Valoaga o le Tusi Paia UA Faataunuuina
Muamua atu na talanoaina ai le tala e faatatau i le faasesēina e le faataulāitu Eleni ia Kose, lea na iʻu ai i le faatoʻilaloina o ia e le tupu o Peresia. I se faaeseesega, o loo taʻua foʻi i le Tusi Paia se valoaga mataʻina e aofia ai le tupu o Peresia lea na matuā auʻiliʻili mai lona faataunuuina.
Pe ā ma le 200 tausaga a o leʻi fanau mai lenā tupu na taʻua e le perofeta Eperu o Isaia, o le igoa o le tupu o Kuresa ma na ia faamatala mai foʻi le auala o le a faatoʻilaloina ai le aai malosi o Papelonia.
Isaia 44:24, 27, 28: “O le fetalaiga lenei a Ieova, . . . o Lē e fai mai i vai loloto, ʻIa mitiia; ma ou te faamātūtūina ou vaitafe uma’; o Lē e faapea mai e uiga iā Kuresa, ʻO laʻu leoleo mamoe o ia, o ia o le a faataunuuina atoatoa mea uma ou te loto i ai’; e oo lava i laʻu tala e uiga iā Ierusalema, ʻE toe fausia lava o ia,’ ma e tusa ai ma le malumalu, ʻE toe fausia lou faavae.’”
E tusa ai ma le tusitala Eleni o talafaasolopito o Herodotus, na suia e fitafita a Kuresa le mea e tafe i ai le Vaitafe o Eufirate lea na alu atu i totonu o le aai o Papelonia. O lenei faiga na mafai ai e fitafita ona sopoʻia atu le aai. Ina ua latou manumalo na faasaʻolotoina ai e Kuresa tagata Iutaia o ē na ave faapagota i Papelonia, ma faatagaina i latou e toe foʻi e toe fausia Ierusalema lea na faaumatia i le 70 tausaga ua mavae.
Isaia 45:1: “O le fetalaiga lenei a Ieova i lē ua ia faauuina, o Kuresa, o lē ua ou uu i lona lima taumatau, ina ia faatoʻilaloina atunuu i ona luma, ina ia ou aveesea ai le malosi o tupu; ia tatalaina ai foʻi i ona luma faitotoʻa feliuaʻi e lua ona itu, ina ia lē tapunia ai faitotoʻa o le aai.”
Na mafai ona ui atu tagata Peresia i totonu o le aai ona e leʻi tapunia faitotoʻa tetele e lua o le pā. Pe ana iloa e tagata Papelonia le fuafuaga a Kuresa, semanū e latou te tapunia faitotoʻa ia e faasaga i le vaitafe. Peitaʻi, e leʻi malupuipuia le aai.
O se tasi lea o valoaga mataʻina mai i le tele o isi valoaga o loo i le Tusi Paia e saʻo aʻiaʻi lona faataunuuga.a E ese mai i valoaga a tagata lea e masani ona latou faalagolago atu i atua sesē, o valoaga o le Tusi Paia e tupuga mai iā Ieova, o “Lē ua taʻu mai talu mai le amataga le iʻuga, ma taʻu mai foʻi talu mai aso anamuā mea e leʻi faia.”—Isaia 46:10.
E na o Ieova le Atua moni, e mafai ona faia lenā folafolaga. O lea ua talafeagai lelei ma le uiga o lona suafa “E Gaoioi o Ia e Tusa ai ma Tulaga Manaʻomia.” O lona uiga e iai lona mana e muaʻi silafia ma faatulagaina ai mea o le a tutupu i le lumanaʻi ina ia ōgatusa ai ma lona finagalo. Ua faamautinoa mai ai iā i tatou e na te faataunuuina so o se mea e na te folafolaina mai.
VALOAGA UA FAATAUNUUINA I ASO NEI
Pe e te fia iloa po o ā valoaga o le Tusi Paia e faatatau i o tatou aso? I le 2,000 tausaga ua mavae, na valoia ai i le Tusi Paia e faapea “o aso e gata ai e oo mai ai aso e sili ona faigatā.” O aso e gata ai mo le ā? E lē o faasino atu i le lalolagi po o tagata, ae e faasino atu i le feitagaʻi, faiga sauā, ma puapuaga lea ua mafatia ai tagata mo le faitau afe o tausaga. Seʻi o tatou iloilo nisi o nei valoaga lea e faailoa mai ai “aso e gata ai.”
