E Lē Mafai Ona Auauna se Tasi i ni Matai se Toʻalua

1-3. (a) O ā faafitauli tautupe o loo fesagaʻi ma le toʻatele i aso nei, ma ua faapefea ona foʻia e nisi lenei faafitauli? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.) (e) O ā popolega ua tulaʻi mai ai e tusa ai o le tausia aʻe o fanau?

UA TAʻUA e Malina:a “E mānava mai lava laʻu tane o Iakopo i aso uma ua matuā lēlavā, ae a faasoa lona totogi i mea e matou te manaʻomia moni, e lē telē se tupe faasili e totoe mai ai. Sa ou manaʻo e faamāmā lana avega, ma ia maua e la ma tama tama o Simi, nisi o mea mananaia na maua e tamaiti o lana aʻoga.” Sa manaʻo foʻi Malina e teu se tupe mo lo latou aiga ma fesoasoani i ona tauaiga. O le toʻatele o ana uō na siitia atu i isi atunuu ina ia maua le tele o tupe. Peitaʻi, ina ua mafaufau i le tuua o lona aiga, sa ia lē mautinoa po o le ā le mea e tatau ona fai. Aiseā?

² Sa popole tele Malina po o le ā se mea e tupu pe a ia tuua si ona aiga pele. Sa mautū le faasologa faaleagaga a lona aiga. Peitaʻi, sa manatu o ia e iai isi sa mafai ona tuua o latou aiga mo sina taimi, ma e foliga mai sa faaauau lava ona auauna o latou aiga iā Ieova. I le taimi e tasi, sa ia taumānatu po o le a faapefea ona ia tausia aʻe Simi mai se mea mamao. Po o le a ia taulau e tausia aʻe lana tama i “aʻoaʻiga ma apoapoaʻiga a Ieova,” e ala mai i le Initaneti?​—Efe. 6:4.

³ Sa saʻilia e Malina ni fautuaga. E ui lava na faapea atu lana tane e na te lē taofia o ia, peitaʻi e leʻi manaʻo lana tane e alu. Sa fautua i ai toeaina ma nisi i le faapotopotoga e aua le alu, peitaʻi sa uunaʻia o ia e nisi tuafāfine e malaga atu i atunuu i fafo. Na latou faapea atu: “Alu pe afai e te alofa i lou aiga. E mafai lava ona e auauna iā Ieova.” E ui lava sa lē mautonu Malina, ae sa ia tuua lava si ana tane o Iakopo ma si ana tama o Simi, ma malaga atu i atunuu mamao e faigaluega ai. Sa ia folafola atu e faapea: “Ou te toe vave sau.”

TIUTE TAUAVE I LE AIGA MA MATAUPU SILISILI O LE TUSI PAIA

4. (a) Aiseā ua siitia ai le toʻatele i isi atunuu? (e) O ai e masani ona tausia fanau a mātua ua siitia atu i isi atunuu?

⁴ E lē finagalo Ieova e matelāina ana auauna. (Sala. 37:25; Faata. 30:8) O se tasi o auala ua autausagā o faia e tagata ina ia foʻia ai le tulaga matitiva, o le siitia atu lea i isi atunuu. Ina ia aua neʻi matelāina, sa auina atu e Iakopo ona atalii i Aikupito ina ia faatau mai ni meaʻai.b (Kene. 42:1, 2) I aso nei, e toʻatele ē ua tuua o latou aiga ae ō atu i isi atunuu, e lē faapea ona ua matelāina. Peitaʻi, atonu ona ua tele ni a latou aitalafu. O isi atonu o le naunau ia siitia le tulaga o o latou aiga. O le toʻatele o nisi e nonofo i atunuu e lē lelei le tamaoaiga, ua iʻu ai ina tuua o latou aiga ae siitia atu i isi vaipanoa, po o isi atunuu e faigofie ona maua ai tupe. E masani ona tuu a latou fanau iti e tausi e isi, e pei o a latou paaga, se isi o le fanau matutua, o latou mātua, tauaiga po o uō. E ui lava e faanoanoa ona o le tuua o a latou paaga ma fanau, ae o le toʻatele lava o ē ua malaga atu i isi atunuu, e manatu e leai se isi mea e latou te mafaia.

