Lomiga Faale-Tusi Paia I LE INITANETI
Lomiga Faale-Tusi Paia
I LE INITANETI
Faa-Samoa
ā
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • ʻ
  • TUSI PAIA
  • LOMIGA
  • SAUNIGA
  • w94 10/1 itu. 21-25
  • Se Laufanua ua Fuatele Mai

Leai se vitiō o maua i lenei vaega.

Faamalie atu na iai se faalētonu i le kopiina o le vitiō.

  • Se Laufanua ua Fuatele Mai
  • Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—1994
  • Tamaʻi Ulutala
  • Mataupu e Taitutusa
  • O se Faaeaga Tuufaasolo Faaleagaga
  • Faia se Sao i le Galuega Talaʻi
  • Luluina o le Fatu a o Folau atu i le Sami
  • Faaauau le Auaunaga Faatasi ma se Paaga
  • Manumalo i Teteega
  • Onosaia o Faalavelave i le Sami
  • Nisi Fesuiaiga Atili
  • Ua Oo ina Lafulemu le Laueleele
  • Ua Tuʻia le Vaa i se Motu
    Laʻu Tusi o Tala o le Tusi Paia
  • Amuia le Tagata e Fai Ieova ma Ona Atua
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—2003
Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—1994
w94 10/1 itu. 21-25

Se Laufanua ua Fuatele Mai

E PEI ONA FAAMATALAINA E ARTHUR MELIN

Sa o se aso māninoa o le tau e totogo ai mea i le 1930, ma sa ou tūtū i luga o se uafu i Prince Rupert, i British Columbia. A o vaavaai atu i le vaa o loo taatia mai i le ilititai, sa ou taumanatu e faapea, ‘Po o fea ua ō uma i ai le suasami?’ O se uluai mea lenei na ou vaaia i le Talafatai i Sisifo o le Pasefika, na matuā pē ai le tai i le tusa ma le 24 futu [po o le 7 mita] le loloto i le na o le ono itula. Ae na faapefea i se tama na ola aʻe i se faatoaga i laufanua ona iai i matafaga o le Vasa Pasefika?

SA VALAAULIA aʻu e faalautele atu loʻu faaeaga o le auaunaga faataimi atoa i a Ieova e ala i le aufaatasi ma le auvaa o le Charmian. O lo matou tofiga, o le tatalaina o le galuega talaʻi i talafatai tumamao i sisifo mai Vancouver e oo i Alaska. O lenei oganuu sa aofia ai le tele o maila o le talafatai o British Columbia, lea sa aunoa ma ni tagata e tapuai i a Ieova. E na o le pau lava ni tagata na iai, sa na o se vaega toaitiiti o ē talaʻi le Malo i le taulaga o Prince Rupert.

Sa ou naunau lava e amataina le galuega talaʻi, o lea ina ua ou oso ese mai le nofoa afi, sa ou agaʻi atu loa i le uafu e vaai i le vaa o le Charmian ma ia feiloai ma lona auvaa, o Arne ma Christina Barstad. E leai se tasi na i le vaa, o lea na ou toe alu ai. Ina ua ou toe foi mai i le vaa i se taimi mulimuli ane o le aso, sa matuā faateia lava aʻu. Na foliga mai e peiseai ua mātūtū le sami!

Ae na faapefea ona oo atu i lenei tofiga faaoso naunau?

O se Faaeaga Tuufaasolo Faaleagaga

Na amata loʻu talisapaia o mea faaleagaga i le aiga, i laufanua o Alberta, i Kanata. Na maua e loʻu tamā se sāvali na tusia e Charles Taze Russell o le Zion’s Watch Tower Tract Society, lena na matuā suia ai lona olaga. Sa amata e Tamā ona talaʻi atu i ona tuaoi, e ui lava sa tele lona taimi na alu i le galueaiina o le laufanua i Calmar, i Alberta. E tusa lena ua selau tausaga ua mavae, talu mai tausaga amata o le 1890 ma agaʻi mai.

