Lomiga Faale-Tusi Paia I LE INITANETI
Lomiga Faale-Tusi Paia
I LE INITANETI
Faa-Samoa
ā
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • ʻ
  • TUSI PAIA
  • LOMIGA
  • SAUNIGA
  • bsi07 itu. 29-31
  • Tusi o le Tusi Paia Numera 38—Sakaria

Leai se vitiō o maua i lenei vaega.

Faamalie atu na iai se faalētonu i le kopiina o le vitiō.

  • Tusi o le Tusi Paia Numera 38—Sakaria
  • “O Tusitusiga Paia Uma”—E Moni Aʻiaʻi ma Aogā, Tusi 15
  • Tamaʻi Ulutala
  • LE POGAI E AOGĀ AI
“O Tusitusiga Paia Uma”—E Moni Aʻiaʻi ma Aogā, Tusi 15
bsi07 itu. 29-31

Tusi o le Tusi Paia Numera 38—Sakaria

Lē na Tusia: Sakaria

Nofoaga na Tusia Ai: Ierusalema

Māeʻa Ona Tusia: 518 T.L.M.

Vaitaimi o Aofia Ai: 520-518 T.L.M.

SA MATUĀ tuu lava le galuega! O le tulaga lenā sa iai le galuega o le fausiaina o le malumalu o Ieova i Ierusalema, i le taimi na amata ona vavalo ai Sakaria. Ae peitaʻi, na fausia e Solomona le uluaʻi malumalu i le 7 1/2 tausaga (1 Tu. 6:37, 38), ae o lea ua 17 tausaga talu ona toe foʻi ane i Ierusalema tagata Iutaia, ae o lea lava e leʻi taitai uma le galuega. Na mulimuli ane faamuta atoatoa le galuega ina ua faasā e Aretaseta (o Bardiya po o Gaumata). E ui i le faasaāga aloaʻia sa fai, ae sa toe faaauau lava le galuega. Sa faaaogā e Ieova ia Hakai ma Sakaria e faagaeeina tagata e toe amata le galuega ma ia tumau ai seʻia māeʻa.—Esera 4:23, 24; 5:1, 2.

2 Na foliga mai e matuā telē lava le galuega sa taatia mai i o latou uma. (Saka. 4:6, 7) Sa toʻaitiiti lo latou aofaʻi, e toʻatele ē na tetee ane, ma e ui sa iā i latou se perenise e tupuga mai iā Tavita, o Serupapelu, ae na leai so latou tupu ma na pulea e malo o nuu ese. Pagā le faigofie ona malolo atu i le uiga o le faavaivai ma manatu faapito, ae meanē o le mea sa manaʻomia moni o le faatuatua malosi ma gaoioiga tiotio! Na faaaogā Sakaria e faauaʻi atu i latou i fuafuaga a le Atua sa iai i le taimi lenā ma fuafuaga matagofie i le lumanaʻi, lea e faamalosia ai i latou mo le galuega e fia faia. (8:9, 13) Sa lē tatau ona latou faapei o o latou augātamā e leai se lototalisapaia.—1:5, 6.

3 O ai Sakaria? E pe ā ma le 30 tagata eseese o loo taʻua i le Tusi Paia e igoa iā Sakaria. Peitaʻi, o le tusitala o le tusi o loo taʻua ai lenei igoa ua mātaulia o “Sakaria le perofeta le atalii o Parakaio, o le atalii ia o Ito.” (Saka. 1:1; Esera 5:1; Nee. 12:12, 16) O le uiga o lona igoa (faa-Eperu, Zekhar·yahʹ) “Ua Manatua e Ieova.” Ua matuā manino ona faaalia i le tusi o Sakaria e faapea, e manatua e “Ieova o ʻau” Ona tagata, ma feutagaʻi lelei ma i latou ona o Lona suafa. (Saka. 1:3) O taimi ia o loo taʻua i le tusi e aofia ai pe ā o le lua tausaga. O le “valugā masina, o le lua o tausaga o Tariu” (Oketopa/Novema 520 T.L.M.) na toe faaauau ai le fausiaina o le malumalu ma amata ai ona vavalo Sakaria. (1:1) O loo faasino atu foʻi le tusi ‘i le aso fā, i le iva o masina, o Kiselu,’ i “le tausaga e fā o Tariu le tupu” (pe tusa o Tesema 1, 518 T.L.M.). (7:1) O lea la, e lē taumatea o le valoaga a Sakaria sa faasilasilaina ma faamauina a o faagasolo tausaga o le 520-518 T.L.M.—Esera 4:24.

4 O le a maua e tagata aʻoga o le tusi o Sakaria le anoano o faamaoniga i lona moni aʻiaʻi. Seʻi manatu i le mea na tupu iā Turo. E 13 tausaga na vagaia ai e le tupu o Papelonia o Nepukanesa Turo ona faatoʻā faaumatia lea. E leʻi faapea o le iʻuga atoatoa lenā o Turo. Na valoia e Sakaria, i le tele o tausaga mulimuli ane, le faaumatiaga atoatoa o Turo. Sa faatoʻilalo e Alesana le Sili le motu o Turo i le taimi o lana galuega taʻutaʻua o le faia o se ala tanu i le motu; na ia susunuina ai ma le lē alofa le aai, lea e faataunuu ai le valoaga a Sakaria na fai i senituri e lua muamua atu.a—Saka. 9:2-4.

