Kush i modelon mendimet e tua?

«ASNJERI nuk do të më thotë se çfarë të mendoj! Asnjeri nuk do të më thotë se çfarë të bëj!» Këto fjalë, të thëna kaq prerazi, zakonisht nënkuptojnë që ke shumë siguri te vetvetja dhe te gjykimi yt. A ndihesh kështu? Kuptohet, askush tjetër nuk duhet të marrë vendime në vendin tënd. Por, a është e mençur të hedhësh poshtë kaq shpejt atë që mund të dalë se është këshillë e mirë? A ka mundësi që askush tjetër mos të të ndihmojë asnjëherë për të marrë vendime të mençura? Sidoqoftë, a mund të jesh vërtet i sigurt se faktikisht askush nuk po i modelon mendimet e tua, pa dijeninë tënde?

Para Luftës II Botërore, për shembull, Jozef Goebels, ministri i propagandës së Hitlerit, mori nën kontroll industrinë e filmit në Gjermani. Pse? Sepse, kuptoi që kjo gjë do t’i jepte një armë tepër të fuqishme, me të cilën ai mund të «ndikonte mbi bindjet e njerëzve dhe në këtë mënyrë mbi sjelljen e tyre». (Propaganda and the German Cinema 1933-1945) Ka të ngjarë që të jesh në dijeni të efektshmërisë dërrmuese me të cilën ai përdori këtë mjet, si dhe mjete të tjera për të manipuluar njerëzit e thjeshtë, njerëzit normalë dhe të arsyeshëm, duke i bërë që të ndiqnin verbërisht filozofinë naziste.

Fakti është që mënyra se si mendon ti, e prandaj mënyra se si vepron, gjithnjë ndikohet në njëfarë mënyre nga ndjenjat dhe pikëpamjet e atyre që dëgjon. Sigurisht, kjo nuk është medoemos një gjë e keqe. Nëse këta janë njerëz që kanë për zemër të mirën tënde, siç janë mësuesit, miqtë ose prindërit e tu, atëherë do të nxjerrësh shumë dobi nga këshillat dhe sugjerimet e tyre. Por nëse ata janë njerëz që kanë për zemër vetëm mirëqenien e tyre e që për vete janë të çorientuar ose të korruptuar në mënyrën e të menduarit, «mashtrues të mendjes» siç i përshkroi apostulli Pavël, atëherë ruhu!—Titit 1:10, BR; Ligji i përtërirë 13:6-8.

Kështu, mos u bëj i vetëkënaqur e të mendosh se askush nuk mund të ndikojë asnjëherë mbi ty. (Krahaso 1. Korintasve 10:12.) Ka më shumë të ngjarë që kjo gjë të jetë duke ndodhur tashmë, më shpesh sesa mund të duash ta pranosh ti, madje pa e vënë re fare. Merr shembullin e thjeshtë të llojit të produktit që vendos të blesh, kur shkon për të bërë pazarin. Kjo zgjedhje, a është gjithnjë një vendim plotësisht personal e i arsyeshëm? Apo ka njerëz të tjerë, shpesh që nuk shihen, që në mënyrë të stërholluar, por të fuqishme ndikojnë mbi zgjedhjen tënde? Gazetari dedektiv Erik Klark, mendon se po. «Sa më shumë të bombardohemi nga reklamat,—thotë ai,—aq më pak e vëmë re këtë bombardim, e megjithatë është pothuajse e sigurt se akoma më shumë ndikohemi prej tyre.» Ai raporton edhe se, kur i pyesin njerëzit mbi efektshmërinë e reklamave, «pjesa më e madhe prej tyre pranon se ato bëjnë punë, por jo mbi ta». Njerëzit kanë tendencën të mendojnë se të gjithë të tjerët janë të prekshëm, por ata vetë jo. «Duket se vetëm ata janë të imunizuar.»—The Want Makers.

Të modeluar sipas kallëpit të Satanait?

Ndikimi yt nga reklamat e përditshme mund të mos ketë pasoja të rënda. Por ekziston një ndikim tjetër që është shumë më i rrezikshëm. Bibla tregon qartë se Satanai është kryemanipuluesi. (Zbulesa 12:9) Filozofia e tij është në thelb e njëjtë me mënyrën e të menduarit të një agjenti të një firme reklamash, i cili tha se ka dy mënyra për të ndikuar mbi konsumatorët, «duke i joshur ose duke i kushtëzuar ata». Nëse propaganduesit dhe reklamuesit mund t’i përdorin këto taktika të stërholluara për të modeluar mënyrën tënde të të menduarit, sa më i zoti duhet të jetë Satanai në përdorimin e taktikave të ngjashme me to!—Gjoni 8:44.

