O Tatalo o Ai e Talia?

O IEOVA o le Atua e tali mai i tatalo. O le mea moni, ua taʻua o ia e lana Afioga, le Tusi Paia, o “Le faafofoga tatalo.” (Salamo 65:2) O loo nofo sauni o ia e tali mai i tatalo. Ae o tatalo a ai e talia moni e ia?

E talia e le Atua tatalo a tagata e finagalo malie i ai o ia. I latou ia e iai le uiga migao o le faisalamo o lē na faapea mai: “Le Atua e, e faapei ona naunau o le aila i vaitafe, o loo faapea ona naunau o loʻu agaga ia te oe. Ua fia inu loʻu agaga i le Atua, o le Atua soifua.” (Salamo 42:1, 2) Ae, o le ā le faamaoniga o iai i inā e faamaonia ai faapea e tali mai Ieova i tatalo a ona tagata tapuai faamaoni?

Faamaoniga Faapea e Tali mai le Atua i Tatalo

O loo iai i le Tusi Paia se faamaumauga umi lava e faamaonia ai e tali mai Ieova i tatalo a ana auauna faamaoni. Mo se faaaʻoaʻoga, ina ua tatalo le Tupu o Iosefatu o Iuta mo le laveaʻiina, na tali mai le Atua i lana tatalo ma tuuina mai ia te ia le manumalo e ala i le faapogaia o ona fili e fefasiaʻi. (2 Nofoaiga a Tupu 20:1-26) Ina ua faapena foi ona fesagaʻi le Tupu o Esekia ma se ʻautau matuā toatele lava ma le malosi, ona ia tatalo lea ma le loto maulalo i le Atua mo se fesoasoani. Sa vaai lava Esekia i le faaolataga mai ia Ieova ina ua fasiotia e se agelu tagata Asuria e 185,000 i le po e tasi.—Isaia 37:14-20, 36-38.

Aiseā na tali mai ai le Atua i na tatalo? I vala uma e lua, na ole atu ia tupu faapea, o le faiaʻina i le taua, o le a taʻuvalea ai le suafa o Ieova. (2 Nofoaiga a Tupu 20:6-9; Isaia 37:17-20) Sa popole i latou e uiga i lona talaaga. “O le sini autū o le tatalo,” ua fai mai ai le The International Standard Bible Encyclopedia, “e lē mo na o le lelei o lē o ole atu, ae e mo le faamamaluina o le suafa o le Atua.” O le mea lea, e mafai ona mautinoa e auauna faamaoni a Ieova faapea, o le a ia fesoasoani ia i latou “ona o lona suafa.” O le faamaumauga ua faamaonia ai faapea o na tatalo na taliaina ua faamautinoa ai i tagata o le Atua faapea e faafofoga o ia i a latou tatalo.—Salamo 91:14, 15; 106:8; Faataoto 18:10.

E tusa lava pe e iai se tulaga e aafia ai le suafa o Ieova, ae peitai, o le Atua lava ia e filifili pe talia na tatalo pe leai foi. Atonu o le a ia te ia ni mafuaaga aogā e lē tali mai ai i nisi o tatalo. Afai tatou te lagona e lē o faafofogaina a tatou tatalo, e lelei ona iloilo pe aiseā ua faapea ai.

Le Pogai e Lē Talia ai Nisi Tatalo

“E ui lava ina outou faateleina tatalo, ou te le faalogo ai lava,” na taʻu atu ai e Ieova i se tasi taimi ia Isaraelu. I le faatulaʻi mai o le mafuaaga, ua ia faaauau mai: Auā “ua tutumu o outou lima i le toto.” (Isaia 1:15) E mafai faapefea e se tasi ona lē amanaia le tulafono a Ieova ma faafofogaina ana tatalo? Ua aumaia i se faataoto i le Tusi Paia le tali manino, i le faapea mai: “O le ua liliu ese ona taliga a e le faalogologo i le tulafono, e inosia lana lava tatalo.”—Faataoto 28:9.

Ua aumaia i le Tusi Paia se isi mafuaaga ua lē faafofogaina ai nisi tatalo, ina ua ia faapea mai: “Ua outou ole atu, a e lei maua, auā ua ole atu ma le faaletatau, ina ia faauma ai ia mea i o outou manao leaga.” (Iakopo 4:3) E leai, o le a lē taliaina e Ieova tatalo mo le famalieina o tuinanauga sese. E tatau foi ona tatou manatua e lē o gaoioi Ieova i lalo o ni faatonuga po o ni poloaiga mai tagata, atonu o le a fai mai ai se tasi. O Ia Lē e filifili pe o le a faapefea ona ia tali mai i a tatou tatalo.

E mautinoa lava le talia o tatalo e ō atu i le Atua mai le loto mamā, ma se faanaunauga saʻo, ma i lana auala tofia—e ala ia Iesu Keriso. (Ioane 14:6, 14) Ae e oo lava ia i latou o loo ausia e a latou tatalo na mea manaomia, e iai nisi taimi latou te lagona ai faapea e lē o faafofogaina a latou tatalo. Aiseā e lē tali mai ai loa le Atua i tatalo a nisi o ana auauna?

