Norvegjia

I RIU në kuvertën e anijes e kishte ngulitur shikimin gjithë ëndje drejt bregdetit norvegjez. Ai quhej Knut Pedërsën Hameri. Më parë kishte qenë shërbëtor në një kishë baptiste në Dakotën e Veriut, SHBA, por prej një viti ishte bërë Student i Biblës (tani njihen si Dëshmitarë të Jehovait). Tani, në vitin 1892, ai po kthehej në vendlindje që t’u predikonte miqve dhe të afërmve.

Pjesa dërrmuese e dy milionë banorëve të Norvegjisë ishin anëtarë të Kishës Zyrtare Luterane. Knuti mezi priste të ndihmonte norvegjezët e sinqertë të njihnin Perëndinë e vërtetë, Jehovain, dhe të kuptonin se ky Perëndi i dashur nuk i torturon mëkatarët në ferrin e zjarrtë. Gjithashtu donte t’u fliste për Mbretërimin Mijëvjeçar të Krishtit që po vjen, gjatë të cilit toka do të bëhet parajsë.

Teksa anija i afrohej bregut, Knuti shikonte gjithë kërshëri malet e luginat e këtij vendi madhështor; një vend i gjatë e i ngushtë me male të larta e të mbuluara me dëborë, me fjorde të thepisura dhe pyje të paana. Ai e kuptoi se do ta kishte të vështirë të shkonte në rajonet me popullsi të rrallë ku kishte pak rrugë dhe ura. Edhe pse mjaft norvegjezë jetonin në qytete që po zgjeroheshin, të tjerë jetonin në zona rurale, në fshatra peshkatarësh ose në qindra ishujt përgjatë bregdetit. Rezultatet e predikimit të Knutit, si dhe përhapja e adhurimit të vërtetë në Norvegji përballë sfidave frikësuese, janë besimforcuese dhe nxitëse për popullin e Perëndisë anembanë.

FARA E MBRETËRISË JEP FRYT

Megjithëse disa veta në zonën e qytetit të Knutit, në Skien, treguan interes ndaj mesazhit të tij, ai nuk qëndroi dot me ta, pasi iu desh të kthehej te familja në Shtetet e Bashkuara. Gjithsesi, në vitin 1899, ai udhëtoi sërish në Norvegji, kësaj radhe me kërkesë të Çarls T. Rasëllit që në atë kohë mbikëqyrte veprën e Studentëve të Biblës. Vëlla Rasëlli donte që Knuti të formonte një kongregacion në Norvegji. Knuti solli disa kopje të dy vëllimeve të para të serisë së librave Agimi i Mijëvjeçarit (më vonë u quajt Studime mbi Shkrimet), që ishte përkthyer në dano-norvegjisht. (Në atë kohë norvegjishtja e shkruar ngjante me danishten dhe botimet mund të lexoheshin si në Danimarkë, edhe në Norvegji.) Knuti u dëshmoi shumë vetave dhe shpërndau disa libra, por pas pak kohe iu desh sërish të kthehej në Shtetet e Bashkuara.

Vitin pasues, Ingebret Andersenit, i cili jetonte në periferi të Skienit, i ra në dorë libri që atëherë quhej Plani i epokave, ndoshta një nga kopjet që kishte sjellë në Norvegji Knuti. Për një kohë të gjatë, Ingebretit i kishte interesuar «ardhja e dytë» e Krishtit dhe tani bashkë me të shoqen, Bartën, e përpinë librin. S’kaloi shumë dhe Ingebreti nisi t’u dëshmonte të tjerëve. Madje shkonte në mbledhje fetare që t’u fliste njerëzve për Mbretërimin Mijëvjeçar të Krishtit. Më vonë vizitoi ata që treguan interes dhe, pa kaluar shumë kohë, në Skien kishte një kongregacion aktiv me të paktën dhjetë Studentë të Biblës.

Kur Knuti mori vesh nga një i afërm se në Skien ekzistonte një kongregacion i vogël, u kthye në Norvegji në vitin 1904 që të gjente Ingebretin. Rrugës, Knuti ndaloi një burrë dhe e pyeti: «A njeh dikë në këtë zonë me emrin Ingebret Anderseni?» «Po,—iu përgjigj burri,—unë jam.» Knuti ishte kaq entuziast, saqë e hapi valixhen mu në mes të rrugës, që t’i tregonte Ingebretit librat që kishte sjellë. Pa dyshim, edhe Ingebreti ishte i lumtur të takonte Knutin dhe të shihte gjithë atë literaturë.

Knuti u tregoi me kënaqësi bashkëbesimtarëve të tij norvegjezë për organizatën dhe veprën e predikimit. Kur u kthye te familja, që atëherë jetonte në Kanada, kongregacioni i Skienit kishte marrë shumë nxitje që të ecte përpara.

SHKOJNË NË ZONA TË TJERA TË NORVEGJISË

Vepra e predikimit në Norvegji mori hov në vitin 1903, kur erdhën tre përhapës të zellshëm (predikues në kohë të plotë): Fritiof Linkvisti, Viktor Felti dhe I. R. Guenderseni. Fritiofi u vendos me banim në kryeqytet, Kristjenjë (tani Oslo), dhe më 1904 shtëpia e tij u bë zyra e Shoqatës Watch Tower, ku bëheshin kërkesa për literaturë dhe pajtimet për Kullën e Rojës të Sionit.

Nga fundi i vitit 1903, kur vëlla Guenderseni po predikonte në Tronheim, në Norvegjinë Qendrore, ai i dëshmoi Lota Holmit, e cila pranoi literaturë. Më vonë ajo shkoi në shtëpi, në zonën e Narvikut, mbi Rrethit Polar të Veriut, dhe u bë lajmëtarja e parë në Norvegjinë Veriore. Pas kësaj, Viktor Felti shkoi në Narvik dhe ndihmoi dy çifte të martuara të bëheshin Studentë të Biblës. Ata kontaktuan Lotën dhe s’kaloi shumë e ky grup i vogël mblidhej rregullisht që të studionte Biblën. Edhe motra e Lotës, Halgarda, e pranoi të vërtetën dhe më vonë shërbyen të dyja si pioniere të zellshme në pjesë të ndryshme të Norvegjisë.

Në vitet 1904 dhe 1905, pati një reagim të mirë ndaj predikimit të vëllezërve Felt dhe Guendersen, veçanërisht në Bergen. Kulla e Rojës e Sionit e 1 marsit 1905 raportonte: «Një predikues i shquar i kishës Misioni i Lirë [në Bergen], është përpirë i tëri nga drita e qartë, dhe tani po ua paraqet Ungjillin e plotë e të vërtetë auditorëve që ishin gjithnjë të gjerë e të vëmendshëm.»

Ky predikues ishte Teodor Simonseni, të cilin më vonë e përjashtuan nga Kisha Misioni i Lirë, pasi mësonte të vërtetat e reja e të mrekullueshme që kishte njohur nga botimet tona. Kjo humbje për kishën ishte fitore për Studentët e Biblës. Mes popullit të Jehovait, Teodorin e vlerësonin mjaft si vëlla dhe si orator. Më vonë, ai u vendos me banim në Kristjenjë ku kishte një kongregacion me Studentë të Biblës që rritej në numër.

DISA NGA PIONIERËT E PARË

Rreth vitit 1905, kishte kongregacione të Studentëve të Biblës në katër qytete: në Skien, në Kristjenjë, në Bergen dhe në Narvik. Shpejt disa lajmëtarë të zellshëm nisën të shërbenin si pionierë dhe e çuan lajmin e mirë në mjaft zona të tjera të vendit. Ata pionierë të hershëm kishin formime interesante.

Motra e parë pioniere në Norvegji ishte Helga Hesi. Ajo ishte jetime dhe jetonte në Bergen, ku jepte mësim në shkollën e së dielës që në moshën 17-vjeçare. Kur dëgjoi Teodor Simonsenin të fliste në kishën Misioni i Lirë për atë që kishte mësuar në një nga librat e Studentëve të Biblës, asaj iu zgjua interesi dhe filloi të lexonte të njëjtën literaturë. Ajo hoqi dorë nga mësimdhënia në shkollën e së dielës dhe në vitin 1905, kur ishte 19 vjeçe, nisi të përhapte lajmin e mirë në Hamar dhe në Jovik.

Një ditë në vitin 1908, Andrea Oiseti po priste dru në fermën e familjes afër Kongsvingerit, kur një pionier e vizitoi e i dha librin Plani hyjnor i epokave. Andrea, i cili ishte në fillim të të 20-ave, e pëlqeu shumë atë që lexoi dhe porositi më tepër literaturë. Pas disa muajsh ia la në dorëzim fermën vëllait më të vogël dhe filloi të shërbente si pionier. Gjatë tetë viteve vijuese ai predikoi thuajse në të gjithë vendin. Si fillim shkoi në veri duke udhëtuar në brendësi të vendit me biçikletë gjatë verës dhe me një slitë të vogël gjatë dimrit. Kur shkoi në Tromsë, ai u kthye në drejtim të jugut dhe predikoi në gjithë zonat bregdetare deri në Kristjenjë.

Ana Anderseni nga Ruega, pranë Mosit, ishte po ashtu një nga pionieret e para. Ajo kishte qenë pjesëtare e Ushtrisë së Shpëtimit për vite me radhë dhe i ishte përkushtuar ndihmës ndaj nevojtarëve. Rreth vitit 1907 lexoi disa nga botimet tona dhe kuptoi se kishte gjetur të vërtetën. Në Kristiansund takoi një tjetër pjesëtare të Ushtrisë së Shpëtimit që quhej Hulda Anderseni (më vonë Oiseti), e cila tregoi interes për Biblën. Shpejt këto dy gra u nisën në një udhëtim të gjatë drejt veriut me një avullore që lundronte përgjatë bregut e i çoi deri në Kirkenes, pranë kufirit me Rusinë. Rrugës zbritnin në çdo port gjatë bregdetit dhe linin literaturë. Diku nga viti 1912 Ana u bë pioniere. Për dekada me radhë i ra kryq e tërthor vendit me barkë dhe me biçikletë, duke e çuar literaturën biblike thuajse në çdo qytet të Norvegjisë. Ajo kaloi mjaft kohë në jug, në Kristiansand, ku i dha mbështetje të çmuar kongregacionit që po rritej.

Karl Gunberi kishte qenë oficer në flotën detare para se të bëhej Student i Biblës. Ai ishte në mes të të 30-ave kur filloi të shërbente si pionier rreth vitit 1911, dhe i siguronte të ardhurat duke punuar si instruktor lundrimi. Me gjithë pamjen disi hijerëndë, Karli njihej si njeri i këndshëm e me humor. Ai predikoi në mbarë Norvegjinë deri në moshë të shkuar, dhe formimi si oficer i flotës dhe mësues lundrimi i solli mjaft dobi në përhapjen e lajmit të mirë, siç do ta shohim më vonë.

FORCOHET VËLLAZËRIA

Në tetor të vitit 1905, pati shumë entuziazëm për asamblenë e parë të mbajtur në Kristjenjë. Ishin rreth 15 të pranishëm dhe u pagëzuan 3 veta. Në 1906-n u mbajt një asamble në Bergen dhe, që nga viti 1909, çdo vit organizoheshin asamble me oratorë nga Danimarka, Finlanda dhe Suedia. Disa nga këta vëllezër vizitonin edhe kongregacionet si pelegrinë, që sot quhen mbikëqyrës udhëtues.

Ngjarjet më të rëndësishme të atyre viteve ishin vizitat e vëlla Rasëllit. Në vitin 1909 ai vizitoi Bergenin dhe Kristjenjën. Sa i çmonin vëllezërit e motrat takimet me të dhe fjalimet e tij! Vizita e dytë, në vitin 1911, bëri bujë dhe 61 vëllezërit e motrat që u mblodhën për të dëgjuar fjalimin publik të vëlla Rasëllit, u kënaqën kur erdhën 1.200 të pranishëm.

Tre vjet më vonë, vëlla Rasëlli caktoi Henri Biornestin të vizitonte rregullisht vëllezërit në Norvegji e Suedi, si mbikëqyrësi i parë udhëtues norvegjez.

SHTOJNË RITMIN PARA VITIT 1914

Në vitin 1910 u vu në dispozicion një mjet i dobishëm për predikimin; doli seria e fletushkave Katedra e popujve. Kjo ndihmoi që në veprën e predikimit të merrnin pjesë më shumë Studentë të Biblës. Të etur që të demaskonin gabimet fetare dhe të shpjegonin të vërtetat biblike, vëllezërit dhe motrat shpërndanë mijëra kopje pa pagesë, shpesh duke i futur në gazeta.

Studentët e Biblës mezi pritnin të shihnin ç’do të ndodhte në vitin 1914. Libri Koha është afër (vëllimi i dytë i serisë së librave Agimi i Mijëvjeçarit) shpjegonte se kohët e johebrenjve do të përfundonin në vitin 1914 dhe do të karakterizoheshin nga trazira e anarki. Pastaj do të merrte kontrollin Mbretëria e Perëndisë. Gjithashtu, Studentët e Biblës pritnin që në atë kohë bashkësundimtarët e Krishtit të merrnin shpërblimin qiellor.

Kjo temë bëhej shpesh objekt bisedash. Për shembull, një mbrëmje në korrik të vitit 1914, Karl Kristianseni po luante në orkestrën e qytetit të Skienit. Gjatë pushimit, ai u tha disave përreth: «Brenda pak javësh do të ndodhë diçka. Në fillim do të bëhet luftë, pastaj revolucion, më pas anarki dhe në fund do të vijë Mbretëria e Perëndisë.» Kur shpërtheu Lufta I Botërore pak kohë më pas, njerëzit shkuan te Karli dhe donin të mësonin më tepër.

Në vitin 1914, në Arendal, më në jug përgjatë bregdetit, kishte vetëm një studente të Biblës. Një ditë, kjo motër takoi në rrugë Mia Apeslandin dhe i tha se, sipas Biblës, në vjeshtë të vitit 1914 do të bëhej luftë. Mia iu përgjigj: «Po ndodhi, atëherë do ta besoj.» S’kaloi shumë dhe, kur Mia pa se po ndodhte ajo që i kishte thënë motra, e mbajti fjalën dhe u bë besimtare e vërtetë. Mia, bashkë me motrën që i kishte folur dhe me disa të tjerë, formuan bërthamën e kongregacionit të Arendalit.

PËRPARIM, MË PAS PROBLEME

Siç rrodhën ngjarjet, jo të gjitha shpresat e studentëve të Biblës për vitin 1914 u realizuan. Sidoqoftë, ata vazhduan me zell veprimtarinë e tyre. Nga dhjetori 1914 dhe për një pjesë të mirë të vitit 1915, prezantimi mbresëlënës me diapozitiva i «Foto-Dramës së Krijimit» u dha dëshmi të mrekullueshme auditoreve të mëdha në Kristjenjë, Bergen, Tronheim, Skien, Arendal dhe Kristiansand.

Megjithatë, pak kohë më pas dolën ca probleme. Fritiof Linkvisti, i cili kishte drejtuar veprën në Norvegji për rreth dhjetë vjet, nisi të ndiqte bindjet e veta dhe në vitin 1916 u largua nga organizata. Si pasojë, për disa vjet me radhë, veprën në Norvegji e mbikëqyrën vëllezër të përgjegjshëm nga Suedia e Danimarka. Në vitin 1921, Enok Omani u caktua të mbikëqyrte veprën në Norvegji dhe e bëri këtë deri në vitin 1945.

Gjithashtu, një kohë pështjelluese ishte edhe kur vdiq Ç. T. Rasëlli në vitin 1916 dhe u pasua nga Xh. F. Radhërfordi si mbikëqyrës i veprimtarive të Studentëve të Biblës. Për shkak të shpresave të parealizuara lidhur me vitin 1914, dhe për shkak të ndryshimeve organizative, mjaft veta e lanë organizatën. Pasojat ishin veçanërisht të rënda në Bergen, ku veç një vëlla dhe shtatë motra mbetën në kongregacion në vitin 1918. Në Tronheim e lanë kongregacionin një numër goxha i madh. Po ashtu, u largua edhe një grup në Kristjenjë. Kurse ata që e mbështetën me besnikëri organizatën, shpejt përjetuan bekimin e pasur të Jehovait.

