Lɔndjama má ikanyi yɛ Ndjambe ilendana la waná
Ape l’ehamo wɛ nkɔpaka epapɛyɛ wetshikitanyi wɛ Yehova, ndjila edjinge lotshungɔ lɔko lɔ nsɔna wopo w’okokɛ nsasanga l’epapɛyɛ wɛsɔ. Nkambo djɛ djonyi nde, Bible nyɛnyɛka ante waná oyɛwɔ nde opapɛyɛ wɔ me Ndjambe, djetepela edjinge ante: ‘Nkete djɛ ndɛ nanghemaka djɛ atɔla, la waná nkomɛka lowiko osasa.’ (Los. 10:19; Yee. 104:15) Koko, mbala imɔtshi, ɔmɛná ente anto amɔtshi wambowaká ekakasano m’ɔtɛ wɔ waná. Lonkina, l’andja w’otondo anto walekɔ la tokanyi totshikitanyi lá kɛnɛ kelendana l’ɔnwɛlɔ wɔ waná. Kɛkɔnge kekoka nkotshɛ́ Akristo djɛ ndɔsa akano wa wɔlɔ lá kɛnɛ kelendana la ɔnwɛlɔ wɔ waná?
Ayale lampe owikaso kana lampe safule, ndjawola djɛ ikanyi yɛ Ndjambe ndɔndjɛ tokanyi l’akano waso angotoyakala wapɔ la wɛlɔ w’ipa l’ekomo.
Nkoka ɔmɛná ente, anto efula wel’andja wanɛ wangɔnɔke waná mbala la mbala la wangɔnɔke efula. Amɔtshi wangɔnɔke waná ladjikɛnde waná ndapɛyɛka ndambo k’osasa. Ankina wangɔnɔke djɛ nyimɛ yimba m’ekakasano wɛwɔ. Lá djena mɔtshi wangɔsake anto wanɔ waná efula etengo ase nkfulu kana nɔyi.
Koko Akristo walekɔ la ɛlɔndjɛlɔ kɛ balo kɛ me Ontongi wɔwɔ wɔ ngandji. Ndjɔmbɔmba, atewola má eposelo wɛ nyɛtshi weyɛka má nɔyi djɛ waná. Mbala imɔtshi tombowalá akambo wa Woongo 23:29-35 ɔkɔndɔlande walendana la nɔyi ole eposelo weyɛka má nɔyi djɛ waná.a Daniel, ikokolo imɔtshi y’Okristo yewika lá Europe, avungɔ wopo wɔ lowiko lɔnde yayalaka lá ntondo kɛ nde nkoma Okristo wɔ nsɔsɔlɔ ante: “Nɔyi djɛ indeko nkomɛka djɛ ndɔsa akano wa nyɛtshi, ko m’ɔtɛ wɔ akano wasɔ mpomanaka l’akambo wa nyɛtshi efula wa mopavungɛka tii lɔɔko.”
Wopo wɔkɔnge Akristo okokawɔ nkamba la lotshungɔ lɔwɔ ole ndjewɔ ekakasano weyɛka má nɔyi dj’indeko? Iseke yɛ nkambo djɛsɔ nde ndjawola djɛ ikanyi yɛ Ndjambe ndɔndjɛ tokanyi la nanghedji djɛso.
Nyontshɔ tokolenda kɛnɛ kɛ Bible otepelande lá nkambo djɛ waná la kɛnɛ ketshinda anto djɛ nnɔ.
ƐLƐMBƐ WƐ BIBLE
Otepela wɔ Ndjambe wopatone nnɔ waná lá lɛdji lokoka. Lá nsɔsɔlɔ, Bible ndjawolaka ante nnɔ waná nkoka ntoyalaka osasa. Towala ente: ‘Lɛka mma djɛko l’osasa, la nɔka waná wako l’oloko w’osasa.’ (Los. 9:7) Yeso anɔki waná lá mbamba imɔtshi, edjinge enkambi enkina wɛ nkɔmano wɛ Yehova koko wanɔki.—Mat. 26:27-29; Luka 7:34; 1 Ti. 5:23.
