“Le Auaunaga Paia Faatasi ma Lou Tomai Faalemafaufau”
“Ia outou tuuina atu o outou tino i le Atua, o le taulaga ola, ma le paia, ma le mālie, o le auaunaga paia faatasi ma lou tomai faalemafaufau.”—ROMA 12:1, NW.
1, 2. Ua faapefea i le aʻoaʻo e faatatau mataupu silisili o le Tusi Paia ona faatusa i le aʻoaʻoina o se gagana fou?
PE NA e taumafai ea i se taimi e aʻoaʻoina se gagana fou? Pe afai e moni, e lē taumatea la e te ioe o se galuega e faigata tele. A e maise ai, e sili atu ona tele mea e aafia ai nai lo le tau ina aʻoaʻoina o ni upu fou. O le faaaogaina ma le atamai o se gagana e manaomia ai foi le aʻoaʻoina o lona kalama. E tatau ona e malamalama lelei i le auala e fesootai ai le tasi upu i le isi upu ma le auala e tuufaatasia ai na upu ina ia fafau aʻe ai ni manatu atoa.
2 E tali tutusa lena ma lo tatou aʻoaʻoina o le poto o le Afioga a le Atua. E tele isi mea e aofia ai nai lo le tau ina aʻoaʻoina o ni mau na fili mai le Tusi Paia. I se isi faaupuga, e tatau foi ona tatou aʻoaʻoina le kalama a le Tusi Paia. E manaomia ona tatou malamalama i le auala e fesootai ai le tasi mau i le isi mau ma le auala ua avea ai o ni mataupu silisili e mafai ona faatatauina i le olaga i aso taitasi. Ona mafai ai lea ona tatou “atoatoa ona lelei . . . ia saunia lava ia i galuega lelei uma lava.”—2 Timoteo 3:17.
3. E tusa ai o le auaunaga i le Atua, o le ā le suiga na tupu i le 33 T.A.?
3 I le faatulagaga o le tusi o le Tulafono lea na tuuina ia Mose, sa mafai ai ona faataʻitaʻia atu le faatuatua i se tulaga tele, e ala i le matuā pipii mau atu i tulafono sa maʻoti ona faamatalaina. Peitai ane, i le 33 T.A., na soloia ai e Ieova le Tulafono, o lona uiga ua “faamauina ai i fao i le satauro” lea na fasiotia ai lona Alo. (Kolose 2:13, 14) Mulimuli ane, sa lē toe avatua ai i tagata o le Atua se lisi umi o ni taulaga e ofoina atu ma ni tulafono e mulimuli i ai. Nai lo lea, na taʻu atu ia i latou: “Ia outou tuuina atu o outou tino i le Atua, o le taulaga ola, ma le paia, ma le mālie, o le auaunaga paia faatasi ma lou tomai faalemafaufau.” (Roma 12:1, NW) Ioe, sa tatau i Kerisiano ona latou matuā galulue, ma o latou loto atoa, agaga atoa, mafaufau atoa, ma le malosi atoa i le auaunaga a le Atua. (Mareko 12:30; faatusatusa i le Salamo 110:3.) A e o le ā le uiga o le ofoina atu o le “auaunaga paia faatasi ma lou tomai faalemafaufau”?
4, 5. O le ā e aofia i le auauna atu ia Ieova ma o tatou tomai faalemafaufau?
4 O le fuaitau “tomai faalemafaufau” ua faaliliuina mai le upu Eleni lo·gi·kosʹ, lea e uiga i le “malamalama” po o le “atamai.” Ua manaomia i auauna a le Atua ona faaaogā o latou loto fuatia ifo ua aʻoaʻoina i le Tusi Paia. Nai lo le faavae o a latou faaiuga i le tele o tulafono na muai faataatitia, e tatau i Kerisiano ona iloiloina ma le faaeteete mataupu silisili faale-Tusi Paia. E manaomia ona latou malamalama i le “kalama” o le Tusi Paia, po o le auala ua fesootai ai ona mataupu silisili eseese. Ona mafai ai lea ona latou faia faaiuga paleni faatasi ai ma o latou tomai faalemafaufau.
