A ka gjë të keqe të mashtrosh për të marrë nota të mira?

A JE nxënës shkolle? Nëse po, ka të ngjarë të njohësh shokë klase që mashtrojnë për të marrë nota të mira. Ç’është e vërteta, ky problem haset gjithkund. Më 2008, Instituti Xhozefson anketoi afro 30.000 nxënës të shkollës së mesme në Shtetet e Bashkuara dhe 64 për qind pranuan se kishin kopjuar në një test atë vit. Megjithatë, të tjerë kanë llogaritur se shifra reale është edhe më e lartë, më shumë se 75 për qind.

Edhe në Evropë mashtrimi është bërë një problem serioz, veçanërisht plagjiatura. Në një artikull të botuar në revistën në Internet Digithum thuhet: «Sitet që shesin ese për nxënësit, teza masteri dhe disertacione doktorature si produkte të gatshme janë një problem i ri gjithnjë e më shqetësues.»

Pse mashtrimi është bërë një problem kaq i madh? A nxjerrin vërtet dobi ata që mashtrojnë? A është akoma ndershmëria rruga më e mirë, edhe sikur të nënkuptojë nota më të ulëta?

Pse kjo epidemi?

Gërryerja e vlerave morale. «Shumë arsimtarë thonë se kopjimi është gjithnjë e më i zakonshëm për shkak të gërryerjes së vlerave morale në një shoqëri egocentrike»,—thuhet në American School Board Journal. Për ata që bënin lëndë shtesë bashkë me të në gjimnaz, një nxënëse pranoi: «Të gjithë . . . kopjonim; na duheshin notat që të hynim në shkolla të mira. Ishim nxënës të mirë, të moralshëm; nuk ishim njerëz pa etikë . . . Thjesht na duhej të futeshim në universitete të mira.» Madje edhe disa prindër «i ka zënë» epidemia. Nga dëshira e madhe që fëmijët të kenë «sukses», ose e miratojnë kopjimin, ose bëjnë një sy qorr duke ua ulur edhe më tepër vlerat morale fëmijëve të tyre.

Presioni për të pasur sukses. Sipas Donald Mekabit, themeluesit të Qendrës Ndërkombëtare për Integritet Akademik, nxënësit që kopjojnë, besojnë se po të jesh i ndershëm, të del për keq krahasuar me ata që kopjojnë dhe ia hedhin paq.

Ndihma e teknologjisë. Teknologjia moderne u jep mundësi nxënësve të mashtrojnë më kollaj dhe në mënyra më të sofistikuara. Ata mund të shkarkojnë nga Interneti ese dhe përgjigje për detyrat e shtëpisë e t’ua japin edhe të tjerëve. Shpesh, fare pak prej tyre kapen, dhe kështu të tjerët marrin zemër.

Ndikimi i shembujve të këqij. Mashtrimi është bërë diçka e zakonshme edhe mes të rriturve​—në korporatat e mëdha të biznesit, në politikë, në sporte, e madje shpesh edhe në familje ku prindërit mashtrojnë për tatimet mbi të ardhurat ose në kërkesat për siguracione. David Kallahani, autor i librit Shoqëria e mashtrimit, thotë: «Nëse njerëzit me autoritet ose ata që merren si shembull mashtrojnë, mendoj se kështu u japin të rinjve mesazhin se s’ka ndonjë të keqe të mashtrosh.» Por, a është kështu vallë?! A e justifikon vërtet mashtrimin fakti që po përpiqesh të marrësh nota më të mira?

Pse t’i kthesh krahët mashtrimit?

Pyet veten: «Cili është qëllimi i një arsimimi të mirë?» A nuk është t’i aftësojë studentët që të mbajnë më shumë përgjegjësi në jetë, si për shembull, të analizojnë problemet në vendin e punës dhe t’i zgjidhin? Studentët që e bëjnë rrugë mashtrimin mund të mos i fitojnë këto aftësi të vlefshme. Kështu, njerëzit që e kanë zakon të mashtrojnë, maskojnë dobësitë e tyre dhe i heqin vetes shanset për të pasur sukses në shumë fusha të jetës.

