«Në gjuhën tonë nuk ka fjalë të ndyra»
MJERISHT, në shumë vende fjalët e ndyra përdoren nga pjesa më e madhe e njerëzve. Ndërsa në të kaluarën zakonisht ishin burrat që kishin një të folur të tillë, sot gjithnjë e më tepër dëgjojmë edhe gratë që përdorin një fjalor të pistë. Gjithsesi, në disa vende, fjalët e ndyra nuk kanë qenë gjithnjë pjesë e të folurit të përditshëm. Shqyrtoni pak, për shembull, fjalët e indianit të fisit apashi, Xhejms Kiuathës.
Xhejmsi lindi në vitin 1873 në Nju-Meksiko, në Shtetet e Bashkuara. Kur ishte në moshë të thyer, rreth 90 vjeç, pohoi si më poshtë:
«Një mëngjes u zgjova nga zëri i gjyshit. Ishte ulur jashtë nën një strehë të bërë me shkurre, i drejtuar nga lindja e diellit dhe po këndonte Këngën e Mëngjesit. Ky është një himn drejtuar Jushonit . . . me të cilin ne e falënderojmë për dhuratën më të madhe që na ka dhënë—dashurinë mes një burri dhe një gruaje, që për indianët apashë është gjë e shenjtë.a Apashët nuk bëjnë kurrë shaka të ndyra për seksin, dhe nuk arrijnë ta kuptojnë se si Sytë e Bardhë [njeriu i bardhë] i konsideron ngjizjen dhe lindjen si gjëra me të cilat mund të bësh shaka. Për ne kjo është po aq e rëndë sa edhe përdorimi i kotë i emrit të Perëndisë. Jam shumë krenar që në gjuhën tonë nuk ka fjalë të ndyra. Ne e falënderojmë Krijuesin e Jetës për privilegjin që bashkëpunojmë me të duke sjellë në jetë një krijesë të re.»—Trashëgimia e vendlindjes (anglisht), botuar nga Arlin Hershfelder.
Afërsisht 2.000 vjet më parë, apostulli i krishterë Pavël shkroi: «Asnjë thënie e kalbur të mos dalë nga goja juaj, por çdo thënie që është e mirë për të ndërtuar sipas nevojës, që t’u japë atë që është e favorshme atyre që e dëgjojnë». Gjithashtu shkroi: «As sjellja e turpshme, as e folura pa mend, as shaka të ndyra, të cilat nuk kanë hije, por më tepër dhënia e falënderimeve.»—Efesianëve 4:29; 5:3, 4.
Si mund të çrrënjosen nga zemra, nga mendja dhe nga goja fjalët e ndyra dhe sjellja e turpshme? Këshilla që i dha Pavli filipianëve, mund të na ndihmojë të gjithëve: «Vëllezër, çdo gjë që është e vërtetë, çdo gjë që konsiderohet serioze, çdo gjë që është e drejtë, çdo gjë që është e dëlirë, çdo gjë që është e dashur, çdo gjë për të cilën flitet mirë, çdo virtyt që ekziston dhe çdo gjë e denjë për lëvdim që ekziston, këto gjëra vazhdoni të konsideroni.»—Filipianëve 4:8.
[Shënimi]
a Sipas besimit të indianëve apashë, Jushoni është krijuesi i jetës.
[Burimet e figurave në faqen 31]
Të gjitha fotografitë: Library of Congress, Prints & Photographs Division; simboli i apashëve: Dover Publications, Inc.