5 Po o le uiga ea o lenei mea ua lē o toe i ai ni tulafono mo Kerisiano? E mautinoa lava e leai. Ua faasāina manino mai e Tusitusiga Kerisiano Eleni le ifo i tupua, o amioga lē mamā faaleituaiga, le fasioti tagata, le pepelo, o faiga faataulaitu, le faaaogaseseina o le toto, ma isi mau agasala. (Galuega 15:28, 29; 1 Korinito 6:9, 10; Faaaliga 21:8) Peitai, i se tulaga e sili atu nai lo mea na manaomia mai le fanauga a Isaraelu, e tatau ai ona faaaogā o tatou tomai faalemafaufau ina ia aʻoaʻoina ai ma faatatauina mataupu silisili o le Tusi Paia. I le tutusa lava ma le aʻoaʻoina o se gagana fou, e manaomia ai i lenei mea le taimi ma ni taumafaiga. E mafai faapefea ona atinaʻe o tatou tomai faalemafaufau?
Le Atinaʻe o Lou Tomai Faalemafaufau
6. O le ā e aofia ai i le suesueina o le Tusi Paia?
6 Muamua lava, e tatau ona avea i tatou ma tagata aʻoga maelega o le Tusi Paia. O le Afioga faagaeeina a le Atua e “aoga foi ia e aʻoaʻo ai, e aoai ai, e faatonu ai, e faapoto ai foi i le amiotonu.” (2 Timoteo 3:16) E lē tatau ona tatou faatalitalia pea ina ia matuā fofola mai i se fuaiupu o le Tusi Paia le tali i se faafitauli. Nai lo lea, e mafai ona tatou iloiloina ni mau o loo aumaia ai se faamalamalamaga i se tulaga po o se faafitauli patino. O le a manaomia ona tatou sailiilia maeʻaeʻa po o le ā le finagalo o le Atua i lea mataupu. (Faataoto 2:3-5) Tatou te manaomia foi le mafaufau, auā “o le tagata ua malamalama, o ia lea ua ia maua le taʻiala poto.” (Faataoto 1:5, NW) O le tagata malamalama e mafai ona ia vaevaea vala taitasi o se mataupu ona saili loa lea po o ā fesootaiga o le tasi vala i le isi. I le pei o le faiga o se paso, o le tagata malamalama na te tuufaatasia vaega ninii ina ia mafai ai ona ia vaaia le ata atoa.
7. E mafai faapefea e mātua ona latou iloiloina mataupu silisili o le Tusi Paia e faatatau i aoaiga?
7 Mo se faaaʻoaʻoga, seʻi manatu i le tulaga o le avea ma se matua. Ua faapea mai le Faataoto 13:24, o le tamā e alofa i lona atalii “ua saili le aoaiga mo ia.” Pe afai tatou te tilofaia na o lenei mau, e mafai ona faauiga sese lenei mau i se faasalaga mamafa e faia ma le lē tonu, ma faifai pea. Peitai, ua aumaia e le Kolose 3:21 se timaiga paleni e faapea: “O outou tamā, aua neʻi faaita i a outou fanau, ina neʻi faapalapala i latou.” O mātua la te faaaogaina lo la tomai faalemafaufau ma e ogatusa ma nei mataupu silisili, o le a laʻua lē faia ni aoaiga e mafai ona taʻua o le “faasauā.” O le a la tausia le la fanau i se tulaga mafana, i le loto malamalama, ma le faapelepeleina. (Efeso 6:4) O lea, i le tulaga faamātua pe i se isi lava mataupu e aafia ai mataupu silisili o le Tusi Paia, e mafai ona tatou faatupuina o tatou tomai faalemafaufau, e ala i le iloiloina uma o vala e aafia ai. I le faia faapea, e mafai ai ona tatou malamalama i le “kalama” o mataupu silisili o le Tusi Paia, po o le ā sa finagalo i ai le Atua, ma e faapefea ona faataunuuina lena mea.