SHTYSË E RE

Në vitin 1918 vëlla Radhërfordi mbajti fjalimin që ngjallte kureshtje «Miliona që jetojnë tani nuk do të vdesin kurrë». Ky fjalim emocionues u mbajt në gjithë botën nga viti 1920 deri në vitin 1925. A. H. Mekmillëni erdhi nga selia botërore në Nju-Jork që ta mbante fjalimin në disa qytete të Norvegjisë. Në Kristjenjë s’mbeti vend bosh në auditorin e universitetit, prandaj mjaft veta u kthyen mbrapsht. Gjithsesi, vëlla Omani hipi në një kuti në hyrje dhe tha me zë të lartë: «Nëse ktheheni pas një ore e gjysmë, Mekmillëni do ta mbajë sërish fjalimin.» Pa dyshim, njerëzit e mbushën sallën sërish plot që të dëgjonin fjalimin e vëlla Mekmillënit. Për disa vjet pas kësaj, vëllezërit norvegjezë e mbajtën fjalimin në të gjithë pjesën tjetër të Norvegjisë. Mijëra veta dëgjuan me etje provat bindëse të Shkrimeve se shumë do të mbijetojnë në Harmagedon dhe do të marrin jetën e përhershme në një parajsë në tokë. Gjithashtu, mjaft veta e morën mesazhin me anë të broshurës Miliona që jetojnë tani nuk do të vdesin kurrë.

Nga viti 1922 deri më 1928, Studentët e Biblës shpërndanë qindra mijë fletushka që përmbanin rezoluta të bëra në kongrese, si: Një sfidë udhëheqësve të botës, Një paralajmërim për të gjithë të krishterët dhe Akuzohen klerikët. Mjaft Studentë të Biblës e filluan veprën e predikimit duke shpërndarë këto fletushka.

Prapëseprapë rritja ishte disi e ngadaltë. Edhe pse pionierët dhe lajmëtarët e zellshëm ngulmonin në predikim, duheshin ndihmuar edhe të tjerë që të përfshiheshin më tepër në veprën e predikimit. Për më tepër, botimet ishin ende kryesisht në danisht, dano-norvegjisht ose suedisht, por jo në norvegjisht. Ç’mund të bëhej që t’i jepej shtysë e mëtejshme veprës?

Në prill të vitit 1925, Buletini (tani Shërbimi ynë i Mbretërisë) në gjuhën norvegjeze bënte këtë lajmërim emocionues: «Këtu po ju dërgojmë numrin e parë të Epokës së artë në norvegjisht. Tani mund të bëni pajtime.» Ky ishte numri i marsit 1925 i Epokës së artë (tani Zgjohuni!). Epoka e artë në norvegjisht shpejt arriti tirazh të madh jo vetëm në Norvegji, por edhe në Danimarkë. Rreth vitit 1936, kur emri i Epokës së artë në norvegjisht u ndryshua në Ny Verden (Bota e Re), 6.190 norvegjezë u pajtuan në revistë.

ORGANIZIM MË I MIRË DHE GODINA TË REJA

Në maj 1925 më shumë se 500 Studentë të Biblës nga pjesë të ndryshme të Skandinavisë u mblodhën për një kongres në Erebru të Suedisë. Në kongres, vëlla Radhërfordi njoftoi se Zyra për Evropën Veriore do të themelohej në Kopenhagë, Danimarkë. Uilliam Dei do të vinte nga Londra që të mbikëqyrte veprimtarinë e popullit të Perëndisë në Danimarkë, Norvegji, Suedi, Finlandë dhe në vendet baltike. Këto vende të ndryshme do të kishin ende një mbikëqyrës vendës dhe Enok Omani do të vazhdonte si mbikëqyrës në Norvegji.

Uilliam Dei, me origjinë nga Skocia, ishte një vëlla energjik që ndihmoi shumë në përshpejtimin e veprës së predikimit. Ishte organizator i zoti dhe, si tip i lezetshëm e shembull i mirë në shërbim, i inkurajonte vëllezërit. Gjatë shtatorit dhe tetorit 1925, ai udhëtoi anekënd Norvegjisë dhe organizoi veprimtaritë e kongregacioneve sipas udhëzimeve nga selia, duke folur në anglisht me përkthyes. Vëlla Dei shërbeu si mbikëqyrës i Zyrës për Evropën Veriore deri në Luftën II Botërore.

Për njëfarë kohe, vëllezërit kishin kërkuar një vend më të përshtatshëm për zyrën e Norvegjisë. Në vitin 1925, një vëlla që kishte trashëguar ca para bleu një godinë trikatëshe në Oslo dhe ia shiti organizatës afërsisht me gjysmë çmimi. Ishte tamam koha për një godinë të tillë! Ajo i plotësoi mjaft mirë nevojat tona deri në vitin 1983.

NJË ORGANIZATË ME DËSHMITARË AKTIVË

Viti 1931 shënoi një ngjarje historike për shërbëtorët e Perëndisë në mbarë botën. Atë vit morën një emër të ri​—Dëshmitarë të Jehovait. Vëlla Omani shkroi: «Kur morëm atë emër, u ngritëm të gjithë në këmbë dhe bërtitëm gjithë entuziazëm ‘Ja’ [Po].» Vëllezërit dhe motrat u emocionuan kur morën një emër që bazohet në Shkrime dhe ishin të vendosur të jetonin në lartësinë e tij.

Dukej qartë se Jehovai po e bekonte veprën e vrullshme të predikimit në Norvegji. Mesatarja e lajmëtarëve arriti nga 15 veta në vitin 1918, në 328 veta në vitin 1938. Populli i Jehovait nuk ishin vetëm Studentë të Biblës; ishin edhe dëshmitarë aktivë.

Një shembull për këtë ishte Even Gundersrudi, i cili ishte pagëzuar më 1917 dhe shoqërohej me kongregacionin e Skienit. Në fillim gruaja ia fshihte këpucët që të mos ndiqte mbledhjet. Por kjo s’e ndalonte; ai shkonte në mbledhje zbathur. Njëherë kur e shoqja e kyçi Evenin në dhomën e gjumit, ai doli nga shtëpia duke u hedhur nga dritarja. Asgjë nga ato që i bëri gruaja nuk e pengoi Evenin të ndiqte mbledhjet. Megjithatë, ai e trajtonte mirë. Ajo nisi të vihej në siklet që i shoqi dilte këmbëzbathur nëpër qytet. Kureshtare pse mbledhjet ishin kaq të rëndësishme për Evenin, filloi të shkonte edhe ajo me të. Me kalimin e kohës u bë një Dëshmitare e Jehovait.

Entuziazmi i kongregacionit të Skienit ishte tipar dallues i kongregacioneve të asaj periudhe. Vëllezërit predikonin gjerësisht në qytetet, qytezat dhe zonat rurale përreth. Gjatë fundjavëve shpesh dilnin me kamionë të hapur ose me barka që të predikonin e të organizonin mbledhje. Shpejt në atë zonë u formuan grupe e kongregacione të reja. Edhe kongregacione të tjera gumëzhinin nga veprimtaritë teokratike.

PËRPARIM I MIRË NË BERGEN

Një nga lajmëtarët aktivë në zonën e Bergenit ishte Torkel Ringerajdi. Më 1918 gjeti një broshurë botuar nga Studentët e Biblës. Kërkoi vëlla Dalin, të vetmin vëlla në kongregacionin e Bergenit në atë kohë. Vëlla Dali i mbante mbledhjet në shtëpinë e tij me pjesën tjetër të kongregacionit: shtatë motra. Mes tyre ishte Helga Hesi, e përmendur më lart, e cila ishte kthyer në Bergen. Torkeli u bashkua me kongregacionin e vogël dhe, në vitin 1919, ai dhe Helga u martuan.

Torkeli ishte sypatrembur e kishte zë buçitës. Për disa vjet ishte i vetmi orator publik në kongregacion. Normalisht ai mbante fjalime çdo të diel, duke demaskuar haptas hipokrizinë e klerikëve dhe mësimet e tyre të rreme fetare. Shpesh fjalimet njoftoheshin në gazeta dhe numri i të interesuarve që ndiqnin mbledhjet ia kalonte tej mase numrit të Studentëve të Biblës në atë zonë.

Torkeli i nxiste të pranishmit të flitnin për të vërtetën me të tjerët. Në vitin 1932, Nils Roi ishte një nga ata që e dëgjoi nxitjen e Torkelit. Nilsi e kishte njohur të vërtetën prej një viti, por ngurronte të predikonte. Kongregacioni ishte në prag të një fushate të gjerë me broshurën Mbretëria, shpresa e botës dhe Torkeli mbajti një fjalim për nevojën e pjesëmarrjes në predikim. Nilsi tha: «Ishte fjalim fantastik që më emocionoi shumë.» Në fund të fjalimit, Torkeli citoi fjalët e Jehovait që gjenden tek Isaia 6:8, ku thuhet: «Kë të dërgoj dhe kush do të shkojë për ne?» Atëherë Torkeli tha: «Le të përgjigjemi të gjithë: ‘Ja ku jam! Më dërgo mua!’» Kjo ishte pikërisht nxitja për të cilën kishin nevojë Nilsi me të shoqen. Pa ngurruar më, nisën shërbimin.

Vëllezërit dhe motrat shkonin shpesh në shtëpinë e Torkelit e të Helgës. Gjithnjë diskutonin për të vërtetën dhe kjo u jepte zemër lajmëtarëve të rinj në moshë e në besim. Shpesh lajmëtarët e Bergenit predikonin në krahinat përreth me barkë e kamion. Më pas mblidheshin e tregonin përvojat duke shijuar shoqërinë e gëzueshme.

PREDIKUESIT E ZELLSHËM TË OSLOS

Gjatë viteve 20 dhe 30 të shekullit të 20-të, vepra e predikimit po lulëzonte edhe në zonën e Oslos. Një nga lajmëtarët ishte Olaf Skau, i cili u pagëzua në vitin 1923. Më 1927 u emërua drejtues shërbimi në kongregacion dhe për dekada ishte një mbikëqyrës iniciator dhe i dashur. Ai organizonte veprën e predikimit në Oslo, si edhe merrte masa që në fundjavë të bëheshin udhëtime me autobus ose me furgon në zonat përreth kryeqytetit. Natën vonë rrinte zgjuar duke bërë harta e duke planifikuar ekspedita predikimi.

Lajmëtarë nga Oslo predikonin në qytete dhe fshatra nga Haldeni e Fredrikstadi në jug të Oslos deri në Hamar në veri; nga Kongsvingeri në lindje të qytetit deri në Dramen e Honefos në perëndim. Lajmëtarët arrinin në territor rreth orës 9.00 të mëngjesit dhe predikonin shtëpi më shtëpi gjithë ditën. Shpesh vizitat e tyre përfshinin edhe mbledhje publike. Kjo veprimtari ndihmoi për hedhjen e themeleve të grupeve e kongregacioneve të reja dhe vlerësohej shumë nga vëllezërit e motrat e pakta të atyre zonave. Gjatë një fushate nëntëditore në vitin 1935, 76 lajmëtarët e Oslos dhanë 13.313 broshura, një mesatare prej më se 175 broshurash për lajmëtar!

Gruaja e Olafit, Estera, vuante nga artriti dhe ishte e ngujuar në karrocë invalidi. E prapëseprapë, shtëpia e tyre ishte vendi ku mblidheshin motrat e vëllezërit. Zakonisht gatuante Olafi dhe shpesh përgatiste krahë pule të shijshëm, për të cilët ishte i famshëm. Por ato që kujtojnë ende mjaft Dëshmitarë më të moshuar, janë mbledhjet që të ndërtonin frymësisht, bisedat e mrekullueshme nga Shkrimet dhe lojërat me pyetje biblike që bëheshin te familja Skau. Ranhild Simonseni sjell ndër mend: «Gjithnjë largoheshim të gëzuar nga familja Skau.»

«TË PRIRUR PËR JETËN E PËRHERSHME»

Vite më parë njerëzit ishin më fetarë dhe dinin më tepër për Biblën se sot. Mjaft veta donin të bisedonin rreth Shkrimeve dhe, si në shekullin e parë, «ata që ishin të prirur për jetën e përhershme, u bënë besimtarë».​—Veprat 13:48.

Durda Hamre është një shembull për këtë. Në vitin 1924 ajo pranoi një broshurë që e lexoi atë mbrëmje e gjatë natës. Më vonë tha: «Rashë të flija si pentekostale dhe u zgjova si Dëshmitare e Jehovait.»

Në mes të viteve 20, një nga tetë vëllezërit Fjelltfait ndoqi një fjalim publik për ferrin e zjarrtë dhe mori një broshurë për këtë temë. Ajo që lexoi e bindi se doktrina e ferrit të zjarrtë është e rreme. S’kaloi shumë dhe, kur familja ishte mbledhur në fermën e tyre, ai u tregoi gjithë entuziazëm shtatë vëllezërve e tri motrave atë që kishte mësuar. Ata biseduan për broshurën deri natën vonë. Brenda një kohe të shkurtër, të gjithë vëllezërit e motrat, si dhe mjaft nga bashkëshortët e tyre u bënë Studentë të Biblës. Më vonë, shumë nga fëmijët e nipërit e tyre u bënë lajmëtarë të zellshëm dhe disa e çuan të vërtetën në zona të tjera.

Interesi frymor i njerëzve u bë i dukshëm në vitin 1936, kur M. A. Houleti nga selia botërore në Nju-Jork ishte orator në kongreset në Bergen e Oslo. Në Bergen, fjalimin publik e ndoqën 810 veta, përfshirë disa shërbëtorë fetarë e një peshkop. Vetëm 125 nga të pranishmit ishin Dëshmitarë. Ndërsa në Oslo, ku ishin mbledhur 140 Dëshmitarë, e ndoqën fjalimin 1.014 veta!

«ATA PO FILLOJNË TË VIJNË!»

Sa të lumtur ishin Dëshmitarët e Jehovait në vitin 1935 kur u bë i qartë identiteti i ‘shumicës së madhe’ që përmendet te Zbulesa 7:9-17! Populli i Perëndisë ishte i kënaqur të mësonte se adhuruesit që shpresojnë të jetojnë në një parajsë tokësore mund të bashkoheshin me mbetjen e mirosur si shërbëtorë të kushtuar të Jehovait. Që nga ai vit, vepra e predikimit u përqendrua te mbledhja e shumicës së madhe, të cilët do të mbijetonin gjatë ‘shtrëngimit të madh’, grumbullimi më i madh i adhuruesve të vërtetë në historinë e njerëzimit.

Në vitin 1935 disa pionierë me shpresë qiellore po predikonin në një zonë rurale afër Lilehamerit. Dhjetëvjeçari Xhon Xhohanseni dëgjonte me etje teksa pionierët i tregonin familjes së tij qëllimin e Perëndisë për një parajsë në tokë. Kur mbushi 13 vjeç, Xhoni kishte kaq shumë dëshirë t’u fliste të tjerëve për shpresën e gëzuar, saqë i mori hua çantën babait dhe doli të predikonte në lagje, krejt i vetëm. Sot, më se 70 vjet më vonë, Xhoni me të shoqen, Editën, predikon ende plot zell dhe është i kënaqur që ka pasur mundësi të ndihmojë në fluksin e madh të të rinjve përgjatë viteve.

Një ditë në vitin 1937, Olaf Rodi dhe një vëlla tjetër ishin në shtëpinë e Olafit dhe po flisnin për shumicën e madhe. Ata ishin të vetmit Dëshmitarë në Hojgesun dhe pyetnin veten si do të ndodhte ai grumbullim aq i madh. Papritur u dëgjua një e trokitur në derë. Olafi hapi derën dhe pa Alfred Trengerajdin. Alfredi kishte gjetur e lexuar një kopje të Kullës së Rojës dhe i kish pëlqyer. Pa ngurruar, më pas kishte marrë barkën e tij dhe kishte vozitur deri në Hojgesun që të merrte literaturë nga një burrë që e dinte se ishte Dëshmitar, nga Olafi. Olafi u mrekullua. Ai mendoi: «Tani po fillojnë të vijnë.» Dhe erdhën vërtet, ndonëse jo të gjithë njësoj e njëkohësisht. Alfredi u bë vëlla dhe shumë të tjerë që reaguan pozitivisht ndaj lajmit të mirë për Mbretërinë, u bashkuan me të në atë zonë.

