DJAMBA DJƐ WEKELO 40
Ngo ngete Pɛtɛlɔ, topekɔke
‘Nkfumi wangɔ me lemi, ladjikɛnde ndekɔ onanghi wɔ mpekanto.’—LUKA 5:8.
YEEMBO 38 Nde angokokembɛ (lá Otetela)
LÁ YOPASƐa
1. Wopo wɔkɔnge Pɛtɛlɔ ndelola lá nsese djɛ nse?
PƐTƐLƆ ahetshɛka otsho w’otondo la nsaka ndjale ipa la mvunda kaanga isese imɔ. Nkambo djɛ nkamɔ nde, Yeso oshimelaka ante: ‘Mɔɔtɔla wato wɔnyo tá mpeku, ndeke nyowokele etayi wɛnyo lá washi.’ (Luka 5:4) Pɛtɛlɔ ananghaka ndjila ndambo k’ehamo ante wapangowa kaanga isese imɔ, koko nde ananghaka kɛnɛ kɛ Yeso ndoshimela djɛ nangha. Etayi wɛ yawokela wewangaka ndjatshatshɛ l’odjito wɔ nse. Winá wɔ ndasipisoyɛ ante ɛnawɔ nde nsese la wiso, Pɛtɛlɔ nya anto wakambaki lande ‘wakamɔka lako wopo.’ Pɛtɛlɔ atepelaka ante: ‘Nkfumi wangɔ me lemi, ladjikɛnde ndekɔ onanghi wɔ mpekanto.’ (Luka 5:6-9) Nyɛnamaka ente Pɛtɛlɔ ayawɛnaka ngo ngete nde apɛlama kaanga nyemala la ntondo kɛ Yeso.
2. Lamo oyɛso la djonyi djɛ nshishima ndjɔmbɔmba kɛ Pɛtɛlɔ?
2 Pɛtɛlɔ ayalaka l’elonga, nde ayalaki ‘onanghi wɔ mpekanto.’ Afunelo nyɛnyɛka ambɔ nde ananghaki la atepelaki akambo amɔtshi wa ndakiyanaka m’ɔkɔngɔ. Ongoyawokake winá ɛmɔtshi etengo Pɛtɛlɔ? Ongonanake l’ɛkɔmɔ kɛmɔtshi kelá lonto lɔko kana ombonaná ilá efula djɛ ndongela ovunga ɔmɔtshi? Ntsha nghɔsɔ, okoka mba lokembo má ndjeka ndjɔmbɔmba kɛ Pɛtɛlɔ. Lá wopo wɔkɔnge? Kolenda nkambo djɛnɛ: Yehova akokaka ipa l’okakasano nsamba mfuna evunga wɛ Pɛtɛlɔ lá Bible. Koko, má wolo wɔ nyuma kɛ Ndjambe evunga wɛnde wɛsɔ wefunamaka dj’iso mba elakanyelo. (2 Ti. 3:16, 17) Ndjeka akambo walendana la mpame keyalaki la wɛdju edjinge keyawokaki etengo iso kɛsɔ nkoka ntokotshɛ́ dj’iso nyɛna ente Yehova apɔtɔlɔmbɛ dj’iso ndjala djɔ. Nde nkombolaka dj’ipa iso mpekɔ, ntepela ente nkindjɛ nangha la wolo, kaanga onanghaso evunga.
