O Lesona Tāua e Aʻoaʻoina Mai i Tupu o Isaraelu

1-2. O le ā ua faailoa mai i le Tusi Paia e faatatau i nisi o tupu o Isaraelu?

E SILIA i le 40 tane o loo taʻua i le Tusi Paia na avea o ni tupu o Isaraelu.a Ua faailoa manino mai ai foʻi mea moni e faatatau i nisi o i latou. O se faaaʻoaʻoga, e oo lava i tupu lelei e pei o le tupu o Tavita, na latou faia ni mea leaga. Na fetalai Ieova: “[O] laʻu auauna [o Tavita] . . . [na] mulimuli mai iā te aʻu ma lona lotoatoa. Na ia faia e na o le mea ua tonu i oʻu luma.” (1 Tu. 14:8) Peitaʻi, na faia e le tupu o Tavita feusuaʻiga lē mamā ma se fafine ua faaipoipo, ma faufau ina ia fasiotia lana tane i le taua.—2 Samu. 11:​4, 14, 15.

² E toʻatele foʻi tupu e leʻi faamaoni, ae na latou faia ni mea lelei. O se faaaʻoaʻoga o Reopoamo. I le silafaga a Ieova ʻna ia faia mea leaga.’ (2 No. 12:14) E ui i lea, na usitaʻia e Reopoamo le faatonuga a le Atua, ina ia vavaeese ituaiga e sefulu mai i lona malo. Na ia faamautinoa foʻi e malupuipuia lona nuu e ala i le faamalosia o ona aai.—1 Tu. 12:​21-24; 2 No. 11:​5-12.

3. O le ā le fesili tāua ua lāgā, ma o ā manatu o le a talanoaina i lenei suʻesuʻega?

³ Ua lāgā se fesili tāua: Pe afai na faia e se tupu o Isaraelu mea lelei ma mea leaga, o le ā na fua i ai pe na faamaoni o ia i le silafaga a Ieova? O le tali i lenā fesili, o le a fesoasoani iā i tatou e malamalama ai po o ā mea e faatalitalia e Ieova mai iā i tatou. O le a tatou talanoaina ni vala se tolu na silasila i ai Ieova ina ua ia iloiloina tupu o Isaraelu: o o latou loto, o lo latou salamō moni, ma lo latou lagolagoina o le tapuaʻiga moni.

NA ATOATOA O LATOU LOTO IĀ IEOVA

4. O le ā se mea na eseese ai tupu faamaoni ma tupu e lē faamaoni?

⁴ O tupu na faafiafiaina Ieova, na atoatoa o latou lotob e tapuaʻi atu iā te ia. Na ʻsaʻili le tupu o Iosefatu iā Ieova ma lona lotoatoa.’ (2 No. 22:9) Ua faapea mai le Tusi Paia e faatatau iā Iosia: “E leai se tupu na pei o ia i tupu na muamua iā te ia, o lē na toe foʻi atu iā Ieova ma lona lotoatoa.” (2 Tu. 23:25) Ae e faapefea Solomona o lē na faia mea leaga ina ua faasolo ina matua? Ua taʻua i le 1 Tupu 11:4: ʻE leʻi atoatoa lona loto iā Ieova.’ Ua faamatalaina foʻi e le Tusi Paia se isi tupu lē faamaoni o Aviama e faapea: ʻE leʻi atoatoa lona loto iā Ieova.’—1 Tu. 15:3.

5. Ia faamatala po o le ā e uiga i ai, ia atoatoa o tatou loto e auauna atu iā Ieova.

⁵ O le ā e uiga atu i ai, ia atoatoa o tatou loto e auauna atu iā Ieova? O se tasi e atoatoa lona loto, e lē avea lana tapuaʻiga iā Ieova o se mea e tau ina fai. Nai lo o lea, e auauna o ia ona o lona alofa ma faaaloalo loloto iā Ieova, ma e na te faaalia pea na uiga i lona olaga atoa.

6. E faapefea ona tatou faatumauina se loto e atoatoa? (Faataoto 4:23; Mataio 5:​29, 30)

⁶ E faapefea ona tatou faaaʻoaʻo i tupu faamaoni ma faatumauina se loto e atoatoa? E ala i le ʻalofia o taaʻiga leaga. O se faaaʻoaʻoga, e mafai ona vaeluaina o tatou loto ona o faafiafiaga lē lelei, aumea leaga, ma le pupū i meafaitino. Pe a tatou mātauina e iai se mea ua amata ona faavaivaia ai lo tatou alofa mo Ieova, e tatau ona tatou vave gaoioi e liaʻiese.—Faitau le Faataoto 4:23; Mataio 5:​29, 30.

