Kitabu kya Nfyulo Kili Kyalanda ki pa Lobe Loonu?

1-2. Zimbula nsaambu imo ipalile kutulengia kupooza maano ku kitabu kya Nfyulo.

EBA, weewe waalandiluepo kale kumona ma foto mu albumu ya muntu umo? Musita luuli mukuya wakenta ma foto, wamona bantu bengi bausimanine. Inzi, foto imo iibeleele, yakulengia ukentesie saana. Juu ya ki? Paantu pa ezio foto ni weewe pauli. Musita luuli mukuya wakentesia ezio foto, waezia kulanguluka musita luyaakwetue ni ku fuasi kuyaakwatiilue. Kabili, wainika kila muntu ali pa ezio foto. Ezio foto ni ya mana saana kuli weewe.

² Kitabu kya Nfyulo kili nga ezio foto. Juu ya ki? Juu ya nsaambu ibili. Kya kuanza, keeki kitabu kya Bibilia kyaaleembelue juu yeetu. Mu mulongosie wa kuanza, twasoma eevi: “Mu keeki kitabu muleembelue bintu byaafyulile [byaafiikuile] Yesu Kristu. Leeza waamufyuliile eezi nfyulo pakuti alangisie ku babombi bakue bintu byaali byapalile kuleenga kukitika.” (Nfy. 1:1) Pakaako, beelia bileembelue mu keeki kitabu te bileembeelue bantu bonse, inzi bileembeelue fwe bantu bepeele kuli Leeza. Paantu tuli bantu bakue Leeza, tetuviinda kupapa kumana nangue tuli mukukwasia kufikilizia bukabika buli mu keeki kitabu kya kupapia. Kansi, musita utuli twasoma kitabu kya Nfyulo, tuli twasoma palua bintu bitukumiizie palwetu.

3-4. Kukoonkana ni kitabu kya Nfyulo, bukabika buli moomo bwaali bwa kufikiliziiwa musita ki, kabili, keekio kipalile kulengia kila umo weetu akite ki?

³ Nsaambu ya bubili ibiikile mukati nsita ya kufikiliziiwa bobo bukabika. Yoane waalangiliile nsita ya kufikiliziiwa bobo bukabika musita lwaalandile eevi: “Kupitila kutungululua na mupasi, naaizile kwaluka mu busiku bwakue Mulopue.” (Nfy. 1:10, NWT) Musita Yoane lwaaleembele ezio milandu mu muaka wa 96 eevi, Yesu wasyavyelue, “busiku bwakue Mulopue” bubanga bwakili kule. (Mat. 25:14, 19; Luk. 19:12) Inzi, kukoonkana ni bukabika bwa Bibilia, bobo busiku bwaatendekele mu muaka wa 1914 musita Yesu lwaalukile Likolo ku muulu. Bukabika buli mu kitabu kya Nfyulo, bolia bulandiile palua bantu bakue Leeza, bwaatendekele kufikiliziiwa mu 1914. Kakiine, loonu twikeele mu “busiku bwakue Mulopue”!

⁴ Paantu twikeele mu nsita ya kukinkizia saana, tupalile kupooza saana maano ku musoko wa ntono uli mu Nfyulo 1:3. Ulandile eevi: “Ali ni nsaansa ni olia ali wasoma na lizui ni baalia bali baunvua milandu ya bobu bukabika, ni baalia bali bakoonka bintu bileembelue moomo, paantu musita ubiikilue wapalama.” Kakiine, tupalile ‘kusoma na lizui,’ ‘kunvua milandu ya bobu bukabika,’ ni ‘kuikoonka.’ Ni milandu ki ili pakati ka ezio milandu itupalile kukoonka?

SININKIZIA NANGUE LUPUPO LOBE LWITABIILUE NA YEHOVA

5. Kitabu kya Nfyulo kilangiliile siani nangue ni kintu kya mana kusininkizia kine lupupo lwetu lwitabiilue na Yehova?

⁵ Kutendekela mu katue ka kuanza ka kitabu kya Nfyulo, twainika nangue Yesu amanine buino bintu bili mukukitika mu bilonghaano bilimo bantu bakue. (Nfy. 1:12-16, 20; 2:1) Mpunda yaatumine Yesu ku bilonghaano saba bya mu Azia Iniini, isininkiziizie evio. Mu ezio mpunda, waafumiizie malaizio amanikile buino eevi kubakwasia Bakristu ba mu ozo musita, basininkizie kine lupupo lwabo lwitabiilue na Yehova. Kabili, bintu bilandilue mu ezio mpunda bili byabomba ni ku bantu bonse bakue Leeza loonu. Twasambililapo ki? Ntunguluzi weetu, Kristu Yesu, amanine buino saana aali yeetu ya kimupasi. Ali watutungulula ni kutusuunga, kabili ali wamona kila kintu. Amanine kintu kitupalile kukita eevi tutwalilile kwitabilua na Yehova. Yesu waafumiizie butunguluzi ki butupalile kukoonka loonu?