BARKAT NDIHMOJNË PËR MBLEDHJEN E SHUMICËS SË MADHE

Kur vepra e predikimit nisi në Norvegji, të frikësonte ideja që t’u predikoje banorëve të izoluar në ishujt e panumërt dhe në zonat e largëta bregdetare. Prandaj, në vitin 1928 zyra e degës bleu një motobarkë që ishte aq e madhe sa të mbante dy ose tre pionierë dhe aq e fortë sa të lundronte në vijën e ashpër bregdetare të Norvegjisë. Por kush ishte i aftë si kapiten për këtë barkë? Doli vullnetar pionieri me përvojë Karl Gunberi. Përvoja e tij në marinë dhe si mësues lundrimi doli mjaft e dobishme. Barka e parë, me emrin Elihu, u nis nga Oslo për në jug dhe ndaloi në portet përgjatë bregut. Sidoqoftë, një natë të stuhishme dimri në vitin 1929, Elihu u shkallmua jo larg Stavangerit. Të gjithë ishin të kënaqur që vëllezërit në motobarkë mbërritën shëndoshë e mirë në breg.

Në vitin 1931 vëllezërit morën një tjetër motobarkë që e quajtën Estera. Karli u nis sërish, me dy vëllezër të tjerë. Për shtatë vitet pasuese, Estera mbuloi territore në perëndim e në veri të Norvegjisë. Më 1932 Karli mendonte se «s’kishte më moshë për aventura të tjera». Prandaj zbriti në breg që të shërbente si pionier në lindje të Norvegjisë dhe e la barkën në dorë të Johan Korstadit. Më 1938, Estera u zëvendësua nga një barkë me emrin Rutha, e cila u përdor deri në vitin 1940, kur Lufta II Botërore i dha fund predikimit me anë të lundrimit. Pionierët lundrues kishin mbuluar zona të gjera dhe kishin lënë mjaft literaturë. Në vitin 1939 dy vëllezërit e barkës Rutha, Andrea Hopi dhe Magnus Randali, raportuan se brenda një viti kishin shpërndarë mbi 16.000 libra, broshura dhe revista, si dhe kishin vënë 1.072 herë fjalime në gramafon për 2.531 dëgjues.

Përveç shumë përvojave fantastike frymore, vëllezërit me barka panë disa pamje që të linin gojëhapur. Andrea Hopi raportonte: «Ditë pas dite shkonim drejt veriut, brenda e jashtë fjordeve dhe përreth kepave që ngriheshin viganë. Pamja ishte e mahnitshme, madhështore dhe e egër.» Në dimër, në veri të Rrethit Polar të Veriut, ata mrekulloheshin nga «vezullimi marramendës i dritave veriore [agimeve polare]». Kurse në verë, i mrekullonte «vezullimi i diellit të mesnatës».

NJË PIONIERE E ZELLSHME

Gjatë viteve 30, numri i pionierëve u rrit me të shpejtë. Edhe pse u duhej t’ia dilnin me pak gjëra me vete, ata mbuluan territore të paana duke predikuar lajmin e mirë dhe duke shpërndarë literaturë biblike. Zelli i tyre i pashuar ndihmoi që të hidheshin themelet për rritjen në të ardhmen.

Për shembull, Solvaiga Lovasi (më vonë Sturmiri) nga Oslo kishte qenë në kërkim të së vërtetës dhe kishte ndjekur mbledhje të ndryshme fetare. Një ditë shkoi në një mbledhje të Dëshmitarëve të Jehovait dhe kuptoi se kishte gjetur të vërtetën biblike. U pagëzua në vitin 1933 dhe, dy vjet më vonë, shkoi në veri të Norvegjisë që të shërbente si pioniere. Ndonëse çalonte pak nga poliomieliti, për gjashtë vjet Solvaiga predikoi në shumicën e qyteteve, qytezave, fshatrave të peshkimit dhe në komunitetet e vogla nga jugu i Bodos deri në Kirkenes. Mijëra veta pranuan literaturë biblike. Vetëm në një vit, Solvaiga mori mbi 1.100 pajtime për revistat tona!

Një që tregoi shumë interes për mesazhin e Solvaigës ishte zdrukthëtari Dag Jenseni në fshatin e Henesit, në Vesteralen. Për vite me radhë ai kishte marrë literaturën tonë nga njerëz të tjerë të interesuar. Kur Solvaiga shkoi te Dagu, i rregulloi punët që ai të pajtohej në revistat tona dhe më pas vazhdoi të dëshmonte në territore të tjera. Dagu nisi të predikonte vetë, duke ua dhënë hua të interesuarve literaturën e paktë që kishte.

Në ishullin e Andojës, Solvaiga iu afrua një grupi peshkatarësh trupmëdhenj në barakën e tyre. U dha një dëshmi të fuqishme, vuri fjalime në gramafon dhe u ofroi pajtime me revistat. Një peshkatar i ri, Fric Madseni, ishte i interesuar dhe u pajtua në revistat tona. Kur mbaroi territorin, Solvaiga vazhdoi më tej. Kështu ndodhte herë pas here, pionierët predikonin, gjenin të interesuar, linin literaturë dhe merrnin pajtime. Më pas vazhdonin për në territore të reja. Ç’mund të bëhej që të ndiqej gjithë ky interes?

KULLOTIN DELET E PERËNDISË

Janari i vitit 1939 shënoi fillimin e një mase të re për mbikëqyrësit udhëtues. Norvegjia u nda në katër zona ose qarqe. Mbikëqyrësit qarkorë (në atë kohë quheshin shërbëtorë zone) duhej të kalonin më tepër kohë se më parë atje ku shkonin. Ata i vunë më tepër theks ndihmës së kongregacioneve, duke organizuar kongregacione të reja dhe duke ndihmuar të interesuarit të nisnin shërbimin. Andrea Kvingu u caktua të shërbente si mbikëqyrës qarkor në Qarkun 4, me shtrirje 2.600 kilometra nga Floroja deri në Kirkenes. Në atë rrip të gjerë toke kishte vetëm tri kongregacione: Tronheim, Namsos dhe Narvik. Por duheshin vizituar edhe lajmëtarë, grupe të izoluara dhe ata që ishin pajtuar në revista.

Andrea udhëtoi në veri me gruan, Sigridën, kryesisht me biçikletë. Ai u përpoq të ndihmonte lajmëtarët dhe të interesuarit të përparonin në të vërtetën. Pionierë si Solvaiga Lovasi i dhanë Andreas më tepër informacion për të interesuarit që kishin nevojë për ndihmë. Për shembull, ajo i tha për Dag Jensenin në Henes dhe Fric Madsenin në ishullin e Andojës.

Më 1940, kur Andrea takoi Dagun për herë të parë, «ai po rruhej dhe fytyrën e kishte gjithë sapun», siç kujton Andrea. Ai vazhdon: «Kurrë s’do i harroj ata sy rrezatues të rrethuar me shkumë sapuni. Kur u prezantova, ai harroi fare se po rruhej.» Andrea e ndihmoi Dagun të bënte përparim frymor. Dagu ishte entuziast dhe shpejt e ndihmoi të shoqen, Anën, si dhe shumë nga miqtë e të afërmit të mësonin të vërtetën.

Në fshatin Bleik të Andojës, Andrea kërkoi peshkatarin e ri Fric Madsenin. Me ndihmën e Andreas, Frici dhe gruaja u bënë themeli i kongregacionit që u formua më vonë atje. Në mjaft vende të tjera, Andrea dhe e shoqja vizituan ata që në fillim i kishte takuar Solvaiga e pionierë të tjerë të palodhur. Andrea dhe mbikëqyrësit e tjerë qarkorë organizuan mbledhje dhe formuan kongregacione. Ashtu si në kongregacionin e krishterë në shekullin e parë, në Norvegji disa mbillnin e të tjerë ujitnin, por në mënyrë të fuqishme ‘Perëndia vazhdonte të rriste’.​—1 Kor. 3:6.

LUFTA II BOTËRORE TRONDIT NORVEGJINË

Në prill të vitit 1940, Norvegjia hyri në Luftën II Botërore kur trupat gjermane pushtuan vendin. Vetëm pas 62 ditësh luftim, i gjithë vendi ra nën kontrollin e Gjermanisë naziste. Tashmë disa qytete kishin pësuar bombardime të rënda. Ca ditë pasi filloi pushtimi, Gestapoja arrestoi mbikëqyrësin e degës, Enok Omanin, dhe e burgosi për një javë. Pasi e morën shkurtimisht në pyetje, oficerët e lanë të lirë. Disa javë më vonë, Gestapoja e mori sërish në pyetje vëlla Omanin.

Vëllezërit kishin frikë se mos nazistët i çonin në kampet e përqendrimit, siç kishin bërë në Gjermani. Por kjo nuk ndodhi dhe lajmëtarët vazhduan predikimin me vendosmëri e zell. Ç’është e vërteta, njerëzit dukej se u bënë më të ndjeshëm ndaj lajmit të mirë për shkak të luftës dhe u filluan shumë studime biblike në shtëpi (atëherë quheshin studime model). Vëllezërit ende e merrnin nga Danimarka Kullën e Rojës në danisht, kurse revista Ngushëllim (Ny Verden) vazhdoi të botohej në norvegjisht. Vëllezërit mbanin ende mbledhje e asamble dhe numri i lajmëtarëve rritej në mënyrë të mrekullueshme.

I KONFISKOJNË, I ARRESTOJNË DHE I NDALOJNË

Në horizont dukeshin re të zeza. Përsëri policia gjermane erdhi në zyrën e degës, kërkoi për literaturë dhe mori në pyetje vëlla Omanin. Në fund të vitit 1940, ata konfiskuan librin Armiqtë për shkak të asaj që thuhej në të për fashizmin e nazizmin. Në fillim të vitit 1941, policia arrestoi dhe mori në pyetje disa pionierë. Nazistët gjermanë e norvegjezë ndonjëherë shkonin në mbledhje që të spiunonin kongregacionet. Pastaj, autoritetet naziste konfiskuan të gjitha kopjet e dy broshurave që ndodheshin në zyrën e degës. Njëra titullohej Fashizëm ose liri, kurse tjetra Qeveria dhe paqja.

Papritur, në korrik 1941, Gestapoja nisi një fushatë në të gjithë vendin që të ndalonte veprën tonë të predikimit në Norvegji. Pesë policë gjermanë shkuan në Bethel, konfiskuan literaturën që kishte mbetur dhe e çuan familjen Bethel në rajonin qendror të policisë që t’i merrnin në pyetje. Vëlla Omanit iu desh të paraqitej çdo ditë në policinë e shtetit. Këtë e bëri për 12 javë.

Me anë të një operacioni të organizuar mirë, Gestapoja bastisi shtëpitë e vëllezërve përgjegjës dhe konfiskoi të gjithë literaturën e botuar nga Shoqata Watch Tower. Vëllezërve u thanë se do t’i dërgonin në kampe përqendrimi nëse nuk ndalonin predikimin. Gestapoja arrestoi disa vëllezër e motra dhe të tjerë i mbajti në paraburgim për disa ditë.

Në qytetin e Mosit, policia shkoi në shtëpinë e Sigurd Rosit dhe ia konfiskoi literaturën. Sigurdin me të shoqen, si dhe një vëlla tjetër i arrestuan. Policia u kërkoi ta ndërpritnin predikimin dhe të mos e përdornin më emrin e Jehovait. Lajmëtarët shpjeguan se kurrë nuk do të pushonin së predikuari për Jehovain dhe për Mbretërinë e tij. Në fund, policia pranoi: «Besimin nuk jua heqim dot.» Pas pak orësh, këta lajmëtarë të patundur i liruan.

Gjithashtu, nazistët shkuan në shtëpinë e Olaf Skaut, në Oslo. Ia rrëmuan shtëpinë dhe ia konfiskuan Biblat, literaturën dhe gramafonët, si dhe ia vulosën raftin e librave. Oficerët nuk i gjetën kartelat e regjistrimit të lajmëtarëve që ishin fshehur në furrë. Më vonë nazistët u kthyen me kamion që të merrnin librat. Kreu ishte Klaus Grosmani, nënoficer SS, një nazist që ia kishin frikën. Kur Olafi e pyeti Grosmanin se ç’do të bënin me literaturën biblike, oficeri tha se do të bënin brumë letre me të.

«Po nuk keni fare frikë nga Jehovai?»—e pyeti vëlla Skau.

«Jehovai bën mirë të ruhet!»—ia ktheu me arrogancë nazisti. Kur nazistët u dorëzuan katër vjet më vonë, Grosmani vrau veten.

Në korrik 1941, Gestapoja arrestoi Andrea Kvingun në Bodo dhe e pyeti ku ndodheshin Dëshmitarët në veri të Norvegjisë. Andrea i tha të vërtetën: «Nuk e di ku ndodhen sot.» Imagjinoni si u ndie Andrea gjatë kohës që e merrnin në pyetje, kur oficerët ia shpërndanë gjithandej në dysheme gjërat që kishte në çantë—fletë me listat e emrave dhe të adresave të kongregacioneve, me emrat e shërbëtorëve nëpër kongregacione dhe të të interesuarve. Gjithsesi, sa u lehtësua Andrea kur askush nuk denjoi t’i shqyrtonte ato fletë! Gestapoja kishte më tepër hall ta detyronte Andrean të firmoste një deklaratë ku të pranonte se ishte e ndaluar të predikonte e të shërbente si Dëshmitar i Jehovait.

Andrea iu përgjigj: «E dimë se veprimtaria jonë tani është e ndaluar, prandaj mund të firmos se jam i vetëdijshëm për këtë. Por, edhe pse na kanë ndaluar të mbajmë mbledhje e të shpërndajmë revista dhe libra, do të vazhdojmë të përdorim Biblën e do t’u flasim njerëzve për Mbretërinë e Perëndisë.» Kur ishte e qartë se Andrea nuk do të bënte kompromis, Gestapoja e liroi.

Në fund, autoritetet naziste konfiskuan shtëpinë që vëllezërit po përdornin si zyrë dege. Vëlla e motër Omanin i lanë të rrinin atje, kurse pjesëtarët e tjerë të familjes Bethel i detyruan të largoheshin.

MBLIDHEN SË BASHKU NËN NDALIM

Kur nazistët u përpoqën t’i shfarosnin Dëshmitarët e Jehovait, vëllezërit i vazhduan veprimtaritë teokratike fshehurazi. Disa vëllezër bënë ca udhëtime që t’i takonin e t’u jepnin zemër vëllezërve e motrave. Soren Lauridseni, i cili kishte shërbyer në Bethel për pak kohë, udhëtoi në jug të Norvegjisë. Kurse në veri të Norvegjisë, Andrea Kvingu vazhdoi të vizitonte Dëshmitarët e qarkut të tij, shpesh duke bërë punë krahu që të mos ngjallte dyshime. Më 1943, Magnus Randali, i cili kishte shërbyer si pionier në barkën Rutha, mori adresa nga vëlla Omani dhe u nis në veri, për në Bodo. Këtë udhëtim me biçikletë prej 1.200 kilometrash e bëri që të inkurajonte vëllezërit e motrat.

Ndonëse autoritetet i ndaluan mbledhjet, grupe vëllezërish e motrash vazhduan të mblidheshin që të inkurajonin njëri-tjetrin. Normalisht, grupet e vogla mblidheshin në shtëpi private, por ndonjëherë takoheshin fshehurazi në grupe më të mëdha. Sa të kënaqur ishin që, në vitin 1942, morën pjesë 280 veta në Përkujtimin e mbajtur në dy vende në Oslo! Nga këta, 90 veta morën emblemat.

Dëshmitarët arritën të organizonin asamble fshehurazi në fermat e izoluara ose në pyll. Më e madhja nga këto grumbullime ishte në vitin 1943, në pyllin jashtë fshatit Ski. U mblodhën rreth 180 vëllezër e motra nga zona përqark fjordit të Oslos. Gjatë një pushimi, kur delegatët po shijonin ushqimin, u shfaqën papritur tre ushtarë gjermanë me kuaj. Ç’do të bënin vëllezërit e motrat?