O totonu o lenei aiga matatau i le Atua, na ou fanau mai ai i a Fepuari 20, 1905, o le tamaitiiti lona valu lea o se aiga na mulimuli ane avea o uso ma tuafafine o toasefulu. Sa oo ina auaufaatasi atu Tamā, faapea ma isi o lenei nuu o tagata Suetena i Tagata Aʻoga Faavaomalo o le Tusi Paia. I lena taimi, na iu ai ina latou fausia se nofoaga mo sauniga, na taʻua mulimuli ane o le Maota o le Malo. O se tasi lea o uluai Maota o le Malo i Kanata.

E leʻi avea galuega i le faatoaga ma mea na taofia ai i matou mai le auai i sauniga faa-Kerisiano, o nisi o na sauniga sa faia ai ni lauga a failauga asiasi na aauina mai e le Sosaiete o le Olo Matamata. O nei lauga, na atiina aʻe ai i o matou loto se faanaunauga moni e faia se sao i le galuega talaʻi. O le iuga, na toetoe lava o tagata uma o lo matou aiga na savavali ma le maumauai i le malamalama o le upu moni o le Tusi Paia.

Faia se Sao i le Galuega Talaʻi

I tausaga amata o le 1920 ma agaʻi mai ai, na tuuina mai ai loʻu uluai tofiga o le molimau atu. Sa tatau ona ou tufatufaina atu tusi valaaulia mo le lauga lautele mai lea fale i lea fale i le aai o Edmonton. I lena aso, a o oʻu tūtū ai na o aʻu i inā, sa ou aʻoaʻoina ai se lesona tāua: Ia e faatuatua ia Ieova. (Faataoto 3:5, 6) Maeu loʻu fiafia ina ua faataunuuina lena uluai tofiga ona o le fesoasoani a Ieova!

Sa faaauau pea ona tupu aʻe loʻu mautinoa i le faalapotopotoga vaaia a Ieova ma i lana auauna faamaoni ma le mafaufau, a o faasusulu mai le tele o le malamalama i lana Afioga o le upu moni. O le tele o tu ma aganuu a Kerisinetoma, e pei o le faamanatuina o le Kirisimasi ma aso fanau, sa lafoaia. Sa lē toe avea loa le faaolaina o oe lava ia ma mea autū; na i lo o lea, na amata ai ona faatulaga saʻo le tāua o le talaʻiga o le Malo. Sa matuā tele lava se taaiga na faia e nei mea uma lava i loʻu olaga. O lea, e leʻi umi lava talu ona tuuina atu loʻu ola mo Ieova i a Aperila 23, 1923, ae ou faia loa le faiva faataimi atoa ma oʻu sini.

I taimi o le matuā mālūlū lava o le tau, na matou talaʻi ai i vaipanoa e latalata ane e faaaogā ai se taavale e toso e se solofanua. I se tasi taimi, sa ou faaaluina ai le lua vaiaso faatasi ma se vaega i le mea sa taʻua o le galuega e faaaogā ai taavale ua faia e pei o se fale (house-car). Sa mautinoa lava le aogā o nei taavale faapitoa i le molimau atu i nofoaga taalaelae o laufanua o Kanata. E ui i faafitauli tau tupe, ma tulaga faigata o le tau, ma le matuā vāvā mamao o oganuu e faimalaga ai, ae sa mafai ona ou tumau i le faiva faapaeonia mai lea taimi i lea taimi i Alberta, pe tusa ma le tolu tausaga, seia oo atu i lena aso e lē mafai ona faagaloina i le 1930, ina ua valaaulia aʻu e auauna i le Talafatai i Sisifo o le Pasefika. Talu ai ou te matuā lē iloa lava se mea e uiga i le sami po o vaa, na ou fenuminumiai ai i lena valaaulia.

Ia, e leʻi umi lava se taimi talu ona ou taunuu i Prince Rupert, ae ou lagona le mafana ma le toafilemu i le iai ma uso fou matou te galulue faatasi i le vaa. O le uso o Barstad, sa o se tautai o le vasa i so o se itu, ona sa auai i ni faiga faiva mo fefaatauaiga mo le tele o tausaga. O le isi ono tausaga na sosoo ai, sa o se vaitaimi o le talaʻiga maelega, i le folau atu i le sami i le talafatai o British Columbia, mai Vancouver e oo i Alaska. Na aʻoaʻoina ai foi se isi lesona: Ia talia tofiga uma mai i a Ieova, ma ia aua le faatalatū.

