Na Latou Faia le Finagalo o Ieova
Ua Faaeaeaina e Elia le Atua Moni
NA AVEA o ia ma tagata sa sili ona sueina i totonu o Isaraelu ina ia puea faapagota. E mautinoa lava le fasiotia o ia pe a maua e le tupu. O ai lenei tagata na sailia? O le perofeta a Ieova o Elia.
O le tupu o Aapo ma lana avā faapaupau o Iesepela, na la faapogaia le faaolaolaina o le tapuaiga ia Paala i Isaraelu. O le iuga, na faatupuina ai e Ieova se oge i le nuu, lea na savali atu i le lona fa o tausaga. O le maʻemaʻeā o Iesepela na ia fuafua ai e fasiotia perofeta a Ieova, ae o Elia lava sa manao faapitoa i ai Aapo. O Elia lea na tautala atu ia Aapo i le silia ma le tolu tausaga muamua atu e faapea: “E leai se sau po o se timu i nisi tausaga seʻi iloga [ua] ou fai atu.” (1 Tupu 17:1) Ma o le la mala lea na iu i ai na faaauau pea.
I lenei tulaga matautia, na faatonuina ai Elia e Ieova e faapea: “Ina alu ia oe, ma faaali oe ia Aapo, ou te faatotōina foi le ua i le laueleele.” O se tulaga na sili ona lamatia totino ai, ae na usiusitai lava Elia i le faatonuga a Ieova.—1 Tupu 18:1, 2.
Feiloai Tagata Feteenai e Toalua
“O oe ea o lē faatiga ia Isaraelu?” o le fesili atu lea a Aapo ina ua vaai atu ia Elia. “E le o aʻu lē faatiga ia Isaraelu,” o le tali lototele atu lea a Elia, “a o oe ma le aiga o lou tamā; auā ua outou tuua o poloaiga a Ieova, ma outou mulimuli atu ia Paala.” Ona poloaiina ai lea e Elia ia tagata Isaraelu uma e ao ona faapotopoto i le mauga o Karamelu, e aofia ai “perofeta a Paala e fa selau ma le lima o sefulu, ma perofeta a Asaira e fa selau.” Ona faalatalata atu lea o Elia i le motu o tagata: “Pe tou te faaletonu [setusetu] i manatu e lua seia afea?a Afai o Ieova o le Atua ia, ia outou mulimuli atu ia te ia; a e afai o Paala, ia outou mulimuli atu ia te ia.”—1 Tupu 18:17-21.
Na saō uma tagata. Atonu na latou iloaina lo latou nofosala i le lē taulau ona faatinoina o le tuutoina atu atoatoa ia Ieova. (Esoto 20:4, 5) Pe atonu foi na matuā maaa o latou loto fuatia ifo ma latou lē manatu ai faapea o se agasala le vaeluaina o lo latou alofa faamaoni ia Ieova ma Paala. O lea la, na faatonuina ai e Elia tagata ina ia saunia ni tamai povi poa se lua—e tasi mo perofeta a Paala ma le isi mo ia. O nei povi poa na saunia mo le taulaga, ae na leai se afi na faamuina. “[E] tatau ona valaau atu outou i le igoa o outou atua,” na fai atu ai Elia, “ou te valaau atu foi i le suafa o Ieova. O le Atua na te tali mai i le afi, o le Atua lea.”—1 Tupu 18:23, 24.
Ua Faaeaeaina ai Ieova
Na amata e perofeta a Paala ona “feosofi [“setusetu,” NW ] . . . i le fata faitaulaga na latou faia.” Na latou alalaga atu i le taeao atoa: “Paala e, ia e faafogafoga mai ia te i matou.” Ae e lei tali mai Paala. (1 Tupu 18:26) Ona amata lea ona faatauemu atu Elia ia i latou: “Ina valaau atu ia, ia leo tele; auā o le atua ia.” (1 Tupu 18:27) Na oo lava ina amata ona taselei ma tatui e perofeta a Paala i latou lava i pelu ma tao—o se gaoioiga lea na masani ona faia e tagata faapaupau ina ia faagaee ai le alofa o o latou atua.b—1 Tupu 18:28.