5, 6. (a) O le ā na aʻoaʻo e Iesu e faatatau i le fiafia ma le saogalemu? (e) O ā meafaitino na aʻoaʻo e Iesu ona soo ia tatalo ai? (i) O le ā le auala e faamanuia ai e Ieova i tatou?

⁵ I aso o Iesu, e toʻatele foʻi tagata sa matitiva. Atonu sa latou mafaufau ana faapea e tele ni a latou tupe, e fiafia ma saogalemu o latou olaga. (Mare. 14:7) Peitaʻi, e leʻi finagalo Iesu e tuu atu lo latou faatuatuaga i mea e lē tumau. Nai lo o lea, ia latou faatuatuaina Ieova, o ia o le Puna o ʻoa tumau. I le lauga a Iesu i le Mauga, na ia taʻua ai e faapea, o le fiafia ma le saogalemu moni, e lē faalagolago i ni mea ua tatou maua po o ni a tatou lava taumafaiga, ae e faalagolago i la tatou faauōga ma lo tatou Tamā o Ieova.

⁶ I le tatalo faaaʻoaʻo a Iesu, e na te leʻi aʻoaʻoina ai i tatou ia tatalo mo se olaga e tele ni tupe ma meafaitino. Nai lo o lea, sa ia aʻoaʻoina i tatou ia tatalo mo a “tatou meaʻai mo le asō.” Sa taʻu saʻo atu e Iesu i lana ʻaufaalogologo e faapea: ʻAua tou te toe faaputuina mo outou ʻoa o le lalolagi. A ia outou faaputu ʻoa i le lagi.’ (Mata. 6:9, 11, 19, 20) E tatou te matuā maufaatuatuaina Ieova o le a ia faamanuia i tatou e pei ona ia folafola mai. O le faamanuia a Ieova, e lē gata o le mauaina o lona finagalo malie, ae e aofia ai se faamautinoaga e faapea, o le a ia saunia mai mea uma e tatou te manaʻomia moni lava. O lea la, e pau le auala e tatou te maua ai le fiafia ma le saogalemu moni, o le maufaatuatuaina lea o lo tatou Tamā alofa o Ieova, nai lo o tupe.​—Faitau le Mataio 6:24, 25, 31-34.

7. (a) O ai ua tofia i ai e Ieova le tiute tauave o le tausia aʻe o fanau? (e) Aiseā e tatau ai i mātua uma e toʻalua, ona fesoasoani le tasi i le isi i le tausia aʻe o le la fanau?

⁷ O le faia o le finagalo o le Atua e aofia ai le faia o o tatou tiute tauave i le aiga, i le auala e finagalo ai Ieova. O se faaaʻoaʻoga, i le Tulafono a Mose, na poloaʻia ai mātua ia aʻoaʻo a latou fanau ina ia auauna iā Ieova. O le mea lenā e tatau foʻi ona faia e Kerisiano e mananaʻo e faafiafia Ieova. (Faitau le Teuteronome 6:6, 7.) Ua tofia mai e le Atua lenei tiute tauave i mātua uma e toʻalua, ae e lē i mātua o mātua po o so o se isi lava. Na faapea mai le tupu o Solomona: “Loʻu atalii e, ia e faalogo i le aʻoaʻiga a lou tamā, ma aua e te tuulafoaʻiina le tulafono a lou tinā.” (Faata. 1:8) E finagalo Ieova i aiga ia nonofo faatasi ina ia mafai e mātua uma e toʻalua, ona aʻoaʻo ma taʻitaʻia le la fanau. (Faata. 31:10, 27, 28) Pe a faalogo fanau e talanoa o latou mātua e faatatau iā Ieova i aso uma, ma mātauina le auala e la te auauna ai iā Ieova i aso uma, o le a iʻu foʻi ina latou faaaʻoaʻo iā i laʻua.

IʻUGA E LEʻI FAATALITALIA

8, 9. (a) O ā suiga e masani ona aliaʻe mai ona o le nonofo valavala o se matua ma lona aiga? (e) O ā aafiaga e oo i se aiga ona o le nonofo valavala o mātua ma fanau?