7. Aiseā e tāua ai ona ʻalofia so o se taaʻiga leaga?

⁷ Ia aua lava neʻi vaeluaina o tatou loto. Pe a tatou lē faaeteete, e mafai ona faasesēina o tatou manatu e faapea pe afai e tatou te pisi i le auaunaga iā Ieova, ona tatou lē aafia lea i taaʻiga leaga. O se faataʻitaʻiga, seʻi faapea o loo e iai i fafo o le fale i se aso e sili ona vevela. O le a e taumafai e inu le tele o le vai ina ia mālū ai. Ae o le ā e tupu pe afai e te faalā i le aso atoa? O le a vave ona e toe fia inu. O le ā le manatu autū? E lē lava le tau ina faia o mea lelei e vavalalata atu ai iā Ieova, ae e manaʻomia foʻi ona faamautinoa e ʻalofia so o se taaʻiga leaga, auā e faaleagaina ai la tatou faiā ma Ieova.—Efe. 2:2.

NA LATOU SALAMŌ MAI I A LATOU AGASALA

8-9. O le ā le auala na tali atu ai le tupu o Tavita ma le tupu o Esekia i aʻoaʻiga? (Tagaʻi i le ata .)

⁸ E pei ona taʻua i le amataga, na faia e le tupu o Tavita se agasala matuiā. Ae ina ua faailoa atu i ai e le perofeta o Natano lana agasala, na lotomaulalo Tavita ma faaalia le salamō moni. (2 Samu. 12:13) E faamaonia lenā mea i ana faaupuga o loo faamauina i le Salamo e 51. E leʻi faafoliga atu e Tavita ua ia salamō, ina ia faasesē ai Natano pe ʻalofia ai le faasalaina o ia.—Sala. 51:​3, 4, 17, ulutala.

⁹ Na agasala foʻi le tupu o Esekia iā Ieova. Ua faapea mai le Tusi Paia: “Ua faamaualuga lona loto, ma na oo mai ai le toʻasā o le Atua iā te ia atoa ai ma Iuta ma Ierusalema.” (2 No. 32:25) Aiseā na faamaualuga ai Esekia? Atonu ona o le tele o ana ʻoa, o lona faatoʻilaloina o ʻautau a Asuria, po o le faamālōlōina faavavega o ia mai i lona maʻi. Atonu foʻi o lona faamaualuga na faalialiavale ai i lona tamaoaiga i tagata Papelonia, ma na iʻu ai i le aʻoaʻia o ia e le perofeta o Isaia. (2 Tu. 20:​12-18) Ae i le pei o Tavita, na lotomaulalo Esekia ma faaalia le salamō moni. (2 No. 32:26) O le iʻuga, na silasila Ieova iā te ia o se tupu faamaoni na “faia pea mea ua tonu.”—2 Tu. 18:3.

10. O le ā le auala na tali atu ai le tupu o Amasia i faasaʻoga?

¹⁰ E ese mai iā Tavita ma Esekia, na faia e le tupu o Iuta o Amasia le mea ua tonu, “ae e leʻi faia ma lona lotoatoa.” (2 No. 25:2) O le ā le mea na tupu? Ina ua māeʻa ona faatoʻilalo e Amasia tagata Etoma ona o le fesoasoani a Ieova, ona ia ifo atu lea i o latou atua.c Ae ina ua faasaʻo le tupu e le perofeta a Ieova, na faauamaaa o ia ma tuliesea le perofeta.—2 No. 25:​14-16.

11. E tusa ai ma le 2 Korinito 7:​9, 11, o le ā e tatau ona tatou faia ina ia maua ai le faamagaloga a Ieova? (Tagaʻi foʻi i ata.)

¹¹ O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i na faaaʻoaʻoga? E manaʻomia ona tatou salamō mai i a tatou agasala, ma faia taumafaiga uma e ʻalofia ai le toe faia. Ae e faapefea pe a fautuaina i tatou e toeaina o le faapotopotoga i se mataupu e tatou te manatu i ai e lē tāua tele? E lē tatau ona tatou manatu e lē alolofa na toeaina iā i tatou. E oo lava i tupu lelei o Isaraelu, na latou manaʻomia fautuaga ma aʻoaʻiga. (Epe. 12:6) Pe a tatou maua faasaʻoga, e tatau ona (1) tali atu ma le lotomaulalo, (2) faia suiga manaʻomia, ma le (3) ia faaauau pea ona auauna ma le lotoatoa iā Ieova. Pe a tatou salamō mai i a tatou agasala, o le a faamagaloina i tatou.—Faitau le 2 Korinito 7:​9, 11.