8. E mafai faapefea ona tatou alo ese mai uiga loto maaa ma le taofiofi mamau pe a oo mai i tulaga o faafiafiaga?
8 O le auala lona lua e mafai ona tatou atinaʻe ai o tatou tomai faalemafaufau, o le alo ese lea mai le i ai o uiga loto maaa, ma manatu taofiofi mamau. O le i ai o se vaaiga e lē fefulifulisai e punitia ai le tuputupu aʻe o tatou tomai faalemafaufau. Seʻi manatunatu i le mataupu o faafiafiaga. Ua faapea mai le Tusi Paia: “O le lalolagi uma o loo nofo toilalo i loo leaga.” (1 Ioane 5:19) Po o le uiga ea o lenei mea e faapea, o tusi uma lava, o ata tifaga, po o polokalama o televise o loo faia mai e le lalolagi, e leaga ma e faasatani? O lena manatu ua mamafa naʻuā ma ua lē saʻo. O le mea moni, atonu e filifili nisi ina ia latou matuā lē matamata lava i televise, o tifaga, po o tusi faalelalolagi. O la latou lena faitalia, ma e lē tatau ona faitioina i latou i lena mea. A e lē tatau foi ona latou taumafai e uunaia isi ina ia i ai lea lava manatu faauliulito. Ua lomia e le Sosaiete ni mataupu o loo faatulaga mai ai mataupu silisili o le Tusi Paia e ao ona fesoasoani ia i tatou ina ia mafai ai ona tatou filifili ma le atamai i a tatou faamalosiga o le tino po o faafiafiaga. O le sopo tapulaa i nei taʻiala ma tatou apoina mafaufauga lē mamā, o faiga sauā, po o faiga faataulaitu o loo i ai i le tele o faafiafiaga a lenei lalolagi, o se matuā lē atamai lava. O le mea moni, o le faia o se filifiliga atamai i faafiafiaga e manaomia ai ona tatou faaaogaina o tatou tomai faalemafaufau ina ia faatatauina mataupu silisili o le Tusi Paia ia maua ai se loto fuatia ifo mamā i le silafaga a le Atua ma le va ma tagata.—1 Korinito 10:31-33.
9. O le ā le uiga o le “faautauta uma”?
9 O le tele o faafiafiaga i aso nei ua mautinoa le lē talafeagai mo Kerisiano.a O le mea lea, e ao ai ona tatou aʻoaʻoina o tatou loto ina ia “ ʻinoʻino i mea leaga” ina ia tatou lē pei ai o nisi i le uluai senituri o ē sa “[“lē fia faalogo i se mea lelei,” NW].” (Salamo 97:10; Efeso 4:17-19) Ina ia iloiloina na mataupu, tatou te manaomia le “iloa lelei [“poto saʻo,” NW] ma le faautauta uma.” (Filipi 1:9) O le upu Eleni lea ua faaliliuina i le “faautauta” e faaalia mai ai “malamalamaga e aogā i le iloaina o le lelei ma le leaga.” O loo faasino atu le upu i vala o faalogona o le tagata, e pei o lana vaai. Pe a oo mai i faafiafiaga po o so o se isi lava mataupu e manaomia ai se filifiliga a le tagata lava ia, e ao ona saʻo lelei la tatou vaai ina ia mafai ona tatou malamalama lelei e lē gata ia matuā fofola mai po o ā mea e lelei a o ā mea e leaga, a e ia iloa atu foi mea na e lē o matuā manino tele mai. I le taimi lava e tasi, e ao ona tatou alofia le soona faamamafaina o mataupu silisili o le Tusi Paia i ni mea e lē talafeagai, ma maumauai ina ia faia foi faapea e o tatou uso.—Filipi 4:5.
10. E mafai faapefea ona tatou malamalama i uiga o Ieova e pei ona faaalia mai i le Salamo 15?
10 O le auala lona tolu e atinaʻe ai lo tatou tomai faalemafaufau o le iloaina lea o le finagalo o Ieova ma ia matuā goto ifo lena finagalo i o tatou loto. I lana Afioga, ua faaalia mai ai e Ieova lona uiga moni ma ana tapulaa. Mo se faataʻitaʻiga, i le Salamo 15, tatou te faitau ai e faatatau i le ituaiga o tagata e valaaulia e Ieova e avea ma mālō i lona falefetafai. O sea tagata na te faia le amiotonu, e tautala faamaoni i lona loto, e faamaoni i ana folafolaga, ma na te lē sailia ona lava lelei e ala i le faaaogaina o isi. A o faitauina lenei salamo, seʻi e fesili ifo ia te oe lava, ‘Po o faamatalaina ea aʻu i nei uiga? Pe o le a valaaulia ea aʻu e Ieova e avea ma mālō i lona falefetafai?’ E faamalosia o tatou malosi o loo faagaoioia o tatou mafaufau a o amata ona tatou ogatusa ma ala o Ieova ma ona manatunatuga.—Faataoto 3:5, 6; Eperu 5:14.
