusi Paia
I LE INITANETI
Faa-Samoa
ā
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • ʻ
  • TUSI PAIA
  • LOMIGA
  • SAUNIGA
  • g96 10/8 itu. 3-6
  • Faiga Faasoesa Faaleituaiga—O se Faafitauli i le Lalolagi Atoa

Leai se vitiō o maua i lenei vaega.

Faamalie atu na iai se faalētonu i le kopiina o le vitiō.

  • Faiga Faasoesa Faaleituaiga—O se Faafitauli i le Lalolagi Atoa
  • Ala Mai!—1996
  • Tamaʻi Ulutala
  • Mataupu e Taitutusa
  • O se Faaaogāseseina o le Pule
  • O le ā Lona Taatele?
  • O se Faailoga o Taimi
  • Faiga Faasoesa Faaleituaiga—E Faapefea Ona E Puipuia Oe Lava
    Ala Mai!—1996
  • E Faapefea Ona Puipuia Aʻu Lava Mai Gaoioiga Faatosina Matagā i Faiga Taufeusuaʻiga?
    Tali i Fesili Faale-Tusi Paia
  • E Faapefea Ona Ou Fesagaʻi ma Gaoioiga Faatosina Matagā i Faiga Taufeusuaʻiga?
    Ua Fesili Mai Talavou
  • Aiseā ua Ola Fefefe ai le To‘atele o Tagata?
    Ala Mai!—2006
Faitau Atili
Ala Mai!—1996
g96 10/8 itu. 3-6

Faiga Faasoesa Faaleituaiga—O se Faafitauli i le Lalolagi Atoa

UA AVEA le galuega a se failautusi talavou e igoa ia Rena Weeks o se mea e matuā le fiafia i ai. E moni, o le ofisa o loia o loo ia faigaluega ai e aloaia tele ma e iai ona ofisa i le sili atu i le luasefulufa atunuu. Ae sa ia faigaluega mo se tamaloa o lē, e tusa ai ma lana faamatalaga, e lē uma le tago atu ma paʻi atu ia te ia. O nei uiga sa matuā lagona ai le mā, ae alu faatasi lava ma gagana masoā, ma tala fia avi.

I tausaga ua mavae, o tamaitai o i tulaga faapenei sa itiiti lava so latou fesoasoani—seʻi vaganā ai le tuua o le galuega. ‘O ana upu na tetee atu ai i upu a le tamaloa’ e lē faamaonia, auā e leai se molimau. Ma e oo lava ia i latou e talitonuina le faamatalaga a le tamaitai e faatatau i le mea na tupu atonu sa lē popole i le faafitauli e ala i le faapea mai, ‘O le ā lava se mea telē ua tupu?’ Peitai ua suia taimi. Sa faia e Rena Weeks se gaoioiga e sili atu nai lo o le ita ma tuua le galuega. Sa ia molia loa le kamupani.

Sa tuuina atu e le faatonu o faamasinoga a le Iunaite Setete i lenei tamaitai le taui e 50,000 tālā na totogia mo ona faalogona mafatia, faatasi ai ma le 225,000 tālā mo ni faaleagaina ua aafia ai mai lona pule sa iai muamua. O lea, na faia ai ma se isi filifiliga e faatonu na iu ina faateʻia ai le aufaipisinisi ma kamupani a loia i le lalolagi atoa, ina ua poloaia e le faamasinoga le kamupani loia e totogi atu se aofaiga tele o tupe e 6.9 miliona tālā mo ni faaleagaina ua aafia ai ona o le lē taulau ona latou faasaʻoina lea faafitauli!

O le faamasinoga o Weeks sa lei pau ai iina se mea faapea na tupu. O se tasi o faamasinoga lata mai nei sa aafia ai se kamupani i Amerika e iai ni ona faleoloa se tele e taugofie ai oloa. O se tagata faigaluega e suafa ia Peggy Kimzey sa ia taʻua faapea sa faia e lē na vaaia le latou galuega le tele o faamatalaga lē lelei faaleituaiga ia te ia. I le 1993, na faamavae ai loa Peggy Kimzey mai lana galuega ma molia loa le kamupani. Sa tuuina atu ia te ia le 35,000 tālā mo le faamāina o ia ma le faapopoleina o le mafaufau, faatasi ai ma le 1 le tālā e faailoga ai le totogi na ia lē mauaina. Sa faia foi se faaiuga e faatonu o le faamasinoga e faapea o lona pule muamua na ia faatagaina se siomaga lē saogalemu e ala i le faaauau pea o faiga faasoesa. O le faasalaga? E limasefulu miliona tālā mo le faaleagaina!

