Djeesi Jehovah a di fasi fa a ta kuutu soni a wan leti fasi, söseei a di fasi fa a abi tjalihati

1, 2. (a) Unfa Jesosi bi ta si di Wëti di Gadu bi da Mosesi? (b) Andi dee Sabima u Wëti ku dee Faliseima bi ta du ku di Wëti u Gadu?

JESOSI bi lobi di Wëti di Jehovah bi da Mosesi. Di soni aki an ta foombo u, u di nëën Tata Jehovah di Wëti aki bi kumutu, nöö Jesosi lobi hën Tata gaanfa. Psalöm 40:8 ta piki u unfa Jesosi bi lobi di Wëti u Gadu tjika. A ta taki taa: „Gadu o, mi ta wai u du andi i kë e. Di wëti fii dë a mi hati.” Dee soni dee Jesosi bi ta taki ku di fasi fa a bi ta libi, bi ta lei taa dee wëti u Gadu bunu seei, taa de ta tja wini ko da sëmbë, söseei taa dee soni dee sikifi nëën o pasa tuutuu.​—Mateosi 5:17-19.

² A bi musu u ta hati Jesosi di a bi ta si fa dee Sabima u Wëti ku dee Faliseima bi ta tooka dee bumbuu wëti fëën Tata. Di soni aki mbei a bi ta taanga da dee sëmbë u de hoi dee wëti. Jesosi bi piki de taa: „Hii dee soni un ta paandi fuun njan te dou ku dee pikipiki sii tuu, nöö de tuu un ta paati a teni pisi finifini nöö i ta da Gadu fëën pisi.” Hën da de bi ta mbei hii möiti u hoi dee möön pikipiki wëti. Ma nöö andi bi föutu a di soni aki? Wë Jesosi bi taki taa: „Ma nöö dee gaan wëti u Gadu kuma fii wegi soni luku a wan leti fasi, ee nasö fii abi tjalihati da otowan, ee nasö fii libi a wan leti fasi fu sëmbë sa futoou i, dee di dë wan ta kai de gaan soni möönsö” (Mateosi 23:23). Dee Faliseima an bi ta si faandi mbei Gadu bi da de dee wëti fëën, söseei de bi ta si kuma de bunu möön wotowan. Ma Jesosi bi ta fusutan faandi mbei Gadu bi da de dee wëti dë, söseei a bi sabi andi hiniwan u dee wëti ta lei u u Jehovah.

3. Andi woo luku a di woto aki?

³ U dee Keesitu sëmbë u di ten aki an abi fu ta hoi dee wëti di Gadu bi da Mosesi möön (Loomë 7:6). Wë nöö faandi mbei Jehovah mbei sëmbë sikifi de buta a di Bëibel? Wë u di a kë fuu ko fusutan dee „gaan wëti” fëën, söseei a kë fuu libi ku de. Hën da a kë fuu ko sabi faandi mbei a bi buta dee wëti aki. Andi u ta fusutan a di seti di de bi seti dee lowema foto fu awooten? A di woto di pasa, u bi luku andi wan sëmbë di bi kule go a wan lowema foto bi musu du. A di woto aki woo luku andi di seti di de bi seti dee lowema foto aki ta lei u u Jehovah, söseei unfa u sa djeesi ën a dee fasi dee a abi. Woo luku dee dii soni aki: Unfa dee lowema foto ta lei u taa Jehovah abi tjalihati? Andi de ta lei u di fasi fa Jehovah ta si di libi? Söseei unfa de ta lei taa Jehovah ta kuutu soni a wan leti fasi? Luku unfa i sa djeesi di Tata fii di dë a liba ala te woo taki u dee soni aki.​—Lesi Efeise 5:1.

DEE KAMIAN KA DEE LOWEMA FOTO BI DË, TA LEI TAA GADU ABI TJALIHATI

4, 5. (a) Andi de bi seeka sö taa an bi sa taanga da wan sëmbë faa kule go a wan lowema foto, nöö faandi mbei de bi seeka soni sö? (b) Andi di soni aki ta lei u u Jehovah?