Një vëlla që fliste gjermanisht iu afrua ushtarëve dhe kuptoi se donin të shkonin për not, por kishin humbur rrugën. Pa dyshim, vëllezërit u treguan gjithë qejf ushtarëve se nga të shkonin.

Njëri nga ushtarët i pyeti të tjerët teksa iknin: «Pse ishin mbledhur atje?»

«Ndoshta këndojnë në ndonjë kor»,—iu përgjigj shoku. Vëllezërit e motrat nuk donin fare t’i korrigjonin ushtarët, por lëshuan një psherëtimë lehtësimi ndërsa kalorësit zhdukeshin tutje në pyll.

VEPRA JONË NË FSHEHTËSI

Mjaft lajmëtarë i kishin fshehur botimet në vende të pazakonta. Vëllezërit e groposnin literaturën dhe e nxirrnin kur u duhej. Vëlla Skau, i cili ishte elektricist, fshehu një kuti me libra pas një transformatori në vendin e punës. Vëlla Oiseti e fshehu në një koshere bletësh, kurse vëlla Kvingu në një arkë patatesh.

E shqetësuar se mos zbulohej depoja e literaturës në Harstad, Lota Holmi shkoi t’i merrte të gjitha kutitë me literaturë. Hipi në një anije, i radhiti me kujdes kutitë në kuvertë dhe u ul mbi to. Teksa anija nisej, Lota u tremb kur pa sa shumë ushtarë gjermanë ishin në anije dhe, gjithë ankth, mendonte si do ta shkarkonte literaturën pa rënë në sy. Megjithatë nuk kishte pse shqetësohej. Kur anija mbërriti, ushtarëve u erdhi keq për zonjën e moshuar që kishte kaq shumë gjëra të rënda për të mbajtur dhe, jo vetëm që e ndihmuan duke ia mbajtur të gjitha kutitë deri në breg, por ia çuan deri në shtëpi. Ata ushtarë të sjellshëm s’e kuptuan fare sa dobi u solli mirësia e tyre Dëshmitarëve në atë kohë.

Pavarësisht nga ndalimi, vëllezërit vazhduan të futnin fshehurazi në Norvegji kopjet e reja të Kullës së Rojës nga Suedia dhe Danimarka. Ata përkthenin në norvegjisht artikuj studimi dhe shpërndanin në gjithë vendin kopje të shtypura me makinë shkrimi. Një rrjet i mirëorganizuar korrierësh udhëtonin me tren, me biçikletë ose barkë që t’ua çonin ushqimin frymor në kohën e duhur adhuruesve të vërtetë në mbarë vendin.

VAZHDUAN PREDIKIMIN

Gjatë luftës, u krijua një situatë që ishte sprovë për vëllezërit e motrat në Norvegji. Kur vepra jonë u ndalua në korrik 1941, vëllezërit i këshilluan të ishin të kujdesshëm që të mos provokonin autoritetet naziste. Prandaj, shumë u predikonin në mënyrë joformale miqve e të afërmve ose vizitonin ata të cilëve u kishin folur në të kaluarën. Por disa vëllezër mendonin se kjo mënyrë ishte tepër e vakët dhe se asgjë nuk do të ndodhte, po të predikonin shtëpi më shtëpi duke përdorur vetëm Biblën. Edhe pse disa nuk ishin dakord me mënyrën si duhej bërë vepra e predikimit, të dyja grupet kishin dëshirë të fortë t’i shërbenin Jehovait me besnikëri përballë kundërshtimit.

Ç’do të bënin vëllezërit? Lufta e bëri të pamundur komunikimin me selinë botërore në Nju-Jork, kështu që nuk kishte gjasa që kjo punë të zgjidhej shpejt. A do të lejonin vëllezërit që mospërputhjet t’ua dobësonin besimin? Apo do të vazhdonin të predikonin sa më mirë të mundeshin e të pritnin Jehovain dhe organizatën e tij që t’i zgjidhnin gjërat?

Është e dukshme se Jehovai po e bekonte shërbimin e tyre besnik, pasi organizata pati të njëjtën rritje gjatë luftës, siç ndodhi gjatë pesë vjetëve para saj. Pavarësisht nga lufta, nga ndalimi dhe nga mënyrat e ndryshme si predikohej, maksimumi i lajmëtarëve shkoi nga 462 veta në vitin 1940, në 689 veta në vitin 1945. Kjo u dha vërtet arsye për gëzim vëllezërve.

TË BASHKUAR NË SHËRBIM TË JEHOVAIT

Pas mbarimit të luftës më 1945, Uilliam Dei erdhi në Norvegji në periudhën korrik-gusht që të ndihmonte vëllezërit të riorganizonin veprën. Vëlla Dei organizoi mbledhje në Oslo, Skien dhe Bergen, si dhe u bëri thirrje gjithë vëllezërve të përpiqeshin sinqerisht të bashkuar. Ai nxori në pah se ata kishin përjetuar bekimin e Jehovait, kishin parë rritje dhe mund të ecnin para me besim te drejtimi i Jehovait.

Në shtator të vitit 1945, Nejthën Nori, në selinë botërore, kontaktoi me Marvin Andersonin, një vëlla amerikan 28-vjeçar me prejardhje daneze, i cili kishte shërbyer në Bethel në Nju-Jork dhe po shërbente si mbikëqyrës qarkor në Shtetet e Bashkuara. Vëlla Nori e pyeti vëlla Andersonin nëse ishte i gatshëm të udhëtonte në Norvegji që të kujdesej për disa çështje dhe të qëndronte atje «për ca vite të mira». Vëlla Andersoni pranoi, edhe pse do të kalonin ca muaj para se të shkonte në Norvegji.

Ndërkohë, vëllezërit Nor dhe Henshel vizituan Norvegjinë në dhjetor të vitit 1945. Drejtimi i tyre i dashur i ndihmoi vëllezërit të krijonin një lidhje të fortë dashurie e uniteti. Në të njëjtën kohë, vëlla Nori njoftoi se vëlla Dei do të zëvendësonte vëlla Omanin si mbikëqyrës dege. Një muaj më vonë, në Norvegji mbërriti vëlla Andersoni dhe në shkurt u emërua mbikëqyrës dege. Me Luftën II Botërore pas krahëve, shërbëtorët e Jehovait në të gjithë Norvegjinë iu futën shërbimit me energji të reja, të sigurt për bekimin e Jehovait.

ORGANIZATA E JEHOVAIT GJITHNJË NË LËVIZJE

Kur Marvin Andersoni mbërriti në Norvegji, zyra e degës po ziente nga aktiviteti. Në shtator 1945, lajmëtarët morën një broshurë në norvegjisht dhe katër në suedisht. Muajin tjetër, u botua në norvegjisht Kulla e Rojës e 1 tetorit 1945, e me kalimin e kohës dolën edhe botime të tjera.

Një situatë komike tregon sa e nevojshme ishte literatura në gjuhën amtare. Një nga broshurat në suedisht kishte titullin Hopp​—fjala suedeze për «shpresë». Mirëpo, në norvegjisht «hopp» do të thotë «hidhu» ose «hov». Lajmëtarëve u duhej të shpjegonin se mesazhi shpresëdhënës që sillnin, nuk u kërkonte lexuesve të hidheshin pupthi.

Në zyrën e degës ishte shumë ngushtë më 1946 kur vëlla Andersoni u bë mbikëqyrës dege, ndaj ai rrinte në një dhomë me pesë vëllezër të tjerë. Që të hapej vend për familjen Bethel në rritje, u desh të transferoheshin banorët që s’ishin Dëshmitarë, të cilët jetonin aty që nga koha e nazizmit.

Vëlla Andersoni iu përvesh gjithë zell caktimit të ri. Zyra e degës ishte restauruar dhe ishin siguruar pajisje të reja, ndër të cilat një makinë tipografike që vihej në punë me këmbë. Më 1946, në kongregacione nisi një shkollë e re dhe emocionuese​—Shkolla e Shërbimit Teokratik. Më në fund, mund të stërviteshin më shumë vëllezër për të përgatitur dhe për të mbajtur fjalime, e pas pak kohe mjaft prej tyre u kualifikuan si oratorë publikë.

Kongreset e para të pasluftës u mbajtën në Oslo, Bergen dhe Tronheim, në shtator dhe tetor të vitit 1946. Në të tri vendet, kishte 3.011 të pranishëm në fjalimin publik «Princ i Paqes» dhe u pagëzuan 52 veta​—shifra drithëruese kur mendon se në atë kohë në Norvegji ishin vetëm 766 lajmëtarë.

Në dhjetor 1946, pas një ndërprerjeje prej më shumë se pesë vjetësh, vepra qarkore nisi rishtas. Mjaft vëllezër të rinj, disa prej të cilëve kishin shërbyer në Bethel, u caktuan të shërbenin si mbikëqyrës qarkorë (që atëherë quheshin shërbëtorë të vëllezërve). Një nga synimet e tyre kryesore ishte të stërvitnin lajmëtarët në shërbimin shtëpi më shtëpi, prandaj u munduan të punonin me sa më tepër lajmëtarë në çdo kongregacion. Gunar Markuseni, një nga ata mbikëqyrës qarkorë të rinj në moshë, tregon se në disa kongregacione punoi me 50-70 lajmëtarë gjatë javës së vizitës. Me kohë, lajmëtarët u bënë më të zotë kur predikonin mesazhin për Mbretërinë dhe nuk përdornin më karta dëshmie e gramafona, që ishin përdorur qysh nga vitet 30. Iu kushtua më shumë vëmendje edhe bërjes së rivizitave dhe drejtimit të studimeve biblike.

NXITEN TË SHËRBEJNË SI PIONIERË

Pas luftës, lajmëtarët u inkurajuan të regjistroheshin si pionierë, që të ndihmonin numrin gjithnjë e më të madh të atyre që po tregonin interes për mesazhin e Mbretërisë. Si pasojë, disa lajmëtarë që e kishin ndërprerë shërbimin e pionierit kur u ndalua vepra më 1941, e nisën sërish atë lloj shërbimi. Ndonëse kushtet ekonomike ishin të vështira, nga fundi i vitit 1946, kishin filluar si pionierë 47 vëllezër e motra.

Një nga ata pionierë ishte Svanhilda Nerali, e cila më 1946 shkoi në veri, në krahinën e Finmarkut. Ajo kishte shërbyer atje si pioniere më 1941 bashkë me Solvaiga Lovasin dhe kishte përjetuar bombardimin e Kirkenesit dhe të Vardosë. Svanhildës s’i hiqeshin nga mendja të interesuarit që kishte takuar tok me Solvaigën, ndaj u kthye në Kirkenes, që tani ishte i shkretuar nga lufta. Vendësit menduan se Svanhilda kishte luajtur mendsh, përderisa po shkonte në atë vend ku s’kishte ku të fuste kokën.

Megjithatë, ajo e la veten në dorë të Jehovait. Dimrin e parë, fjeti në dyshemenë e kuzhinës së një shtëpie të vogël, ku jetonin edhe pesë të tjerë. Kushtet pas lufte ishin tejet të vështira, dhe ajo hoqi shumë. Shpesh rrinte mes borës e shiut të akullt duke pritur motobarkat, që nuk mbërrinin në orar ose nuk vinin fare.

Svanhilda pati mjaft përvoja interesante ndërsa i predikonte popullsisë sami. Nëse nuk shkonte dot me autobus në vendbanimet e tyre të thella, merrte varkën a biçikletën. Samit mikpritës shpesh e ftonin në tendat e tyre të bëra me lëkurë dreri polar. Ishin tërë sy e veshë tek u jepte dëshmi me ndihmën e përkthyesve dhe nganjëherë e mbanin për drekë a darkë që të hante mish dreri. Disa që e dëgjuan lajmin e mirë nga Svanhilda, më vonë pranuan të vërtetën.

Çel Hysbi, që asokohe po shërbente në Bethel, tha se zyra e degës e dinte gjithnjë se ku ndodhej Svanhilda, thjesht nga adresat e pajtimeve që u dërgonte. Gjatë tre vjetëve që ishte në Finmark, ajo bëri 2.000 pajtime në Kullën e Rojës dhe shpërndau 2.500 libra.

«PESHKATARË NJERËZISH»

Pas luftës, edhe lajmëtarët u përfshinë me zell në veprën e predikimit dhe patën rezultate inkurajuese. Gjatë luftës, Dag Xhenseni, që u përmend më parë, u kishte predikuar miqve e të afërmve në fshatin e vogël Henes në Vesteralen. Shumë prej tyre treguan interes dhe studiuan Biblën me anë të literaturës sonë. Kur mbaroi lufta më 1945, Dagu u pagëzua. Vitin tjetër, në Henes u formua një kongregacion dhe 16 veta u pagëzuan në shtëpinë e Dagut. Pesë vjet më vonë, kongregacioni kishte rreth 50 lajmëtarë dhe, më 1971, Dagu raportoi se mbi 20 veta kishin filluar shërbimin e pionierit.

Dashuria e Dagut për Jehovain dhe zelli për shërbimin ishin ngjitës. Oshila Rëningu, që u rrit në atë kongregacion, kujton: «Kur Dagu hynte në një shtëpi, s’kishte si të mos e shihje lumturinë dhe entuziazmin e tij. Dukej sikur në shtëpi futej dielli.» Ai përherë u jepte zemër fëmijëve, si për shembull, kur kishin caktime në Shkollën e Shërbimit Teokratik. «Nga fjalët e tij ndienim se po bënim diçka të rëndësishme»,—thotë Oshila. Falë atij inkurajimi, ajo vetë filloi shërbimin si pioniere më 1962 dhe ka provuar gëzimin që vjen kur u jep të tjerëve ‘të lavdishmin lajm të mirë të Perëndisë së lumtur’, Jehovait.​—1 Tim. 1:11.

Pse aq shumë veta nga ai vend u bënë Dëshmitarë të zellshëm? Pjesa dërrmuese e atij komuniteti të vogël besonin te Perëndia dhe te Bibla, ndonëse nuk shkonin në kishë. Për më tepër, mjaft Dëshmitarë atje njiheshin si kryefamiljarë të mirë, që kishin mbështetjen e grave të tyre besnike. Një nga ata ishte Arnulf Xhenseni, nipi i Dagut, i pagëzuar në vitin 1947. Gjatë javës, ai nxirrte bukën e gojës si peshkatar, duke dalë në det të hapur me peshkarexhën e tij për disa ditë me radhë. Gjithsesi, edhe nëse peshkimi po shkonte mbarë dhe peshkatarët e tjerë rrinin që të bënin më shumë pará, të premteve mbrëma Arnulfi kthehej në shtëpi. Sido që të venin gjërat, çdo fundjavë ishte në shtëpi, që të ndiqte mbledhjet dhe të dilte në shërbim me të shoqen dhe tetë fëmijët, që qëndruan të gjithë të palëkundur në të vërtetën. Të shtunave e të dielave, vëllezërit përmbushnin caktimin si «peshkatarë njerëzish», duke përdorur shpesh peshkarexhën e Arnulfit për peshkimin frymor në zona të thella.​—Mar. 1:16-18.

«KRYEJMË NJË VEPËR TË RËNDËSISHME»

Stërvitja që marrin misionarët në Shkollën Biblike Watchtower të Galaadit në Nju-Jork i ka sjellë shumë dobi vëllazërisë në Norvegji. Dy studentët e parë nga vendi, që u diplomuan në Galaad më 1948, ishin Hans Peter Hemstadi dhe Gunar Markuseni. Caktimi i tyre ishte Norvegjia, ku shërbyen në veprën udhëtuese e në Bethel, fillimisht si beqarë e më vonë tok me gratë e tyre. Në periudhën 1948-2010, nga Norvegjia janë diplomuar rreth 45 veta në Shkollën e Galaadit. Më se gjysma e tyre janë caktuar në Norvegji dhe kanë shërbyer si predikues në kohë të plotë, si mbikëqyrës udhëtues ose si anëtarë të familjes Bethel.

Mes misionarëve të parë të Galaadit që mbërritën në Norvegji ishin edhe Andreas Hanseni nga Danimarka dhe Kalevi Kortila nga Finlanda. Më 1951 ata i dërguan në Finmarkun Lindor, ku përshkuan distanca të mëdha me varkë, biçikletë ose ski. Shpesh ndërtuan mbi themelin frymor që kishte hedhur disa vjet më parë Svanhilda Nerali. Prandaj, pas vetëm një viti, numri i lajmëtarëve në territorin e tyre u rrit nga 3 në 15.

