Lomiga Faale-Tusi Paia I LE INITANETI
Lomiga Faale-Tusi Paia
I LE INITANETI
Faa-Samoa
ā
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • ʻ
  • TUSI PAIA
  • LOMIGA
  • SAUNIGA
  • wp16 Nu. 2 itu. 14-15
  • Mataupu ma Fuaiupu—O Ai na Tuuina i le Tusi Paia?

Leai se vitiō o maua i lenei vaega.

Faamalie atu na iai se faalētonu i le kopiina o le vitiō.

  • Mataupu ma Fuaiupu—O Ai na Tuuina i le Tusi Paia?
  • Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova (Lomiga mo le Lautele)—2016
  • Tamaʻi Ulutala
  • Mataupu e Taitutusa
  • E LEAI NI MATAUPU PO O NI FUAIUPU
  • O AI NA TUUINA I AI MATAUPU?
  • O AI NA TUUINA I AI FUAIUPU?
  • UA AOGĀ I TAGATA AʻOGA O LE TUSI PAIA
  • E Faapefea Ona Faia i se Auala e Faaoso Naunau?
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova (Lomiga mo le Lautele)—2017
  • O se Tagata Lomitusi na ia Faalauiloaina Lona Soifuaga
    Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova—1995
  • A3 Na Faapefea Ona Tatou Maua le Tusi Paia?
    O le Tusi Paia—O le Faaliliuga a le Lalolagi Fou
  • Le Tusi ua Faaalia Maia le Poto e Uiga i le Atua
    Le Poto e Taʻitaʻia ai i le Ola e Faavavau
Faitau Atili
Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova (Lomiga mo le Lautele)—2016
wp16 Nu. 2 itu. 14-15
O se vaega o le tusi a Isaia mai i Tusi Tāʻai o le Sami Mate

Mataupu ma Fuaiupu—O Ai na Tuuina i le Tusi Paia?

SEʻI faapea o oe o se Kerisiano o loo ola i le uluaʻi senituri. Ua maua e lau faapotopotoga se tusi mai i le aposetolo o Paulo. A o e faalogo atu o faitau mai, e te mātauina e tele ina sii mai ai e Paulo “tusitusiga paia,” o Tusitusiga Eperu. (2 Timoteo 3:15) Ua e faapea ifo, ʻOu te fia iloa po o fea na ia sii mai ai nei upu.’ Peitaʻi e lē faigofie lenā mea. Aiseā?

E LEAI NI MATAUPU PO O NI FUAIUPU

Seʻi manatu i foliga o manusikulipi o “tusitusiga paia” sa maua i aso o Paulo. O se tasi o na manusikulipi o loo faaalia mai i le ata, o se vaega o le tusi a Isaia mai i Tusi Tāʻai o le Sami Mate. O le ā sau mātau i le ata? E solo atoa le tusitusiga e leai ni faailoga. E lē o iai foʻi ni fuainumera o mataupu ma fuaiupu e pei ona iai i aso nei.

E leʻi vaevaeina e i latou na tusia le Tusi Paia la latou feʻau i mataupu po o fuaiupu. Sa latou tusia le feʻau atoa na tuuina mai e le Atua, ina ia mafai foʻi ona maua e le ʻaufaitau le feʻau atoa ae lē na o ni nai vaega. Pe e lē o le mea lenā e te manaʻo i ai pe a e maua se tusi tāua mai i sē e te alofa i ai? E te faitauina le tusi atoa, ae lē na o ni nai vaega.

Peitaʻi, sa iai se faafitauli ona o le leai o ni mataupu po o ni fuaiupu. Na pau le auala na iloa ai upu na sii mai e Paulo, o faaupuga e pei o le, “e pei ona tusia,” po o le ʻe pei ona taʻua e Isaia.’ (Roma 3:10; 9:29) Sa faigatā ona maua le mea e sii mai ai na upu, seʻi vaganā na e masani lelei i “tusitusiga paia.”

E lē gata i lea, o na “tusitusiga paia” e lē na o se feʻau se tasi mai i le Atua. E oo ane i le faaiʻuga o le senituri muamua T.A., ua iai se tuufaatasiga o ni tusi eseese e 66. O le pogai lenā ua fiafia ai le toʻatele o le ʻaufaitau o le Tusi Paia i aso nei, ona ua faafuainumera mataupu ma fuaiupu ma ua faigofie ai ona latou maua se faaupuga patino, e pei o le tele o faaupuga na sii mai e Paulo i ana tusi.

Atonu e te fesili, ʻO ai la na tuuina fuainumera o mataupu ma fuaiupu i le Tusi Paia?’

O AI NA TUUINA I AI MATAUPU?

Ua viiviia le faifeʻau Peretania o Stephen Langton, o lē na mulimuli ane avea ma Akiepikopō o Canterbury, ona o le vaevaeina o le Tusi Paia i mataupu. Sa ia faia faapea i le amataga o le senituri lona 13 T.A., a o avea ma faiaʻoga i le Iunivesite o Pale i Falani.

A o leʻi oo i taimi o Stephen, sa faataʻitaʻia e tagata atamamai auala eseese e vaevae ai le Tusi Paia i ni vaega lāiti po o mataupu, ma e foliga mai o le māfuaaga autū ina ia faigofie ona maua faamatalaga. Seʻi faaata le faigofie ona latou suʻeina se faaupuga i se mataupu se tasi, nai lo o se tusi atoa, e pei o le tusi a Isaia lea e 66 ona mataupu.