⁴ Jehovah hën bi seeka soni sö taa dee sikisi foto aki bi sa dë a kamian ka sëmbë bi sa kule go hesihesi. A bi piki dee Isaëli sëmbë u de seti dii foto a wan së u di Joodan lio, ku dii a di woto së fëën. Faandi mbei a bi piki de di soni aki? Wë u di te de bi du ën sö, nöö wan sëmbë bi o sa dou a dee foto aki hesihesi (Nöbu 35:11-14). Dee pasi ka i bi musu kule go a dee foto aki bi dë bumbuu pasi (Detolonomi 19:3). Te u luku di fasi fa dee Dju bi ta libi, nöö a ta lei u taa de bi ta buta maaka a bandja pasi u heepi sëmbë u de sa feni dee lowema foto. U di lowema foto bi dë a Isaëli, mbei te wan sëmbë bi kii wan sëmbë, ma na ku hënseei kë, nöö an bi ta dë faa go tjubi a wan woto köndë. Biga a bi sa pasa taa di sëmbë dë go dini dee poipoi gadu u dee woto köndë sëmbë.

⁵ Pakisei di soni aki luku: Jehovah bi taki taa ee wan sëmbë bi kii wan wotowan, nöö de bi musu kii ën baka. Ma a bi seeka soni tu taa ee wan sëmbë bi kii wan sëmbë, ma na ku hënseei kë, nöö de bi musu abi tjalihati fëën, söseei de an bi musu kii ën baka. Wan sëmbë di ta öndösuku soni u Bëibel bi taki taa: „Hii soni bi seeka bunu, te kisi dee pasi seei bi bunu tu. Nöö an bi ta taanga da wan sëmbë faa sabi andi a musu du te sö wan soni bi miti ën.” Jehovah an dë wan hogihati kuutuma di ta suku u sitaafu dee dinima fëën. Ma ’Masa Gadu a’ tjalihati fuu te tjika’.​—Efeise 2:4.

6. Dee Faliseima bi ta djeesi Jehovah a di tjalihati di a abi ö?

⁶ Dee Faliseima an bi ta kë abi tjalihati u wotowan. Dee Faliseima an bi ta kë da wan sëmbë paadon, ee di sëmbë dë bi du di wan seei soni ku de pasa dii pasi. U di Jesosi bi kë lei taa dee Faliseima an bi ta libi bunu, mbei a bi konda wan woto u wan Faliseima di bi dë ta begi Gadu a wan pii-lantimönima bandja. Di Faliseima bi taki taa: „Masa Gadu, gaantangi fii e, fu di ma dë kuma dee takusëmbëma, kuma dee fufuuma, kuma dee sëmbë dee ta tei sëmbë mujëë, kuma di sëmbë ta pii lanti möni aki.” Wë andi Jesosi bi kë lei ku di woto aki? Wë dee Faliseima bi ta „wisiwasi otowan”, söseei de an bi ta si taa de bi musu ta abi tjalihati u wotowan.​—Lukasi 18:9-14.

7, 8. (a) Unfa u sa djeesi Jehovah a di tjalihati di a abi? (b) Faandi mbei u musu abi sakafasi ee u kë ta da wotowan paadon?

⁷ I musu djeesi Jehovah, ma ja musu djeesi dee Faliseima. Lei taa i abi tjalihati u wotowan, söseei lei taa i ta fii ku wotowan. (Lesi Kolosën 3:13.) Na du soni u mbei a taanga da wotowan u de ko hakisi i fii da de paadon (Lukasi 17:3, 4). Hakisi iseei di soni aki: ’Mi ta dë kabakaba u da wotowan paadon, aluwasi ee sömëni pasi kaa de du wan soni ku mi di hati mi ö? Mi ta mbei hii möiti u mi sa toona ta libi fiifii ku wan sëmbë, hii fa a du wan soni ku mi di hati mi ö?’