Apostulli Pavël e dinte këtë. Ai druante se mos disa nga bashkëbesimtarët e tij e ulnin vigjilencën e tyre dhe bëheshin viktima të mashtrimit të Satanait. Ai shkroi: «Druaj se, ashtu si gjarpri e gënjeu Evën me dinakërinë e tij, kështu edhe mendja juaj mos prishet, duke u shmangur nga thjeshtësia ndaj Krishtit.» (2. Korintasve 11:3) Merre seriozisht këtë paralajmërim. Përndryshe mund të jesh si ata njerëz që besojnë se propaganda dhe kushtëzimi bëjnë punë, «por jo mbi ta». Fakti se propaganda satanike bën punë shihet qartë kudo që të hedhim sytë, në brutalitetin, zvetënimin dhe hipokrizinë që karakterizojnë këtë brez.

Kështu, Pavli iu lut bashkë të krishterëve që të mos ‘merrnin formë sipas këtij sistemi gjërash’. (Romakëve 12:2, BR) Një përkthyes i Biblës i parafrazoi kështu fjalët e Pavlit: «Mos e lini botën përreth jush t’ju modelojë sipas kallëpit të saj.» (Romakëve 12:2, Phillips) Satanai do të provojë çdo gjë për të të ngjeshur në kallëpin e tij, ashtu si poçarët e vjetër që e ngjeshnin argjilën në një kallëp të hapur, me qëllim që ajo të merrte shenjat dhe tiparet që ai donte të mbeteshin mbi argjilë. Satanai ka përgatitur për këtë punë politikën, sistemin tregtar, fenë dhe argëtimin e botës. Por, sa depërtues është ndikimi i tij? Është po aq i përhapur sa ishte edhe në ditët e apostullit Gjon. «E gjithë bota,—tha Gjoni,—dergjet nën pushtetin e të ligut.» (1. Gjonit 5:19, BR; shiko edhe 2. Korintasve 4:4.) Nëse ke ndonjë dyshim për aftësinë e Satanait për të joshur njerëzit dhe për të korruptuar mendimet e tyre, mos harro sa mirë ia doli mbanë me një komb të tërë, Izraelin, që përbëhej nga njerëz të dedikuar ndaj Perëndisë. (1. Korintasve 10:6-12) A mund të ndodhë edhe me ty e njëjta gjë? Mund të ndodhë, nëse ti e lë mendjen tënde të hapur ndaj ndikimit joshës të Satanait.

Kupto atë që ndodh

Në përgjithësi, këto forca tinëzare do të ndikojnë mbi mendimet e tua, vetëm nëse ti i lejon. Në librin e tij, Bindësit e fshehur (The Hidden Persuaders), Vans Pakërd vërejti: «Ne kemi ende një mbrojtje të fortë në dispozicion kundër këtyre bindësve [të fshehur], ne mund të zgjedhim të mos bindemi. Pothuajse në të gjitha situatat, kemi në dorë të zgjedhim dhe asnjë nuk mund të na manipulojë tepër, nëse e kuptojmë se çfarë po ndodh.» Kjo është e vërtetë edhe për propagandën dhe mashtrimin.

Sigurisht, që të «kuptosh se çfarë po ndodh», duhet ta mbash mendjen tënde të hapur dhe të ndjeshme ndaj ndikimeve të mira. Një mendje e shëndoshë, ashtu si një trup i shëndoshë, duhet ushqyer mirë nëse duam që të funksionojë siç duhet. (Fjalët e urta 5:1, 2) Mungesa e informacionit mund të jetë po aq vdekjeprurëse sa edhe informacioni i gabuar. Prandaj, edhe pse është e vërtetë që duhet ta mbrosh mendjen nga idetë dhe filozofitë pështjelluese, përpiqu të mos zhvillosh një pikëpamje të errësuar dhe cinike për të gjitha këshillat ose informacionet që të ofrohen.—1. Gjonit 4:1.

Bindja e ndershme nuk është e njëjta gjë me propagandën e fshehur. Sigurisht, apostulli Pavël e paralajmëroi të riun Timote që të rrinte vigjilent nga «njerëzit e këqinj dhe mashtrues [që] do të shkojnë keq e më keq, duke gënjyer dhe duke u gënjyer vetë». Gjithsesi, Pavli shtoi: «Por ti qëndro në ato që mësove dhe u binde plotësisht, duke e ditur prej kujt i mësove.» (2. Timoteut 3:13, 14) Duke qenë se çdo gjë që fut në mendje do të ndikojë mbi ty në njëfarë mase, çelësi është ‘të dish prej kujt i mëson’ gjërat, të jesh i sigurt se ata janë persona që kanë për zemër më të mirën tënde, jo të tyren.