11. Na faapefea i le au Faresaio ona latou “tuua . . . le faamasinoga ma le alofa i le Atua”?
11 O le vala tonu lava lenei na matuā lē taulau ai le au Faresaio. Sa iloa e le au Faresaio le faatulagaga o le Tulafono a e sa lē mafai ona latou malamalama i lona “kalama.” Sa ono mafai ona latou taʻua le anoanoai o auiliiliga o le Tulafono, a e latou te lei malamalama i le Peresona po o Lē na aumaia le Tulafono. Na taʻu atu e Iesu ia i latou: “Tou te avatu mea e sefulu aʻi le mili, ma le pekano, ma laau totō uma e ʻaina, a ua tuua e outou le faamasinoga ma le alofa i le Atua.” (Luka 11:42) Ona o o latou mafaufau ina a maaa ma loto ua fefeu, na lē faaaogā ai e le au Faresaio o latou tomai faalemafaufau. Na oo ina iloa lo latou lē tausisi i se manatu ina ua latou faitioina soo o Iesu ona o le ʻotoina o le saito ma ʻaai ai i le Sapati; a e mulimuli ane i le aso lava lena, sa matuā leai se tiga o o latou loto fuatia ifo a o latou faufau ina ia fasiotia Iesu!—Mataio 12:1, 2, 14.
12. E mafai faapefea ona tatou ogatusa atili ma Ieova o se Peresona?
12 Tatou te lē fia pei o le au Faresaio. E ao i lo tatou poto i le Afioga a le Atua ona fesoasoani ia i tatou ina ia atili ai ona tatou ogatusa ma Ieova o se Peresona. E mafai faapefea ona tatou faia o lenei mea? Pe a uma ona faitau e nisi se vaega o le Tusi Paia po o ni lomiga faale-Tusi Paia, ua maua e i latou e ala i le mafaufau atili i fesili e pei o nei, ‘O le ā ua aʻoaʻo mai e lenei faamatalaga ia te au e uiga ia Ieova ma ona uiga? E mafai faapefea ona ou faaalia uiga o Ieova i aʻu feutagaiga ma isi?’ O le manatunatu loloto i na fesili e atiina aʻe ai lo tatou tomai faalemafaufau ma mafai ai ona avea i tatou ma “faaaʻoaʻo . . . i le Atua.”—Efeso 5:1.
O Auauna a le Atua ma Keriso, e Lē ni Auauna a Tagata
13. Sa faapefea ona gaoioi le au Faresaio e pei o ni pule e filifilia le lelei ma le leaga?
13 E ao i toeaina ona faataga i latou o loo i le latou vaavaaiga ina ia faaaogā o latou tomai faalemafaufau. O tagata o le faapotopotoga e lē ni auauna a tagata. Na tusi mai Paulo: “Afai ana ou faafiafia pea i tagata, po ua le fai aʻu ma auauna a Keriso.” (Kalatia 1:10; Kolose 3:23, 24) I se faaeseesega, na mananao le au Faresaio ina ia talitonu tagata e faapea e sili atu ona tāua le mauaina o le faamaoniga a tagata nai lo le faamaoniga a le Atua. (Mataio 23:2-7; Ioane 12:42, 43) Na tofia e le au Faresaio i latou lava ina ia avea ma pule e filifilia le lelei ma le leaga, o ē na faavaeina a latou lava tulafono ma latou faamasino atu ai i isi i le po o le ā se lelei ua mafai e isi ona ausia. O i latou na mulimuli i le au Faresaio na latou vaivai i le faaaogaina o o latou loto fuatia ifo ua aʻoaʻoina e le Tusi Paia, ma o le iuga ua avea ai ma auauna i tagata.