3. Ladjikɛnge oyɛso ladjɛ nkindjɛ ndjila welo?
3 Lamo oyɛwɔ djonyi iso nkindjɛ ndjila welo? Djongo mɔtshi ntepelaka ante: Kanga lɔwɛmba mpata kɛ wetshi ndjɛka ndokoma wetshi. Tɔkɔsa ndjɔmbɔmba kɛnɛ: Ondjombe weka djɛ ndjewa mpoma ikembe nkoka ndjeka ɛnɔnyi efula djɛ ndewa wɔlɔ wɔlɔ. Winá wekande, akoka mvunga mbala miliyɔ, koko ntsha ngo akindjɛ ndjeka, angoyɛ ndewa wɔlɔ wɔlɔ. Koko, kaanga ntsha ambokoma olima w’ekekete efula, akoka ndovunga lá mbamba kɛmɔtshi. Koko, nde apongopekɔ. Angokindjɛ ngo mpoma djɛ nde ndáwɔngɛ. Wopo wɔk’ɔmɔ ndeke, kaanga m’ɔkɔngɔ w’iso ndonga ovunga ɔmɔtshi, tokoka ndɔkfɔ lonkina. Koko iso ladjɛ nkindjɛ nkamba djɛ nkotshɛ okoma wɔso. Isankfumɔ nanghaka kana ntepelaka akambo amɔtshi w’oyɛkaso ndokiyana m’ɔkɔngɔ; koko, ntsha topapekwisa, Yehova angotokotshɛ dj’iso nkindjɛ mfula. (1 Pɛ. 5:10) Nyontshɔ tokolenda ndjɔmbɔmba k’entete kɛ Pɛtɛlɔ. Djandji djɛ Yeso ndowoke kaanga ndananghaka evunga nkoka ntotshinda dj’iso nkindjɛ nkambela Yehova.
WELO WƐ PƐTƐLƆ NDILE L’ƐTSHƆKƆ WƐ NDAWA
Wopo wɔkɔnge w’okokɛ ndjelola ntsha ombopomana la nkambo djɛfɛna la djɛ Pɛtɛlɔ ndapomana? (Lenda iyenyi 4)
4. Lá nkilika Luka 5:5-10, kɛkɔnge kɛ Pɛtɛlɔ ndatepela lá nkambo djɛ nde nyɔmɛlɛ, ko wopo wɔkɔnge Yeso ndoshikikɛ?
4 Afunelo wapatepela lamo Pɛtɛlɔ ndoyaweta ‘onanghi wɔ mpekanto’ kana mpekanto kɛkɔnge kɛ ndakanelaka winá wɔ ndatepelaka nkambo djɛsɔ. (Wala Luka 5:5-10.) Koko mbala imɔtshi nde ananghaka evunga wɛ nkekete. Yeso ewaki ante Pɛtɛlɔ ayalaki la wɔma, nkoka ndjala mande Pɛtɛlɔ ayawɛnaki ngo ngete apalekɔ onto wɔ wɔlɔ. Yeso ewaki lonkina ante Pɛtɛlɔ nkoka nkindjɛ ndjala la nkɔmano. Djɛkondeke la ngandji kenkfumɔ, Yeso ashimelaka Pɛtɛlɔ ante: ‘Tokake wɔma.’ Wopo wɔ Yeso ndilela Pɛtɛlɔ oloko atshikitanyɛka lowiko lɔnde. M’ɔkɔngɔ Pɛtɛlɔ nya wankfunɛnde Andele watshikaka olemo wɔwɔ wɔ nsaka ndjale ko wakomaka ambeki wa Mesiya wa winá enkfumɔ, nkano djayakalisá ɛtshɔkɔ wɛ nkekete efula.—Mar. 1:16-18.
5. Ɛtshɔkɔ wɛkɔnge wewisá Pɛtɛlɔ má ndongela wɔma wɔnde la má ndjawola leta lɔ Yeso?
5 Etengo ndayalaka ombeki wɔ Kristo, Pɛtɛlɔ apomanaka l’akambo wa wɔlɔ efula. Nde ɛnaka Yeso asadjɛ elando, akilika ɛdjɛngɛ, la akfundola kaanga edjo.b (Mat. 8:14-17; Mar. 5:37, 41, 42) Pɛtɛlɔ ayalaka lonkina owakɛ wɛnisá la wiso wande lomo l’Onkfumi wɔ Yeso w’oyaye, nkambo dj’ekekete djeyalisá la lɔɔla l’efula lende. (Mar. 9:1-8; 2 Pɛ. 1:16-18) Ɛwo, otasambande ndjala ombeki wɔ Yeso, Pɛtɛlɔ atasamba nyɛna akambo wasɔ kaanga ndambo daambi. Ɔsɔngo osasa wɔ ndoke má wopo wɔ ndotawolá djɛ tokanyi tɔpɔlɔ toyalaki lande lá nkambo djɛnde nyɔmɛlɛ ndosambɛ ɛtshɔkɔ wɛsɔ!