6. (a) Kukoonkana ni milandu yakue Yesu ili mu Nfyulo 2:3, 4, kilonghaano kya ku Efeso, kibanga kyali ni buavia ki? (b) Fwefue, twasambililapo ki?

⁶ Soma Nfyulo 2:3, 4. Te tupalile kuzeezia ntono yeetu kuli Yehova itubanga twali naayo lwa kuanza. Mpunda yaaleembele Yesu ku kilonghaano kya Efeso, yaalangiliile nangue babo bantu baasipikiziizie, kabili baatwaliliile kumubombela Yehova bila kulekela anzia kine baali basaakaana ni maavia apusene-puseene. Anzia evio, baazeziizie ntono ibabanga bali naayo lwa kuanza. Baali bapalile kubuezia kabili ntono yabo, mane lupupo lwabo lwitabilue. Evio vyenka ni fwefue loonu, tupalile kukita bingi kukila pa kusipikizia. Tupalile kusipikizia palua nsaambu ipalile. Leeza weetu ali wapooza maano ku kintu kituli twakita, ni ku keelia kili kyatulengia kukita kintu keekio. Beelia bili byatulengia kukita kintu ni bya mana kuli Leeza, paantu atonene lupupo lwetu luye lwasonseziiziwe na ntono ni sante ikata kuli weene.​—Tus Maf. 16:2; Mark. 12:29, 30.

7. (a) Nga vilandile Nfyulo 3:1-3, Yesu waamwene buavia ki mu kilonghaano kya Sardi? (b) Fwefue, twapatapo lisomo ki?

⁷ Soma Nfyulo 3:1-3. Tupalile kutwalilila kuya twakentele. Bantu ba mu kilonghaano kya Sardi, beene babanga bali ni buavia bwibeleele. Anzia kine ku ntendeko babanga bali ni mute saana wa kukita bintu bya kimupasi, loolo tebabanga bakita evio kabili. Pakaako, Yesu waabalandile ‘babuuke.’ Fwefue, twapatapo lisomo ki? Kulanda kisinka, Yehova takaba kulaba miilo yeetu. (Baeb. 6:10) Inzi, te tupalile kutontonkania nangue paantu twaamubombeele Yehova mu nsita ya kale, manake te tupalile kabili kumubombela loonu. Anzia kine te tukili na buviinde bwa kubomba nga kale, tupalile kutwalilila kuya twali ni bingi bya kukita mu “miilo yakue Mulopue,” twasiele twakentele buino ku mpela.​—1 Bakor. 15:58; Mat. 24:13; Mark. 13:33.

8. Twasambilila lisomo ki kupitila milandu yakue Yesu ili mu Nfyulo 3:15-17 elia yaalandile ku balupua ba mu Laodikia?

⁸ Soma Nfyulo 3:15-17. Tupalile kumupupa Yehova kwa mute kabili kwa mutima onse. Mpunda yakue Yesu ku kilonghaano kya Laodikia yaalangiliile nangue beene babanga bali ni buavia bwaibeleele. Babanga bali “kikabukabu” mu lupupo lwabo. Juu ya bunanghani bwabo, Yesu waalandile nangue babanga bali mu aali ya ‘kunvwilua nkumbu ni kusiama.’ Baali bapalile kuya bali ni mute ukata palwakue Yehova ni lupupo lwakue. (Nfy. 3:19) Fwefue, twapatapo lisomo ki? Kine twaakizeezia mute weetu mu nzila imo, tupalile kukila kumutasia Yehova pamo ni kuteania kwakue, palua bintu biweeme bibali batukitila. (Nfy. 3:18) Te tupalile ata kaniini kukita maka saana eevi kukeba buikazi buweeme loonu, ni kulengia lupupo lwetu kuli Yehova te kunti luye lwali lwa mana saana mu buikazi bwetu.