Ua silafia e Ieova le taimi e silisili ona lelei e tali mai ai i tatalo. E ui atonu e ole atu se tama i lona tamā mo se uila, ae atonu e lē mafai ona aumaia i ai e lona tamā se uila seia oo ina lava lona matua e mafai ona ia tietie ai ma le saogalemu. O le auala foi lena e moni ai faatatau i nisi o tatalo a i latou o ē alolofa i le Atua. I le silafia e uiga i le mea e silisili ona lelei mo i latou, o lea na te tuuina mai ai le mea o loo manaomia i le taimi e aupito sili ona taugamalie.

Peitai, atonu e lē o maua e auauna a Ieova mea uma o latou tatalo atu ai. Ona o le lē lelei atoatoa, atonu o le a latou faanaunau ai i nisi o mea e lē lelei mo i latou. O le a lē avatua e lo latou Tamā faalelagi alofa ia i latou se mea e afaina ai, auā o ia o le Foai “o mea lelei uma e foaifuaina mai, atoa ma mea alofa uma e atoatoa ona lelei.” (Iakopo 1:17) E faapena foi i le Atua ona atonu na te lē tuuina mai se mea e lē tatau e tusa ai ma lana silafaga. (Faatusatusa 2 Korinito 12:7-10.) E tali mai o ia i tatalo e tusa ma lona finagalo ma lana fuafuaga mo ona tagata.—1 Ioane 5:14, 15.

“Sa Faafofogaina ma le Fiafia” Iesu

Sa avea Iesu Keriso o se tagata o le tatalo. (Mataio 6:9-13; Ioane 17:1-26) Sa ia mautinoa atoatoa faapea o le a faafofogaina ma talia e lona Tamā faalelagi ana tatalo. Na faapea mai i se tasi taimi Iesu: “Loʻu Tamā e, . . . ua ou iloa foi, e te faafofoga mai ia te au e le aunoa.” (Ioane 11:41, 42) Ae pe e leʻi faateʻia ea Iesu i le faaiʻuga lava o lana faiva faalelalolagi? Pe e leʻi alaga atu ai ea o ia i lena taimi: “Loʻu Atua e, loʻu Atua e, se a le mea ua e tuulafoai mai ai aʻu”?—Mataio 27:46.

Ina ua fai atu e Iesu na upu, e mautinoa lava na ia faataunuuina ai le valoaga faatatau i lona maliu. (Salamo 22:1) I se uiga faatapulaaina, atonu pe sa manatu foi Iesu faapea ua aveesea e Ieova Lana puipuiga ma tuu ai lona Alo e maliu i se maliu tiga ma le faalumaina ina ia tofotofoina ai lona faamaoni e oo i se taimi faatapulaaina. O le iloiloina o mea na tutupu i lena aso faaiʻu o le soifuaga faalelalolagi o Iesu ua faaalia ai faapea na faafofogaina e le Atua ana tatalo.

I le po na pue faapagotaina ai o ia, na tatalo ai Iesu i le faatoaga o Ketesemane. E faatolu ona ia aioi atu: “Loʻu Tamā e, afai e mafai, ia ave ese lenei ipu ia te au.” (Mataio 26:39, 42, 44) E leʻi faatalatū Iesu e avatu lona ola e fai ma togiola mo le fanau talitonu a tagata. E leai, ae foliga mai sa matuā popole o ia e uiga i le faaono mafai ona lē faamamaluina lona Tamā pele, e ala i lona maliu i luga o le satauro o se tagata upuvale faamalaiaina. Pe sa faafofoga Ieova i le tatalo a Iesu?

I le tele o tausaga mulimuli ane, na tusi ai le aposetolo o Paulo: “I ona po na tino tagata mai ai, na aioi atu ma ole atu Keriso i Lē na mafai ona faaola ia te ia mai le oti, i le tagi tele ma loimata, ma na faafofogaina foi o ia ona o lona mataʻu faaleatua.” (Eperu 5:7, NW; Luka 22:42, 44) Ioe, i le po o ona tiga tele a o leʻi maliu o ia, “sa faafofogaina” ai Iesu. Ae na faapefea?

Na auina mai e Ieova se agelu o lē na ‘faaali ia [Iesu] ma faamalosia ai o ia.’ (Luka 22:43) Ina ua faamalosia, sa mafai ai e Iesu ona fesagaʻi ma le oti i luga o le satauro. E foliga mai, o le taimi lea na tuuina atu ai e Ieova lana faamautinoaga faapea o lona maliu i luga o le satauro o le a lē faalumaina ai le suafa tauatua ae o le a avea o se mea patino e iʻu ina viia ai. E moni lava, o le maliu o Iesu i luga o le satauro na tatalaina ai se auala mo tagata Iutaia o ē na taʻusalaina i le Tulafono ona o lea, ina ia faasaoina mai le faaumatiaina i le oti.—Kalatia 3:11-13.