Ua taʻua e le mekasini o le Men’s Health e faapea: “O le tulaga e faatatau i le faasoesa i uiga faaleituaiga ua vave lona faatupulaia e pei o paketeri (bacteria). I le 1990, sa taulimaina ai e le EEOC [Equal Employment Opportunity Commission] le 6,127 o ia ituaiga o tagi; e oo mai i le tausaga ua tuanai atu [1993] o se aofaiga faaletausaga ua toetoe faaluaina i le 11,908.”

O se Faaaogāseseina o le Pule

A o puea e ulutala o mea tutupu i nusipepa ia taui tetele tau tupe mai faamasinoga, o le mea moni lava e na o ni nai tagi lava e oo i le faamasinoga. O le toatele lava o i latou na aafia fua ai ua mafatia lē leoa i lo latou faalumaina—o ē o aafia fua i ni faiga inosia ina ia maua le pule ma le taufaafefe o loo tupu i totonu o ofisa, i luga o alatele, i totonu o pasi, i nofoaga e aai ai i aoauli, ma totonu o falegaosi oloa. I nisi o taimi, e taumafai ai e faamalosia le faia o feusuaiga. A o le tele o taimi, o uiga faasoesa faaleituaiga e faia aʻe i faiga faatogafiti e matuā matagā ae e aunoa ma le mā: o le paʻi e lē manaomia pe lē talafeagai, o faamatalaga matagā, le pupula manaonao mo faiga faaleituaiga.

E moni, o nisi e latou te teena le taʻua o lea amioga o ni uiga faasoesa, latou te finau mai faapea ua na o se taumafaiga lē atamai a nisi o tamaloloa e faatosina mai ai le uai a le isi ituaiga. Ae peitai, o le toatele e pei o le tusitala o Martha Langelan, e latou te teena na ituaiga o gaoioiga ua fai ma faamolemolega o amioga matagā. Ua ia tusi mai: “Ua lē o se faauooga e lē atamai, po o se faauooga e lē pulea, po o se faauooga fia mālie, po o se faauooga ‘lē femalamalamaaʻi.’ E lē o faia e faatosina mai ai fafine; o se amioga e faamalie ai se isi manaoga e matuā ese mai ai lava. E pei o le toso teine, o faiga faasoesa faaleituaiga ua fuafuaina e faamalosia ai tamaitai, ae lē o le faatosinaina ai o i latou. . . . [O le] faailoaina atu o le pule.” Ioe, o le tele o taimi o ia faiga leaga ua na o se isi ala matautia, ua “pule ai le tasi tagata i le tasi, e leaga ai o ia lava.”—Failauga 8:9; faatusatusa i le Failauga 4:1.

E masani lava ona tali atu fafine i faiga faasoesa faaleituaiga, e lē ma le fiafia, ae i faalogona e amata mai i le ʻinoʻino ma le ita i le mafatia ma le faalumaina. Ua manatua e se tasi sa aafia ai e faapea: “Na matuā faaleagaina aʻu e lena tulaga. Sa leiloa loʻu maufaatuatuaina, loʻu mautinoa, loʻu amanaiaina o aʻu, ma loʻu faanaunauga i laʻu galuega. Na matuā telē se suiga i oʻu uiga totino. O aʻu o se tagata sa fiafia tele. Sa oo ina ou faasiasia, faaesea aʻu, ma masiasi.” Ae afai o lē na faia se amioga leaga o se faauluuluga o le galuega po o se tasi e iai le pule, o uiga faasoesa o le a avea ma mea e matuā sili ona ʻinoʻino i ai.

E lētioa la amata ona faasalaina i falefaamasino i latou ua faia tala ma faiga faasoesa faaleituaiga, ae totogi atu i ē ua aafia fua. Talu ona faamanino mai e le Faamasinoga Maualuga a le Iunaite Setete le uiga moni o ia gaoioiga leaga faapea o le faaleagaina lea o le aiā tatau a le tagatanuu, o i latou o faafaigaluegaina tagata ua moomia faaletulafono ona latou faatumauina se siomaga e saʻoloto mai i le “sauā po o le faaleagaina ai.”