9. Nga vilangiliile mpunda yakue Yesu ku Bakristu ba ku Pergamamu ni ku Tiatira, ale fwefue, tupalile kukita ki?

⁹ Tupalile kukaana masambilizio a babisanguka. Yesu waabasasiliile Bakristu bange ba mu Pergamamu, paantu baali balengia balupua batendeke kukasanika. (Nfy. 2:14-16) Waabatasiizie baalia ba mu kilonghaano kya Tiatira paantu te baakoonkele ‘tufiso tukata twakue Sataana,’ kabili waabasokele ‘bakwatisie’ kisinka. (Nfy. 2:24-26) Bakristu babanga batopele, baailekeleele kukoonka masambilizio a bufi. Babo Bakristu baali bapalile kulapila. Ale fwefue loonu? Tupalile kukaana saana masambilizio onse apingeene ni kutontonkania kwakue Yehova. Ku ntendeko, babisanguka kunti bamoneka nangue bali mukwemena bintu bili byalanda Bibilia, inzi beelia bibali bakita bili byalangilila nangue te beezi kwemena beelia bili byalanda Bibilia. (2 Tim. 3:5) Kili kyasaangua kyaleengele kwinika ni kukaana masambilizio a bufi kine tuli ni mute wa kusambilila Mulandu Wakue Leeza.​—2 Tim. 3:14-17; Yud. 3, 4.

10. Ni masomo ki ange atuli kuviinda kusambilila kupitila milandu yakue Yesu yaalandile ku kilonghaano kya Pergamamu ni Tiatira?

¹⁰ Tupalile kusuula lwendo loonse lubiipile. Balupua ba ku Pergamamu ni ku Tiatira babanga bali ni buavia bunge. Yesu waabasasiliile Bakristu bange ba mu bebio bilonghaano paantu te baali basuula lwendo lubiipile lwa bukambue. (Nfy. 2:14, 20) Fwefue, twapatapo lisomo ki? Te tupalile kuya twaswapiile nangue Yehova ali kulekelela lwendo lwetu loonse lubiipile paantusie twakita kale miaka ingi twamubombela weene, kabili paantu tuli ni bifulo bingi loonu. (1 Sam. 15:22; 1 Pet. 2:16) Akebele tupooze saana maano ku mafunde akue a pa muulu palua lwendo, anzia kine mafunde a keenu kyalo akila kwinooneka.​—Baef. 6:11-13.

11. Twafuma mukusambilila ki? (Mona ni kisanduku kilandile “Bintu Bitwasambilila mu Nsiku Yeetu.”)

¹¹ Kunti twalondolola siani mu kifupi bintu bitwafuma mukusambilila? Tupalile kusininkizia nangue lupupo lwetu lwitabiilue kuli Yehova. Kine tuli twakita bintu bili kulengia lupupo lwetu lukaanue, tupalile kupilibuka lubilo eevi twitabilue na Yehova. (Nfy. 2:5, 16; 3:3, 16) Anzia evio, mu mpunda yakue ku bilonghaano, Yesu waazimbuile kintu kinge kabili. Ni kiki kyaazimbuile?

UYE WAITEANIIZIE KUSIPIKIZIA MEEZIO

12. Kunti twasambilila ki kupitila mpunda yakue Yesu yaabaleembeele balupua ba ku Smirna ni ku Filadelfia? (Nfyulo 2:10)

¹² Loonu, tumone mpunda yakue Yesu yaaleembeele bilonghaano bya Smirna ni Filadelfia. Waabalandile Bakristu ba kooko te kunti baye batiina kupata meezio, paantu kine basiala bali ba kisinka, Yehova wakabapaala. (Soma Nfyulo 2:10; 3:10) Fwefue, twapatapo lisomo ki? Tupalile kuya twaswapiile kupata meezio ni kuya twaiteaniizie kusipikizia. (Mat. 24:9, 13; 2 Bakor. 12:10) Juu ya ki kumana evio ni kwa mana?

13-14. Bantu bakue Leeza bali mukukumiiwa siani na bintu bilondolwelue mu Nfyulo katue ka 12?

¹³ Kitabu kya Nfyulo kili kyatubuila nangue bantu bakue Leeza bakaba kweziiwa mu nsiku yeetu, i kulanda mu “busiku bwakue Mulopue.” Kitabu kya Nfyulo katue ka 12, kilandile nangue musita uniini kisia Yesu kwaluka Likolo wa Bukolo Bwakue Leeza, kwaalukile bului ku muulu. Mikaeli, i kulanda Yesu Kristu, pamo ni bamalaika bakue, baaumeene lizibo ni Sataana pamo ni babibanda bakue. (Nfy. 12:7, 8) Keekio kyaalengiizie babo baluani bakue Leeza banziiwe ni kupoozua pa kyalo. Paapo, i pabali mukuleeta maavia akolele ku bantu. (Nfy. 12:9, 12) Keekio kili mukukumia siani bantu bakue Leeza?