Çel Martinseni, nga Henesi në arkipelagun Vesteralen, u diplomua në Galaad më 1953 dhe u caktua në Norvegji. Në moshën 22-vjeçare, e emëruan në veprën udhëtuese në krahinat e Vestfolit dhe të Telemarkut. Edhe pse druhej që do të shërbente si mbikëqyrës udhëtues në moshë aq të re, ruan shumë kujtime të bukura nga mikpritja e ngrohtë dhe bashkëpunimi besnik i vëllezërve më me përvojë. Shërbeu si mbikëqyrës udhëtues deri në vitin 2001 kur, bashkë me të shoqen, Jurënin, u vendosën në qytezën Svolvar në Lofoten. Atje vazhdoi shërbimin si pionier.

Karen Kristenseni erdhi më 1950 nga Danimarka që të shërbente si pioniere në Egersun dhe Kongsvinger, ku s’kishte asnjë kongregacion. Ajo e përshkoi territorin me biçikletë. Pas diplomimit në Galaad më 1954, e dërguan në Kongsber. Në vitin 1956 u martua me Marvin Andersonin dhe, që atëherë, shërben në Bethel. Tani Kareni ka shijuar më shumë se 60 vjet shërbimi të plotkohor. Ajo thotë: «Nuk jemi njerëz të rëndësishëm, por kryejmë një vepër të rëndësishme.»

ARRITJE LIGJORE

Rritja e numrit të lajmëtarëve ishte e madhe sidomos në periudhën 1948-1951. Më 1951, numri mesatar i tyre u rrit me 29 për qind, duke arritur një maksimum prej 2.066 lajmëtarësh. Mirëpo, njëkohësisht, shërbëtorët e Jehovait në Norvegji u përballën me disa probleme ligjore.

Çështja që tërhoqi më tepër vëmendje ishte dëshmia rrugore me Kullën e Rojës. Në nëntor të vitit 1949, disa lajmëtarë që po predikonin në rrugët e Oslos, i çuan në rajonin e policisë dhe i liruan vetëm pas disa orësh. Pa frikë, Dëshmitarët predikuan prapë në rrugë fundjavën tjetër. Më pas, më 6 dhjetor 1949, të gjithë lajmëtarët që po predikonin në rrugët e Oslos i arrestuan. Iu tha se nuk duhej të jepnin revista në rrugë pa lejen e policisë. Sipas policisë, vepra e tyre mund të bllokonte qarkullimin, të shkaktonte trazira e të pengonte trafikun. Shtatë lajmëtarë u morën në pyetje, i nxorën para gjyqit dhe i burgosën tri ditë ose i vunë një gjobë të vogël.

Nuk bëhej fjalë thjesht për të marrë autorizimin e policisë, por përfshihej e drejta për të ushtruar lirisht bindjet fetare. Prandaj, vëllezërit apeluan në Gjykatën e Lartë të Norvegjisë. Në gazetën Dagbladet, përfaqësuesi për shtyp i Dëshmitarëve të Jehovait, Xhon Rosi, theksoi se dëshmia rrugore nuk kishte shkaktuar kurrë ndonjë trazirë. Ai arsyetoi: «A është e nevojshme të kërkohet leja e policisë, nëse predikimi fetar në rrugë nuk prish rendin, nuk bllokon trafikun dhe nuk i mbledh turmë njerëzit? A nuk i jep liria fetare çdo shtetasi të drejtën të predikojë?» Ndërsa pritnin vendimin e Gjykatës së Lartë, Dëshmitarët vazhduan të predikonin në rrugë, me gjithë arrestimet e pareshtura dhe gjobat gjithnjë e më të mëdha. Disa lajmëtarë i arrestuan deri në dhjetë herë.

Më 17 qershor 1950, Gjykata e Lartë shfuqizoi vendimin e gjykatës së qytetit dhe lajmëtarët u shpallën të pafajshëm. Ky dhe vendime të tjera të favorshme konfirmuan të drejtën ligjore të Dëshmitarëve të Jehovait në Norvegji për të dhënë literaturë biblike, qoftë në rrugë, qoftë shtëpi më shtëpi, pa kërkuar lejen e policisë.

KONGRESE TË PAHARRUESHME

Në vitet 50 e 60, u mbajtën shumë kongrese të paharrueshme që e forcuan organizatën dhe i lidhën më fort me njëri-tjetrin Dëshmitarët. Dy nga oratorët në kongresin kombëtar që u mbajt në Lilehamer më 1951 ishin Nejthën H. Nori dhe Milton G. Hensheli nga selia botërore. Delegatët u dyndën në kongres nga të katër anët e vendit. Ç’emocion provuan kur panë 89 të pagëzuar dhe 2.391 të pranishëm në fjalimin publik! Vitet pasuese, delegatët nga Norvegjia u lumturuan që morën pjesë në kongreset ndërkombëtare në Londër dhe Nju-Jork. Më vonë, në vitin 1955, afro 2.000 Dëshmitarë norvegjezë ndoqën kongresin ndërkombëtar në Stokholm, Suedi.

S’ka dyshim se kongresi ndërkombëtar «Fjala e së vërtetës» i vitit 1965, që u mbajt në Oslo në stadiumin «Ulevol», ishte një moment historik. Megjithatë, doli një vështirësi. Mbrëmjen para se të fillonte programi, në stadium luante ekipi kombëtar i futbollit kundër ekipit kombëtar të një vendi tjetër. Një armatë Dëshmitarësh pritnin jashtë dyerve derisa ikën tifozët, e pastaj vërshuan në stadium që ta bënin gati për kongresin. Punuan fort gjithë natën​—pastruan, hoqën mbeturinat dhe ngritën tenda ku të shërbehej ushqim. Gjithashtu, ndërtuan platforma, një tendë për orkestrën dhe, si zbukurim, një depo e tri kabina me çati bari. «Mrekulli gjatë natës,—shkruhej në gazetën Dagbladet.—Stadiumi ‘Ulevol’ kthehet në një peizazh piktoresk fshati . . . Përpjekje të pabesueshme të Dëshmitarëve të Jehovait.»

Motrat e vëllezërit mikpritës të Norvegjisë strehuan më se 7.000 delegatë të huaj, shumica nga Danimarka. Në një fushë në periferi të qytetit u ngrit një kamp me çadra. Ishte ideal po të mbante koha. Megjithatë, ata 6.000 që u strehuan atje nuk do ta harrojnë kollaj shiun që e ktheu tokën në moçalishte gjatë ditëve të para të kongresit. Të gjithë u ndien të lehtësuar kur moti u përmirësua dy ditët e fundit. Pavarësisht nga koha e keqe, delegatët vendës dhe të huaj shijuan ngrohtësinë e shoqërisë së gëzuar të krishtere dhe i përtëriu ushqimi frymor në kohën e duhur. Sa të kënaqur ishin që u pagëzuan 199 veta dhe që fjalimin publik të mbajtur nga vëlla Nori e ndoqi një numër rekord prej 12.332 të pranishmish.

«PËR NE PREDIKIMI ËSHTË VETË JETA»

Përveç dëshmisë shtëpi më shtëpi dhe në rrugë, shumë vëllezër e motra kanë korrur fryte të mira nga dëshmia joformale. Më 1936, Konrad Flatëji, që punonte si kaldajist në një anije, i ofroi një broshurë një oficeri të marinës. Oficeri, Pol Bruni, e pranoi broshurën dhe e lexoi po atë natë.

Poli tha: «E dallova sakaq se kjo ishte e vërteta. Nga broshura kuptova ndryshimin mes fesë së vërtetë dhe feve të rreme.» Dora-dorës që mësonte më shumë, Poli filloi t’u jepte dëshmi të tjerëve dhe, gjatë luftës, drejtoi studim biblik me një marinar të interesuar. Ndërsa merrte më tepër njohuri nga Bibla, marinari e ndjeu se nuk mund t’i përdorte mitralozët në bord. Kur autoritetet morën vesh qëndrimin e tij ndaj luftës, e urdhëruan Polin ta ndërpriste studimin biblik. Ai nuk pranoi, prandaj që të dy i detyruan të zbritnin në brigjet e Londrës. Një muaj më vonë, anija u fundos ngaqë e goditi një silur. Me kohë, marinari u pagëzua, kurse Polin e ftuan të ndiqte shkollën misionare të Galaadit. Pas diplomimit në vitin 1954, Polin e dërguan si misionar në Filipine. Më vonë u kthye në Norvegji dhe shërbeu si mbikëqyrës qarkor, me mbështetjen e së shoqes, Gretës.

Më 1948, Holger Abrahamseni çonte e merrte punëtorët nga limani i Narvikut, ku ndodhej një ekskavator i madh. Motoja e Holgerit ishte: «Për ne predikimi është vetë jeta. Pa të, jemi si të vdekur.» Prandaj, Holgeri nuk humbte asnjë rast për t’u dëshmuar pasagjerëve të tij. Njërit prej pasagjerëve, Olvar Jupvikut, iu zgjua interesi dhe i tregoi për shpresën e Parajsës të fejuarës, Ana-Lisës. Të dy u pagëzuan, e më vonë rritën katër djem si shërbëtorë të Jehovait. Njëri prej tyre, Hermani, shërbeu si misionar në Bolivi me të shoqen, Lajlën. Hermani dhe Lajla u kthyen në Norvegji dhe sot shërbejnë në veprën udhëtuese.

KUJDESI PËR DELET E JEHOVAIT

Gjatë viteve 60 e 70, në zyrën e degës dhe në kongregacione u bënë ndryshime organizative të rëndësishme. Ror Hageni pasoi Marvin Andersonin si mbikëqyrës dege. Më pas, më 1969, u caktua Thor Samuelseni të mbikëqyrte degën. Në vitin 1976, u emërua një Komitet Dege që të mbikëqyrte degën. Thor Samuelseni, Kori Fjelltfaiti dhe Nils Peterseni ishin anëtarët e parë të Komitetit të Degës të Norvegjisë.

Në tetor të vitit 1972, u emëruan trupa pleqsh që të shërbenin si barinj frymorë në kongregacione. Burrave të pjekur në kongregacione iu dha ndihmë të kualifikoheshin si barinj, që të kujdeseshin për gjithë ata të rinj që po pranonin të vërtetën biblike. Që atëherë, Jehovai ka derdhur bekime mbi shërbëtorët e tij, ndërsa kanë shërbyer me besnikëri nën mbikëqyrjen e tij të dashur.

POPULLSIA SAMI PRANON LAJMIN E MIRË

Për dekada të tëra, shumë pionierë dhe lajmëtarë i kanë predikuar lajmin e mirë popullsisë sami, përfshirë edhe barinjtë e drerëve polarë në rrafshnaltën e thellë malore të Finmarksvidës. Sado që shumica e samive flasin norvegjisht, hera-herës lajmëtarëve u është dashur të japin dëshmi me anë të përkthyesve. Një nga Dëshmitarët e parë që predikoi dendur në gjuhën sami ishte Aksel Falsnesi, që kishte pjesërisht origjinë sami dhe fliste gjuhët sami, norvegjeze dhe finlandeze. Motra e tij, e cila jetonte në jug të Norvegjisë, e kishte pranuar të vërtetën dhe i kishte dërguar një nga botimet tona, që ai e përpiu. Në atë zonë të Tromsës ku jetonte Akseli nuk kishte asnjë Dëshmitar por, më 1968, disa pionierë e një mbikëqyrës qarkor shkuan ta takonin dhe e ndihmuan të bënte përparim frymor.

Akseli u bë lajmëtar i zellshëm. Shpesh, me të zbardhur dita, fuste biçikletën në varkë, voziste përmes fjordit, e pastaj me biçikletë shkonte nga një fshat në tjetrin. Ngaqë dinte gjuhën sami, Akseli arriti t’i jepte dëshmi të mirë popullsisë sami në skajet e largëta të Finmarkut.

Ai ishte goxha i kalitur dhe përshkonte distanca të gjata me ski, për të predikuar në shtëpi të izoluara. Për shembull, njëherë nga fundi i dimrit u nis me ski nga Karashoku, udhëtoi përmes një rrafshnalte malore, arriti në Kautukainu, e vazhdoi udhën deri në Altë. Me vete kishte mundësi të merrte veç një çantë shpine të thjeshtë me pak gjëra personale dhe ca literaturë. Pas pak javësh mbërriti në shtëpinë e disa miqve në Altë. Gjithë rrugën prej 400 kilometrash e kishte bërë me ski.

Në fillim të viteve 70, disa sami e pranuan të vërtetën. Në Hamerfest, një grua sami dhe i shoqi filluan të studionin me Dëshmitarët e Jehovait. S’kaloi shumë dhe iu ngjall interesi edhe disa të afërmve të saj në Altë. Arne dhe Mari-Ana Mildeja, pionierë specialë në Altë, filluan studim biblik me ata njerëz të sinqertë, dhe shpesh në studim ishin 10 a 12 të pranishëm. Si përfundim, afro gjysma e tyre u bënë Dëshmitarë.

Hartvik Mjena, një pionier sami në Altë që përdor motoslitën për t’u predikuar njerëzve në vende të izoluara, thotë: «S’është kollaj të predikosh në territorin e samive. Përshkojmë distanca të mëdha, dhe shumë njerëz janë të lidhur fort me traditat. Megjithatë, janë mikpritës dhe kemi arritur të fillojmë mjaft studime biblike me ta.»

VITET E PRITJES SË PADURUAR

Nga mesi i viteve 60 gjer në mesin e viteve 70, numri i lajmëtarëve u rrit pareshtur. Mirëpo, ajo që pritnin të ndodhte në vitin 1975 u kthye në një sprovë besimi për disa vëllezër. Shtrëngimi i madh nuk erdhi më 1975, ndaj disa u larguan nga organizata dhe në vitet 1976-1980 pati një rënie të lehtë në numrin e lajmëtarëve. Disa të tjerë që u zhgënjyen, për njëfarë kohe u bënë disi të plogësht në aktivitetet e krishtere. Por ç’pikëpamje kishte shumica për shërbimin që do t’i bënin më tej Jehovait?

Hans Jakop Liletvedi pranoi: «Vitin 1975 e pritja me shpresë dhe pak emocion, por besimi im nuk varej nga kjo.»

Jon dhe Edita Johanseni, Dëshmitarë besnikë prej vitesh, thanë: «Nuk iu kushtuam Jehovait duke pasur në mendje një datë specifike, kështu që thjesht vazhduam si më parë.»

Lea Sërenseni arsyetoi: «Jehovait do t’i shërbej përgjithmonë. S’ka pikë rëndësie nëse fundi vjen më 1975 a më vonë.»

NJË ZYRË DEGE E RE

Nga fundi i viteve 70, ngarkesa e punës në degë po shtohej, prandaj nevojiteshin më shumë bethelitë dhe më tepër hapësirë për banim e punë. Si rrjedhojë, më 1979 Trupi Udhëheqës miratoi planet për ndërtimin e një zyre dege të re jashtë Oslos. Nga fundi i vitit 1980, vëllezërit gjetën një vend të përshtatshëm në Itre Enebak, afro 30 km nga qendra e Oslos.

Që shpenzimet e ndërtimit të ishin sa më të pakta, u ftuan vullnetarë për ndërtimin e kompleksit. Ç’përpjekje u deshën që të gjendeshin pajisjet e ndërtimit, të sigurohej ushqim e strehim për gati 100 veta dhe të koordinohej gjithë projekti!

Gjatë projektit mbi 2.000 motra e vëllezër vendës e të huaj ‘u paraqitën vullnetarisht’. (Psal. 110:3) Shumë veta ndihmuan duke dhuruar patate, perime, fruta, bukë, vezë, peshq, veshje dhe pajisje. Disa pritnin drurë në pyll, kurse të tjerë sharronin trungje që të bënin dërrasa në stabilimentin e vogël të sharrës në kantierin e ndërtimit. Sa e sa të tjerë mbështetën me hua dhe me kontribute monetare.