Zgjedhja të përket ty. Ti mund të zgjedhësh të ‘marrësh formë sipas këtij sistemi gjërash’ duke lënë që filozofitë dhe vlerat e kësaj bote të sundojnë mbi mendimet e tua. (Romakëve 12:2) Por kjo botë nuk ka për zemër të mirën tënde. «Tregoni kujdes,—paralajmëron, pra, apostulli Pavël,—se mos ndokush ju bën prenë e tij me anë të filozofisë dhe me mashtrime të kota, sipas traditës së njerëzve.» (Kolosianëve 2:8) Të derdhesh në formën e kallëpit të Satanait në këtë mënyrë ose të ‘bëhesh preja e tij’ nuk kërkon ndonjë përpjekje. Është si të thithësh tymin e duhanit që pijnë të tjerët. Ti mund të dëmtohesh thjesht duke thithur me anë të frymëmarrjes ajrin e ndotur.

Si alternativë, ti mund të shmangësh ta thithësh atë «ajër». (Efesianëve 2:2) Për këtë, ndiq këshillën e Pavlit: «Transformohuni me anë të ripërtëritjes së mendjes suaj, që të provoni cili është i miri, i pëlqyeri dhe i përsosuri vullnet i Perëndisë.» (Romakëve 12:2, BR) Kjo gjë kërkon përpjekje. (Fjalët e urta 2:1-5) Mos harro se Jehovai nuk është aspak manipulues. Ai vë në dispozicion gjithë informacionin e nevojshëm, por për të nxjerrë dobi prej tij, ti duhet ta dëgjosh këtë informacion dhe ta lësh të ndikojë mbi mendimet e tua. (Isaia 30:20, 21; 1. Thesalonikasve 2:13) Duhet të jesh i gatshëm ta mbushësh mendjen me të vërtetën që përmbajnë «shkrimet e shenjta», Fjala e frymëzuar e Perëndisë, Bibla.—2. Timoteut 3:15-17.

Reago pozitivisht ndaj modelimit prej Jehovait

Fakti që duhet të reagosh në mënyrë të gatshme e të bindur nëse dëshiron të nxjerrësh dobi nga ndikimi modelues i Jehovait, u ilustrua kur Jehovai i tha profetit Jeremia të shkonte në punishten e një poçari. Jeremia pa poçarin që ndryshoi mendje lidhur me modelin e një ene, kur sendi që po përpiqej të bënte «u prish nga dora e poçarit». Më pas, Jehovai tha: «A nuk kam unë mundësi të bëj pikërisht si ky poçar me ju njerëz, o shtëpi e Izraelit? . . . Ja! Si argjila në duart e poçarit, kështu jeni ju në dorën time, o shtëpia e Izraelit.» (Jeremia 18:1-6, BR) A do të thoshte kjo se njerëzit në Izrael ishin thjesht si copa argjile pa jetë në duart e Jehovait, me qëllim që ai t’i modelonte në mënyrë të prerë në një lloj ene ose në një tjetër?

Jehovai nuk e përdor kurrë forcën e tij të plotfuqishme për t’i detyruar njerëzit të bëjnë gjëra kundër vullnetit të tyre dhe as nuk është përgjegjës për produktet me defekte, siç mund të ndodhë me një poçar njerëzor. (Ligji i përtërirë 32:4) Defektet ndodhin kur ata që Jehovai përpiqet t’i modelojë në mënyrë pozitive, i rezistojnë drejtimit të tij. Ky është një ndryshim kolosal mes teje dhe një cope të pajetë argjile. Ti ke vullnet të lirë. Duke ushtruar këtë vullnet, ti mund të zgjedhësh të reagosh pozitivisht ndaj ndikimit modelues të Jehovait ose ta hedhësh poshtë atë në mënyrë të vullnetshme.

Çfarë mësimi që të fut në mendime! Sa mirë është të dëgjosh zërin e Jehovait, në vend se të pohosh me arrogancë: «Asnjeri nuk do të më thotë se çfarë të bëj!» Të gjithë ne kemi nevojë për ndikimin udhërrëfyes të Jehovait. (Gjoni 17:3) Ji si psalmisti David, i cili u lut: «Më bëj të njoh vetë udhët e tua, o Jehova, më mëso vetë shtigjet e tua.» (Psalmi 25:4, BR) Mos harro atë që tha mbreti Solomon: «Një person i mençur do të dëgjojë dhe do të marrë më shumë udhëzim.» (Fjalët e urta 1:5, BR) A do të dëgjosh? Nëse po, atëherë «vetë aftësia e të menduarit do të qëndrojë rojë mbi ty, vetë aftësia për të dalluar do të të ruajë».—Fjalët e urta 2:11, BR.