Lomiga Faale-Tusi Paia I LE INITANETI
Lomiga Faale-Tusi Paia
I LE INITANETI
Faa-Samoa
ā
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • ʻ
  • TUSI PAIA
  • LOMIGA
  • SAUNIGA
  • g23 Nu. 1 itu. 6-8
  • Sami

Leai se vitiō o maua i lenei vaega.

Faamalie atu na iai se faalētonu i le kopiina o le vitiō.

  • Sami
  • Ala Mai!—2023
  • Tamaʻi Ulutala
  • Mataupu e Taitutusa
  • Māfuaaga o le Faaleagaina o le Sami
  • Foafoaina le Lalolagi ia Tumau
  • Taumafaiga a Tagata
  • O le ā ua Folafola Mai i le Tusi Paia?
  • “Le Oloa Tele Mai le Sami”
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—2004
  • Lisi o Mataupu
    Ala Mai!—2023
  • O le ā o loo Faia e le Tagata i le Lalolagi?
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—1990
  • Aiseā ua Oona ai le Sami?
    Ala Mai!—2006
Faitau Atili
Ala Mai!—2023
g23 Nu. 1 itu. 6-8
O se tagata o loo aau i totonu o le sami a o siʻomia e ʻamu ma iʻa felanulanuaʻi.

Georgette Douwma/Stone via Getty Images

PO O LE A TOE FAALELEIA LO TATOU PANETA?

SAMI

O LE sami e maua ai le tele o a tatou meaʻai, faapea le tele o mea e manaʻomia mo vailaau faafomaʻi. E saunia foʻi e le sami le silia ma le ʻafa o le okesene o le lalolagi, ma mitiia le kasa o le kaponi lea e maua mai i mea e faia e tagata. E lē gata i lea, o le sami e faalagolago i ai tau o le tausaga.

Māfuaaga o le Faaleagaina o le Sami

O suiga i le tau ua faaleagaina ai ʻamu ma āʻau, ma lamatia ai figota fai atigi ma isi meaola o le sami. Ua valoia e saienitisi, e oo atu i le isi 30 tausaga ua toeitiiti faaleagaina uma āʻau. Peitaʻi, o na āʻau o loo maua ai meaʻai a le pe ā o le 25 pasene o meaola i le sami.

Ua taʻua e tagata atamamai, o manufelelei ia e maua a latou meaʻai mai i le sami, e oo atu i le pe ā o le 90 pasene o i latou ua ʻaia mea e fai mai i le una. O na una, e foliga mai ua māfua ai le pepē o le faitau miliona o meaola i le sami i tausaga taʻitasi.

I le 2022, na taʻua ai e le failautusi a Malo Aufaatasi o António Guterres, “e lē o lelei le auala o loo tatou tausia ai le sami, ma ua manaʻomia ni a tatou taumafaiga faanatinati ina ia faasaoina ai.”

Foafoaina le Lalolagi ia Tumau

Na foafoaina le sami ma meaola o loo iai ina ia toe faaleleia pe faamamāina i latou lava. Peitaʻi, ua faigatā ona latou faia faapea ona o mea ua faia e tagata e faaleagaina ai le sami. Ua faamatalaina i le tusi Regeneration: Ending the Climate Crisis in One Generation, pe afai e lē faaleagaina e tagata le sami, “e mafai la e le sami ona faamamāina pe toe faaleleia o ia lava.” Mātau nisi o faamaoniga nei:

  • E iai i le sami ni meaola matuā ninii e taʻua o le phytoplankton, e faaaogāina ma teua le kasa o le kaponi po o le kasa autū lea e manatu e māfua ai suiga o le tau. E toeitiiti tutusa le tele o le kasa o le kaponi e teua e phytoplankton, ma le kaponi e teua e laau uma ma vao i le lalolagi.

  • O meaola matuā ninii, e latou te ʻaia otaota mai i iʻa lea e ono faaleagaina ai le sami, ae e ʻai e isi meaola o le sami na meaola ninii. Ua taʻua e le upega tafaʻilagi a le Smithsonian Institution Ocean Portal, “o lenei faiga e faatumauina ai le mamā o le sami.”