Luluina o le Fatu a o Folau atu i le Sami

O le uluai taulaga na matou afea i le tau e totogo ai mea i le 1930, o Ketchikan i Alaska, o i inā na matou utaina ai le 60 pusa o lomiga faale-Tusi Paia. Mo ni nai vaiaso, na matou asiasi atu ai i aiga uma lava i Ketchikan, Wrangell, Petersburg, Juneau, Skagway, Haines, Sitka, ma isi nuu tūtū solo. Ona sosoo ai lea ma lo matou talaʻi atu i talafatai atoa o British Columbia, ma faaumaina ai a o leʻi oo i le faaiuga o le taumafanafana. Na matou asiasia foi togalauapi tu mamao ese, nofoaga o fale iʻa, nuu o tagata Initia, taulaga laiti, faapea ma nofoaga tu mamao ese o tagata aumau ma tagata tuli manu. I nisi taimi, sa faigata ai ona matou toe tuua ni tagata taitasi e leoleoa fale o le molī o le āva, ona e fiafia tele e talia se tasi e talanoa i ai.

Mulimuli ane, na faaauupegaina i matou e le Sosaiete i le tuuina mai o se laau tautala sa mafai ona feaveai faatasi ma ni lauga faale-Tusi Paia ua uma ona pueina. Sa matou feaveaiina nei mea faatasi ma tusi, Tusi Paia, ma mekasini. Sa masani ona matou aveina a o matou feʻaei i papa o le talafatai gaoā. I nisi taimi pe a pē le tai, matou te taumafai ai e tatoso malosi atu ia pusa i luga o apefaʻi maluelue i le uafu maualuga. Sa ou fiafia ona o le faia o se toleniga faaletino a o oʻu talavou i le galue i le aiga i se faatoaga i le laufanua.

O le faiga faaleo tele leo e faasalalau ai lauga na faia i luga o lo matou vaa, sa avea o se mea faigaluega malosi e faasalalau atu ai le tala lelei o le Malo. Ona o le salalau atu o ave malolosi o le leo i luga o le sami, sa masani ai ona lagona mai e tagata ia lauga mai se nofoaga e matuā mamao lava. I se tasi taimi a o taula lo matou vaa i se fagaloa tūese i le Motu o Vancouver, na matou tāina ai se tasi o nei lauga faale-Tusi Paia. I le aso na sosoo ai, na taʻu mai ai ma le fiafia i a i matou e tagata e nonofo i lea nuu e faapea: “O ananafi, na matou faalogo ai i se lauga na sau saʻo lava mai le lagi!”

I se tasi taimi, na fai mai ai se ulugalii matutua e faapea, na la faalogo i musika o sau mai le alāasu o lo la fale, ae ina ua la ō i fafo, e leai se mea na la faalogoina. Ina ua toe foi atu i totonu, na la faalogo ai i se leo. Aisea na faapea ai? Ia, a o la i fafo, o le taimi lena na matou suia ai le pese. Matou te tāina muamua musika e faatosina mai ai manatu o tagata, ona tā loa lea o se lauga faale-Tusi Paia.

I se isi foi taimi, ina o taula lo matou vaa e latalata i se motu e iai se nuu o tagata Initia, na āloālo mai ai i tai ni tamaiti Initia se toalua e fia iloa po o fea e alu atu ai le leo. Na manatu nisi o le motu e faapea, ai o leo o ō latou tagata na feoti atonu ua toe ola mai!

O se mea masani le tufaina atu o le taʻi selau tusi i le aso i a i latou e galulue i fale maotua e tuu apa ai iʻa. Ona o le itiiti o ni mea e faasalavei ane, sa mafai ai ona maua ō latou taimi e mafaufau ai i mea faaleagaga. O le toatele o i latou mai nei nofoaga mamao ese na avea mulimuli ane ma Molimau. I malaga mulimuli ane ai, sa matou vaavaai atu ai i luma i le fia feiloaʻi ma i latou ina ia “fefaamafanafanai.”—Roma 1:12.