NA LATOU LAGOLAGOINA LE TAPUAʻIGA MONI

12. O le ā se mea mataʻina e ese mai ai tupu faamaoni mai i tupu e lē faamaoni?

¹² O tupu na silasila i ai Ieova o ni ē faamaoni, na latou lagolagoina le tapuaʻiga moni. Na latou faalaeiauina foʻi tagatānuu e faia faapea. O le mea moni, na faia e nei tupu ni mea sesē. Peitaʻi, na latou tapuaʻi atu tau lava o Ieova ma taumafai malosi e tafiesea tapuaʻiga i tupua.d

13. Aiseā na silasila ai Ieova i le tupu o Aapo o sē e lē faamaoni?

¹³ Ae e faapefea tupu na silasila i ai Ieova e lē o ni ē faamaoni? O le mea moni, e lē o mea uma na latou faia e leaga. E oo lava i le tupu amioleaga o Aapo, na ia faaalia mo sina taimi le lotomaulalo ma le salamō, ona o lana vaega na faia i le fasiotiga o Napota. (1 Tu. 21:​27-29) Na ia fausia foʻi aai ma faatoʻilaloina fili o Isaraelu. (1 Tu. 20:​21, 29; 22:39) E ui i lea, na faia e Aapo se mea e sili ona leaga. Na taaʻina o ia e lana avā ina ia faaauiluma tapuaʻiga sesē, ma e leʻi salamō ai lava o ia.—1 Tu. 21:​25, 26.

14. (a) Aiseā na silasila ai Ieova i le tupu o Reopoamo o sē e lē faamaoni? (e) O le ā se mea na tutusa ai le toʻatele o tupu e lē faamaoni?

¹⁴ Seʻi o tatou talanoa i se isi tupu e lē faamaoni, o Reopoamo. E pei ona taʻua i le amataga, e tele mea lelei na ia faia a o avea o ia ma tupu. Ae ina ua matuā faatumauina lona malo, ona ia tuua lea o le Tulafono a Ieova ona o tapuaʻiga sesē. (2 No. 12:1) Mulimuli ane, na iai taimi na ia tapuaʻi ai iā Ieova, ae i isi taimi na ia tapuaʻi ai i atua sesē. (1 Tu. 14:​21-24) E lē na o Reopoamo ma Aapo tupu na tuua le tapuaʻiga moni. O le mea moni, o le toʻatele o tupu na lē faamaoni, na latou lagolagoina tapuaʻiga sesē. E manino mai, i le silafaga a Ieova, o se vala autū e iloa ai pe lelei pe leaga se tupu, o lona lagolagoina lea o le tapuaʻiga moni.

15. Aiseā na tāua ai iā Ieova le lagolagoina e tupu o le tapuaʻiga moni?

¹⁵ Aiseā na tāua ai iā Ieova le lagolagoina e tupu o le tapuaʻiga moni? O se tasi o māfuaaga, ona o le matafaioi a tupu, o le taʻitaʻia lea o tagata o Ieova i le tapuaʻiga moni. E lē gata i lea, e mautinoa o le auai i tapuaʻiga sesē, na iʻu atu ai i le faia o isi agasala matuiā ma faiga lē tonu. (Ho. 4:​1, 2) Na tuuina atu foʻi tupu o Isaraelu ma le nuu atoa iā Ieova. O lea, ua faatusa ai e le Tusi Paia lo latou tapuaʻi atu i atua sesē i le faia o le mulilua. (Iere. 3:​8, 9) O se tasi e faia le mulilua, ua ia lē faamaoni ma ua matuā faatigā i lana paaga. I se tulaga talitutusa, o se auauna tuuina atu a Ieova e faia sana vaega i tapuaʻiga sesē, ua ia lē faamaoni ma matuā faatigā iā te ia.e—Teu. 4:​23, 24.