⁸ Ee u kë ta da wotowan paadon, nöö u musu abi sakafasi. Dee Faliseima bi ta si kuma de bunu möön hii sëmbë. Fëën mbei de an bi ta kë da wotowan paadon. Ma u dee Keesitu sëmbë musu abi sakafasi, nöö u musu ’ta luku wotowan kuma de hei möön u’, söseei u musu ta da wotowan paadon ku hii u hati (Filipi 2:3). U sa hakisi useei di soni aki: ’Mi ta lei taa mi abi sakafasi kuma Jehovah u?’ Ee u abi sakafasi, nöö an o ta taanga da wotowan u de ko hakisi u fuu da de paadon, söseei an o ta taanga da u fuu da de paadon tu. I musu dë kabakaba u lei taa i abi tjalihati u wotowan, söseei hati fii an musu ta boonu hesi poi.​​—Peleikima 7:8, 9.

LESIPEKI DI LIBI, NÖÖ „JA O ABI BUUU-PAIMA”

9. Unfa Jehovah bi mbei dee Isaëli sëmbë ko fusutan taa di libi da wan gaan soni?

⁹ Wan u dee möön gaan soni di mbei lowema foto bi dë a Isaëli, hën da u di Gadu an bi kë u dee Isaëli sëmbë ko abi buuu-paima (Detolonomi 19:10). Jehovah an lobi te sëmbë ta kii wotowan, ma a kë u sëmbë dë a libi (Nöngö 6:16, 17). U di a dë wan santa Gadu di ta kuutu soni a wan leti fasi, mbei an kë ta si taa wan sëmbë dëdë, aluwasi ee na ku sabi de kii ën. A dë sö tuu taa ee wan sëmbë bi kii wan sëmbë, ma na ku hënseei kë, nöö de bi sa abi tjalihati fëën. Ma a bi musu konda da dee gaanwomi fosu andi bi pasa. Ee dee gaanwomi bi ko si taa na ku hënseei kë a bi kii di sëmbë, nöö a bi musu fika a di lowema foto solanga di Gaan Mindima bi dë a libi. Di soni aki bi sa kë taki taa a bi o fika ala hii hën libi longi. Di seti aki bi ta mbei dee Isaëli sëmbë fusutan taa di libi da wan gaan soni. Ee de bi kë lei taa de ta lesipeki di Sëmbë di da de di libi, nöö de bi musu ta köni a hii futu u de an du soni di sa mbei wotowan lasi de libi.

10. Te u luku di soni di Jesosi bi taki, nöö na un fasi dee Sabima u Wëti ku dee Faliseima, bi ta lei taa de an bi ta si di libi u wotowan kuma wan gaan soni?

¹⁰ Jehovah ta si di libi kuma wan gaan soni. Ma dee Sabima u Wëti ku dee Faliseima an bi ta lei taa de ta si di libi u wotowan kuma wan gaan soni. Jesosi bi piki de taa: „Un ta tei dee oto u Masa Gadu tuu ta tapa buta dë fu sëmbë an musu sabi de. Unu seei, wan kë mbei möiti fuun musu sabi de, nöö ee wan sëmbë kë sabi de nöö un ta tapa pasi da de” (Lukasi 11:52). Andi Jesosi bi kë taki ku di soni aki? Dee Sabima u Wëti ku dee Faliseima bi musu ta heepi dee sëmbë u de ko fusutan di Wöutu u Gadu, söseei de bi musu ta heepi sëmbë u de feni di libi u teego. Ma ka u de bi du di soni aki, nöö de bi ta tapa sëmbë u de an waka a Jesosi baka, hii fa hën da „di bumbuu Sëmbë di ta da hii mundu libi” (Tjabukama 3:15). Hën da de bi ta tja sëmbë go kaba a sösö. Dee Sabima u Wëti ku dee Faliseima bi abi gaanfasi, de bi ta pakisei deseei nöö, söseei de an bi ta booko de hedi ku sëmbë libi. Di soni aki ta lei u taa de bi abi hogihati, söseei taa de an bi lobi sëmbë!

11. (a) Unfa Paulosu bi lei taa a ta si di libi kumafa Jehovah ta si ën? (b) Andi o heepi u fuu ta du di peleikiwooko fajafaja kumafa Paulosu bi ta du ën?