Për më tepër, siç thotë Kallahani, «ata që i zgjidhin problemet duke i rënë për shkurt qysh në moshë të re​—si duke mashtruar shpesh në shkollë—​mund të vazhdojnë me këtë ves në vendin e punës». Në njëfarë kuptimi, këta janë si një veshje ose orë gjoja e një marke të njohur që duket si e vërtetë, por në fund të zhgënjen.

Sigurisht, mashtruesit rrezikojnë edhe të kapen e të vuajnë pasojat. Këto, më e pakta, mund të jenë sikleti dhe turpi. Por mashtrimi mund të çojë edhe në përjashtim nga shkolla ose në disiplinë akoma më të rreptë. Bibla paralajmëron haptazi: «Çfarëdo që të mbjellë njeriu, atë edhe do të korrë.» (Galatasve 6:7) Sidoqoftë, arsyeja kryesore për të qenë të ndershëm s’duhet të jetë frika se mos na kapin. Ka arsye të tjera shumë më fisnike.

Ndershmëria​—çelësi i vërtetë drejt suksesit

Të rinjtë e mençur mundohen të zhvillojnë cilësi që do t’u vlejnë jo vetëm për provimet, por për gjithë jetën. Prandaj punojnë pa u lodhur në shkollë dhe përpiqen të ushqejnë vlera morale që u rritin respektin për veten dhe që nesër do të meritojnë mirënjohjen e punëdhënësve e do t’u sjellin lumturi të qëndrueshme.

Këto vlera gjenden në Fjalën e Perëndisë, dhe të rinjve që jetojnë sipas tyre nuk u del për keq në krahasim me të tjerët. Përkundrazi, siç thuhet te 2 Timoteut 3:16, 17, bëhen ‘krejtësisht të zotë, plotësisht të pajisur për çdo vepër të mirë’. Ja ç’thotë Horheja, që është në klasë të nëntë: «Shokët e klasës mashtrojnë se duan të marrin nota të mira pa u lodhur fare. Kurse unë dua t’i pëlqej Perëndisë. Te Proverbat 14:2, Bibla thotë se ‘kush ecën me drejtësi i frikësohet Jehovait, por kush është dredharak në udhët e tij, e përbuz Atë’. E di se Perëndisë nuk mund t’i fshehim asgjë. Prandaj nuk mashtroj, e as i ndihmoj të tjerët të mashtrojnë.»

Nxënësit që përpiqen të jetojnë sipas parimeve të Biblës mund të jenë ose jo nxënësit më të shkëlqyer të klasës. Ama, janë më të mençurit, se po ndërtojnë një themel të fortë si shkëmb që do t’u sjellë sukses të qëndrueshëm në jetë. (Psalmi 1:1-3; Mateu 7:24, 25) Për më tepër, mund të jenë të sigurt se kanë miratimin dhe mbështetjen e Krijuesit.

[Kutia dhe figura në faqen 28]

PARIME PËR TË MENDUAR

● «Buzët e së vërtetës do të jenë përgjithmonë të qëndrueshme, kurse gjuha gënjeshtare do të zgjatë veç një çast.»​—Proverbat 12:19.

● «Njeriu me vepra të besueshme do të marrë shumë bekime.»​—Proverbat 28:20.

● «Perëndia i vërtetë do të gjykojë çdo lloj vepre dhe çdo gjë të fshehur, qoftë kjo e mirë ose e keqe.»​—Eklisiastiu 12:14.

● «Duam të sillemi me ndershmëri në çdo gjë.»​—Hebrenjve 13:18.

[Figura në faqet 26, 27]

Teknologjia moderne u jep mundësi nxënësve të mashtrojnë më kollaj dhe në mënyra më të sofistikuara

[Figura në faqen 28]

Nxënësit që mashtrojnë janë si orë gjoja e një marke të njohur, që vetëm sa duket e mirë