Faaauau le Auaunaga Faatasi ma se Paaga

I le 1931, na ou faaipoipo ai i le uso laitiiti o Christina Barstad, o Anna. Mulimuli ane, sa faaauau ai pea ona ma paeonia faatasi i luga o le vaa, ma olioli ai i le tele o mea na tutupu na tauia ai i maʻua a o faagasolo tausaga. Sa avea tafola, sea lions, sili, mumua, aila, urosa, ma aeto, ma a matou aumea, i o matou tua atu, sa avea mauga maualuluga ma o matou faamalumaluga, o āva tuese, o vaifagaloa taupāolo ma toafilemu, o vaomatua e iai arasi, o paina, ma laau tetele o Douglas firs. I nisi taimi, sa matou fesoasoani ai i ʻaila atuatuvale ma ā latou tama a o latou taumafai e feausi i se āva e tatafe tele e sosola ese ai mai manu feai.

I se tasi afiafi, na matou vaaia ai se aeto e papaʻe fulu o lona ulu ma lona siusiu, o lele maulalo ifo i luga aʻe o le sami, o loo uumau e ona matiuu se iʻa o le samani. E matua telē lava le iʻa, ma sa faigata ona sii atoa ese mai le sami, o lea, sa agaʻi atu le aeto i le matafaga ma le samani o loo toso. Sa iloa atu e Frank Franske, o se tasi o le auvaa le mea o le a tupu, ma sa tamoe atu ai i le matafaga e faafetaiai le aeto ua vaivai ma taumafai ina ia tiaʻi lana iʻa. Sa maua ai e la matou au paeonia se aiga susua mai le samani i lena po, ma na aʻoaʻo ai e le aeto le fetufaʻi, e ui lava ina lē manao ai.

I se tasi motu i le itu i mātū o le Vancouver Island, na talia ai e se ulugalii e igoa i a Thuot le upu moni o le Tusi Paia. O le tane, sa o se tagata loto malosi ma fia tutoatasi, e lē iloa faitau ma tusitusi, ua tusa ma le 95 ona tausaga, a o le avā, ua tusa ma le 85 ona tausaga. Ae peitai, sa matuā naunau o ia i le upu moni, o lea na faaalia ai lona loto maulalo ma faataga lana avā e aʻoaʻo o ia ina ia iloa faitau. Sa leʻi pine ae mafai ona suesue e ia lava le Tusi Paia ma lomiga a le Sosaiete. E itiiti i le tolu tausaga mulimuli ane, na ou olioli ai ina ua ou papatisoina i laua uma i lo la aiga e matuā mamao ese, na faaaogā ai la matou tamai vaa e avea o se tane vai o le papatisoga!

Sa ma olioli foi e vaaia le aiga o Salli i Powell River, o tali mai i le feau o le Malo. Sa faitau e Walter le tamai tusi War or Peace—Which? ma lagona ai loa le tagitagi atu o le upu moni. E leʻi pine, ae aufaatasi atu le aiga atoa ma Walter i le muaau o paeonia i Vancouver, o i inā o le a taula ai le Charmian mo le taumālūlū. Sa faamaonia lona matuā maelega, ma i le faagasologa o tausaga, sa pele ai o ia i le faatasiga a le auuso atoa i le vaipanoa o Vancouver. Sa faaiuina lana auaunaga faalelalolagi i le 1976, ma tuua ai se aiga e matuā toatele o Molimau.