5 Peitaʻi, o le faamaoniga aʻiaʻi o le iai o le agaga o le Atua i le tusia o le tusi, o loo maua i le faataunuuina o ona valoaga e faatatau i le Mesia, o Keriso Iesu, e pei ona vaaia i le faatusatusaina o le Sakaria 9:9 i le Mataio 21:4, 5 ma le Ioane 12:14-16; Sakaria 12:10 i le Ioane 19:34-37; atoa ma le Sakaria 13:7 i le Mataio 26:31 ma le Mareko 14:27. Ia mātau foʻi mea e talitutusa ai le Sakaria 8:16 ma le Efeso 4:25; Sakaria 3:2 ma Iuta 9; ma le Sakaria 14:5 ma Iuta 14. E ofoofogia le autasi o loo maua i le Afioga a le Atua!

6 Fai mai nisi o le ʻaufaitio i le Tusi Paia e faapea, o le suiga i le auala sa tusia ai le mataupu e 9 ma faasolo mai ai, e faaalia ai o lenā vaega e leʻi tusia e Sakaria. Ae peitaʻi, afai e mafai ona sui le mataupu e talanoaina, e mafai foʻi la ona suia le auala e tusia ai. O uluaʻi mataupu e valu e fitoitonu ma mataupu sa sili atu ona tāua i le taimi lenā i tagata i aso o Sakaria, ae i mataupu e 9 e oo i le 14 o loo taulaʻi mamao atu le vaai a le perofeta i le lumanaʻi. Na fesiligia e nisi le pogai ua sii mai ai e Mataio upu a Sakaria ae taʻua o Ieremia na tusia. (Mata. 27:9; Saka. 11:12) E foliga mai sa iai taimi na manatu ai iā Ieremia o le uluaʻi perofeta o Perofeta na Mulimuli Mai (na i lo Isaia, e pei ona iai i a tatou Tusi Paia o loo iai nei); o lea la, i le faasino atu iā Sakaria o “Ieremia,” atonu sa mulimuli Mataio i le faiga masani faa-Iutaia o le faaaofia o se vaega atoa o le Tusi Paia i lalo o le igoa o le uluaʻi tusi o lenā vaega. Sa faaaogā e Iesu lava ia le taʻu “salamo” e faaaofia ai tusi na taʻua o Tusitusiga.—Luka 24:44.b

7 E oo atu i le mataupu e 6, fuaiupu e 8, o loo iai i le tusi se faasologa o vaaiga e valu, e talitutusa i vaaiga a Tanielu ma Esekielu, lea e tele ina fesootaʻi atu i le toe fausia o le malumalu. Ona sosoo mai lea o faalauiloaga ma valoaga e faatatau i le tapuaʻi ma le faamaoni, le toe faafoʻisiaga, ma le aso o le taua a Ieova.

LE POGAI E AOGĀ AI

23 O le a aogā le valoaga a Sakaria iā i latou uma e suʻesuʻe ma manatunatu loloto i ai, auā e maua mai ai le poto e faamalosia ai le faatuatua. E silia ma le 50 taimi e faauaʻi atu ai e Sakaria iā “Ieova o ʻau” o Lē tau ma puipuia Ona tagata, i le faatumulia o i latou i le mana e tusa ai ma mea e latou te manaʻomia. Ina ua faamataʻu mai teteega e pei o se mauga i le faaumaina o le fausiaina o le malumalu, na faapea mai Sakaria: “O le afioga lenei a Ieova iā Serupapelu, o loo faapea mai, e lē o le fitafita, e lē o le malosi, a o loʻu Agaga, ua fetalai mai ai Ieova o ʻau. O ai ea oe le mauga tele e? e faalaugatasia oe i luma o Serupapelu.” Sa faaumaina le malumalu i le fesoasoani o le agaga o Ieova. E faapena i aso nei, o le a mou atu toʻatugā pe afai e faafetaiaʻia i le faatuatua iā Ieova. E pei ona tulei Iesu i ona soo: “Afai e tusa lo outou faatuatua ma le fua o le sinapi, e fai atu outou i lenei mauga, Alu atu ia oe i lelā mea; ona alu atu ai lea; e leai foʻi se mea tou te lē mafaia.”—Saka. 4:6, 7; Mata. 17:20.

24 I le mataupu e 13, fuaiupu e 2 e oo i le 6, na faaalia ai e Sakaria le faamaoni lea ua iloga ai le faalapotopotoga a Ieova e oo mai i aso nei. E ao i lenei faamaoni ona sili aʻe i faiā uma faaletagata, e pei o faiā i le va o aiga. Afai e vavalo pepelo se tasi o tauaiga e vavalalata iā i tatou i le suafa o Ieova, o lona uiga, e tuufaafeagai ma le feʻau o le Malo ma taumafai e taufaasesē isi i le faapotopotoga o tagata o le Atua, e ao i sui o le aiga o lenā tagata ona lagolago faamaoni i so o se gaoioiga tau faamasinoga e faia e le faapotopotoga. E faapena foʻi le tulaga e ao ona iai pe a vavalo pepelo nisi o a tatou aumea vavalalata, ina ia faamāsiasi ma faamanuʻalia ai lona lava loto ona o lana gaoioiga sesē na fai.