14, 15. (a) E mafai faapefea e toeaina ona faaalia o i latou o se aufaigaluega faatasi ma le lafu mamoe? (e) E ao faapefea ona taulimaina e toeaina mataupu e aafia ai le loto fuatia ifo?
14 E iloa e toeaina Kerisiano i aso nei, e lē o i latou tonu e tala atu i ai le lafu mamoe. E tatau i Kerisiano taitoatasi ona tauave lana lava avega. (Roma 14:4; 2 Korinito 1:24; Kalatia 6:5) O le mea lena e tatau ona i ai. O le mea moni, pe ana fai e avea sui o le lafu mamoe o ni auauna i tagata, i le tau ina usiusitai atu i ai ona o la e faatonutonu mai, o le ā la o le a latou faia pe a leai na tagata? Sa i ai se mafuaaga na olioli ai Paulo i uso i Filipi: “Faapei ona outou anaana mai e le aunoa, ia outou galueaiina pea lo outou faaolataga i le mataʻu ma le gatete, e le gata ina o tatou nonofo ma outou, a e atili ai pe a ou le i ai.” O i latou moni lava o ni auauna a Keriso, a e lē o ni auauna a Paulo.—Filipi 2:12.
15 O le mea lea, i mataupu tau i le loto fuatia ifo, e lē faia ai e le au toeaina ni faaiuga mo i latou o loo latou tausia. Latou te faamatala atu i ai mataupu silisili o le Tusi Paia ua aafia i se mataupu, ona tuu atu lea i ē o loo aafia ina ia faaaogā o latou lava tomai faalemafaufau e faia ai se faaiuga. O se tiute tauave mamafa tele lenei, a e o se tiute tauave e tatau ona tauaveina e le tagata lava ia.
16. O le ā le faiga sa faaaogā i Isaraelu mo le taulimaina o faafitauli?
16 Seʻi manatunatu i le taimi na faaaogā ai e Ieova faamasino latou te taʻitaʻia Isaraelu. Ua taʻu mai e le Tusi Paia ia i tatou e faapea: “O ia ona aso sa leai se tupu ia Isaraelu, ua taitasi ma fai le mea e tusa i lona lava manatu.” (Faamasino 21:25) Peitai na saunia e Ieova se auala ina ia maua ai e ona tagata se taʻitaʻiga. Sa tofu le aai ma tane matutua o ē na mafai ona saunia atu se fesoasoani aogā mo fesili ma faafitauli. Sa galulue foi ositaulaga sa Levī e avea ma uunaiga mo le lelei e ala i lo latou aʻoaʻoina o tagata i tulafono a le Atua. Pe a mapuna aʻe mataupu e sili ona faigata, sa mafai e le ositaulaga sili ona fesootai atu i le Atua e ala i le Urima ma le Tumema. Ua faapea mai le faamatalaga a le Insight on the Scriptures: “O se tasi na ia faaaogaina nei sauniuniga, o lē na maua le poto i le tulafono a le Atua ma faatatauina, sa ia te ia se taʻitaʻiga saʻo mo lona loto fuatia ifo. O lona faia o ‘mea ua lelei i lana lava vaai’ i lena mataupu o le a lē iu leaga. Na faataga e Ieova tagata ina ia latou faaalia se uiga naunau pe lē naunau foi.”—Tusi 2, itulau 162-163.b
17. E mafai faapefea e toeaina ona faaalia o loo faia a latou fautuaga e ogatusa ma tapulaa a le Atua nai lo ni a latou lava tapulaa?
17 I le pei o faamasino ma faitaulaga a Isaraelu, ua saunia ai e toeaina o le faapotopotoga fesoasoani aogā mo faafitauli ma avatu fautuaga tāua. I nisi taimi, e oo foi ina latou ‘faatonu atu, aoai atu, apoapoai atu, ma le onosai uma atoa ma le aʻoaʻo atu.’ (2 Timoteo 4:2) Latou te faia faapea e tusa ai o tapulaa a le Atua, a e lē o ni a latou lava tapulaa. Maeu se aogā o lenei mea pe a faataatia e toeaina se faaaʻoaʻoga ma taumafai ina ia latou pāʻia loto!