6. Pɛtɛlɔ alongaka wɛdju wɛnde mbala kɛmɔ? Pakisola.
6 Ayale kɛnɛ kɛ ndɛnaka la kɛ ndokaka, Pɛtɛlɔ akindjɛka nana la wɛdju wɛnde. Tokoshishima ndjɔmbɔmba imangha yɛnɛ. Winá wɔ Yeso ndapakisolaka wopo wɔ ndɔnghɛna ndjolo la ndongovɔ djɛ nkotshɛ prɔfɛsi kɛ Bible, Pɛtɛlɔ opangolaka. (Mar. 8:31-33) Mbala la mbala, Pɛtɛlɔ nya ambeki ankina wasɛki djɛ ndjewa kanga loleka ekekete l’anteyi kɛwɔ. (Mar. 9:33, 34) L’otsho w’ekomo wɔ lá ntondo kɛ nyɔyi kɛ Yeso, ipa la ndákota Pɛtɛlɔ opaka mpame kɛmɔtshi ntoyi. (Dj. 18:10) Ngo otsho wɔkɔ, Pɛtɛlɔ okaka wɔma efula ko anghanaka mbala isato y’etondo ante apewe ilongo yɛnde Yeso. (Mar. 14:66-72) Ko m’ɔtɛ wɔ nkambo djɛsɔ Pɛtɛlɔ alelaka la yɛnyi y’efula.—Mat. 26:75.
7. Mbamba kɛkɔnge kɛ Pɛtɛlɔ ndawa m’ɔkɔngɔ wɔ ekfundwelo kɛ Yeso?
7 Yeso atakadjɛ ɔpɔstɔlɔ wɔlɛmbisa wɔsɔ. M’ɔkɔngɔ wɔ nde nkfundɔ, Yeso apɛyɛka Pɛtɛlɔ mbamba kɛ Pɛtɛlɔ nkalɔ ndɔwɛnyɛ ngandji k’owokande. Yeso alɔmbaka Pɛtɛlɔ djɛ nde nkamba l’okitshakitshɛ onkfumɔ etengo olami w’ɛnkɔkɔ wɛnde. (Dj. 21:15-17) Pɛtɛlɔ ayalaka entshupa djɛ nangha kɛnɛ kɛ Yeso ndɔlɔmbɛ. Nde ayalaka lá Jerusalɛmɛ lofu lɔ Pantɛkɔtɛ la ayalaka l’anteyi k’anto wa ntondo wakfutamisá avuta má nyuma k’ekina.
8. Ovunga w’ekekete wɔkɔnge Pɛtɛlɔ ndananghe l’Antiyɔshɛ?
8 Kaanga m’ɔkɔngɔ wɔ nde nkoma Okristo wombokfutamá avuta, Pɛtɛlɔ ayalaka ladjɛ nana la wɛdju wɛnde. L’ɔnɔnyi wɔ 36 D.D., Pɛtɛlɔ ayalaka winá wɔ Kɔrnɛyɛ ose Ongidji w’otope ntɛtɔ ndakfutama avuta má nyuma k’ekina, nkambo djɛsɔ djeyalaka ilembetelo yɛnyisá papoo ente ‘Ndjambe apasɔnɛ dongi’ la ente ase Engidji nkoka ndɔsa opiko l’otshumano w’Akristo. (Ele. 10:34, 44, 45) Masɔ Pɛtɛlɔ atateyɛka nsanga lɔwɔ l’ase Engidji, ekete kɛ ndotakoká nangha lotshinda. (Nga. 2:12) Koko, Akristo amɔtshi w’ase Juda wakanelaki ambɔ ase Juda l’ase Engidji wapakoke ndɛ esanga. Winá wɔ ase Juda amɔtshi wayalaki l’ikanyi yɛsɔ yaye l’Antiyɔshɛ, Pɛtɛlɔ atshikaka ndɛ esanga nya wananyɔ wande w’ase Engidji, nkoka ndjala ayalaka l’ɔpɔlu dj’ipa nde nkiyanyɛ Akristo w’ase Juda. Ɔpɔstɔlɔ Poolo ɛnaka eyalelo kɛ dongi mpe kɛ Pɛtɛlɔ kɛsɔ ko opangolaka lá ntondo k’anto. (Nga. 2:13, 14) Kaanga ndakalɔ nkfɔ l’ovunga wɔsɔ, Pɛtɛlɔ atapekɔ. Kɛkɔnge k’okotshisá?