O kamupani e faatagaina faiga faasoesa faaleituaiga e mafai ona mafatia i le paʻū maulalo o uiga fiafia o tagata faigaluega, maualuga le numera o tagata e tiai galuega, itiiti galuega e mafai ona faataunuuina, ma le tele tagata e faafaigaluegaina ona o le faamavae o isi tagata faigaluega—ae lē taʻua ai tulaga faigata tau tupe pe a filifili tagata e faia se moliaga faaletulafono.

O le ā Lona Taatele?

O le ā le taatele o faiga faasoesa faaleituaiga? O suesuega ua faailoa mai ai e faapea e sili atu i le ʻafa o fafine o loo i galuega i le Iunaite Setete ua oo i ia tulaga. Sa faapea mai se tasi tusi: “O le faasoesa faaleituaiga o se faafitauli ua taatele. E tupu i tamaitai i so o se galuega mai ia i latou o tautuaina meataumafa (waitress) seia oo atu lava i ē pule i kamupani tetele. E tupu i so o se vaega o tagata o loo iai le pule ma so o se ituaiga o pisinisi ma fale gaosimea.” Peitai, o le faafitauli ua lē na o le Iunaite Setete o maua ai. O le tusi Shockwaves: The Global Impact of Sexual Harassment, na tusia e Susan L. Webb, na ia faasino atu i mea moni e tusa ai ma suesuega ia o loo mulimuli mai:a

KANATA: “O se tasi o sailiiliga na faaalia ai faapea e toʻa 4 mai le toʻa 10 o fafine ua lipotia mai sa faia i ai faiga faasoesa faaleituaiga i galuega.”

IAPANI: “O se suesuega na faia ia Aokuso i le 1991 sa faaalia ai faapea e 70 pasene o fafine na tali atu i le suesuega e faapea, na oo ia i latou ia” faiga faasoesa i galuega. “O le ivasefulu pasene na faapea mai sa oo ia i latou faiga faasoesa faaleituaiga a o malaga atu po o le foi mai, i galuega.”

OSETERIA: “O se suesuega na faia i le 1986 na faaalia ai le toetoe 31 pasene o fafine na lipotia mai ai tulaga ogaoga o faiga faasoesa na oo ia i latou.”

FALANI: “I le 1991 o se suesuega . . . na mauaina ai faapea o le 21 pasene o le 1,300 o fafine sa fesiligia sa latou faapea mai na oo totino ia i latou faiga faasoesa faaleituaiga.”

HOLANI: Sa faaalia i se suesuega faapea e “58 pasene o fafine sa tali atu [i le sailiiliga] sa latou faapea mai na oo totino ia i latou faiga faasoesa faaleituaiga.”

O se Faailoga o Taimi

E moni, o uiga faamalosi ma le faasoesa faaleituaiga i nofoaga o faigaluega ai ua lē o se mea fou. O fafine—ma i nisi taimi o tamaloloa—na oo ia i latou ia ituaiga o faiga leaga e oo lava i tuā i taimi o le Tusi Paia. (Kenese 39:7, 8; Ruta 2:8, 9, 15) Ae o ia ituaiga o amioga lē pulea ua foliga mai ua matuā taatele i aso nei. Aisea ua faapea ai?

O se tasi o mea, i tausaga lata mai nei ua talia e le aofaiga tele o fafine galuega i fafo atu o o latou aiga. O le tele o fafine ua faapea ona iai i tulaga e ono tutupu ai ia faiga e faaleagaina ai. Peitai ane, ua sili atu ona tāua le mea ua leva ona valoia mai e le Tusi Paia: “Ae ia e manatua e oe lenei mea! O ona aso e gata ai e oo mai ai aso faigata. Auā e avea tagata ma ē alolofa i latou ia i latou, o ē mananao i tupe, o ē loto vii, o ē manatu faamaualuga ia i latou lava; e latou te taufaifai . . . ; e latou te agaleaga, leai se alofa, taufaaleaga, malosi lē pulea, ma le faasauā.” (2 Timoteo 3:1-3, Today’s English Version) O le taatele o faiga faasoesa faaleituaiga o se faamaoniga tele lea o le faataunuuina o nei upu i aso nei. O se mea e ofo ai, o se mataupu i le mekasini o le Men’s Health na ia mātauina faapea “o le faateleina o tagi faasaga i faiga e faasoesa ai faaleituaiga ua ō mai faatasi ma le leai o se faaaloalo i le lautele. O le lē faaaloalo ua i so o se mea.”