¹¹ Unfa u sa djeesi Jehovah, söseei unfa u sa köni fu wa ko dë kuma dee Sabima u Wëti ku dee Faliseima? Wë u sa du di soni aki, te u ta si di libi kuma wan gaan soni. Apösutu Paulosu bi ta lei taa a ta si di libi kuma wan gaan soni, u di a bi ta mbei hii möiti u paaja di bunu buka u di Könuköndë da sëmbë. Di soni aki mbei a bi sa taki taa: „Di buuu fuunu an dë a mi liba.”(Lesi Tjabukama 20:26, 27.) Ma a dë sö taa u di Paulosu an bi kë abi buuu-paima wanwan mbei a bi ta peleiki ö? Nasö u di Jehovah hën bi piki ën u? Wë nönö. Paulosu bi lobi sëmbë. A bi ta si di libi u wotowan kuma wan gaan soni, nöö a bi kë u de feni di libi u teego (1 Kolenti 9:19-23). Useei musu ta si di libi kumafa Jehovah ta si ën. Jehovah kë u hii sëmbë bia libi, sö taa de sa feni di libi u teego (2 Petuisi 3:9). Ee u kë djeesi Jehovah, nöö u musu lobi sëmbë. Ee u abi tjalihati u sëmbë, nöö a o mbei u peleiki fajafaja, söseei a o mbei u ta dë waiwai te u ta du di wooko aki.

12. Faandi mbei dee sëmbë u Gadu musu ta köni u de an kisi makei, nasö u de an lasi de libi?

¹² Ee u kë ta djeesi Jehovah, nöö u musu ta si di köni di u musu ta köni ku sëmbë libi kuma wan gaan soni. U musu ta köni u wotowan an kisi makei nasö u de an lasi de libi, te u ta lëi wagi nasö woto soni, te u ta du wan wooko, te u ta mbei dee Könuköndë zali fuu, nasö te u ta seeka de. Te so sëmbë ta du wan wooko, nöö de ta kë u di wooko kaba hesihesi, nasö de an ta kë lasi möni. Ma te de ta du sö, nöö a sa pasa taa wan sëmbë kisi makei a di wooko, nasö taa a lasi hën libi seei. Ma an musu dë taa u di wa kë lasi möni nasö ten, mbei sëmbë musu kisi makei, nasö lasi de libi. Hii juu di Gadu fuu ta du soni a wan leti fasi, nöö u musu ta djeesi ën. Dee gaanwomi musu ta möön köni u wotowan an kisi makei, nasö lasi de libi. Söseei de musu ta köni ku di u de seei libi tu (Nöngö 22:3). Ee wan gaanwomi piki i fii köni ku wan soni di sa mbei i kisi makei, nasö di sa mbei i lasi i libi, nöö i musu haikëën (Galasia 6:1). I musu ta si di libi kumafa Jehovah ta si ën, nöö „ja o abi buuu-paima”.

DE „MUSU LUKU ANDI DEE WËTI TA TAKI” UFÖ DE KUUTU DI WOTO

13, 14. Unfa dee gaanwomi u Isaëli bi sa djeesi Jehovah a di kuutu di a ta kuutu soni a wan leti fasi?

¹³ Jehovah bi piki dee gaanwomi u Isaëli taa de musu ta djeesi ën a di kuutu di a ta kuutu soni a wan leti fasi. Di fosu soni di de bi musu du, hën da de bi musu ko sabi hii di woto finifini. Baka di dë, de bi musu öndösuku luku faandi mbei di sëmbë bi kii di wotowan fëën, de bi musu luku ee a ta tjali tuutuu, söseei de bi musu luku unfa a bi ta libi fosu, ufö de buta taa de o abi tjalihati fëën. (Lesi Nöbu 35:20-24.) Ee tu sëmbë bi dë di bi si andi pasa, hën de ko konda taa sö de si, nöö nëën ufö de bi sa kuutu di sëmbë.​—Nöbu 35:30.