KƐKƆNGE KEKOTSHISÁ PƐTƐLƆ DJƐ NKINDJƐ NDJILA WELO?
9. Wopo wɔkɔnge Djɔanɛ 6:68, 69 ɔkɔkɔmɛnde nghɔmɔ ɛnsɔsɔ lá kɛnɛ kelendana la nkɔmano djɛ Pɛtɛlɔ?
9 Pɛtɛlɔ ayalaki la nkɔmano; atawola kaanga ekete kɛmɔ ndotshinda djɛ nde mpekɔ etshinda etshinda. Nde ɛnyɛka nkɔmano djɛnde lá mbamba kɛmɔtshi, winá wɔ Yeso ndatepela nkambo mɔtshi djɛ ambeki wande yotasipisoyɛ wɔlɔ wɔlɔ. (Wala Djɔanɛ 6:68, 69.) Ngo winá wɔk’ɔmɔ, ipa la ndjewa lamo, efula watshikaka nkilika Yeso. Koko ape Pɛtɛlɔ. Nde asuyɛka ante ngo Yeso ndeke lolekɔ́ ‘l’etepela wɛ lowiko l’etshinda.’
Ladjikɛnge okokɛ mba lokembo má wopo wɔ Yeso ndilela Pɛtɛlɔ oloko? (Lenda itenyi 10)
10. Wopo wɔkɔnge Yeso ndɛnyɛ ante ilela Pɛtɛlɔ oloko? (Lenda edjinge ntshango.)
10 Yeso atakadjɛ Pɛtɛlɔ. L’otsho w’ekomo wɔ lowiko lɔnde lá looko, Yeso ewaka ante Pɛtɛlɔ nya apɔstɔlɔ ankina wangokadjɛ. Koko, Yeso ashimelaka Pɛtɛlɔ ante nde alekɔ l’eshikikelo ante Pɛtɛlɔ angokalɔ la angotshikala la nkɔmano. (Luka 22:31, 32) Yeso asipisoyɛka ante ‘oloko . . . nkɔpaka, koko demba ndeke wɔdju.’ (Mar. 14:38) Djɛkondeke, kaanga m’ɔkɔngɔ wɔ Pɛtɛlɔ ndowanghana, Yeso atakadjɛ ɔpɔstɔlɔ wɔnde. M’ɔkɔngɔ w’ekfundwelo kɛnde, Yeso ɛnamaka le Pɛtɛlɔ, nyɛnamaka papoo ente yayale nde winá wɔ Pɛtɛlɔ ndayalaka nyɔmɛlɛ. (Mar. 16:7; Luka 24:34; 1 Kɔ. 15:5) Ɔsɔngo nkambo djɛsɔ yakembɛ ɔpɔstɔlɔ wɔlɛmbisá wɔsɔ!