⁸ O le toʻatele o i latou e mafaufau e tuua o latou aiga ae ō e faigaluega i isi atunuu, ua latou iloa e iai ni faafitauli o le a tulaʻi mai ai. Peitaʻi, e lē mafai ona latou iloa po o ā aafiaga o le a oo ai i o latou aiga. (Faata. 22:3)c Ina ua tuua e Malina lona aiga, sa faaauau ona iā te ia faalogona tigā, ona o le mamao o le mea o loo nofo ese ai mai i lona aiga. Sa faapena foʻi i lana tane ma le la tama. Sa faaauau ona fesili atu Simi i lona tinā: “Aiseā ua e alu atu ai ae tuu aʻu?” Sa fuafua Malina e alu mo na o ni nai masina, ae ina ua faagasolo tausaga, sa amata ona popole i suiga ua ia mātauina ua tulaʻi mai i lona aiga. Ua lē toe fia talanoa umi atu Simi ma ua lē toe māfana atu iā te ia. Ua ia faapea mai ma le faanoanoa: “Ua amata ona mou atu le alofa o laʻu tama mo aʻu.”

⁹ Pe afai e lē nonofo faatasi mātua ma fanau o se aiga, o le a tulaʻi mai faafitauli tau faalogona ma tau amio.d Pe afai e lāiti le fanau ma e umi ona nonofo valavala ma mātua, o le a faateteleina la faafitauli. Na faamatala atu e Malina iā Simi, sa ia faia faataulaga mo lona lelei. Ae iā Simi, sa pei na lafoaʻia o ia e lona tinā. I le taimi muamua, sa ita tele Simi ona o le lē iai o lona tinā. Ae ina ua toe foʻi mai lona tinā, sa ita foʻi. I le pei o le toʻatele o fanau ua nonofo valavala ma o latou mātua, sa manatu Simi e lē tatau ona toe alofa ma usitaʻi i lona tinā.​—Faitau le Faataoto 29:15.

10. (a) O le ā e tupu i le fanau pe afai e na o le avatu i ai e mātua o meaalofa, ae leai se taimi e faaalu faatasi ma i latou? (e) O le ā le mea e lē mafai ona fai e se aiga pe afai e mamao le mea o loo iai se tasi o mātua?

¹⁰ E ui lava sa taumafai Malina e fai mea lelei mo lona aiga, e pei o le lafo atu o tupe ma meaalofa, peitaʻi, sa ia iloa o lana filifiliga e tuua lona aiga, na iʻu ai ina lē toe māfana atu lana tama iā te ia. Ua ia aʻoaʻoina ai foʻi lana tama e faamuamua meafaitino, nai lo o mea faaleagaga ma le latou aiga. (Faata. 22:6) Na faapea atu Simi i lona tinā: “Aua e te toe sau. Tau a o le lafo mai o ni meaalofa.” O i inā na iloa ai e Malina, e lē mafai ona ia tausia aʻe lana tama e ala mai i tusi, telefoni po o le Initaneti. Ua faapea mai Malina: “E lē mafai ona e fusi pe kisi faamanuia atu le pō i lau tama i luga o le Initaneti.”

11. (a) E faapefea i le nonofo valavala o se ulugalii ona o galuega, ona aafia ai le la faaipoipoga? (e) Na faapefea ona iloa e Malina ua tatau ona toe foʻi e faatasi ma lona aiga?

¹¹ Sa aafia foʻi le faiā a Malina ma Ieova. Ua na o le tasi le aso o le vaiaso pe leai foʻi e auai ai i sauniga ma le talaʻiga. Sa aafia foʻi le la faiā ma lana tane. Sa tauivi o ia e tetee atu i lona pule, o lē na manaʻo e la te faia feusuaʻiga. E lē gata i lea, ona ua lē mafai ona la fetalanoaaʻi ma lana tane e faatatau i o la faafitauli, ua la talanoa atu ai i isi e faatatau i o la faalogona, ma na toetoe lava la oo atu ai i le faia o le mulilua. Sa iloa e Malina, e ui lava e la te leʻi faia ma lana tane le mulilua, ae o lo la nonofo valavala ua la lē usitaʻia ai le taʻiala a le Tusi Paia, ia faamalie o la manaʻoga taufaalogona ma tau feusuaʻiga. Ua leai se taimi paganoa mo i laʻua lava, e faaali atu ai faalogona alofa o le tasi i le isi. (Pese 1:2; 1 Kori. 7:3, 5) Ua lē mafai foʻi ona latou tapuaʻi faatasi atu ma le la tama iā Ieova. Ua faapea mai Malina: “Ina ua ou aʻoaʻoina mai i se tauaofiaga le tāua tele o le faia e lē aunoa o le tapuaʻiga a le aiga, ina ia faasaoina ai i tatou mai le aso tele o Ieova, na ou iloa ai, ua tatau ona ou toe foʻi i loʻu aiga. Ua tatau ona toe atiaʻe laʻu faiā ma Ieova, faapea la matou mafutaga ma loʻu aiga.”