Koko, Otepela wɔ Ndjambe wɛnyɛ papoo otshikitano wolekɔ́ l’antenyɛ nnɔ waná la mvɔ waná. Wotepela papoo ante: ‘Nyotavɔke waná.’ (Ɛfɛ. 5:18) Edjinge wɛnyɛ lonkina ante ‘waavɔ waná . . . wapangingela lá Onkfumi wɔ Ndjambe.’ (1 Kɔ. 6:10) Ɛwo, Yehova ntonaka nɔyi dj’indeko la ovwelo wɔ waná lá lɛdji l’efula. L’edjena kɛ nkilika nkfumbo djɛso, iso nkɔpaka nkilika ikanyi yɛ Ndjambe.
Anto efula nkanelaka ambɔ iwɔ nkoka nnɔ waná efula ipa la mvɔ. Koko nkambo djɛsɔ nkoka ndjakala mbalaka yɛ nkekete. Afunelo nyɛnyɛka papoo ante ‘ndjala mfumbe kɛ waná’ nkoka ntshinda mpame (kana omoto) djɛ nangha evunga wɛ nkekete la naghela Yehova nyɛtshi. (Tito 2:3; Woo. 20:1) Edjinge Yeso ewolaka ante ‘nɔyi djɛ indeko’ nkoka mpekala onto djɛ ndjingela l’andja wa bango wa Ndjambe. (Luka 21:34-36) Iya wopo wɔkɔnge Akristo okokawɔ ndjewɔ ilonga y’ɛdjɛwɔ la nɔyi dj’indeko?
SHISHIMA EKOMA LA NKFUMBO DJƐKO
Onto nkoka mpomana la mbalaka ntsha nde ntshika nkfumbo djɛ ndafule ndɔndjɛ ikanyi yɛnde lá kɛnɛ kelendana l’ɔnwɛlɔ wɔ waná. Akristo nanghaka kɛnɛ kesasangɛ Yehova la balo nkfumɔ lá kɛnɛ kelendana l’olelo edjinge l’ɔnwɛlɔ wɔ waná. Bible ntovungolaka ante: ‘Ayale nyɔnɔ, nyɔlɛ kana nyonanghe nkambo nkina nkfumɔ, nyonanghe akambo ankfumɔ lá wopo w’olumɛ Ndjambe.’ (1 Kɔ. 10:31) Weepó la tɔkfɔ tɔmɔtshi tɔ Bible t’oyɛso ladjɛ nshishima tokikinɛ:
Langɔnɔke waná djɛ ndjawolama me anto ankina? Eposelo 23:2 ntepelaka ante: ‘Tokilikake oloyi w’anto.’ Lanɛ, Yehova ewolaki ase Isariyɛlɛ dj’ipa nkilika anto waposasangɛ. Dako djɛsɔ dekɔ djonyi ole le Akristo lɔɔko kɛnɛ. Ntsha iso ndjawola anto nkfumbola akano waso lá kɛnɛ kelendana la waná, ekomo ekomo tongowangɔ Yehova l’ɛlɛmbɛ wɛnde otale.—Ɔrɔ. 12:2.
Ɔnɔkami waná nde djɛ nyɛnyɛ anto ente ndekɔ la nkfulu? Lá nkfumbo mɔtshi, nnɔ waná mbala la mbala edjinge lá lɛdji l’efula ndjawolamaka me anto efula. (1 Pɛ. 4:3) Koko tokolenda ikanyi y’otanaso lá 1 Kɔrɛtɔ 16:13 yɛnɛ: ‘Nyowadjɛke, nyopikame ndii lá djawo, nyonanghe akambo etengo ampame la nyoyale la wolo.’ Waná nkoka nsɔsɔlɔ nkotshɛ́ onto djɛ ndjala la wolo? Lako kaanga ndambo. Waná nkoka nkitshakitshɛ akoka w’onto wa nkanela la wa ndɔsa akano wa wɔlɔ. Djɛkondeke, nɔyi dj’efula apɛnyɛ ente onto alekɔ kanga wolo koko ɛnyɛnde nde ente alekɔ enkesa. Izaya 28:7 ntepelaka ante onto wombovunga mboka m’ɔtɛ wɔ waná wa wolo, alekɔ etengo onto wotshingatshinga la wotakana.