11. Wopo wɔkɔnge Yeso ndashikikɛ Pɛtɛlɔ ante Yehova angosuka?
11 Yeso ashikikɛka Pɛtɛlɔ osukɔ wɔ Yehova. Yeso kaanga lokfundwisá apɛyɛla Pɛtɛlɔ nya ambeki wande ankina nse yemá nsese. (Dj. 21:4-6) Ipa l’ehamo nsese djɛsɔ nshikikɛka Pɛtɛlɔ ente Yehova nkoka ndɔpɛyɛ nkete djɛ demba dj’oyɛnde la djonyi ipa l’okakasano. Masɔ apɔstɔlɔ wakokaka mvungɔ etepela wɛ Yeso wɛ ndatepela ante Yehova angokotshɛ ehomba w’anto wakindjɛ ‘mpona ntondo ntondo Onkfumi.’ (Mat. 6:33) Djɛ nkotshɛ etepela wɛsɔ, Pɛtɛlɔ ilaka olemo w’ipoposanyɛ l’edjena kɛ ntondo koko ape olemo wɔnde wɔ nsaka ndjale. Nde apoposanyɛka l’oloko wolo onkfumɔ lofu lɔ Pantɛkɔtɛ k’ɔnɔnyi wɔ 33 D.D., edjinge akotshɛ́ka nunu dj’anto djɛ ndjawola losango lɔ wɔlɔ. (Ele. 2:14, 37-41) M’ɔkɔngɔ wɔ lasɔ, nde akotshɛ́ka ase Samariya l’ase Engidji djɛ ndjawola Kristo. (Ele. 8:14-17; 10:44-48) Lá nsɔsɔlɔ Yehova akambaka la Pɛtɛlɔ lá lɛdji l’efula djɛ ndjakala nkopo inkfumɔ y’anto l’otshumano.
ELAKANYELO WƐKƆNGE WƐ SOMBOWA?
12. Má nama ndjɔmbɔmba kɛ Pɛtɛlɔ lá wɔngɔ, kɛkɔnge k’oyɛso ladjɛ mvungɔka ntsha tonana la wɔdju ɔmɔtshi wombopiká esisa?
12 Yehova nkoka ntokotshɛ́ dj’ipa iso mpekɔ. Akoka ndjala okakasano dj’iso ndonga, pekapeka ntsha tonana la wɔdju ɔmɔtshi wombopika esisa. Lá winá ɛmɔtshi, tokoka nyɛna ngo ngete wɛdju wɛso, weleka kaanga wɛ Pɛtɛlɔ. Koko Yehova nkoka ntɔpɛyɛ lokembo dj’ipa iso mpekɔ. (Yee. 94:17-19) Ndjɔmbɔmba, wɔnanyɔ ɔmɔtshi ayapɛyɛka lá wayi wa mbindo wa djewanelo djɛ mpame la mpame ɛnɔnyi efula lá ntondo kɛ nde ndjewa nsɔsɔlɔ. Nde ɔsaka nkano djɛ wolo djɛ ntshika enanghedji kɛ mbindo kɛsɔ. Koko, lá winá ɛmɔtshi nde ananaki la nsaki yɛ nyɛtshi. Kɛkɔnge k’okotshisá djɛ nde nkindjɛ nkfulumeyɛ? Nde apakisola ante: “Yehova ampɛyɛka lokembo.” Nde akotshɛ lonkina ante: “Ndjɛka ndewa ente mpeyi la nyuma k’ekina kɛ Yehova . . . , tokoka [nkindjɛ] nkɛnda lá mboka kɛ nsɔsɔlɔ . . . Yehova ayalaka l’akoka wa nkamba la lemi, edjinge ayale wɛdju wɛmi nde akindjɛ mpɛyɛ lokembo.”
Horst Henschel awangaka olemo wɔnde wɔ winá enkfumɔ lá Ngɔndɔ kɛ ntondo 1, 1950. Okanela ente nde akiyanaka má wopo wɔ ndakambe la lowiko lɔnde l’olemo wɔ Yehova, lá ndjɔmbɔmba kɛ ɔpɔstɔlɔ Pɛtɛlɔ? (Lenda itenyi 13, 15)d