I le tolu aso mulimuli ane, na toe faatuina ai e Ieova Iesu ma faamamāina ai o ia mai so o se tuuaʻiga na mafai ona tuuaʻia ai o ia faapea ua upuvale, e ala i le faaeaina o ia i se tulaga silisili ona maualuga faalelagi. (Filipi 2:7-11) Maeu se auala ofoofogia e tali atu ai le tatalo a Iesu faatatau i “lenei ipu”! O lena tatalo na taliina i le auala a Ieova. Ma na tofo ai Iesu i faamanuiaga matagofie auā na ia taʻu atu i lona Tamā faalelagi: “Aua le faia loʻu loto, a o lou finagalo.”—Luka 22:42.

Le Auala e Tali ai Ieova i Tatalo i Aso Nei

I le pei o Iesu, o i latou o ē o saili ina ia faamalieina Ieova i aso nei, e ao ona ole atu e lē aunoa ina ia faia le finagalo o le Atua. E manaomia ona ia i latou le faatuatua faapea o le a tali mai Ieova i a latou tatalo i se auala o le a sili ona aogā ia i latou. O le mea moni, o le a ia ‘faia mea e silisili i mea uma lava latou te ole atu ai pe fuafuaina.’—Efeso 3:20.

O se teine Kerisiano talavou o lē sa nonofo ma ona mātua lē talitonu na tofo i le moni o lena mau. I sana tusi mai le Watch Tower Society, na talosaga atu ai ia te ia ina ia iloilo i le tatalo le ono mafai ona ia talia se tofiga faapitoa faamisionare. E ui lava o lona faanaunauga mai le loto o le nofo i le aiga ina ia fesoasoani atu i ona mātua ina ia avea ma Kerisiano, ae sa ia fesili atu i le Atua i le tatalo: “O le ā lou finagalo? Pe o lou finagalo ia ou talia lenei valaaulia e ui lava e tetee i ai oʻu mātua, po o lou finagalo ia fesoasoani atu i oʻu mātua e ala i le faaauau pea ona nonofo ma i laua?” I taimi uma lava e tatalo ai o ia, e taʻu atu ai e lona loto fuatiaifo ina ia talia le valaaulia. Sa ia filifili loa faapea o le tali lenei mai ia Ieova.

Sa faamalosia e le Atua lenei teine ina ia pipii atu i lana filifiliga. Ina ua talosagaina o ia ina ia alu atu i Awaji Island, i Iapani, sa faateʻia ona mātua ma matuā faateleina lo laua tetee. Ae peitai, ona o le lē mafai ona faaoleole o ia ina ia sui lona mafaufau, ona filifili loa lea o lona tinā e suesue le Tusi Paia i le tau ina iloa ai pe aiseā ua faia ai e lana tama lea filifiliga. I le mavae o le tolu masina, ona asiasi atu lea ia te ia o ona mātua. I le iloa o le matuā tausia lelei o ia e Molimau a Ieova, sa matuā fiafia lava lona tamā ma tagi pe a na o ia. Sa leʻi pine ae amata foi ona ia suesue le Tusi Paia. Mulimuli ane, na papatiso uma ai mātua o lenei teine talavou ma amata ona auauna faamaoni ia Ieova. Pe ua lē silisili ea ona faamanuia e Ieova le Atua i lenei teine talavou?

Ua Taliina a Latou Tatalo

Pe o e manatua upu a le fafine na taua i le amataga o le mataupu lea na seʻi faatoʻā mavae atu? Sa leai lava sona lagona faapea o talia ana tatalo. Ae sa ia iloa mulimuli ane faapea sa tali mai lava le Atua i ana tatalo. Sa tausia e le fafine se faamaumauga o manatu tāua o ana tatalo. I se tasi aso, sa vaavaai ai o ia i lana api o faamaumauga ma iloa ai faapea sa faafofoga lava Ieova i le tele o ana tatalo, e oo lava i tatalo na galo ia te ia! I lea, na iloa ai sa tausia o ia e le Atua ma tali mai i ana tatalo i se auala filemu sa sili ona aogā mo ia.

Afai e te lagona faapea e lē o talia mai au tatalo, ia fesili ifo ia te oe lava: ‘Pe o iai saʻu faiā totino ma Ieova, “Le faafofoga tatalo”? Afai e leai, pe o ou faia ni laasaga e aʻoaʻo ai e uiga ia te ia ma avea o se tasi o ana auauna tuuina atu?’ E tali mai o ia i tatalo a i latou o ē alolofa ia te ia ma faia lona finagalo. Latou te “finafinau i le tatalo” ma ua faafofogaina ma le fiafia, e pei ona sa faia ia Iesu. (Roma 12:12) O lea, “ia sasaa atu lou loto” ia Ieova ma ia faia lona finagalo. (Salamo 62:8) Ona faafofogaina mai lea o au tatalo.

I aso nei, e faitau miliona tagata ua tatalo atu mo se mea faapitoa. Ioe, ma na faafofogaina a latou tatalo. Seʻi o tatou vaai pe aiseā e mafai ai ona tatou mautinoa faapea o tatalo faapena o le a taliaina.