Manumalo i Teteega

O le faifeau i nuu o Initia, sa masani lava ona ita i la matou galuega, ma manatu ai i a i matou e faapea o ni tagata faomea i nofoaga o loo latou pulea faaleagaga. I Port Simpson, na faatonu ai e le faifeau ina ia faasa e le alii o le nuu i matou mai le asiasi atu i fale o aiga. Sa matou faafesootaia le alii ma fesili atu i ai pe manatu o saʻo le faavasegaina e le faifeau o ona tagata e faapea e matuā vālea, latou te lē iloa ona fai o a latou lava filifiliga. Na matou fautuaina ina ia tuuina atu i ona tagata le avanoa e faalogo ai i se talanoaga mai le Afioga a le Atua ma filifili ai e i latou lava po o le ā le mea latou te mananao e talitonu i ai. O le iuga: Sa ia faatagaina i matou ina ia faaauau pea ona talaʻi i le nuu.

Mo le faitau sefulu o tausaga, sa teena ai foi e le tasi alii o le nuu taumafaiga uma a sui o le komiti ma vaega faalotu ina ia taofia Molimau mai le feiloai atu i ona tagata. Na fai atu o ia: “O le umi lava e avea ai aʻu ma alii o le nuu, e talia ai foi Molimau a Ieova i inei.” E moni, e lē talia pea i matou i mea uma, ae ui lava i teteega, ae sa leʻi aveesea faamalosia lava i matou mai se vaipanoa. I lea, na mafai ai ona matou faataunuuina la matou faiva i so o se taimi lava matou te taula ai i se nuu.

Onosaia o Faalavelave i le Sami

I le mavae atu o tausaga, sa matou fesagai ai ma faigata i afā, i le tai, i papa e lē mailoa, ma i nisi taimi o se faafitauli i le afi o le vaa. E faatasi ona matou tafea e latalata atu i le Motu o Lasqueti, e tusa ma le selau maila (po o le 160 kilomitaa) i le itu i mātū o Vancouver. Na paʻulia lo matou vaa i se āʻau ona ua pē le tai, ma sa faalagolago lo matou saogalemu i le tau. A na faaletonu le tau, o le mea moni semanu e malepe le vaa ona o le fetaiai ma papa. Na matou fetolofi uma i luga o papa ma fai le mea ua mafaia ona o lea tulaga faigata. Sa matou ʻaʻai i le aoauli, faaaogā le taimi e faia ai ni suesuega, ma faatalitali mo le toe sua mai o le tai.

E ui i le tele o lamatiaga ma faaletonu, ae sa avea o se olaga maloloina ma fiafia. Ae peitai, sa telē se suiga ina ua fananau mai la ma fanau tama e toalua. Sa faaauau pea ona matou nonofo i luga o le vaa, ae so o se taimi lava matou te folau atu ai agaʻi i mātū i se mamao e oo atu i le Vaitafe o Oona, ona nonofo lea o Anna ma tamaiti i inā ma ona mātua, ae faaauau pea e i matou uma ona ō atu agaʻi i mātū i se mamao e oo i Alaska. Ae a matou toe foi mai agaʻi i saute, ona toe aufaatasi mai lea o Anna ma tamaiti ma i matou.

Ou te lē o manatua lava pe na faitio pe na mamaʻi tamaiti. E fusi pea o la fusipaʻu o le saogalemu i taimi uma, ma i nisi taimi e nonoa ai se maea i o la sulugatiti. Ioe, sa iai foi ni taimi na faapopoleina ai.

Nisi Fesuiaiga Atili

I le 1936, na matou tuua ai le vaa o le Charmian, ma sa maua saʻu galuega totogi. Mulimuli ane, na fanau ai lo ma atalii lona tolu. I le taimi lena, na ou faatauina ai se vaa fagota, lea sa lē gata ina avea ma galuega e ola ai le aiga, ae sa mafai ai foi ona matou faaauau pea i le galuega talaʻi i luga o le talafatai.

Sa faia so matou fale i Digby Island, i luga o le vaifagaloa e faafesagai ma Prince Rupert, ma e leʻi pine lava, ae faavaeina loa se faapotopotoga itiiti. I le taimi o le Taua e Lua a le Lalolagi, ina ua faasaina le galuega talaʻi a Molimau a Ieova i Kanata, ona matou ō lea i se vaa i Prince Rupert i le tulua o po ma ao, ma “puʻea faamanu i ofaga” le oganuu, ma tuu ai lomiga i aiga uma. E leai se tasi na faafesootaia la matou folauga i le tulua o le po ma le tufatufaina o lomiga na faasaina!