13. Lá nkilika Elemo 4:13, 29, 31, wopo wɔkɔnge w’okokaso ndjokola ndjɔmbɔmba kɛ Pɛtɛlɔ? (Lenda edjinge ntshango.)
13 Etengo sɛnaki, Pɛtɛlɔ akfɔka mbala efula ladjikɛnde ayalaka la wɔma w’anto. Koko má ndɔmba oloko wolo, Pɛtɛlɔ ayalaka l’akoka wa nangha akambo l’oloko wolo onkfumɔ. (Wala Elemo 4:13, 29, 31.) Ngole iso, tokoka ndongela wɔma wɛso. Tokolenda kɛnɛ kekomelisá Horst, wɔnanyɔ ɔmɔtshi w’olangala w’owikaki l’Allemagne Nazi. Walɔmbaki anto djɛ nkamba la yopo imɔtshi yɛ djemo yetshikitanyi yɛ yatepelaka ambɔ “Hitler angotowikɛ!” Kaanga ndewaka ante ntepela nghɔsɔ alekɔ nyɛtshi, Horst atepelaki lá mbamba imɔtshi má wɔma wɔ ndokaka wetsha la winande wa nkalasa. L’edjena kɛ ndopangola, ambotshi wa Horst walɔmbaka esanga lande, wawɔndaka Yehova djɛ ndɔpɛyɛ oloko wolo. Má okotshɔ w’ambotshi wande la má ndawɛkɛ te Yehova, ekomo ekomo Horst awaka wolo wɔ mpikama ndii. Nde ayɛka ndotepela m’ɔkɔngɔ ante: “Yehova antakadjɛ kaanga ndambo daambi.”c
14. Wopo wɔkɔnge enami w’ɛnkɔkɔ w’ila ɛnkɔkɔ yimba okokawɔ nkembɛ wanɛ wambɔlɛmba?
14 Yehova nya Yeso wapatokadjɛki. M’ɔkɔngɔ wɔ Pɛtɛlo nyanghana Yeso, nde ayalaka ladjɛ ndɔsa nkano mɔtshi djɛ djonyi efula. Nde angawola nyima ombeki wɔ Kristo ndo koko nkindjɛ ndjila welo djɛ ntshikala ombeki wɔnde? Yeso awɔndaka Yehova dj’ipa djawo djɛ Pɛtɛlɔ mpɔla. Yeso ashimelaka Pɛtɛlɔ nkambo djɛ lɔlɔmbɔ lɔsɔ la ɛnyɛka ante alekɔ l’etshikikelo ante m’ɔkɔngɔ nde angooyala l’akoka wa nkembɛ wananyɔ wande. (Luka 22:31, 32) Ɔsɔngo Pɛtɛlɔ ndawaka lokembo winá wɔ ndatɔnɔlaka l’etepela wɛ Yeso wɛsɔ! Winá w’oyɛso ladjɛ ndɔsa nkano mɔtshi djɛ djonyi lá mbiko yɛso, Yehova nkoka nkamba l’enami w’ɛnkɔkɔ wetila yimba djɛ ntɔpɛyɛ eshikikelo k’oyɛso la djonyi djɛ nkindjɛ ndjala la nkɔmano. (Ɛfɛ. 4:8, 11) Paul, ikokolo imɔtshi imbokamba ilá efula angonanghake la wolo djɛ nkembɛ anto ankina nghɔsɔ. Nde angɔlɔmbake anto wayawoka etengo wakɔpa mpekɔ, djɛ ntɔnɔla lá wopo wɔ Yehova ndaasepe má bango l’akambo wa nsɔsɔlɔ. Manyi nde ndaashikikɛka ante ladjikɛnde Yehova alekɔ la ngandji kɛ nkɔmano, Nde apaakadjɛki lotshinda. Nde akomeyɛ ante: “Langɛnake anto efula wambɔlɛmbá, wakindjɛ ndjila welo m’okotshɔ wɔ Yehova.”