Wolo w’oyɛso la djonyi djɛ nangha kɛnɛ kelekɔ́ wɔlɔ ndjɛka me Yehova, wolo wɔkɔ nde wɔ mbadjɛ la mpikama ndii lá djawo. (Yee. 18:32) Akristo wa nsɔsɔlɔ nkoka nangha nkambo djɛsɔ má mbadjɛ la má ndɔsa akano wakoka ndaalama má mbalaka yɛ nyuma. Yeso ɛnyɛka wolo wɔ nghɔsɔ winá wɔ ndayalaka lanɛ lá looko, edjinge anto efula wɔlɛmɛyɛki ladjikɛnde nde ayalaki l’oloko wolo la ayashikikɛki djɛ nangha ngo kɛnɛ kelekɔ wɔlɔ.
Ɔnɔkami waná nde djɛ mvungɛ ekakasano wɛmi? Ondjombe ɔmɔtshi wɔ atshindamaka má nyuma kɛ Ndjambe djɛ mfuna ante: ‘Winá wɔ madjinde lá ekiyano, wɛ [Yehova] onkembɛka la omvumbɛka.’ (Yee. 94:19) Ntsha ekiyano wembokotshimbɛ yimba, hona osukɔ me Yehova koko ape má waná. Yopo yɛ wɔlɔ yɛ nangha nkambo djɛsɔ nde má ndɔmbaka Yehova mbala la mbala. Lonkina, efula wɛnaka ambɔ mpona alako me tolongo tɔ nyuma tombotshunda l’otshumano ndjakalaka wapɔ. Lá nsɔsɔlɔ, nnɔ waná l’ikanyi yɛ nkandola ekakasano nkoka ndɛmbɛ nkano dj’onto djɛ nangha kɛnɛ kelekɔ́ wɔlɔ. (Oze. 4:11) Daniel, kanga sotepelaki má djiko awola ante: “Lananaki l’ekiyano la ndawɛmbɛki lowo. Lanɔki waná djɛ mvungɛ ekiyano wɛsɔ koko wetelaka, ntshutshɛka tolongo tɔmi edjinge ntayawɔsaki lonkina la odjito.” Kɛkɔnge keyisá ndokotshɛ́ lonkina? Nde awola ante: “Ndjɛka ndosipisoyɛ ente ndekɔ la djonyi djɛ Yehova lá ompandju wɔmi koko ape djɛ waná. Ekomo ekomo winá wɔ monanghaka nghɔsɔ ndjɛka ndoyala l’akoka wa nana l’ekakasano wɛmi edjinge ndalongaka.” Kɛnɛ kelekɔ́ nsɔsɔlɔ nde Yehova alekɔ winá enkfumɔ entshupa djɛ ntɔpɛyɛ osukɔ kaanga winá wɔ okakasano ɔmɔtshi ɛnamawɔ etengo wopalekɔ la nkongi.—Flp. 4:6, 7; 1 Pɛ. 5:7.
Ntsha ɔngɔnɔke waná mbala la mbala, ladjikɛnge ngopashishima ɔnwɛlɔ wɔko wɔ waná má nshishima weepó wɛnɛ: ‘Ose nkfumbo kana ilongo yɛmi imɔtshi angokiyanake lá nkambo djɛ ɔnwɛlɔ wɔmi wɔ waná?’ Ntsha oyɛwɔ nde nghɔsɔ, mbɔ nkambo djɛsɔ nkoka nyɛnyɛ ente omboyala l’enkfumbo kana l’okakasano ɔmɔtshi wɔ ngopewe. ‘Lambotateyɛ nnɔ ndeka wopo wɔ manɔka ntondo?’ Ɔsɔ alekɔ nkambo nkoka nkomela onto w’okanela ante apakoke nkoma mfumbe kɛ waná. ‘Langoyalake l’okakasano djɛ mpetshɛ etsho emangha kana ndjala ndambo ilá ngo mpa nnɔ waná?’ Ntsha oyɛwɔ nde nghɔsɔ ɔnwɛlɔ wɔ waná nkoka ndoyala enkfumbo kembokonama le wɛ kana wɛ nkoka ndokoma mfumbe. Kɛsɔ nkoka nsakisola ente olekɔ la djonyi djɛ okotshɔ wɔ wolo djɛ ndongela okakasano wɔsɔ.