FAUTUAGA LELEI MA FAUTUAGA LĒ LELEI

12. O le ā le fautuaga mai le Tusi Paia e mafai ona taʻu atu, i ē o loo nonofo valavala ma o latou aiga?

¹² Ina ua filifili Malina e toe foʻi i lona aiga, o nisi sa avatu iā te ia ni fautuaga lelei, ae o isi na avatu ni fautuaga lē lelei. Sa faamālō atu i ai toeaina o le faapotopotoga i le atunuu sa iai, i lona faatuatua ma le lototele. Peitaʻi, sa taumafai isi e uunaʻia o ia e nofo pea. Na latou faapea atu: “E te toe foʻi mai a i inei. E faapefea ona maua ni tupe i le la atunuu e tausi ai lou aiga?” E lē tatau i Kerisiano ona faia ni faamatalaga faalotovaivai faapena. Nai lo o lea, e tatau ona fautua ʻi fafine talavou ia alolofa i a latou tane ma a latou fanau, ma ia faia galuega lelei i le fale.’ O lona uiga ia tausia lelei o latou lava aiga. E tāua ona faia faapea “ina neʻi taʻuleagaina le afioga a le Atua.”​—Faitau le Tito 2:3-5.

13, 14. Aiseā e manaʻomia ai le faatuatua ina ia faamuamua ai Ieova nai lo o mea e mananaʻo i ai o tatou aiga? Faamatala mai se faataʻitaʻiga.

¹³ O le toʻatele o ē ua tuua o latou aiga ina ia faigaluega i isi atunuu, na ola aʻe i atunuu e faatāua ai aganuu ma tauaiga, aemaise lava mātua. E manaʻomia ona malosi le faatuatua o se Kerisiano ina ia teena ai mea e masani ona faia e tagata, po o mea e mananaʻo ai lona aiga, ia e feteenaʻi ma le finagalo o Ieova.

¹⁴ Seʻi manatu i le faamatalaga a Karen: “Ina ua fanau laʻu tama tama o Toni, sa ma faigaluega ma laʻu tane i se isi atunuu, ma faatoʻā amata foʻi ona ou suʻesuʻeina le Tusi Paia. Sa faatalitalia e tagata uma o loʻu aiga o le a ave Toni e tausi e oʻu mātua i le atunuu o loo nonofo ai, seʻi mautū lo ma tulaga tau tamaoaiga.” Sa maumauaʻi Karen e tausi pea e ia si ana tama, ae sa faifai i ai ona tauaiga ma lana tane, e faapea e paiē. Na ia taʻua: “I lea taimi, ou te leʻi matuā malamalama po o le ā le leaga o le tausi e oʻu mātua o Toni i ni nai tausaga. Ae na ou iloa, na tuu mai e Ieova iā i maʻua o ona mātua, le tiute tauave o le tausia aʻe o la ma tama.” Ina ua toe maʻitaga Karen, sa tauanau o ia e lana tane lē talitonu e faapaʻū lana pepe. O le filifiliga lelei lea na muaʻi faia e Karen, na faamalosia ai lona faatuatua, ma o lea na mafai ai foʻi ona ia toe faia se isi filifiliga na faafiafiaina ai Ieova. O loo latou nonofo fiafia faatasi nei ma lana tane ma le la fanau e toʻalua. Pe ana faapea na tuu atu e Karen lana fanau e tausi e isi, semanū e lē oo lona aiga i lea tulaga fiafia.