Disa punëtorë zanatçinj mund të ndihmonin vetëm për një periudhë të kufizuar, prandaj një pjesë të madhe të punës e bënë vullnetarë që nuk ishin ustallarë. Jon Jonsoni, që mbikëqyrte gjithë instalimet elektrike, përshkruan sa të paaftë ndiheshin ai dhe mbikëqyrësit e tjerë të ndërtimit. Joni thotë: «Vullnetarët mësuan si t’i bënin gjërat dhe ia dolën për bukuri. Mbeteshe gojëhapur kur shihje si zgjidheshin problemet dhe si përfundonin gjërat. Dukej qartë se ndërtimin po e drejtonte Perëndia Jehova.»

Falë papërtueshmërisë së vullnetarëve, bujarisë së vëllezërve e motrave dhe bekimit të Jehovait, puna eci mbarë. Ndërtimi nisi në fillim të vitit 1981 dhe zyra e re e degës u kushtua më 19 maj 1984 gjatë vizitës së Milton Henshelit nga Trupi Udhëheqës. Projekti i ndërtimit ishte burim gëzimi për vëllezërit norvegjezë dhe i lidhi më fort mes tyre. Në vitet pas projektit, shumë vullnetarë ndërtimi u regjistruan si pionierë ndihmës e të rregullt.

PËRSHPEJTOHET NDËRTIMI I SALLAVE TË MBRETËRISË

Kohë më parë, më 1928, katër nga vëllezërit Fjelltfait ndërtuan sallën e parë për adhuruesit e Jehovait në një lagje të Bergenit. Aty nga fillimi i viteve 80, disa kongregacione kishin ndërtuar ose blerë Sallat e tyre të Mbretërisë. Por shumë kongregacione ende i mbanin mbledhjet në salla të papërshtatshme të marra me qira. Gjatë ndërtimit të degës, disa vëllezër diskutuan si mund ta përshpejtonin ndërtimin e Sallave të Mbretërisë. E dinin se skuadra vëllezërish në Shtetet e Bashkuara e në Kanada po ndërtonin Salla Mbretërie me metodën e shpejtë dhe menduan: «Përderisa vëllezërit atje po ia dalin mbanë me ndihmën e Jehovait, pse të mos ia dalim edhe ne?»

Disa vëllezër hartuan skicat, formuluan detajet specifike dhe, pas një projekti pilot në Ashim më 1983, në vitin 1984 ndërtuan tri Salla Mbretërie me metodën e shpejtë​—në Rërvik, Stenhar dhe Altë. Si e bënë këtë? Me pak fjalë, duke hedhur që më parë themelet, e pastaj duke organizuar me kujdes punën e vullnetarëve​—zanatçinj ose jo—​në një mënyrë që fazat e ndërtimit të mbaronin brenda pak ditësh.

Gjatë dhjetë viteve që pasuan, në Norvegji u ndërtuan me metodën e shpejtë rreth 80 Salla Mbretërie. Më vonë, vëllezërit norvegjezë shkuan në Islandë që të ndihmonin në ndërtimin e tri Sallave të Mbretërisë. Edhe pse sot shumica e kongregacioneve në Norvegji kanë Sallën e tyre të Mbretërisë, akoma ka goxha për të bërë në këtë fushë. Sallat e vjetra duhen restauruar, disa salla duhen zgjeruar dhe ka ende nevojë të ndërtohen salla të reja.

«VËLLAZËRIA ËSHTË FORCUAR»

Ndërtimi i Sallave të Mbretërisë ka siguruar vende adhurimi praktike e tërheqëse dhe u ka dhënë dëshmi të mirë banorëve të zonës. Për shembull, tre vëllezër takuan zyrtarët e bashkisë në Fredrikstad që të merreshin masa për ndërtimin e një Salle Mbretërie më 1987. Ata qeshën kur vëllezërit u thanë se do ta mbaronin sallën brenda tri ditësh. Por qysh ditën e parë, të premten, zyrtarët e panë qartë se Dëshmitarët do ta mbaronin sallën siç kishin planifikuar. Të shtunën, njëri prej tyre solli në kantierin e ndërtimit bandën e tij muzikore me vegla tunxhi, që luajti për vullnetarët. Me këtë po u kërkonte ndjesë për skepticizmin që kishte treguar. Një grua që pa me sytë e vet si u ndërtua Salla e Mbretërisë e Arendalit më 1990, tha: «Është e pabesueshme si arrini të ndërtoni kaq shpejt ju Dëshmitarët, por më shumë të mahnitin gjithë këta njerëz shend e verë.»

Sot ka dy Komitete Rajonale Ndërtimi që mbikëqyrin ndërtimin e Sallave të Mbretërisë anembanë Norvegjisë. Mjaft vëllezër e motra janë treguar të gatshëm të marrin pjesë në projekte ndërtimi më të mëdha e më të vështira. Për shembull, në vitet 1991-1992, vëllezërve iu desh të zgjeronin zyrën e degës. Kurse më 1994, ndërtuan në Oslo një Sallë Asamblesh të bukur. Më 2003, një skuadër ndërtimi ngriti në Bergen një Sallë Mbretërie të madhe, që mund të përdoret edhe për mbledhje kongregacioni, edhe për asamble.

Puna sup më sup për një qëllim të vetëm në këto projekte, pati ndikim të mirë edhe te shërbëtorët e Jehovait. «Kjo i ka ndihmuar kongregacionet të lidhen më ngushtë. Vëllazëria është forcuar, janë çelikosur miqësi dhe dimë të bashkëpunojmë më mirë»,—tha një vëlla që ka ndihmuar në ndërtimin e Sallave të Mbretërisë që nga viti 1983.

GJITHNJË E MË SHUMË PUNË NË BETHEL

Pasi përfundoi zyra e re e degës, mund të shtohej personeli në Bethel dhe të bëhej më tepër për të çuar para veprën e predikimit në Norvegji. Për shembull, është përkthyer gjithnjë e më shumë literaturë në norvegjisht. Një arritje historike ishte botimi i Shkrimeve të Shenjta​—Përkthimi Bota e Re, në vitin 1996. (Shkrimet e Krishtere Greke-Përkthimi Bota e Re kishin dalë më 1991.) Tani në norvegjisht është në dispozicion thuajse gjithë literatura e botuar nga Dëshmitarët e Jehovait, përfshirë edhe veprën e referimit Të fitojmë gjykim të thellë nga Shkrimet.

Ndërtesat e degës së re përfshinin edhe një studio regjistrimi aq të nevojshme. Që nga vitet 60, dramat e kongreseve regjistroheshin në Sallat e Mbretërisë dhe në papafingon e bodrumin e ndërtesës së mëparshme të degës. Kushtet ku regjistrohej nuk ishin ideale dhe shpesh regjistrimet ndërpriteshin për shkak të zhurmës së trafikut. Por studioja e regjistrimit në ndërtesat e reja e ka përshpejtuar goxha prodhimin e dramave, videove dhe interpretimeve vokale të këngëve të Mbretërisë. Në degën e re incizohen në norvegjisht edhe Kulla e Rojës dhe Zgjohuni! Gjithashtu, ka dalë gjithë Bibla e libra të tjerë në CD dhe në sitin e Internetit www.pr2711.com.

SHËRBEJNË ATJE KU KA MË SHUMË NEVOJË

Në përgjithësi, lajmëtarët predikojnë në zonën ku jetojnë, por shumë lajmëtarë e pionierë kanë udhëtuar për në territore të pacaktuara në veriun e largët gjer në Longiërbyen, në arkipelagun e Svalbardit. Disa lajmëtarë janë transferuar në zona të thella që të shpallin lajmin e mirë dhe, kur është e mundur, të ndihmojnë të formohen kongregacione.

Fin dhe Tordisa Jenseni u martuan më 1950 dhe e dinin se kishte nevojë për lajmëtarë në Hamerfest, një nga qytetet më veriore të botës. Fini dhe Tordisa nuk kishin shumë pará, por ama kishin forcë e vendosmëri, si edhe biçikleta. Kështu, me biçikletat e tyre u nisën nga Bodoja për në Hamerfest, një udhëtim rreth 900 km. Kur kishin arritur gati në gjysmë të rrugës, disa miq u treguan të gjindshëm e i ndihmuan me pará, kështu që e përfunduan udhëtimin me motobarkë. Në Hamerfest, Fini dhe Tordisa iu futën me zell predikimit dhe i ftonin njerëzit të dëgjonin fjalimet publike që mbante Fini çdo fundjavë. Jehovai i bekoi përpjekjet e tyre me gjithë shpirt, dhe s’kaloi shumë e u formua një kongregacion i vogël.

Një nga oratorët në kongresin krahinor që u mbajt në Tronheim më 1957, i inkurajoi lajmëtarët të mendonin të transferoheshin në ndonjë zonë ku kishte nevojë për lajmëtarë. Vigo dhe Kerën Markuseni, që jetonin në Stavanger, po e ndiqnin gjithë vëmendje dhe Vigoja i ra lehtë me bërryl Kerënit. Ajo e kapi menjëherë ç’donte të thoshte i shoqi me këtë. «Ditët në Stavanger i kemi të numëruara»,—tha me vete. Por si do t’u dukej ideja e transferimit tri vajzave të tyre 11-14 vjeçe, që ishin tashmë lajmëtare?

Kur Markusenët diskutuan pas kongresit për fjalimin, gjithë familja ishte në një mendje të viheshin në dispozicion për të shërbyer ku kishte më shumë nevojë. Në përgjigje të letrës së tyre, zyra e degës u kërkoi të transferoheshin në Brumundal, ku nuk kishte asnjë kongregacion. E kështu, më 1958, Vigoja dhe Kerëni shitën shtëpinë e tyre moderne, Vigoja shiti dyqanin e vet të mobilieve dhe tërë familja u transferua në një shtëpi druri të thjeshtë në Brumundal. Jehovai e bekoi frymën e tyre vetëmohuese dhe gjatë viteve pasuese, shumë nga ata me të cilët studiuan, e pranuan të vërtetën. Në kohën kur vajzat ishin larguar nga shtëpia dhe Vigoja e Kerëni ishin caktuar të shërbenin në veprën qarkore, në Brumundal kishte një kongregacion të vogël të zellshëm me afro 40 lajmëtarë.

Edhe vëllezërit e rinj beqarë i kanë çuar para interesat e Mbretërisë duke u transferuar në zona ku s’kishte asnjë kongregacion. Në vitin 1992, një grup pionierësh, shumica rreth 19 vjeç, u shpërngulën në Molëi në Fjordin Verior për të kultivuar interesin që kishin treguar njerëzit atje. Ata u përfshinë plotësisht në veprën e predikimit dhe menjëherë filluan të mbanin mbledhjet në shtëpinë e tyre me qira. Një grua me të cilën studionin nga pak kohë, ishte tepër mikpritëse dhe u bë si nënë për ata vëllezër të rinj. Më vonë, një plak kongregacioni me të shoqen u transferuan në Molëi, dhe u formua një kongregacion. Vëllezërit e rinj u kënaqën sa s’thuhet në caktimin e tyre—drejtonin shumë studime biblike, kryenin plot detyra në kongregacion dhe forconin kongregacionin e ri që vlonte nga gjallëria. «Ishte një përvojë frymore emocionuese dhe një mundësi e pashoqe për t’u rritur frymësisht»,—tha një nga vëllezërit e rinj. Falë punës së palodhur që bënë ata dhe të tjerë, tani në kongregacionin e Fjordit Verior ka rreth 30 lajmëtarë, që po drejtojnë 50-60 studime biblike.

DËSHMOJNË NË GJUHË TË HUAJA

Ka 20 vjet a më shumë që numri i imigrantëve në Norvegji rritet pareshtur. Prandaj, kongregacionet janë përpjekur me të gjitha forcat t’u dëshmojnë atyre në gjuhët amtare a në ndonjë gjuhë që e kuptojnë. I pari kongregacion në gjuhë të huaj në Norvegji, që u formua më 1986, u quajt Kongregacioni Latin i Oslos, sepse kishte në gjirin e tij njerëz që flitnin spanjisht e portugalisht, kryesisht nga Amerika Latine. Pak a shumë në atë kohë, disa lajmëtarë u organizuan t’u dëshmonin anglishtfolësve në zonën e Oslos. Lajmëtarët takuan mjaft të interesuar, veçanërisht nga Afrika dhe Azia. Disa i gjetën ndërsa predikonin në rrugë; të tjerë i takuan në qendra refugjatësh. Gjithashtu, shfrytëzuan numëratorët telefonikë për të gjetur njerëzit me emra të huaj që mund të flitnin anglisht. U filluan plot studime biblike dhe më 1990 u formua Kongregacionin Anglez i Oslos.

Qysh atëherë, shumë lajmëtarë norvegjezë janë munduar të mësojnë gjuhë të huaja. Bashkë me lajmëtarët me origjinë nga vende të tjera, kanë ndihmuar të formohen grupe e kongregacione për ata që flasin gjuhët angleze, arabe, kineze, perse, polake, punjabe, ruse, serbo-kroate, spanjolle, tagaloge, tamile dhe tigrinia.

Një rritje të shkëlqyer ka pasur edhe në fushën e gjuhës së shenjave. Disa mijëra veta që nuk dëgjojnë, përdorin gjuhën norvegjeze të shenjave, dhe organizata po punon fort që t’i ndihmojë. Në vitet 70, vëllezërit filluan të përkthenin në gjuhën e shenjave disa mbledhje, asamble e kongrese dhe, që atëherë, mjaft lajmëtarë e kanë mësuar këtë gjuhë. Janë formuar grupe të gjuhës së shenjave në disa kongregacione, dhe në vitin 2008 u formua në Oslo kongregacioni i parë i gjuhës së shenjave. Në mbarë vendin janë afro 25 lajmëtarë që nuk dëgjojnë, të cilët përdorin më së miri botimet e përkthyera në gjuhën norvegjeze të shenjave që kanë dalë në DVD.

KOMITETET E LIDHJES ME SPITALET

Meqë Dëshmitarët e Jehovait nuk i pranojnë transfuzionet e gjakut, nganjëherë pacientët Dëshmitarë e kanë të vështirë të marrin trajtimin mjekësor që u nevojitet dhe që janë gati ta pranojnë. Për të mbështetur Dëshmitarët në situata të tilla dhe për të siguruar informacione rreth trajtimeve alternative, organizata formoi në Norvegji në vitin 1990 Komitetet e Lidhjes me Spitalet (KLS). Nga viti 1990 deri më 2010-ën, vëllezërit në KLS-në e Oslos kanë bërë rreth 70 mbledhje me personelin mjekësor në spitalet e zonës së tyre dhe kanë ndihmuar më se 500 veta. Me përpjekje të zellshme arritën të lidheshin me shumë mjekë bashkëpunues. Gjithashtu, informacioni mjekësor që kanë siguruar KLS-të ka nxitur mjaft mjekë të tjerë të përdorin alternativa të transfuzioneve të gjakut. Pacientët dhe familjet e tyre çmojnë pa masë edhe ndihmën praktike që japin Grupet e Vizitave te Pacientët.

Një rast që nxjerr në pah vlerën e KLS-ve është përvoja e Helenës, një pioniere e re. Më 2007 ajo u sëmur rëndë dhe e dërguan në spitalin më të afërt. Përqendrimi i rruazave të gjakut po i binte me shpejtësi dhe personeli mjekësor i bënte presion që të pranonte transfuzion gjaku, duke thënë se kjo ishte e vetmja mënyrë për të shpëtuar jetën. Me ndihmën e një pjesëtari të KLS-së e transferuan në një spital më të madh e të pajisur më mirë. Kur Helena dhe e ëma mbërritën atje, i priste një vëlla nga KLS-ja që t’u jepte siguri dhe t’i ndihmonte të merrnin kujdesin e nevojshëm. Spitali ra dakord t’i bënte Helenës një trajtim që stimulon prodhimin e rruazave të kuqe. Brenda pak ditësh, përqendrimi i rruazave të gjakut u përmirësua dhe s’kaloi shumë e ishte jashtë rrezikut. Tani Helena gëzon sërish shëndet të mirë dhe i është mirënjohëse personelit të spitalit që respektoi bindjet që ka në zemër. Helena dhe e ëma thonë: «Pamë si funksionon organizata e Jehovait dhe si na mbështetën e u lutën për ne vëllezërit e motrat. Do t’i çmojmë ngaherë për këtë e nuk do të na shlyhet kurrë nga mendja.»