¹⁴ Te dee gaanwomi bi ko sabi finifini kaa andi bi pasa, nöö de bi musu go öndösuku luku unfa di sëmbë dë tuutuu, ma na di soni di a du nöö de bi musu luku. Dee gaanwomi bi musu abi di köni u de sa si andi bi mbei di sëmbë du di soni. Möön gaanfa, de bi abi di santa jeje u Jehovah fanöudu u de sa djeesi ën a di köni di a abi u si soni limbolimbo, u de sa djeesi ën a di tjalihati di a abi, söseei a di kuutu di a ta kuutu soni a wan leti fasi.​—Ëkisodesi 34:6, 7.

15. Unfa di fasi fa Jesosi bi ta si hogiduma bi tooka ku di fasi fa dee Faliseima bi ta si de?

¹⁵ Dee Faliseima an bi ta abi tjalihati u sëmbë te de bi ta kuutu wotowan. De bi ta möön buta pakisei a di soni di di sëmbë bi du, ka u de buta pakisei a di fasi fa di sëmbë dë tuutuu. Di wanlö Faliseima bi si Jesosi ta njan a Mateosi pisi, hën de hakisi dee bakama fëën taa: „Unfa a waka di mësitë fuunu ta sindo ku dee pii-lanti-mönima ku dee oto poipoi sëmbë u di köndë ta njan a wan tafa?” Hën Jesosi piki de taa: ’Ambë un sabi abi data fanöudu, dee sëmbë dee dë bumbuu naa dee sikima? Un musu pakisei bunu ee andi a kë taki. Gadu taki e, taa: Fa un ta tja dee mbeti ta ko ta kii da mi aki, nöö na dee lö soni dë mi kë e. Ma mi kë fuun abi tjalihati u sëmbë. Hën nöö wë mi ta suku a unu. Sö di Buku taki. Wë nöö fa mi ko a goonliba aki, nöö ma ko u kai un dee gaan bumbuu sëmbë e. Ma mi ko u ko kai dee sëmbë dee sabi taa de an ta libi bunu kuma dee aki, be de bia libi fu mi sa heepi de puu de a dee hogilibi u de’ (Mateosi 9:9-13). A dë sö taa Jesosi bi kë lei taa dee zöndu u dee sëmbë an bi hogi sö u? Wë nönö. A bi kë u de bia libi. Di soni aki da di fanöudu soni u di bosikopu di a bi ta paaja (Mateosi 4:17). Jesosi bi ko si taa so u dee „pii-lanti-mönima ku dee oto poipoi sëmbë u di köndë” bi kë bia libi. Na njan nöö de bi go njan a Mateosi pisi. Ma de bi go ala, u di de bi kë ko dë bakama u Jesosi (Maikusi 2:15). Ma a tjali taa gaansë u dee Faliseima an bi ta si sëmbë kumafa Jesosi bi ta si de. De an bi ta si kuma sëmbë bi sa bia libi, ma de bi ta si de kuma kaba a sösö sëmbë. De an bi dë kuma Jehovah di abi tjali hati u sëmbë, söseei di ta kuutu soni a wan leti fasi.

16. Andi dee gaanwomi dee dë a wan kuutu komite musu mbei möiti u de ko fusutan?

¹⁶ Dee gaanwomi a di ten aki musu djeesi Jehovah, di Gadu „di lobi leti libi” (Psalöm 37:28). Di fosu soni di de musu du u ko sabi ee wan sëmbë du wan zöndu tuutuu, hën da de musu „öndösuku” di woto finifini. Ee di sëmbë du di zöndu tuutuu, nöö dee gaanwomi musu luku andi sikifi a di Bëibel u de sa ko sabi andi de musu du (Detolonomi 13:12-14). Te dee gaanwomi musu hoi wan kuutu komite, nöö de musu öndösuku soni finifini u de sa ko sabi ee wan sëmbë di du wan gaan zöndu, ta tjali tuutuu u di soni di a du. So juu di soni aki sa dë wan taanga soni. Te wan sëmbë ta tjali tuutuu u di zöndu di a du, hën da a ta fusutan taa di soni di a du da wan hogi soni (Akoalimbo 3:3). Ee wan sëmbë kë u Jehovah abi tjalihati fëën, nöö a musu tjali u di soni di a du, söseei a musu bia libi.a​​—Luku di pisi a basu.