18. Aisea ua aogā faapitoa ai lava mo toeaina ona ia latou pāʻia loto?
18 O le loto o le “afi” lea e uunaia a tatou gaoioiga faa-Kerisiano. O le mea lea ua faapea mai ai le Tusi Paia: “O i inā e puna mai ai le ola.” (Faataoto 4:23, NW) O toeaina o ē latou te faagaeetia loto, o le a latou iloaina ua faapea ona uunaia ai i latou i le faapotopotoga ina ia faia mea uma latou te mafaia i le auaunaga a le Atua. O le a tausolomua lava i latou i a latou galuega, e lē manaomia pea ona tau uunaia mai e isi. E lē manaomia e Ieova se usiusitai e fai faamalosi. E sailia e ia le usiusitai e sau mai le loto ua faatumulia i le alofa. E mafai e le au toeaina ona faalaeiauina lena auaunaga na uunaia mai le loto, e ala i lo latou fesoasoani atu ia i latou i le lafu mamoe ina ia atinaʻe lo latou tomai faalemafaufau.
Atiina aʻe “le Finagalo o Keriso”
19, 20. Aisea ua tāua ai mo i tatou ona atiina aʻe le finagalo o Keriso?
19 E pei ona matauina, e lē lava le tau ina iloa o tulafono a le Atua. Na alaga mai le faisalamo: “Ia e aʻoaʻo mai ia te au, ona ou anaana lea i lau tulafono, ma ou tausia ma loʻu loto atoa.” (Salamo 119:34) Ua faaalia e Ieova i lana Afioga “le finagalo o Keriso.” (1 Korinito 2:16) Ona o Iesu o ia lē na auauna ia Ieova ma lona tomai faalemafaufau, ua ia faataatia ai mo i tatou se faaaʻoaʻoga e lelei atoatoa. Sa malamalama o ia i tulafono ma mataupu silisili a le Atua, ma na ia faatatauina foi ma le lē masese. O le suesueina o lana faaaʻoaʻoga, o le a tatou “iloa lelei . . . le uiga o le lautele, ma le umi, ma le loloto, ma le maualuga, ia iloa foi le alofa o Keriso ua silisili ese e le mailoa.” (Efeso 3:17-19) Ioe, o mea ua tatou aʻoaʻoina mai le Tusi Paia e uiga ia Iesu e sili atu nai lo le tau ina maua o le poto; ua tatou maua ai se ata manino o le ituaiga o peresona e i ai Ieova.—Ioane 14:9, 10.
20 O lea, a o tatou suesueina le Afioga a le Atua, e mafai ona tatou iloa ai le finagalo o Ieova i mataupu ma tatou faia ai faaiuga e paleni. O le a manaomia i lenei mea ni taumafaiga. E ao ona avea i tatou o ni tagata aʻoga maelega o le Afioga a le Atua, i le avea o i tatou o ni ē e gauai atu i uiga ma tapulaa a Ieova. E peiseai o loo tatou aʻoaʻoina se kalama fou. A e o i latou o loo faia faapea o le a latou usitaia le timaiga a Paulo ina ia “tuuina atu o [latou] tino i le Atua, o le taulaga ola, ma le paia, ma le mālie, o le auaunaga paia faatasi ma [lo latou] tomai faalemafaufau.”—Roma 12:1, NW.
[Faaopoopoga i lalo]
a E aafia ai i lenei mea, faafiafiaga e faia ai faiga faatemoni, o amioga lē mamā faaleituaiga, po o faiga sauā, faapea foi mea ua taʻua o faafiafiaga mo le aiga, lea e uunaia ai mafaufauga tuufau po o tuusaoloto naʻuā, e lē ioeina e Kerisiano.
b Ua lolomia e le Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
O le ā na E Aʻoaʻoina?
◻ O le ā le suiga e faatatau i le auaunaga i le Atua na tupu i le 33 T.A.?
◻ E mafai faapefea ona tatou atiina aʻe o tatou tomai faalemafaufau?
◻ E mafai faapefea e le au toeaina ona fesoasoani ia i latou o i le lafu mamoe ina ia avea ma auauna a le Atua ma Keriso?
◻ Aisea e ao ai ona tatou atiina aʻe “le finagalo o Keriso”?
[Ata i le itulau 23]
E fesoasoani toeaina i isi ina ia faaaogā o latou tomai faalemafaufau