15. Wopo wɔkɔnge ndjɔmbɔmba kɛ Pɛtɛlɔ la kɛ Horst ɛnyɛwɔ nsɔsɔlɔ kɛ etepela welekɔ́ lá Mateo 6:33?
15 Ngo ngete Yehova ndaseeyɛ Pɛtɛlɛ l’apɔstɔlɔ ankina ehomba wɛwɔ welá demba, Nde angotoseeyɛ ole iso ehomba wɛso welá demba winá w’ilaso olemo w’ipoposanyɛ l’edjena kɛ ntondo lá mbiko yɛso. (Mat. 6:33) M’ɔkɔngɔ wɔ Mbandji k’ape kel’andja w’otondo, Horst, kanga sotepelaki m’adjiko, akalɔka ndenda ntsha kana akoka ntshikala ngo yat’ekalo. Nde ayalaki ɔmvɔ efula la ilaki ehamo ntsha angokoka nkotshɛ ehomba wɛnde nyɔmɛlɛ ko nkindjɛ nkamba olemo w’ipoposanyɛ wɔ winá enkfumɔ. Ndananghe nge? Nde ɔsaka nkano djɛ ndjila Yehova l’ohemba, ahetshɛka lobengo l’otondo l’olemo w’ipoposanyɛ lá mbembo kɛ onami w’edjingadjinga. L’ekomo kɛ lobengo, nde akamɔka efula winá wɔ onami w’edjingadjinga ndɔpɛyɛ mvɛlɔpɛ mɔtshi ndjɛ yotafuná djiina dj’onto. Djeyalaka la mfalanga efula l’eteyi yekokisá ndokotshɛ́ l’olemo wɔnde wɔ yat’ekalo l’ilá kɛ ngɔndɔ efula. Horst ɛnaka opapɛyɛ wɔsɔ ngo ngete ilembetelo y’osukɔ wɔ Yehova. Masɔ, nde akindjɛka ndjila wapɔ w’Onkfumi l‘edjena kɛ ntondo lá etenyi kɛnde kɛ lowiko ketshikalisá.—Mal. 3:10.
16. Lamo oyɛso ladjɛ mpika wiso lá ndjɔmbɔmba kɛ Pɛtɛlɔ edjinge l’afunelo wande?
16 Ɔsɔngo Pɛtɛlɔ ndoke osasa lá wopo wɔ Yeso ndotawangɔ otale lande, ngo ngete ndɔɔlɔmbɛ! Kristo akindjɛka nkfumba Pɛtɛlɔ djɛ nde ndjala ɔpɔstɔlɔ wɔ nkɔmano la ndjɔmbɔmba kɛ wɔlɔ efula le Akristo. Okfumbelo wɔsɔ wolekɔ l’elakanyelo efula wɛ djonyi wekoka ntoyakala isankfumɔ wapɔ. Pɛtɛlɔ akapanaka l’anto ankina elakanyelo ɛmɔtshi edjinge ilaka lá enkanda epe wɛ ndafune má wolo wɔ nyuma kɛ Ndjambe wɛ ndatomela ntshumano djel’ɛtɛndɔ kɛ ntondo. Djamba djeyaye djengotepela mvungo imɔtshi yɛ enkanda wɛsɔ la wopo w’okokaso nkamba la mvungo yɛkɔ lɔɔko kɛnɛ.
YEEMBO 126 Towadjɛ, topikame ndii, edjinge toyale la wolo (lá Otetela)
a Djamba djɛnɛ nkfunamaka djɛ nshikikɛ anto wanana la wɛdju ɛmɔtshi ente wakoka ndonga wɛdju wɛkɔ edjinge nkindjɛ nkambela Yehova la nkɔmano.
b Afunelo efula walekɔ́ lá djamba djɛnɛ yɔmbɔsama nde má Evanjiliyɔ wɛ Marko. Nkoka ndjala ndafune nde kɛnɛ kɛ ndoke me Pɛtɛlɔ, kanga lɛnisá akambo la wiso.
c Lenda ɔkɔndɔ wɔ lowiko wɔ Horst Henschel, wolekɔ́ l’ɔtɛ wɔ djoyi ante “Ntshindamaka má nkɔmano djɛ nkfumbo kɛmi te Ndjambe,” lá Wetshɔ!, Ngɔndɔ k’ape 22, 1998.
d NSAKISO KƐ NTSHANGO: Etengo ɛnaso lá foto yembomamaná yɛnɛ, ambotshi wa Horst Henschel walɔmbaka esanga lande la wakembɛka nkano djɛnde djɛ mpikama ndii.