25 E pei ona taʻua i palakalafa o le faatomuaga e faapea, o le ulu atu o Iesu i Ierusalema o se tupu, “e agamalu o ia, o loo tiʻetiʻe i le asini,” o le faalataina o ia i “tupe e fuatolu,” o le faataapeapeina o ona soo i lenā taimi, ma le tuʻia o ia i luga o le satauro i le tao a le fitafita, sa valoia auʻiliʻili uma mai e Sakaria. (Saka. 9:9; 11:12; 13:7; 12:10) Na taʻua foʻi e le valoaga le “la laau” o ia lea e fausiaina le malumalu o Ieova. A faatusatusa le Isaia 11:1-10; Ieremia 23:5; ma le Luka 1:32, 33 e faaalia ai o ia lenei o Iesu Keriso, e “fai o ia ma tupu i le aiga o Iakopo e faavavau.” O loo faamatalaina e Sakaria le “la laau” o se “faitaulaga i luga o lona nofoālii,” lea e fesootaʻi ma upu a le aposetolo o Paulo, e faapea: “[O] Iesu . . . ua fai o ia ma ositaulaga sili e faavavau, e uiga faatasi ma Mekisateko,” ma “ua nofo i le itu taumatau o le nofoālii o lē Silisili ese o i le lagi.” (Saka. 6:12, 13; Epe. 6:20; 8:1) O lea o loo faasino atu le valoaga o le “la laau” i le Faitaulaga Sili ma le Tupu i le itu taumatau o le Atua i le lagi, ae i le taimi e tasi o loo faalauiloa ai Ieova o le Pule Silisili Ese i mea uma: “E fai foʻi Ieova ma Tupu i le lalolagi uma lava; o lea aso ua na o Ieova ai lava, ma lona suafa e āu tasi lea.”—Saka. 14:9.

26 I le faasino atu i lenā aso, e tusa ma le 20 taimi na taʻua ai pea e le perofeta le faaupuga “o lea aso,” ma e faaiʻu ai foʻi lana valoaga. Ua faaalia i iloiloga sa faia i le tele o taimi e aliaʻi mai ai e faapea, e faasino atu i le aso o le a tineia ai e Ieova igoa o tupua ma aveesea perofeta pepelo. (13:2, 4) O le aso lea e tau ai Ieova ma nuu tetee malosi ma faaatuatuvaleina i latou a o ia faaumatia i latou ma saunia ‘le vanu o ona mauga’ o se malu mo ona lava tagata. (14:1-5, 13; 12:8, 9) Ioe, “e faaolaina i latou e Ieova lo latou Atua i lenā aso, e pei o le lafu mamoe lona nuu,” ma o le a latou valaau le tasi i le isi mai lalo o le vine ma le mati. (Saka. 9:16; 3:10; Mika 4:4) O le a matagofie le aso e ‘nofo ai Ieova o ʻau i totonu’ o ona tagata, ma le aso e “alu atu ai le vai ola nai Ierusalema.” Ua faailoa mai e upu nei a Sakaria e faapea, o mea e tutupu i “lea aso” ua avea ma taʻimuaga i le folafolaga o le Malo mo se “lagi fou ma le lalolagi fou.”—Saka. 2:11; 14:8; Faaa. 21:1-3; 22:1.

27 Na fesili Ieova: “Po o ai ea ua ʻinoʻino i le aso o mea iti?” Faauta! O lenei tulaga faatamaoaigaina o le a ufitia ai le lalolagi atoa: ‘E ō mai foʻi nuu e tele, ma nuu malolosi e saʻili iā Ieova o ʻau i Ierusalema, e tago atu ai tagata e toʻatinoagafulu ai gagana uma o nuu ese, latou te tago atu lava i le pito ofu o le sa Iutā ma faapea atu, Tatou te ō ma outou; auā ua matou faalogo, o loo iā te outou le Atua.’ “O lea aso” e oo lava i tagitagi uʻamea o solofanua o le a tauavea upu nei, “E Paia ia Ieova”! E matuā aogā ona iloiloina nei valoaga faamāfanafana loto, auā o loo faailoa mai ai o le a faapaiaina moni le suafa o Ieova e ala mai i le Malo o lona Alo!—Saka. 4:10; 8:22, 23; 14:20.

[Faaopoopoga i lalo]

a Insight on the Scriptures, Tusi 2, itulau 531, 1136.

b Encyclopaedia Judaica, 1973, Tusi 4, itu 828; Insight on the Scriptures, Tusi 1, itulau 1080-1081.

    Lomiga Faa-Samoa (1971-2026)
    Log Out
    Log In
    • Faa-Samoa
    • Lafo Faamatalaga
    • Faapolokalame
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Aiāiga Faapitoa
    • Aiā Faaletulafono
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Lafo Faamatalaga