A është projektuar?

Flagjeli i baktereve

● Edhe me mikroskop të fuqishëm duket fare i vockël dhe i parëndësishëm, por e kanë krahasuar me një motor varke të fuqishëm. Çfarë është flagjeli i baktereve?

Ka lloj-lloj flagjelesh, por më i studiuari ndër ta ka të ngjarë të jetë flagjeli (nga latinishtja, «kamxhiku») i baktereve. Ai është i fiksuar në murin qelizor të bakterit dhe, kur rrotullohet, mikroorganizmi lëviz para, ndalet, shkon mbrapa ose ndërron drejtim. Mendohet se rreth gjysma e baktereve që njihen, janë të pajisura me flagjele të llojeve të ndryshme.

ADN-ja e bakterit ose mikroorganizmit përmban «projektet» e flagjelit dhe të njësisë që prodhon forcën shtytëse. Së bashku, ato përbëhen nga afro 40 proteina, që mund të krahasohen me pjesët e një motori. Sa mahnitesh kur mendon se vetëndërtohen brenda 20 minutash!

Në botimin The Evolution Controversy thuhet: «Flagjeli i bakterit ka një motor rotativ që rrotullohet me shpejtësi 6.000-17.000 rrot/​min. Ç’është më e çuditshmja, ai mund të ndryshojë drejtim brenda një çerek rrotullimi, e pastaj të rrotullohet në kahun e kundërt me shpejtësi 17.000 rrot/​min.» Revista New Scientist e quan flagjelin e bakterit «shembull të shkëlqyer të një sistemi molekular kompleks, një nanomakineri të ndërlikuar që lë në hije mjeshtërinë e çdo inxhinieri».

Shkencëtarët habiten që flagjeli i vockël i baktereve vetëmontohet dhe i vë 40 pjesët në rendin e saktë që të lidhen siç duhet me njëra-tjetrën e të funksionojnë mirë.

Si mendoni? A erdhi në ekzistencë rastësisht flagjeli i baktereve apo është projektuar?

[Diagrami dhe figura në faqen 24]

(Për tekstin e faqosur, shih botimin)

Rotor

Rakorder

Nyjëtim universal

Helikë

Flagjele

[Figura]

Pamje e zmadhuar e bakterit

[Burimet]

Figura e vogël e bakterit: © Scientifica/​Visuals Unlimited, Inc.; figura e flagjelit: me mirësjellje nga www.arn.org