O le taatele o faiga faasoesa faaleituaiga ua atagia mai ai foi le “amioga fou,” lea sa salalau atu i le lalolagi i le faagasologa o vaitausaga o le 1960. O le lē tausia o tapulaa tauamio sa masani ai ua ō mai faatasi ma le matuā lē amanaiaina o aiā tatau ma faalogona o isi. Po o le ā lava lona mafuaaga, o faiga faasoesa faaleituaiga o se taufaamataʻu moni i nofoaga o faigaluega ai. O le ā la e mafai ona faia e tane ma fafine e puipuia ai i latou lava? Pe o le a iai ea se taimi o le a aunoa ai nofoaga o faigaluega ai ma faiga faasoesa faaleituaiga?

[Faamatalaga pito i lalo]

a O aofaiga e foliga mai e iai ni eseesega, talu ai ua faaaogaina e i latou o faia suesuega auala eseese o suesuega ma le eseese o auala ua faamatalaina ai faiga faasoesa faaleituaiga.

[Pusa i le itulau 4]

Faiga Faasoesa Faaleituaiga—Le Eseesega o Mea Lē Moni ma Mea Moni

Mea Lē Moni: Ua soona faatele e le ʻau fai nusipepa faiga faasoesa faaleituaiga. Ua na o se tifiga, o se iuga o faamatalaga salalau soonafai.

Mea Moni: I le tele o taimi, ua tele ni mea e maimau ai e se tamaitai ae itiiti e mafai ona ia maua e ala i le lipotia o le mea na tupu. O le mea moni, ua na o se vaega itiiti o tamaitai (22 pasene e tusa ai ma se tasi o suesuega) sa latou taʻuina i se tasi e faapea o i latou na faia i ai faiga faasoesa faaleituaiga. O le mataʻu, matamuli, tuuaʻia e le tagata o ia lava, lē mautonu, ma le lē iloa o a latou aiā faaletulafono ua lē mafai ai ona latou taʻuina atu i isi. O le tele o tagata atamamai ua talitonu faapea o le faafitauli ua oo atu i sona tulaga ogaoga ona o le matuā lē lava o le faasalalau atu.

Mea Lē Moni: O le tele o fafine e fiafia i faiga ma uiga nei e fai atu i ai e tane. O i latou ua faapea mai sa oo i ai faiga faasoesa ua latou matuā maaleale tele.

Mea Moni: Ua faaalia soo e suesuega faapea o fafine e latou te faatautee atu i ia ituaiga o amioga lē mafaufau. I se tasi o suesuega, “e sili atu i le lua o vaelima o fafine na faapea mai e latou te lagonaina le matuā ʻinoʻino, ma o le tasi o vaetolu sa faapea mai na latou feitai.” O nisi na lipotia mai lo latou lagona popole, tiga, ma le atuatuvale.

Mea Lē Moni: O le tele o tamaloloa ua aafia e pei lava foi o fafine.

Mea Moni: O le ʻau suesue mo le Faalapotopotoga o Fafine Faigaluega i le Atunuu o le Iunaite Setete (National Association of Working Women), ua lipotia mai faapea “o se fuafaatatau e tusa o le 90 pasene o faiga faasoesa e aafia ai tamaloloa o ē sa latou faia faiga faasoesa i fafine, e 9 pasene o le ituaiga lava e tasi . . . , ma e na o le tasi le pasene o fafine na latou faia faiga faasoesa i tamaloloa.”

[Ata i le itulau 5]

O faiga faasoesa faaleituaiga e lē faatatau atu i na o faiga faaleituaiga

    Lomiga Faa-Samoa (1971-2026)
    Log Out
    Log In
    • Faa-Samoa
    • Lafo Faamatalaga
    • Faapolokalame
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Aiāiga Faapitoa
    • Aiā Faaletulafono
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Lafo Faamatalaga