Peitaʻi na aliaʻe mai ai se faafitauli. Na faia e tagata atamamai le tele o auala eseese ma feteenaʻi. O se faataʻitaʻiga, sa vaevaeina le Evagelia a Mareko i le toetoe 50 mataupu nai lo o le 16 lea e iai i aso nei. I aso o Stephen, e toʻatele tamaiti aʻoga mai i atunuu eseese na ō mai i Pale ma aumai a latou lava Tusi Paia. Peitaʻi e leʻi mafai e faiaʻoga ma tamaiti aʻoga ona iloa po o fea o le manusikulipi na latou faasino i ai. Aiseā? Talu ai e eseese le vaevaeina o mataupu i a latou manusikulipi.

O lea na faia ai e Stephen se vaevaega fou o mataupu. Ua taʻua i le tusi The Book—A History of the Bible, “sa fiafia tagata faitau ma tusiupu” i le auala na ia vaevaeina ai, ma “na vave ona salalau atu i atunuu i Europa.” O ia lea na faafuainumeraina mataupu ia e tatou te maua i le tele o Tusi Paia i aso nei.

O AI NA TUUINA I AI FUAIUPU?

I le pe ā ma le 300 tausaga mulimuli ane, i le ogatotonu o le senituri lona 16, na faia ai e le lomitusi lauiloa i Falani, o Robert Estienne se auala faigofie. O lona sini ia uunaʻia le suʻesuʻeina o le Tusi Paia. Sa ia iloa e tāua ona iai se faiga e tutusa ai le faafuainumeraina o mataupu mā fuaiupu.

E lē o Robert na amataina le faiga lenei o le vaevae o mau o le Tusi Paia i fuaiupu. E iai isi na muamua atu na latou faia faapea. O se faataʻitaʻiga, i senituri muamua atu na vaevae ai e tagata Iutaia o ē e toe tusia tusi, le Tusi Paia Eperu atoa po o le Feagaiga Tuai, i fuaiupu ae lē o mataupu. Peitaʻi, sa pei foʻi o le vaevaeina o mataupu sa leai se faiga e tutusa lelei ai.

Sa vaevae e Robert Tusitusiga Kerisiano Eleni po o le Feagaiga Fou i se vaevaega fou o fuaiupu, ona tuufaatasi lea ma le vaevaega o le Tusi Paia Eperu lea ua uma ona iai. I le 1553, na ia lomia ai le uluaʻi Tusi Paia atoa (o se faaliliuga faa-Falani), lea e tutusa lelei ma mataupu ma fuaiupu ia e faaaogā i le tele o Tusi Paia i aso nei. Na faitio mai nisi o lenei faiga ua vaevae ai le Tusi Paia i ni vaega, ma ua foliga mai ai ua eseese ma lē fesootaʻi manatu o le Tusi Paia. Peitaʻi, na vave ona talia ma faaaogā e isi na lomia le Tusi Paia le auala na vaevae ai e Robert le Tusi Paia i fuaiupu.

UA AOGĀ I TAGATA AʻOGA O LE TUSI PAIA

E foliga mai o se auala e faigofie le faafuainumera o mataupu ma fuaiupu. O lenei faiga ua matilatila ai fuaiupu taʻitasi i le Tusi Paia, ma ua faasino saʻo mai le vaega e maua ai. E moni e leʻi faagaeeina e le Atua le vaevaeina o mataupu ma fuaiupu, ma o nisi taimi e lē o saʻo vaega tonu e vavae ai. Peitaʻi ua faigofie ai mo i tatou ona faasino ni fuaiupu sii, ma faamatilatila pe faailoa atu fuaiupu ia atonu e iai sona uiga tāua mo i tatou. O le faiga foʻi lea pe a tatou faamatilatila ni faaupuga e tatou te mananaʻo ia manatua i se tusitusiga po o se tusi.

E ui e aogā le vaevaeina o mataupu ma fuaiupu, ae ia manatua e tāua ona maua le ata atoa pe malamalama i le feʻau atoa na tuu mai e le Atua. Ia fai ma masani le faitau o le mataupu atoa nai lo o le tau ina faitau o ni fuaiupu eseese. O le faia faapea o le a fesoasoani iā te oe e masani lelei ai i ʻtusitusiga paia uma, lea e mafai ona faapotoina ai oe mo le faaolataga.’—2 Timoteo 3:15.

Auala e Iloa ai Mataupu ma Fuaiupu

O se mau o le Tusi Paia o loo faailoa mai ai le auala e maua ai le vaega a) le tusi o le Tusi Paia, e) le mataupu, ma i) le fuaiupu

O le mataupu ma le fuaiupu, e faailoa atu ai iā te oe le vaega tonu o le Tusi Paia e maua ai se mau. O se faataʻitaʻiga, o loo taʻua i lenei mekasini le “Isaia 40:13,” ma le auala e maua ai vala nei:

  1. (a) tusi, Isaia

  2. (e) mataupu, 40

  3. (i) fuaiupu, 13

O loo iai i lenā mau upu nei a Isaia: ʻO ai ea ua fuatia le agaga o Ieova, ma o ai le tagata e na te aʻoaʻo atu iā te ia?’ Sa sii mai e Paulo nei upu ma ua faigofie ona maua i le Roma 11:34, ma le 1 Korinito 2:16.

    Lomiga Faa-Samoa (1971-2026)
    Log Out
    Log In
    • Faa-Samoa
    • Lafo Faamatalaga
    • Faapolokalame
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Aiāiga Faapitoa
    • Aiā Faaletulafono
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Lafo Faamatalaga