16. I le silafaga a Ieova, e faapefea ona iloa le eseesega o le tagata amiotonu ma le tagata amioleaga?

¹⁶ O ā lesona ua tatou aʻoaʻoina? Ia tatou matuā maumauaʻi e ʻalofia tapuaʻiga sesē. Ae e tatau ona tatou matuā lagolagoina le tapuaʻiga moni ma pisi pea i le auaunaga iā Ieova. Na faamanino mai e le perofeta o Malaki le eseesega o le tagata amiolelei ma le tagata amioleaga i le silafaga a Ieova. Ua ia faapea mai: “O le a outou toe iloa ai le eseesega o le tagata amiotonu ma le tagata amioleaga, o le eseesega foʻi o lē o loo auauna i le Atua ma lē e lē o auauna iā te ia.” (Mala. 3:18) O lea, aua lava neʻi o tatou faatagaina so o se mea, e oo lava i o tatou vaivaiga ma mea sesē, e faavaivaia ai i tatou ma lē toe auauna ai iā Ieova. O se agasala matuiā pe a tatou lē toe auauna iā Ieova.

17. E ono faapefea i le filifilia o se paaga faaipoipo ona aafia ai la tatou tapuaʻiga iā Ieova?

¹⁷ Pe afai e te nofofua ma o loo e mafaufau e faaipoipo, e mafai ona fesoasoani upu a Malaki iā te oe i le filifilia o se paaga talafeagai. Atonu e iai ni uiga lelei o se tasi, ae afai e lē auauna o ia i le Atua moni, pe faamata e silasila Ieova iā te ia o sē e amiotonu? (2 Kori. 6:14) Pe a avea o ia ma au paaga faaipoipo, po o le a ia fesoasoani atu i lou itu faaleagaga? Ia mātau, atonu na iai ni uiga lelei o avā faapaupau a le tupu o Solomona. Peitaʻi, e latou te leʻi tapuaʻi iā Ieova, ma na faasolosolo ona latou faaliliuese le loto o Solomona e tapuaʻi atu i atua sesē.—1 Tu. 11:​1, 4.

18. O le ā e tatau ona aʻoaʻoina ai e mātua a latou fanau?

¹⁸ Mātua, e mafai ona outou faaaogā faaaʻoaʻoga a tupu o loo taʻua i le Tusi Paia, e totō ai i loto o a outou fanau le faanaunauga e auauna iā Ieova. Ia fesoasoani iā i latou e malamalama i le silafaga a Ieova, e iloa le lelei po o le leaga o se tupu i lona lagolagoina o le tapuaʻiga moni. Ia atagia atu i a outou upu ma gaoioiga, o mea e sili ona tāua i le olaga o mea faaleagaga, e pei o le suʻesuʻeina o le Tusi Paia, auai i sauniga, ma faia se sao i le galuega talaʻi. (Mata. 6:33) Pe a lē faia faapea, e ono manatu ai le fanau e tatau ona avea i latou ma Molimau a Ieova, ona o le tapuaʻiga lenā a le aiga. O le iʻuga, atonu o le a latou lē toe faamuamua ai le tapuaʻiga iā Ieova, pe e lē toe auauna foʻi iā te ia.

19. O le ā le avanoa mo se tasi ua lē toe auauna iā Ieova? (Tagaʻi foʻi i le pusa “E Mafai Ona E Toe Foʻi iā Ieova!”)

¹⁹ Pe afai e lē toe auauna se tasi iā Ieova, po o lona uiga e lē mafai ona toe avea o ia ma Ana uō? E leai, auā e mafai ona ia faaalia le salamō ma toe auauna iā te ia. Ina ia faia faapea, e lē tatau ona ia faamaualuga, ae ia talia le fesoasoani mai i toeaina o le faapotopotoga. (Iako. 5:14) E lē mafaatusalia aogā pe a ia toe maua le finagalo malie o Ieova.

20. O le ā le silasila a Ieova iā i tatou pe a tatou faaaʻoaʻo i tupu faamaoni?

²⁰ O ā lesona ua tatou aʻoaʻoina mai i tupu o Isaraelu? E mafai ona tatou faaaʻoaʻo i tupu faamaoni, e ala i le faatumauina o se loto e atoatoa e tapuaʻi ai iā Ieova. Ia tatou aʻoaʻoina ni lesona mai i a tatou mea sesē, faaalia le salamō, ma faia suiga e manaʻomia. Ia tatou manatua foʻi le tāua o le lagolagoina o le tapuaʻiga i le Atua moni e toʻatasi. Pe a e faamaoni pea iā Ieova, o le a ia silasila iā te oe o sē e faia le mea e tonu.