Ladjikɛnde ɔnwɛlɔ wɔ waná nkoka ndjakala ekakasano efula, Akristo amɔtshi wambɔsá nkano dj’ipa nnɔ. Ankina wambɔsá nkano dj’ipa nnɔ waná ladjikɛnde wapokaká waná wɔlɔ. Ntsha winako ɔmɔtshi ambɔsa nkano djɛ nghɔsɔ, okoka ndɔwɛnyɛ wɔlɔ wɔko má nɛmɛyɛ nkano djɛnde ipa la ndɔwɔnyɔla.
Kana okoka nyɛna ente alekɔ balo ndáwilela elelo ɛmɔtshi. Okristo nkoka ndawilela elelo lá wopo wɔnɔnde waná. Kana nde nkoka ndawilela ɔlɛmbɛ wolendana la mbala yɛ ndɔngɔnɔka, nkoka ndjala mbala kɛmɔ lá lobengo kana ndambo daambi lá winá w’olelo. Ankina wamboyawilela elelo lá kɛnɛ kelendana la wopo wɔ waná wa yɔngɔnɔka, ndjɔmbɔmba ndambo kɛ waná wa washi, kana waná w’asungu koko ape wa wolo efula, kana kaanga waná wa losanghanyɛ́. Winá w’onto oyawilelande elelo wokama papoo lá kɛnɛ kelendana la ɔnwɛlɔ wɔnde wɔ waná angoyala wɔdju nde nɛmɛyɛ. Okristo wombotshunda lá nyuma apakoke ndjoka wɔma lá kɛnɛ kɛ anto okokawɔ ntepela ntsha ambɔsa nkano djɛ nghɔsɔ la ntsha amboyashikikɛ djɛ nɛmɛyɛ.
Winá w’ɔsaso akano walendana la waná iso ladjɛ mvungɔka wopo wɔ anto ankina oyawokawɔ. Ɔrɔma 14:21 ntepelaka ante: ‘Ndeka wɔlɔ nsamba ndɛ ikete kana nnɔ waná kana nsamba nangha nkambo nkina nkfumɔ djekoka ntakanyɛ wɔnanyɔ.’ Wopo wɔkɔnge w’okokɛ nkamba la dako djɛsɔ? Yala la ngandji kɛ onto la wɔnanyɔ. Ntsha ɛna ente nnɔ nkoka ntakanyɛ onto ɔmɔtshi, ngandji kepakoke nkotshinda djɛ mvungɛ lotshungɔ lɔko ko ndɔnɔ winá onkina? Má nangha nghɔsɔ ɔngɛnyɛ ente wɛ ndakiyanyɛka la nɛmɛyɛka mposɛ y’anto ankina, mponaka wapɔ wawɔ koko ape wako nghɔmɛlɛ.—1 Kɔ. 10:24.
Lonkina, ewandji wɛ lɛɛta nkoka ndjila ɛlɛmbɛ wekoka ndɔndjɛ nkano djɛ Okristo. Ɛlɛmbɛ wɛsɔ nkoka ndendana la ɛnɔnyi wɛ onto wokoka nnɔ waná kana nshimba anto djɛ nkɛndjɛ otuka ntsha wambɔnɔ waná kana djɛ nkamba la mashinyi imɔtshi.—Ɔrɔ. 13:1-5.
Yehova atilaka lomo má ntɔpɛyɛ lotshungɔ lɔ nsasanga la efula kɛ epapɛyɛ wɛ ndatɔpɛyɛ. Opapɛyɛ ɔmɔtshi nde nsɔna kɛnɛ kɛ sɔngɔlɛ la sɔngɔnɔ. Nyontshɔ tɛnyɛ má akano waso ente iso nsasangaka la opapɛyɛ wɔsɔ má nkamba la wɔkɔ djɛ nsasangɛ Papa kɛso kɛ l’olongo.
a Olonghanyelo ɔmɔtshi wɔ lá États-Unis wetawɔ ambɔ Centre pour le Contrôle et la Prévention des Maladies ntepelaka ante: Kaanga ɔnwɛlɔ wɔ waná wɔ indeko nkomɛka djɛ ndjaka, ndáyaka, nsanga mbeto l’onto la wolo, wayi w’enkfunkfulu lá bala, osangelo wɔ mbeto w’ipá ntɔnɔla eposelo wɛ nyɛtshi, kana ovukwelo wɔ wemi.