Ua teʻa nei le aoauli, ma na faaauau pea e ē tapuai ia Paala ona “perofeta ane”—o se fuaitau faapea i lenei faamatalaga ua faaalia ai le manatu o le faia pea i se uiga lē mautonu ma le lē pulea totino. Ina ua leva le aoauli ona faapea atu lea o Elia i tagata uma: “Ina faalatalata mai ia ia te au.” Na maimoa lelei tagata uma a o toe faia e Elia le fata faitaulaga ia Ieova, na eli faataamilo ai se autu, vaevae le tamai povi poa i vaega, ma tuu i luga o le fata faitaulaga faatasi ai ma fafie e faamū aʻi. Mulimuli ane, o le povi poa, le fata faitaulaga, ma fafie na matuā susū uma i vai, ma na tumu le autu i vai (e lē taumatea o suasami ia na maua mai le Sami Metitirani). Ona tatalo lea o Elia ia Ieova: “Ia faailoa i lenei aso, o oe o le Atua i Isaraelu, o aʻu foi o lau auauna, ma ua ou faia o nei mea uma e tusa ma lau afioga. Ia e faafofoga mai ia te au, Ieova e, ia e faafofoga mai ia te au, ina ia iloa e le nuu nei o oe o Ieova o le Atua, ma ua e faaliliuina mai o latou loto.”—1 Tupu 18:29-37.
Na faafuasei lava ona paʻū ifo le afi mai le lagi “ma faaumatia ai le taulaga mu, ma fafie, ma maa, ma le eleele ua mitiia ai foi le vai sa i le utu.” O tagata o ē sa matamata ai na vave lava ona latou faapauufao, ma faapea atu: “O Ieova, o le Atua ia; o Ieova o le Atua ia!” Ona o le faatonuga a Elia, na puea ai perofeta a Paala ma auina atu i le alia o Kisona, ma na fasiotia ai i latou i lea mea.—1 Tupu 18:38-40.
Le Lesona mo i Tatou
Na faaalia e Elia se lototele e foliga mai e lē mafaia e tagata. Peitai, ua faamautinoa mai ia i tatou e le tusitala o le Tusi Paia o Iakopo e faapea: “O Elia o le tagata ia e tusa ma i tatou.” (Iakopo 5:17) E lei faapea sa ia lei lagonaina le mataʻu ma le popole. Mo se faataitaiga, ina ua tautino mulimuli ane e Iesepela e taui ma sui atu ona o le faaumatiaga o perofeta a Paala, na sola ai Elia ma na alaga atu ia Ieova i le tatalo: “Ieova e, soia; ia e ave ese loʻu ola.”—1 Tupu 19:4.
Sa lei faatagaina e Ieova le oti e oo ia Elia. Nai lo lea, na ia saunia ma le alofa mutimutivale se fesoasoani. (1 Tupu 19:5-8) E mafai foi ona faamautinoa i auauna a le Atua i aso nei faapea o le a gaoioi foi faapea Ieova pe a fesagai i latou ma vaitaimi o popolega matautia, pe atonu foi ona o teteega. O le mea moni, afai e latou te tatalo atu mo le fesoasoani a Ieova, e mafai ona ia foaiina mai ia i latou le “malosi e sili atu i le tulaga masani,” o lea e tusa lava pe e latou te “puapuagatia . . . i mea uma,” o le a lē “faaatuatuvaleina.” O lea, o le a mafai ona iai se fesoasoani mo i latou ina ia tumau ai ma le onosai, e pei ona sa faia e Elia.—2 Korinito 4:7, 8.
[Faaopoopoga i lalo]
a Ua manatu nisi tagata atamamai e faapea o le faamatalaga a Elia atonu o loo faasino atu i le siva masani a ē tapuai ia Paala. O le faaaogaina lava lea o le upu “setusetu” o loo maua i le 1 Tupu 18:26 e faamatala ai le siva a perofeta a Paala.
b Ua manatu nisi faapea o le faaleagaina o le tino o le tagata lava ia i mea maamaai sa fesootai atu i le faiga o taulaga i tagata. O ia gaoioiga e faaalia ai faapea o le faatigaina o le tino po o le faamasaaina o le toto e mafai ona mauaina ai se finagalo malie o se atua.