  • O le auala e faamalū ai e iʻa a latou meaʻai, e fesoasoani e faaitiitia ai le acid i le sami, lea e faaleagaina ai ʻamu, ma lamatia ai figota fai atigi ma isi meaola o le sami.

    E TE SILAFIA?

    Limu i le Sami

    O se ata o loo faaalia ai le fati mai o galu agaʻi i se matafaga. O loo iloa atu foʻi le ilititai, o limu o le sami ma isi meaola o loo iai. A o fati mai galu, e fesoasoani limu o le sami ina ia faaitiitia le maualuluga ma le malolosi o galu, ma puʻea palapala ma maamaa o loo iai i le suāsami. E maua meaʻai a iʻa ma isi meaola o le sami i totonu o limu. E oo atu le suāsami i le gataifale ua mamā, ma ua lē malolosi galu o le sami.

    E fesoasoani limu i le sami e taofia ai le solo o oneone. E latou te faaitiitia le faaleagaina o ʻamu ma puipuia le gataifale, e ala i le faaitiitia o le malolosi o galu, ma taofia le tafia ese o le matafaga.

Taumafaiga a Tagata

Tuufaatasiga o ata: 1. O loo aveese e se tamāloa sana faatauga mai i se ato e mafai ona toe faaaogāina. 2. O loo faaaogā e se fafine se fagu e mafai ona toe faaaogāina, ina ia utu ai lana vai.

O le faaaogāina o ato ma faguvai e mafai ona toe faaaogā i se isi taimi, o le a faaitiitia ai una i le sami

E lē manaʻomia ona tau faamamā le sami, pe afai e lē lafoaʻia i ai ni otaota. O le māfuaaga lea ua fautuaina ai e tagata atamamai le faaaogā o ato ma isi mea e mafai ona toe faaaogā, nai lo o mea e fai mai i le una lea e na o le tasi le taimi e faaaogā ai ae tiaʻi.

Peitaʻi, o loo manaʻomia pea nisi taumafaiga atili. I se tausaga talu ai nei, na aoina ai e se faalapotopotoga tau siʻosiʻomaga le 9,200 tone o lapisi na aumaia i uta e galu o le sami, i matafaga o atunuu e 112. Peitaʻi, ua na o le 0.10 pasene lenā o le lapisi o loo lafoaʻia i le sami i tausaga taʻitasi.

Ua lipotia mai e le National Geographic, ʻe foliga mai ua matuā leai se faamoemoe e mafai ona toe faaitiitia le acid i le sami. O le tele o mea (fossil fuel) ua susunuina e tagata, ua faigatā ai i meaola o le sami ona faamamāina le sami e pei o le auala na foafoaina ai.’

O le ā ua Folafola Mai i le Tusi Paia?

“Ua tumu le lalolagi i mea na e faia. O le sami e matuā telē ma lautele, ua tumu i le lē mafaitaulia o meaola, o meaola lāiti atoa ma meaola lapopoʻa.”—Salamo 104:​24, 25.

Na foafoaina e Lē na faia mea uma le sami, ma le malosiaga e faamamā ai e le sami o ia lava. Ia mātau: Talu ai e silafia lelei e le Atua le sami ma meaola uma o loo iai, e mafai la ona faapea atu, o loo iā te ia le mana e toe faaleleia ai mea ua faaleagaina o le sami. Tagaʻi i le mataupu “Folafola Mai e le Atua o le a Tumau lo Tatou Paneta,” i le itulau 15.

IA AʻOAʻO ATILI

O ni pilot whale o loo iai i le sami.

Blue Planet Archive/Doug Perrine

Ua iloa e saienitisi mai i se meaola i le sami, le auala e fufulu ese ai matapisu o loo pipii i lalo o vaa tetele, e aunoa ma le faaaogāina o se vailaau oona. Faitau i le jw.org i le mataupu “Le Auala e Faamamā ai e le Pilot Whale Lona Paʻu.”

    Lomiga Faa-Samoa (1971-2026)
    Log Out
    Log In
    • Faa-Samoa
    • Lafo Faamatalaga
    • Faapolokalame
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Aiāiga Faapitoa
    • Aiā Faaletulafono
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Lafo Faamatalaga