Soni di dee lesima hakisi

Dee Isaëli sëmbë bi abi woto soni u njan a di sabana, boiti mana ku tookoo u?

Di dee Isaëli sëmbë bi dë a di sabana 40 jaa longi, nöö mana de bi ta njan möön gaanfa (Ëki. 16:35). Jehovah bi da de wan fou de kai tookoo u de njan tu pasi (Ëki. 16:12, 13; Nöb. 11:31). Boiti di dë, dee Isaëli sëmbë bi abi wantu woto soni u njan.

So juu Jehovah bi ta tja de go a „wan kamian ka de bi sa böö”, nöö dee kamian dë bi ta abi soni u njan ku wata u bebe (Nöb. 10:33). Wan u dee kamian dë bi dë wan kamian di bi dë a Elim, ka „12 wata baaku ku 70 palo-pau bi dë”. A musu u dë taa di fuuta de kai dadel hën bi dë a dee palo-pau dë (Ëki. 15:27). Di buku de kai boek Plantenrijk van de bijbel ta taki taa di fuuta de kai dadel „sa göö a peipei kamian. . . . A dë wan u dee fuuta di ta göö möön gaanfa a dee sabana kamian, söseei di sëmbë möön lo’ u njan a dee kamian dë. Boiti di dë, de ta mbei fatu ku ën da milionmilion sëmbë”.

A kan taa dee Isaëli sëmbë bi go a Feiran tu, di möön gaan kamian ka soni bi ta göö, söseei ka wata baaku bi dë. Di kamian dë da wan pisi u di lio de kai Wadi Feiran.a Di buku Discovering the World of the Bible ta taki taa di lio aki „langa söwan 130 kilomëti, nöö a dë wan u dee möön langa lio u Sinai, söseei a dë wan u dee möön hanse wan, ku wan u dee möön nëbai wan”. Di buku ta taki tu taa: „Te i kumutu ka di lio aki go kai a di ze, ta subi nango söwan 45 kilomëti longi a libasë, nöö joo dou a wan hanse kamian di langa söwan 5 kilomëti. Wanlö gaan hia palo-pau dë djou a di kamian dë. A dë a wan kamian di hei söwan 610 mëti ku di ze. Nöö a hanse sö tee taa sëmbë bi ta tei ën maaka ku di djai u Eden. Sömëni dusu jaa longi sëmbë bi nango a di kamian dë, u dee dusudusu palo-pau dë hedi.”

Di dee Isaëli sëmbë bi kumutu a Egepiti, nöö de bi tja boon, söseei a kan taa de bi tja fatu, ku soni sii. Ma dee soni dë an bi hoi longi. Boiti di dë, de bi tja „te a hia sikapu ku te a hia kau” (Ëki. 12:34-39). U di di libi bi taanga a di sabana, mbei a musu u dë sö taa sömëni u dee mbeti u de bi dëdë. A kan taa de bi njan so u de, söseei a kan tu taa de bi tjuma so u de da Jehovah, ku dee poipoi gadu di de bi ta dinib (Tjab. 7:39-43). Ma tökuseei dee Isaëli sëmbë bi abi wantu mbeti jeti. U sa si di soni aki te u luku di soni di Jehovah bi piki dee sëmbë fëën di de an bi piki hën buka. A bi piki de taa: „Dee mii fuunu o waka lontu di sabana 40 jaa longi kuma sikapuma” (Nöb. 14:33). A kan taa de bi ta puu di mëiki u dee mbeti u de tei, söseei a kan taa de bi ta kii de njan tu. Ma tökuseei de an bi o tjika u sölugu söwan dii milion sëmbë 40 jaa longi.c

Naasë dee mbeti bi ta feni wata ku soni u njan?d A kan taa tjuba bi ta kai a di sabana a di ten ala möön di ten aki, nöö a kan taa a bi ta möön abi ahun. Di buku Inzicht in de schrift, Deel 1 ta lei u unfa soni bi dë söwan 3500 jaa a fesi. A ta taki taa: „Te u luku di pisiwata ka dee Isaëli sëmbë bi dë, nöö u ta fusutan taa a di ten dë, wata bi dë möön gaanfa a di pisiwata dë, möön a di ten aki. U sabi di soni aki u di sömëni kamian ka lio bi dë, dë dëëdëë a di ten aki. Di soni aki ta lei u taa a di ten dë tjuba bi ta kai tjika u fuu hii dee kamian dë.” Ma tökuseei di sabana an bi abi soni hia, söseei a bi dë wan kamian di bi ta mbei sëmbë fëëë (Deto. 8:14-16). Ee Jehovah an bi da dee Isaëli sëmbë wata a wan foombo fasi, nöö de ku dee mbeti u de tuu bi o dëdë.​—Ëki. 15:22-25; 17:1-6; Nöb. 20:2, 11.

Mosesi bi piki dee Isaëli sëmbë taa Jehovah bi sölugu de ku mana u lei de taa „na soni u njan wanwan nöö ta hoi sëmbë a libi, ma libi dë a hiniwan wöutu di ta kumutu a Jehovah buka”.​—Deto. 8:3.