PËRBALLOJNË NJË SULM DASHAKEQ TË MEDIAS

Veçanërisht në periudhën 1989-1992, Dëshmitarët e Jehovait në Norvegji u bënë shënjestër e një fushate shpifjesh dhe e propagandës negative kudo në gazeta, revista, radio e TV. Një nga arsyet kryesore të kundërshtimit ishte besnikëria jonë ndaj drejtimit që jep Bibla për trajtimin e të përjashtuarve. (1 Kor. 5:9-13; 2 Gjon. 10) Si pasojë e propagandës negative, Dëshmitarët patën përplasje të pakëndshme në shërbim, në punë e në shkollë, si edhe me familjarët. Ndonëse dishepujve të Jezuit nuk u vjen çudi kur i poshtërojnë, nuk e patën të lehtë.​—Mat. 5:11, 12.

Një vëlla shpjegon: «Ishte një periudhë e vështirë, por kishte edhe të mira. Më nxiti të rishqyrtoja arsyet biblike të bindjeve të mia. Të forcohej besimi kur mendoje për ushqimin e mirë frymor që marrim nga skllavi i besueshëm dhe i matur. Si rrjedhojë, them se jemi bërë më të fortë që të përballojmë sprova besimi.»

Një mbikëqyrës qarkor kujton: «Të frymëzonte guximi i vëllezërve e i motrave në atë periudhë. Kuptuam se po të jepeshim më tepër pas shërbimit, përfshirë edhe dëshminë rrugore, do t’u jepnim përgjigjen më të mirë. Sa bukur që shumë Dëshmitarë u treguan të gatshëm për këtë!»

Krejt ndryshe nga pikëpamja jobiblike që propagandonte media, ja ç’mendonte për udhëzimet biblike rreth përjashtimit Fredi, që dikur ishte i përjashtuar: «Në moshën 20-vjeçare, kur u përjashtova, zura të mendoja seriozisht për jetën time. Paçka se ishte situatë e sikletshme, përjashtimi ndikoi për mirë. Ishte sikur Jehovai po më thoshte: ‘Tani mblidhe veten, bir! Po nuk e ndreqe sjelljen, do të të shkojë keq.’ Kisha nevojë për atë mësim, që më nxiti ta lija rrugën e keqe. Në vend që të jepesha pas qejfeve dhe emocioneve të forta, fillova ta merrja seriozisht të vërtetën. Veç kësaj, disa miq të mi në kongregacion zhvilluan një qëndrim më të shëndoshë.» Fredi u pendua, ndryshoi sjellje dhe u rivendos. Tani shërben si plak kongregacioni.

«GATI PËR DITËN E JEHOVAIT»

Pavarësisht nga materializmi i përhapur dhe nga indiferenca që sa vjen e shtohet në territor, shërbëtorët e Jehovait kanë vazhduar të vënë në vend të parë aktivitetet frymore që forcojnë besimin, si leximi i përditshëm i Biblës dhe pjesëmarrja në mbledhjet e kongregacionit. Gjithnjë e më shumë lajmëtarë e kanë zgjeruar shërbimin duke u regjistruar si pionierë të rregullt. Një vëlla shprehu ndjenjat e shumë të tjerëve kur tha: «Nëse nuk jam gati për ditën e Jehovait nesër, nuk do të jem as kur të vijë vërtet. Duhet të vazhdojmë të ecim para medoemos. Ajo do të vijë një ditë.» Pa dyshim, ky lloj qëndrimi ka sjellë rritjen e vazhdueshme që duket qartë qysh nga viti 2001.

Një masë frymore që ka gjallëruar kongregacionet dhe u ka dhënë shumë vëllezërve një arsimim teokratik të shkëlqyer është Shkolla e Stërvitjes për Shërbim (që tani quhet Shkolla Biblike për Vëllezërit Beqarë). Një student kujton: «Pata mundësi ta studioja Biblën thellë për tetë javë, kështu që e shijova të vërtetën si kurrë më parë. Çdo gjë në Bibël mori jetë dhe u bë goxha më reale për mua.» Dy dekadat e fundit, më shumë se 60 të diplomuar kanë ndihmuar të forcohen kongregacionet dhe i kanë nxitur të shtojnë aktivitetin.

U RRITËN SI DËSHMITARË TË JEHOVAIT

Shumë veta që janë pagëzuar si Dëshmitarë të Jehovait në rrjedhën e viteve, i mësuan të vërtetat biblike nga prindërit. Disa lajmëtarë norvegjezë janë brezi i tretë, i katërt ose i pestë i Dëshmitarëve në fisin e tyre. Ivan Gosodëni, stërnip i Ingebret Andersenit, të parit Student të Biblës në Skien, thotë: «Shpesh kam menduar sa fatlum isha që linda në një familje e cila vinte në vend të parë shërbimin e Jehovait. Studimi personal, leximi i rregullt i Biblës dhe miqtë e mirë me të njëjtat synime si unë më ndihmuan të qëndroja i patundur në të vërtetën.» Edhe djemtë e Ivanit, André dhe Riçardi, e çmojnë trashëgiminë e tyre frymore si një nga gjërat më të vyera që kanë.

Pionierja Bente Bëja, mbesa e Magnus Randalit, i cili shërbeu në motobarkën e pionierëve Rutha, thotë: «U jam shumë mirënjohëse prindërve kur mendoj për vegjëlinë time. Mënyra si më rritën më kurseu tërë ato telashe dhe dua që jetën time ta përdor në të mirë të të tjerëve.»

Disa që kaluan një periudhë dobësie frymore në moshë të re, më vonë u bënë Dëshmitarë të zellshëm të Jehovait. Për shembull, Tomas dhe Serina Foiskangeri nga Bergeni u rritën që të dy nga prindër të krishterë, por bënë përparim frymor të ngadaltë. Çfarë i ndihmoi të ndryshonin pikëpamjen për adhurimin e Jehovait?

Tomasi tregon: «Në vitin 2002, në kongregacionin tonë erdhi një vëlla i ri që kishte bërë Shkollën e Stërvitjes për Shërbim. Ai më ndihmoi të aktivizohesha në shërbim dhe të ndiqja synime frymore.»

Kur ishte 25 vjeç, Tomasi u martua me Serinën dhe më 2007 u transferuan në Botsfjord, Finmark, për të ndihmuar një çift pionierësh të kujdeseshin për njerëzit e etur për të vërtetën. S’kaloi shumë dhe Tomasi e Serina u bënë pionierë. Në vitin 2009 kaluan tre muaj në një territor të pacaktuar në fshatin e peshkatarëve Këlëfjord, ku bashkë me disa lajmëtarë që i shoqëruan, filluan mbi 30 studime biblike. Më pas, Tomasi dhe Serina u transferuan më afër Këlëfjordit, që të ndihmonin të kultivohej interesi i gjetur atje. Tani udhëtojnë rregullisht afro 7 orë vajtje-ardhje për të ndihmuar të interesuarit. Bëjnë një jetë të ngjeshur, por Serina thotë: «Sot jeta ime është e thjeshtë dhe e lumtur. Kemi pak gjëra, por edhe pak probleme.»

SHOHIN PARA PLOT BESIM TE JEHOVAI

Jeta në Norvegji ka ndryshuar ndjeshëm që nga koha kur Studenti i Biblës Knut P. Hamer dhe të tjerë nisën të predikonin. Në fillim, shërbëtorët e Jehovait binin në sy ngaqë mësonin të vërtetën e Biblës mes një shoqërie fetare ku mbizotëronin kishat që ushtronin ndikim të madh dhe mësonin doktrina të rreme. Ndër dekada, sa e sa njerëz të sinqertë janë kënaqur duke mësuar për Biblën dhe me gatishmëri kanë marrë anën e adhurimit të vërtetë.

Sot ka tjetër klimë fetare në Norvegji. Gjen më pak njerëz që besojnë te Perëndia dhe konsiderohet e pavend të thuash se ka vetëm një fe të vërtetë. Kërkohen kohë e përpjekje që të interesuarit të marrin njohuri nga Bibla dhe t’u rrënjoset besimi te Perëndia e te Bibla. Shpesh u duhet më tepër kohë që të mësojnë të jetojnë sipas normave të Biblës. Gjithsesi, Jehovai vazhdon të tërheqë njerëzit e sinqertë, pavarësisht nëse jetojnë në fshatra të izoluara peshkatarësh a në pallate shumëkatëshe në qytetet e mbipopulluara.​—Gjoni 6:44.

Si kudo rreth e qark globit, Dëshmitarët e Jehovait në Norvegji e çmojnë ‘privilegjin që t’i bëjnë pa frikë shërbim të shenjtë’ Zotërisë Sovran, Jehovait. (Luka 1:74) Teksa i bien kryq e tërthor territorit të paanë për të gjetur njerëzit që e duan drejtësinë, kënaqen me atë qetësi dhe bukuri parajsore magjepsëse, që do të shijojmë anembanë tokës kur të plotësohet qëllimi i Krijuesit. Tok me motrat e vëllezërit e tyre besnikë kudo në botë, adhuruesit e Jehovait në Norvegji mezi e presin ditën kur, me anë të Mbretërisë së Perëndisë, do të bëhet vullneti i Tij në çdo cep të planetit tonë të bukur.​—Dan. 2:44; Mat. 6:10.

[Diçitura në faqen 106]

Kjo s’e ndalonte; ai shkonte në mbledhje zbathur

[Diçitura në faqen 111]

«Rashë të flija si pentekostale dhe u zgjova si Dëshmitare e Jehovait»

[Diçitura në faqen 122]

«Besimin nuk jua heqim dot»

[Diçitura në faqen 157]

‘Tani mblidhe veten, bir! Po nuk e ndreqe sjelljen, do të të shkojë keq’

[Kutia dhe figura në faqen 90]

Pamje e përgjithshme e Norvegjisë

Vendi:

Norvegjia njihet për fjordet madhështore, malet e mrekullueshme dhe për ishujt që janë me mijëra. Përveç arkipelagut të Svalbardit që ndodhet mes pjesës kontinentale dhe Polit të Veriut, vendi zë një sipërfaqe pak më të madhe se Italia. Edhe pse në Norvegji bën shumë ftohtë, sidomos në veri të Arktikut, rrymat e ngrohta oqeanike dhe sistemet e erërave të ngrohta të Atlantikut e mbajnë pjesën më të madhe të vendit me klimë më të butë se vende të tjera në të njëjtën gjerësi gjeografike.

Popullsia:

Shumica e pesë milionë banorëve janë norvegjezë autoktonë, kurse rreth 10 për qind janë imigrantë. Shumë nga popujt sami (që më parë njiheshin si laps) jetojnë ende me anë të peshkimit, gjuetisë, ngritjes së grackave dhe duke mbarështuar drerë polarë.

Gjuha:

Norvegjishtja, gjuha zyrtare, ka dy forma të shkruara: bokmol (gjuha e librave), e cila përdoret nga shumica e ka mjaft të përbashkëta me danishten, dhe ninorsk (norvegjishtja e re).

Jetesa:

Burimet kryesore të të ardhurave të vendit janë nafta, gazi, si dhe industria e prodhimit. Peshku është produkti kryesor i eksportit. Vetëm rreth 3 për qind e tokës së Norvegjisë kultivohet.

Ushqimi:

Pjesa më e madhe e dietës norvegjeze përbëhet nga peshku, mishi, patatja, buka dhe produktet e bulmetit. Farikali (gjellë me mish deleje dhe lakër) është një pjatë mjaft e njohur tradicionale. Vitet e fundit, si pasojë e fluksit të imigrantëve, ushqimi është bërë gjithnjë e më ndërkombëtar.

[Kutia dhe figurat në faqet 95, 96]

U shpenzua i tëri për Jehovain

TEODOR SIMONSENI

LINDUR: 1864

STUDENT I BIBLËS NGA VITI: 1905

TË DHËNA: Ish-predikues i Misionit të Lirë dhe u bë mbikëqyrës udhëtues.

◼ KUR Teodori zbuloi nga botimet tona se doktrina e ferrit të zjarrtë bie në kundërshtim me Biblën, nisi ta mohonte këtë mësim të rremë në predikimet e tij në kishën Misioni i Lirë, dhe kjo gëzoi shumë nga të pranishmit në auditor. Por, një ditë, pasi bëri një fjalim, i dhanë një fletë të vogël letre ku thuhej: «Ky ishte fjalimi yt i fundit këtu.»

Teodori e mbajti fjalimin e fundit në kishën Misioni i Lirë në vitin 1905, dhe po atë vit u bë Student i Biblës. Më pas, mbajti fjalime të panumërta para qindra Studentëve të Biblës që ishin mirënjohës. Teodori e mbështeste familjen financiarisht duke lyer shtëpi; ndërsa në fundjavë i kushtohej predikimit e mësimdhënies. Njohuria e thellë biblike dhe të folurit e qetë e të logjikshëm, e bënin Teodorin mësues të efektshëm. Gjithashtu këndonte shumë bukur dhe zakonisht i hapte e i mbyllte fjalimet me një këngë që i shoqëronte me qesten e tij.

Në vitin 1919, kur rrethanat familjare iu bënë të favorshme, nisi të shërbente si mbikëqyrës udhëtues. E bëri këtë deri në vitin 1935, duke vizituar kongregacionet në Norvegji, Danimarkë dhe Suedi. Ishte një punë rraskapitëse, pasi nuk përfshinte vetëm t’u jepte zemër kongregacioneve dhe grupeve të izoluara, por edhe të mbante fjalime në qytetet ku s’kishte Studentë të Biblës. Sa për të bërë një shembull: gjatë një udhëtimi 12-mujor, ai duhej të vizitonte 190 vende mes Kristiasandit në jug dhe Tromsës në veri. Asokohe, mbikëqyrësit udhëtues s’rrinin më tepër se një a dy ditë në shumicën e vendeve para se të niseshin për në ndalesën tjetër me çfarëdo mjeti që gjenin.

Ndonëse pak nga vendet që vizitonte kishin Studentë të Biblës, kur mbante fjalim publik vinin mjaft të interesuar. Për shembull, kur vizitoi Bodon në vitin 1922, ai dhe Ana Anderseni, një pioniere që kishte ardhur aty në të njëjtën kohë, predikuan dhe i ftuan njerëzit në një fjalim publik. Dy nga ata që dëgjuan fjalimin, Johan dhe Olea Berntseni, treguan interes të veçantë. Pas fjalimit ata i ftuan Teodorin dhe Anën në shtëpi që t’u përgjigjeshin pyetjeve rreth Biblës. Si rrjedhojë, Berntsenët u bënë Studentët e parë të Biblës në Bodo.

Teodorin e përdorën që të incizonte shumicën e fjalimeve me gramafon që u prodhuan në norvegjisht në vitet 30 të shekullit të 20-të. Ai shërbeu besnikërisht derisa mbaroi jetën në tokë në vitin 1955.

[Kutia dhe figura në faqen 102]

Ai ‘eci me Perëndinë’

ENOK OMANI

LINDUR: 1880

PAGËZUAR: 1911

TË DHËNA: Shërbeu si mbikëqyrës dege nga viti 1921 deri në vitin 1945.

◼ KUR Enoku ishte i ri e ndodhej në Suedi, i bëri shumë përshtypje tregimi biblik për Enokun, i cili «vazhdoi të ecte me Perëndinë e vërtetë». (Zan. 5:22) Enoku donte të bënte njësoj si adashi i tij biblik. Por, vetëm kur ishte 31 vjeç dhe lexoi vëllimin e parë Studime mbi Shkrimet, kuptoi më tepër se ç’do të thotë të ecësh me Perëndinë. U pagëzua si Student i Biblës dhe nisi shërbimin si pionier. Më vonë shërbeu në zyrën e degës në Suedi.

Në vitin 1917 Enokun e dërguan nga Suedia në Norvegji që të shërbente në zyrën e degës dhe, që nga viti 1921, e caktuan të mbikëqyrte veprën në Norvegji. Në atë kohë, zyra e Shoqatës Watch Tower ndodhej në një dhomë të një godine ku motër Maria Drajri kishte një apartament dhe një sallon pedikyri. Pasi Enoku dhe Maria u martuan në vitin 1922, e përdorën të gjithë apartamentin e saj për zyrën e degës. Ata punuan së bashku në Bethel deri kur Maria vdiq në vitin 1944. Në vitin 1953, Enoku u martua sërish dhe filloi prapë si pionier. Duke mos e hequr asnjëherë nga mendja thirrjen e tij qiellore, Enoku ‘eci me Perëndinë’ deri sa vdiq në vitin 1975.