15, 16. (a) Na faapefea ona tausia aʻe Vicky? (e) Aiseā na filifili ai e na te tausia e ia lava lana tama teine?

¹⁵ Ua taʻua e le tuafafine o Vicky e faapea: “Sa tausia aʻu e mātua o loʻu tinā mo ni nai tausaga, ae na nonofo faatasi oʻu mātua ma loʻu uso laʻitiiti. Ina ua toe ave aʻu e tausi e oʻu mātua, sa suia oʻu faalogona e faatatau iā i laʻua. Sa faigofie i loʻu uso laʻitiiti ona faailoa atu ona faalogona, fusi i laʻua, ma māfana la latou mafutaga. Ou te leʻi māfana i oʻu mātua, ma e oo lava foʻi ina ua ou matua, sa matuā faigatā ona faailoa atu iā i laʻua oʻu faalogona. Sa ma faamautinoa ma loʻu uso o le a ma tausia i laʻua pe a oo ina matutua. Peitaʻi, o le a ou faia faapea ona ou te manatu o loʻu tiute lea, ae o le a faia e loʻu uso ona o lona alofa iā i laʻua.

¹⁶ “O lea ua manaʻo foʻi loʻu tinā e avatu laʻu tama teine e na te tausia, e pei foʻi ona ia tuu atu aʻu e tausi e lona tinā.” Sa musu Vicky, ma na la mananaʻo ma lana tane e la te tausia le la tama ina ia alofa iā Ieova. Na ia faapea mai: “Ou te leʻi manaʻo e faaleaga le ma mafutaga ma laʻu tama i le lumanaʻi.” Ua iloa e Vicky, e pau le auala e taulau manuia ai, o le faamuamua lea o Ieova ma ana mataupu silisili, nai lo o tupe ma manaʻoga o aiga. Na fetalai Iesu: “E lē mafai ona pologa se tasi i ni matai se toʻalua.” O lona uiga, e lē mafai ona auauna se tasi i le Atua atoa ma ʻOa.​—Mata. 6:24; Eso. 23:2.

E FAAMANUIA IEOVA I A TATOU TAUMAFAIGA

17, 18. (a) O le ā le filifiliga e mafai lava ona fai e Kerisiano? (e) O ā fesili o le a talanoaina i le mataupu o loo sosoo mai?

¹⁷ Ua folafola mai e lo tatou Tamā o Ieova e na te saunia mai mea e tatou te manaʻomia moni lava, pe afai e faamuamua le Malo ma Lana amiotonu i o tatou olaga. (Mata. 6:33) O lea, e iai lava le filifiliga e mafai ona fai e Kerisiano moni. E tusa lava foʻi pe e tatou te feagai ma faafitauli e sili ona faigatā, e iai lava le auala e faafiafia ai Ieova ma mulimuli i mataupu silisili o le Tusi Paia. Ua folafola mai e Ieova e na te saunia mai ʻse auala e tatou te sao ai.’ (Faitau le 1 Korinito 10:13.) Pe a tatou usiusitaʻi iā Ieova ma tatalo mo le atamai ma lana taʻitaʻiga, ua faaalia ai o loo tatou “matuā faatalitali” ma “faalagolago atu” iā te ia. Pe a faia faapea, o le a “gaoioi” Ieova mo lo tatou lelei. (Sala. 37:5, 7) O le a ia matuā faamanuia i a tatou taumafaiga faamaoni, ina ia auauna atu tau lava o ia lo tatou Matai moni. O le a “taulau manuia” o tatou olaga pe afai e tatou te faamuamua Ieova.​—Faatusatusa i le Kenese 39:3.

¹⁸ O le ā e tatou te faia ina ia toe faaleleia ai ni faalētonu na iai ona o le nonofo valavala ma le aiga? E mafai faapefea ona tatou tausia manaʻoga faaletino o o tatou aiga, e aunoa ma le nonofo valavala ma i latou? E faapefea ona tatou fesoasoani atu ma le agalelei i isi, ina ia faia ni filifiliga atamai e tusa ai o lenei mataupu? O le a talanoaina nei fesili i le mataupu o loo sosoo mai.