Ua Oo ina Lafulemu le Laueleele

Sa auaumalie ona toatele tagata na auaufaatasi ma Molimau a Ieova, ma i le 1948 sa aliali mai ai ua manaomia se Maota o le Malo i Prince Rupert. Ina ua uma ona faatau se fale na faaaogā e le vaegaau sa tu e faafesagai ma le uafu, ona matou talaina loa lea i lalo ma faatafetafea atu i le isi itu, ona laʻu lea e loli i le nofoaga o loo fau ai le Maota o le Malo. Sa faamanuia e Ieova la matou galuega, ma na maua ai loa lo matou lava Maota o le Malo.

I le 1956, na ou toe ulufale ai i le muaau a paeonia, ma i le 1964, ma na aufaatasi ai ma Anna. Na ma toe galulue ai foi i se vaa i le Talafatai o le Pasefika. Sa ma auai mo se vaitaimi i le galuega faamatagaluega, i le asiasi atu i faapotopotoga mai Queen Charlotte Islands agaʻi atu i sasaʻe i atu mauga e oo atu i Fraser Lake, ma mulimuli ane, oo atu i Prince George ma Mackenzie. Mo le tele o tausaga, na ma faimalaga atu ai i le taavale, vaa, ma le vaalele mo le faitau afe o maila i Mātū i Sisifo o le Pasefika atoa.

I Prince Rupert sa faaauau ai pea ona ma olioli i mea matagofie na tutupu i le faiva. O i maua uma ma Anna sa faia ni suesuega ma tagata o ē na mulimuli ane auai i le Aʻoga Faale-Tusi Paia a le Olomatamata i Kiliata, ma mulimuli ane ō atu mo le auaunaga faamisionare i atunuu ese. Maeu se olioli i le vaai atu i a maʻua fanau faaleagaga o faaoo atu le feau tāua o le Malo i atunuu mamao!

Ua sili mamao atu i le taʻi 80 ō ma tausaga ae o loo mafai ona onosaia tulaga matua o le soifua maloloina, ma o loo ma fiafia pea i le auaunaga a Ieova. O mea matagofie faalenatura na ma vaaia i Alaska ma British Columbia, ua faagaeetia ai manatunatuga tāua e manatua pea. Ae, e sili ona olioli i le vaai atu i se vao sa valevalenoa faaleagaga i lenei vaipanoa matuā telē, ua matuā fua talaulau i le tele o faapotopotoga o tagata e vivii i a Ieova.

O le mea faapitoa e sili ona fiafia ai ō ma loto, o le vaai atu lea i la ma fanau moni, faapea ma a ma fanau faaleagaga, o tutupu aʻe ma faamanū atu i a Ieova. Ua ma olioli ona ua faia so ma sao itiiti i le tuputupu aʻe faaleagaga i lenei vaega o le lalolagi. Mo se faaaoaoga, o Alaska, ua iai nei lona lava lālā o loo faamaopoopoina le galuega i faapotopotoga e sili atu i le 25.

I inei i Prince Rupert, na ma maua ai se faaeaga i le 1988 o le faapaiaina lea o se Maota o le Malo fou ma le matagofie i totonugalemu lava o le aai. Ioe, ua ma olioli e pei ona fai mai ai Isaia e faapea: “Ua e faatoateleina le nuu, Ieova e, . . . ua viia lava oe; ua e faamamaoina tuaoi uma o le nuu.”—Isaia 26:15.

[Ata i le itulau 21]

A o auauna i le matagaluega i le 1964-1967

[Ata i le itulau 24]

Le ituaiga o vaa na faaaogā i le talaʻiga i talafatai o le atunuu

    Lomiga Faa-Samoa (1971-2026)
    Log Out
    Log In
    • Faa-Samoa
    • Lafo Faamatalaga
    • Faapolokalame
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Aiāiga Faapitoa
    • Aiā Faaletulafono
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Lafo Faamatalaga