[Kutia dhe figura në faqen 110]

«Ishte një rreze dielli»

VILHELM URI

LINDUR: 1901

PAGËZUAR: 1949

TË DHËNA: Predikues entuziast, edhe pse kishte një sëmundje ligështuese të muskujve.

◼ VILHELMI kishte një sëmundje të muskujve që ia kishte paralizuar këmbët dhe që ia bënte të vështirë të fliste. Megjithatë, sapo dëgjoi lajmin e mirë në mes të viteve 30, filloi t’u tregonte të tjerëve për të vërtetat e mrekullueshme që po mësonte. Ai përdorte triçiklin e tij që të dilte në veprën e predikimit dhe shkonte rregullisht në portin e Sortlandit në Vesteralen që të vinte fjalime biblike të regjistruara dhe të shpërndante literaturë. Për shkak të gjymtimit dhe ngujimit, Vilhelmi nuk arriti të pagëzohej deri në vitin 1949, por ishte predikues i zellshëm. Mjaft nga ata që udhëtonin përgjatë bregdetit e mësuan të vërtetën nga ai, dhe disa u bënë Dëshmitarë të Jehovait.

Kur Vilhelmi u moshua, jetoi në një azil në Tromsë. Me ndihmën e lajmëtarëve të tjerë ai vazhdoi të jepte dëshmi me anë të letrave. Ngaqë kishte natyrë miqësore e sjellje të këndshme, ishte burim inkurajimi për të tjerët, përfshirë personelin e azilit. Kur ai vdiq, administratorja e azilit tha: «Gjithmonë ishte kënaqësi të shkonim në dhomën e tij. Për shkak të besimit, ishte një rreze dielli.»

[Kutia dhe figura në faqen 113]

E mbajti fjalën

JOHAN KORSTADI

LINDUR: 1903

PAGËZUAR: 1931

TË DHËNA: Shërbeu në barkat e pionierëve për tetë vjet.

◼ NË VITIN 1929, Johani ishte në spital me tuberkuloz. Ai filloi të lexonte Biblën dhe i premtoi Perëndisë se do t’i shërbente kur të shërohej.

Pak pasi e nxorën nga spitali, Johani lexoi gjithë interes disa nga librat e Studentëve të Biblës. Më vonë mori më tepër libra që i lexonte nga katër-pesë herë secilin. S’kaloi shumë dhe Johani po u fliste të tjerëve për të vërtetat e sapogjetura. Kur e mori veten plotësisht, shkoi në Bergen dhe takoi vëlla Ringerajdin, i cili i sugjeroi të fillonte si pionier. Johani ende s’e kishte nisur mirë predikimin, por ama s’ngurroi të hynte në radhët e pionierëve.

Nga viti 1931 deri më 1938, ai shërbeu në barkën e pionierit Estera, e më pas shërbeu si pionier për rreth një vit në barkën Rutha, duke lundruar përgjatë gjithë bregdetit deri në veri në Tromsë. Në vitin 1939 Johani u bë mbikëqyrës udhëtues në pjesën lindore të Norvegjisë. Përveç kësaj, për njëfarë kohe shërbeu në kohë të pjesshme në Bethel. Pas Luftës II Botërore Johani u martua me Sigridën dhe të dy shërbyen si pionierë. Në vitin 1995 ai e përfundoi jetën në tokë në Fredrikstad.

[Kutia dhe figura në faqen 132]

Predikon në rrugë të sheshta

RANDI HYSBI

LINDUR: 1922

PAGËZUAR: 1946

TË DHËNA: Në shërbim të plotkohor që nga viti 1946.

◼ PRINDËRIT e Randit u pagëzuan si Dëshmitarë të Jehovait në vitin 1938, e më vonë edhe Randi vendosi t’i shërbente Jehovait. Më 1946, pranoi ftesën të shërbente në Bethel, ku takoi një djalosh që quhej Çel Hysbi. Ajo dhe Çeli u lidhën, u martuan dhe nisën shërbimin si pionierë. Së bashku bënë një jetë të pasur nga ana frymore në forma të ndryshme të shërbimit të plotkohor, deri në vitin 2010 kur Çeli u nda nga jeta.

Vitet e fundit, problemet me këmbët ia kanë bërë të vështirë Randit të ngjitë shkallë ose të përpjeta. Por në rrugë të sheshta ia del goxha mirë dhe shpesh e sheh të predikojë nëpër udhët e dyqanet e Tronheimit. Që t’ia japë lajmin e mirë kujtdo që takon, mban me vete literaturë në të paktën tetë gjuhë. Gjithashtu, miqtë e kongregacionit e çojnë me makinë te njerëzit e shumtë që marrin rregullisht revista prej saj.

Randi nuk ka fuqi të bëjë aq sa dikur. Megjithatë, vazhdon të gjejë gëzim e kënaqësi në shërbimin me gjithë shpirt për Jehovain, duke e ditur se ai nuk ‘e harron veprën e saj dhe dashurinë që ka treguar për emrin e tij’.​—Hebr. 6:10.

[Kutia dhe figurat në faqet 149, 150]

Përjetoi fuqinë që ushtron Fjala e Perëndisë

VIKTOR UGLEBAKENI

LINDUR: 1953

PAGËZUAR: 1981

TË DHËNA: Ish-kriminel, që u çlirua nga sulmet e demonëve dhe nga abuzimi me drogën.

◼ NË RINI, Viktori filloi të përdorte hashash e droga të tjera dhe përfundoi në botën e krimit. Gjithmonë kishte pasur interes për Biblën, ndaj në vitin 1979, i lodhur nga jeta e trazuar që bënte, zuri të vriste mendjen nëse mund ta ndihmonte Fjala e Perëndisë. Veçse, pasi shqyrtoi disa fe, mbeti i zhgënjyer dhe i pakënaqur.

Më vonë, nën peshën e rëndë të depresionit, Viktori mendoi për vetëvrasje. Pastaj mori një letër nga kushërira e vet në Bergen, e cila kishte filluar të studionte me Dëshmitarët e Jehovait. Viktori u transferua në Bergen dhe nisi të merrte pjesë në studim me të. Në fillim, u orvat të provonte se Dëshmitarët e kishin gabim. Mirëpo, ngaqë merakosej shumë për mjedisin, u kënaq kur mësoi se Perëndia ‘do të rrënojë ata që rrënojnë tokën’ dhe do ta shndërrojë planetin tonë në parajsë.—Zbul. 11:18.

Menjëherë Viktori filloi të ndiqte mbledhjet me kushërirën dhe i lanë mbresë dashamirësia e mikpritja që vërejti në Sallën e Mbretërisë e në shtëpitë e Dëshmitarëve. Ato që pa e dëgjoi, e bindën se duhej të bënte ndryshime në jetë dhe ta linte drogën. Si rrjedhojë e lutjeve ngulmuese nga zemra, Viktori përjetoi fuqinë që kanë Fjala e Perëndisë dhe fryma e shenjtë për të të ndryshuar jetën.—Luka 11:9, 13; Hebr. 4:12.

Rruga që bëri drejt pagëzimit s’ishte e lehtë. Vetëm falë ndihmës së Jehovait arriti të çlirohej nga sulmet e demonëve dhe ta merrte veten pasi iu dorëzua dy herë drogës. Një ndihmë për të ishte siguria që i dha një plak kongregacioni se «Jehovai tregon mëshirë për këdo që i frikësohet atij, ashtu si një atë tregon mëshirë për bijtë e vet». (Psal. 103:13) Viktori vazhdoi të përparonte frymësisht dhe u pagëzua më 1981. Ende duhej të shlyente një dënim me burg për një krim të kohëve të shkuara, por pak pasi u lirua, filloi shërbimin si pionier. Që atëherë, ka pasur kënaqësinë të ndihmojë shumë të tjerë të bëhen shërbëtorë të Jehovait. Ka korrur sukses sidomos duke predikuar në burgje, dhe dy nga të burgosurit me të cilët studioi, pranuan të vërtetën.

Viktori njihet si kryefamiljar dhe plak kongregacioni i besueshëm. Vazhdon të shërbejë si pionier tok me të shoqen, Tonën, dhe me djalin. «Shërbimi ishte një nga gjërat që më ndryshoi,—thotë tani Viktori.—I jam mirënjohës nga zemra Jehovait që kam mundësinë t’u jap të tjerëve thesare të vyera frymore.»

[Kutia dhe figura në faqen 152]

Donte të bënte diçka më të mirë

TOM FRISVOLI

LINDUR: 1962

PAGËZUAR: 1983

TË DHËNA: Një futbollist që donte t’i shërbente Jehovait.

◼ KUR ishte 20 vjeç, Tomi kishte një karrierë premtuese si futbollist me një nga skuadrat më të mira të Norvegjisë. Mamaja e tij ishte Dëshmitare e Jehovait. Një ditë, një i ri pionier që shkoi për vizitë te mamaja e Tomit, i ofroi studim biblik. Ai pranoi, por i tha troç se nuk kishte ndër mend të bëhej Dëshmitar.

Tomi u prek nga mikpritja e ngrohtë që i treguan kur nisi të ndiqte mbledhjet. Veç kësaj, vërejti se gjatë programit të gjithë i gjenin shkrimet në Biblën e tyre. «Qenka Bibla ajo që i bën kaq të këndshëm këta njerëz»,—mendoi Tomi.

Me kohë, Tomi u ndie i sigurt se kishte gjetur të vërtetën dhe se donte t’i shërbente Jehovait. Por, si do ta bindte skuadrën që ta linte t’i ikte një prej lojtarëve të saj premtues? Çuditërisht, pasi i shpjegoi administratës së futbollit se donte ta përdorte jetën për diçka më të mirë se futbolli, ata e liruan nga kontrata.

Tomi u pagëzua më 1983 dhe filloi të shërbente si pionier më 1985. Në vitin 1987 u transferua në Hamerfest bashkë me Viktor Uglebakenin, që të ndihmonin atje ku kishte më shumë nevojë. Më vonë, Tomin e emëruan mbikëqyrës qarkor, kurse tani shërben në Bethel me të shoqen, Kristinën.

[Tabela dhe figurat në faqet 162, 163]

KRONOLOGJIA​—Norvegjia

1890

1892 Knut Pedërsën Hameri fillon të predikojë në Norvegji.

1900

1900 Formohet kongregacioni i parë.

1904 Hapet zyra e Shoqatës në Kristjenjë (Oslo).

1905 Mbahet asambleja e parë në Kristjenjë.

1909 dhe 1911 Ç. T. Rasëlli viziton Norvegjinë.

1910

1914 Emërohet mbikëqyrësi i parë udhëtues.

1914-1915 «Foto-Drama e Krijimit» tërheq turma njerëzish.

1920

1920-1925 Mbahet anekënd vendit fjalimi «Miliona që jetojnë tani nuk do të vdesin kurrë».

1925 Botohet në norvegjisht Epoka e artë (Zgjohuni!).

1928-1940 Përdoren motobarka për të predikuar në zonat bregdetare.

1930

1940

1940-1945 Japin dëshmi pavarësisht nga kundërshtimet gjatë luftës.

1945 Botohet në norvegjisht Kulla e Rojës.

1948 Mbërrijnë misionarët e parë të Galaadit.

1950

1950 Gjykata e Lartë mbron të drejtën për të predikuar me literaturë.

1960

1965 Mbahet në Oslo kongresi ndërkombëtar.

1970

1980

1984 Kushtohet dega e re.

1990

1990 Formohen Komitetet e Lidhjes me Spitalet.

1994 Kushtohet Salla e Asambleve në Oslo.

1996 Del në norvegjisht Përkthimi Bota e Re.

2000

2010

2011 Maksimume të reja të pionierëve të rregullt e ndihmës, të lajmëtarëve dhe të pjesëmarrësve në Përkujtim.

[Grafiku dhe figura në faqen 159]

(Për tekstin e faqosur, shih botimin)

Gjithsej lajmëtarë

Gjithsej pionierë

1920 1935 1950 1965 1980 1995 2010

[Hartat në faqen 91]

(Për tekstin e faqosur, shih botimin)

SUEDI

STOKHOLM

Erebru

Gjiri i Batnisë

FINLANDË

HELSINKI

Gjiri i Finlandës

DETI BALTIK

DANIMARKË

KOPENHAGË

NORVEGJI

OSLO

Kjolefjord

Botsfjord

Vardo

Kirkenes

Karasjok

Hamerfest

Altë

Finmarksvidë

Kautokeino

Tromsë

Harstad

Narvik

Sortland

Henes

Svolver

Bodo

Rorvik

Namsos

Steinkjer

Tronheim

Kristiansund

Maloi

Floro

Bergen

Hojgesun

Stavanger

Egersund

Kristiansand

Arendal

Skien

Kongsberg

Dramen

Honefos

Jovik

Lilehamer

Brumundal

Hamar

Kongsvinger

Ski

Askim

Mos

Halden

Fredrikstad

Fjordi i Oslos

DETI I VERIUT

DETI I NORVEGJISË

Ishulli i Andojës

Bleik

Arkipelagu i Svalbardit

Longierbien

KRAHINAT

Finmark

Tromsë

Telemark

Vestfold

[Figura në faqen 88]

Knut Pedërsën Hameri

[Figura në faqet 88, 89]

Rein, Norvegjia Veriore

[Figura në faqen 92]

Kongregacioni i Skienit në vitin 1911, me Ingebret dhe Barta Andersenin

[Figura në faqen 93]

Viktor Felti

[Figura në faqen 94]

Halgarda Holmi (1), Teodor Simonseni (2) dhe Lota Holmi (3)

[Figurat në faqen 98]

Pionierët e parë: (1) Helga Hesi, (2) Andrea Oiseti, (3) Karl Gunberi, (4) Hulda Anderseni dhe (5) Ana Anderseni

[Figura në faqen 100]

«Katedra e popujve»

[Figura në faqen 104]

«Epoka e artë» në norvegjisht

[Figura në faqen 106]

Even Gundersrudi

[Figura në faqen 107]

Shpesh pjesëtarë të kongregacionit të Skienit shkonin me kamion të hapur në zonat përreth që të jepnin dëshmi

[Figura në faqen 108]

Torkel Ringerajdi

[Figura në faqen 109]

Olaf Skau

[Figurat në faqen 114]

Karl Gunberi ishte kapiteni i barkës «Elihu»

[Figurat në faqen 115]

Johan Korstadi mbikëqyri barkën «Estera»

[Figurat në faqen 116]

Andrea Hopi dhe Magnus Randali shërbyen në barkën «Rutha»

[Figura në faqen 117]

Agimi polar në Norvegjinë Veriore

[Figura në faqen 118]

Solvaiga Lovasi

[Figura në faqen 119]

Andrea dhe Sigrida Kvingu

[Figura në faqen 124]

Asamble e fshehtë në një pyll pranë Skisë

[Figura në faqen 127]

Marvin Andersoni me të shoqen, Karenën

[Figura në faqen 128]

Makina tipografike që vihej në punë me këmbë

[Figura në faqen 129]

Kongresi i vitit 1946 në Bergen

[Figura në faqen 130]

Svanhilda Nerali, 1961

[Figura në faqen 133]

Peshkarexha e Arnulfit përdorej shpesh në shërbim

[Figura në faqen 135]

Gunar Markuseni (1) dhe Hans Peter Hemstadi (2) ishin dy studentët e parë nga Norvegjia që u diplomuan në Galaad

[Figura në faqen 138]

Kamp me çadra për kongresin ndërkombëtar «Fjala e së vërtetës»

[Figura në faqen 139]

Pol Bruni

[Figura në faqen 142]

Hartvik Mjena e lajmëtarë të tjerë përdorin motoslita për t’i predikuar popullsisë sami

[Figura në faqen 144]

Ndërtimi i degës filloi më 1981

[Figura në faqen 145]

Zyra e degës sot

[Figura në faqen 147]

Salla e Asambleve në Oslo

[Figura në faqen 160]

Falë arsimimit biblik në familje, kanë dalë breza shërbëtorësh besnikë të Jehovait