2 Timoteo 3:1-5: “O aso e gata ai . . . e avea tagata ma ē e alolofa iā i latou lava, o ē e mananaʻo tele i tupe, o ē e fia tagata, o ē e faamaualuluga, o ē e fai upuleaga i isi, o ē e lē usiusitaʻi i mātua, o ē e lē lotofaafetai, o ē e lē faamaoni, o ē e lē lotoaiga, o ē e mumusu i maliega, o ē e faia tala taufaaleaga, o ē e lē amio pulea, o ē e sauā, o ē e lē fiafia i mea lelei, o ē e faalata, o ē e faaulumalō, o ē ua faafefeteina i le faamaualuga, o ē e pupū i mea faafiafia nai lo o le alolofa i le Atua, o ē e foliga mai e faamaoni i le Atua, ae e latou te lē o ola e tusa ai ma lea mana.”
Pe e te ioe o na amioga ua taatele i tagata i aso nei? Po ua e mātauina ua siʻomia i tatou e tagata e alolofa iā i latou lava, e mananaʻo tele i tupe, ma ua uunaʻia i latou i le faamaualuga? Po ua e mātauina foʻi le toʻatele o tagata ua matuā tagisā ma e mumusu i maliega? E mautinoa ua e mātauina ua taatele i aso nei le lē usiusitaʻi i matua ma ua naunau i mea faafiafia nai lo o le alolofa i le Atua. Ua faateteleina nei vala i aso taʻitasi.
Mataio 24:6, 7: “O le a tou faalogo i taua ma tala o taua. . . . Auā o le a siitaua atu isi atunuu i isi atunuu ma isi malo i isi malo.”
O loo taʻua i nisi o suʻesuʻega, talu mai le 1914 e silia ma le 100 miliona tagata ua maliliu ona o faigātaua ma feteenaʻiga e faaaogā ai auupega, o se fuainumera ua sili atu i lo le aofaʻiga o tagata i le tele o atunuu. Seʻi faaāta le faanoanoa, tigā ma le mafatia ona o le toʻatele o tagata ua maliliu ona o taua. Pe na aʻoaʻoina e atunuu se lesona mai i na gaoioiga sesē ma faaiʻuina taua?
Mataio 24:7: “O le a iai foʻi oge.”
Na taʻua e le World Food Programme e faapea: “O loo lava ma totoe meaʻai e maua mai i le lalolagi mo tagata uma, peitaʻi e 815 miliona tagata pe toʻatasi mai i le toʻaiva o tagata i le lalolagi atoa, e moe i le po ae e leʻi ʻai. Ae sili atu i lenā, o le toʻatasi mai i le toʻatolu o loo mafatia ona o le lē lava o meataumafa.” I tausaga taʻitasi e pe ā ma le tolu miliona tamaiti e feoti ona o le lē lava o meataumafa.
Luka 21:11: “O le a iai foʻi mafuiʻe tetele.”
I tausaga taʻitasi, e pe ā ma le 50,000 mafuiʻe e mafai ona faamauina. E pe ā ma le 100 mafuiʻe e faaleagaina ai le tele o fale, ma e tasi se mafuiʻe matuā malosi e masani ona lūlū i tausaga taʻitasi. I se fua faatatau, e 471,000 tagata ua maliliu ona o mafuiʻe i le vaitausaga o le 1975 i le 2000.
Mataio 24:14: “O le a talaʻiina atu lenei tala lelei o le malo i le lalolagi atoa e fai ma molimau i atunuu uma; ona oo mai ai lea o le iʻuga.”
E silia ma le valu miliona Molimau a Ieova ua latou talaʻi atu le tala lelei o le Malo o le Atua i le lalolagi aoao i atunuu e 240. Ua latou folafola atu le tala lelei i aai tetele ma nuu maotua, o vaomatua, ma mauga. Ua taʻua i le valoaga, pe a māeʻa lenā galuega e tusa ai ma le finagalo o le Atua “ona oo mai ai lea o le iʻuga.” O le ā le uiga o lenā faaupuga? E uiga atu i le aveesea o pulega a tagata ae suitulaga ai le Malo o le Atua. O ā folafolaga o le a faataunuuina e le Malo o le Atua? Faitau atili ina ia maua ai le tali.
a Tagaʻi i le mataupu “O se Faamaoniga ua Leva Ona Iai i le Saʻo Aʻiaʻi o Valoaga.”