17, 18. Unfa dee gaanwomi sa sabi ee wan sëmbë ta tjali tuutuu u wan zöndu di a du? (Luku di peentje a bigi u di woto.)

¹⁷ Jehovah ku Jesosi sabi unfa wan sëmbë ta pakisei, söseei unfa a ta fii, u di de sa si go a wan sëmbë hati. Ma dee gaanwomi an sa du di soni aki. Fëën mbei ee i dë wan gaanwomi, nöö unfa i sa ko sabi ee wan sëmbë ta tjali tuutuu u di soni di a du? Di fosu soni di i musu du, hën da i musu hakisi Jehovah faa da i di köni fii sa si unfa soni dë tuutuu (1 Könu 3:9). Di u tu soni di i musu du, hën da i musu öndösuku soni a di Wöutu u Gadu ku dee buku fuu di di köni saafu di dë u futoou ta da u, sö taa i sa si andi a kë taki te wan sëmbë „ta tjali kumafa dee sëmbë an ta biibi Gadu ta tjali”, söseei andi a kë taki te wan sëmbë „ta tjali kumafa Gadu kë” (2 Kolenti 7:10, 11). Luku andi di Bëibel ta taki u sëmbë di bi tjali tuutuu u di soni di de bi du, söseei u sëmbë di an bi tjali u di soni di de bi du. Öndösuku luku unfa dee sëmbë aki bi ta fii, unfa de bi ta si soni, söseei unfa de bi ta du soni.

¹⁸ Di u dii soni di i musu du, hën da i musu pakisei luku unfa di sëmbë dë tuutuu, ma na di soni di a du nöö i musu luku. I sa hakisi iseei dee soni aki: Faandi mbei a ta tja hënseei sö? Faandi mbei a bi du soni a di lö fasi dë? Un pei fuka a abi, söseei andi ku andi ta taanga dëën faa du? Di Bëibel ta piki u unfa Jesosi, di dë di hedima u di kemeente o ta du soni. A ta taki taa: „Te a o kuutu soni, an o buta mëni a soni di wojo fëën ta si nöö. Te a o gandji da sëmbë, an o buta mëni a soni di jesi fëën ta jei nöö. A o kuutu dee möfina sëmbë a wan leti fasi. Ku limbo hati a o gandji da sëmbë, sö taa dee sakafasi sëmbë sa feni bunu a goonliba” (Jesaaja 11:3, 4). Un dee gaanwomi, Jehovah buta unu fuun luku di kemeente fëën, nöö a o heepi unu fuun kuutu soni a wan leti fasi, söseei fuun lei taa un abi tjalihati u wotowan (Mateosi 18:18-20). U ta wai seei taa u abi gaanwomi di ta booko de hedi ku u! De ta heepi u tu fuu sa ta kuutu soni a wan leti fasi, söseei fuu sa lei taa u abi tjalihati u wotowan.

19. Andi i lei a di woto u dee lowema foto di i bi o kë du tu?

¹⁹ Di Wëti di Gadu bi da Mosesi „ta mbei sëmbë ko sabi andi da tuu ku andi da ganjan”. A ta lei u soni u Jehovah ku dee mama wëti fëën (Loomë 2:20). Di woto u dee lowema foto ta heepi dee gaanwomi u de ko sabi unfa de musu „kuutu soni a wan leti fasi”. Söseei de ta lei hii u tuu unfa „u musu lei taa u lobi wotowan, söseei taa u abi tjali u wotowan” (Sakalia 7:9). Hii fa a di ten aki wa ta hoi di Wëti di Jehovah bi da Mosesi möön, tökuseei Jehovah an tooka möönsö. A kë fuu ta kuutu soni a wan leti fasi, söseei fuu ta lei taa u abi tjalihati u wotowan a di ten aki tu. U musu tei ën u bigi seei taa u sa ta dini di Gadu aki. Boo djeesi ën a dee bunu fasi dee a abi, söseei boo ta suku heepi nëën nöömö!