Ho Sokoloha ha Constantine—Ho Eng?
TŠOKOLOHO e boleloang ea ’musisi oa Roma Constantine ke khale e le taba e thahasellisang liithuti tsa bolumeli. Ho latela tlaleho ea hae, bosiung bo ka pele ho letsatsi la hae la ntoa ka 312 C.E., eo a ileng a hlōla ho eona, Constantine oa mohetene o ile a bona pono ea sefapano se nang le lepetjo lena: “Ka [letšoao] lena e-ea u hlōle.” Kapele-pele ka mor’a moo (ka 313 C.E.) o ile a “sokoloha” ’me a emisa ho hlorisoa ha Bakreste ’musong oa Roma. Constantine a khothalletsa mofuta oa nakong eo oa Bokreste ho fetoha bolumeli ba Naha, esita le ho fana ka lithuso litsekisanong tsa ka hare ho kereke. Leha ho le joalo, o ile a etsa lintho tse neng li fana ka lipelaelo mabapi le bonnete ba tšokoloho ea hae, le ho kolobetsoa pejana feela ho lefu la hae lilemo tse 24 hamorao.
Sehloohong sa Bible Review, seithuti sa chelete e entsoeng ka tšepe le thuto ea bolumeli Stanley A. Hudson se senola kamoo chelete ea tšepe ea nakong ea puso ea Constantine e fanang ka boitsebiso bo bong bo khahlisang tabeng ena. Ho tla fihla mehleng ea Constantine, ho ne ho tloaelehile hore chelete ea tšepe ea Roma e be le litšoantšo tsa melimo e ratoang ea Maroma. Empa Hudson o tlaleha hore ka mor’a ho sokoloha ha Constantine, mantsoe a bohetene a ne a bonoa seoelo—ntle ho le le leng. Lichelete tsa tšepe tse nang le setšoantšo sa Sol, molimo oa letsatsi—ea neng a ratoa haholo ke Constantine—li ile tsa hatisoa haholo. Lebaka?
Hudson o fane ka tlhahiso ea lintho tse peli tseo mohlomong li ikarabellang. Ea pele, mohlomong tšokoloho ea Constantine e ne e sa potlaka—ho sa tsotellehe pono ea hae e makatsang. Kapa mohlomong Constantine o ile a ferekanya Sol le Jesu. Ke ho tloaelehileng esita le kajeno hore malumeli a sa tšoaneng a kopanngoe. Ka mohlala, Latin Amerika, melimotsana Pacha-Mama le Tonantzin e neng e rapeloa pele Columbus a fihla moo e sa ntse e rapeloa empa ka lebitso la Moroetsana Maria. Ka tsela e tšoanang, mohlomong Constantine o ne a rapela Sol ka lebitso la Jesu.
Ho kopanngoa ho joalo ha malumeli a sa tšoaneng ho ka hlalosa lebaka le etsang hore la 25 Tšitoe, ‘letsatsi la ho tsoaloa ha letsatsi le sa hlōloeng,’ ho khethuoe e le letsatsi la ho keteka letsatsi la tsoalo ea Jesu. Hape hona ho re thusa ho bona lebaka le etsang hore chelete ea tšepe e entsoeng ka morero oa ho hopola lefu la Constantine e be le mantsoe ana “DV Constantinus” (“Constantine ea Halalelang”). Hona ho bontša hore ho sa tsotellehe ho sokoloha ha Constantine le ho kolobetsoa ha hae hamorao, o ile a talingoa e le molimo ka mor’a lefu la hae, hantle feela joaloka babusisi ba bileng teng pele ho eena.
[Tlhaloso ea Moo Setšoantšo se Nkiloeng Teng e leqepheng la 7]
The Metropolitan Museum of Art Bequest of Mrs. F. F. Thompson, 1926 (26.229)