¹⁴ Kisia paapo, kitabu kya Nfyulo kyatubuila Sataana vyali mukukita. Taviinda kabili kubuela ku muulu, pakaako kipuki kyakue kili mukupuila ku babombi bakue Leeza babiikilue mafuta bali pa kyalo, kabili “bali ni miilo ya kufumia busininkizio palwakue Yesu.” (Nfy. 12:17, NWT; 2 Bakor. 5:20; Baef. 6:19, 20) Bobu bukabika buli mukufikiliziiwa siani?

15. ‘Bakasininkizia . . . babili’ bazimbuilue mu Nfyulo katue 11 bapalaniizie baani, kabili ni kiki kyaabasaangile?

¹⁵ Sataana waalengiizie baluani bakue Leeza babakwate balupua babiikilue mafuta baali baatungulula miilo ya kusimikila Bukolo. Babo balalume, baali bapalaniizie ‘bakasininkizia . . . babili’ baaipailue bazimbuilue mu kitabu kya Nfyulo.b (Nfy. 11:3, 7-11) Mu muaka wa 1918, balupua munane, baalia babanga baimaniine miilo mu kuteania, baasitakilue bya bufi nangue bali ni kilubo, kabili baapingwilue kukakua musita waleepele. Bantu bengi baatontonkaniizie nangue miilo ya babo bantu babiikilue mafuta ‘yafua.’

16. Mu muaka wa 1919 mwaakitikile kintu ki kya kupapia, inzi kutendekela ozo musita Sataana atwaliliile kukita ki?

¹⁶ Bukabika buli mu Nfyulo katue ka 11 bulandile kabili nangue ‘bakasininkizia . . . babili’ bakabuela kabili ku bukose kisia musita uniini. Bobo bukabika bwaafikiliziiziwe mu nzila ya kupapia, mu muakasie waakoonkelepo kisia babo balupua kukakua mu buloko. Mu Muezi wa 03, 1919, babo balupua babiikilue mafuta baafumiiziwe mu buloko, ni kisia musita, masitaka abo aavutilue. Bila kukokola, babo balupua baabuelele kabili kubomba miilo ya Bukolo. Anzia evio, keekio te kyaalengiizie Sataana alekele kubaluisia bantu bakue Leeza. Kutendekela ozo musita Sataana waaleetele “mwenzi” wa buezio ku bantu bonse bakue Leeza. (Nfy. 12:15) Kakiine, fwe bonse tupalile “kusipikizia mu kiketekelo.”​—Nfy. 13:10.

IPEELE SAANA MU MIILO ITUPEELUE NA YEHOVA

17. Bantu bakue Leeza bali mukukwasiiwa siani mu nzila isiswapiilue anzia kine Sataana abakoonkele saana?

¹⁷ Kabili, kitabu kya Nfyulo 12 kilangiliile nangue bantu bakue Leeza bakwasiiwa mu nzila isiswapiilue. Kili nga evelia “kyalo” kyamina “menda” a buezio. (Nfy. 12:16) Kakiine keekio i kyenka kili kyakitika. Mu nsita inge, bikundi binge biundilue bya mu kyalo kyakue Sataana, nga evelia bikundi biundilue bili byaemena mizilo, bili byafikiila kubapususia bantu bakue Leeza. Lingi babombi bakue Yehova bali mukufikiila kupata nsaambu mu milandu ingi, kabili keekio kili mukubakwasia kwalukako ni buntungua buniini ao uru. Bali mukubombia siani bobo buntungua? Bali mukubombia kwa mulangue nsita ezio eevi bakite miilo ibalandilue na Yehova bakite. (1 Bakor. 16:9) Ezio miilo ibiikile mukati kiki?

18. Zimbula miilo ya mana saana ituli naayo mu enu nsiku ya mpeleezio?

¹⁸ Yesu waalandile ntaanzi nangue bantu bakue bakasimikila “mpunda iweeme ya Bukolo [Bwakue Leeza]” mwaya kyalo ntaanzi mpela teinaize. (Mat. 24:14) Musita ubali bakita evio, bali bakwasiiwa na malaika ao na kikundi kya bamalaika balondolwelue nangue bali ‘mukubasimikila bekala kyalo ni mitundu yonse, ni mikowa yonse, ni bantu ba ndimi yonse pamo ni ntundu yonse . . . basimikila mpunda iweeme ya muyayaya.’​—Nfy. 14:6.

19. Ni mpunda ki inge ipalile kupunda baalia bamutonene Yehova?

¹⁹ Bantu bakue Leeza te bapalilesie kuya basimikila mpunda iweeme ya Bukolo. Inzi kabili, bapalile kukwasia ni miilo ya bamalaika izimbuilue mu Nfyulo katua ka 8 mpaka ka 10. Babo bamalaika bali mukupunda palua maavia akolele akapata bantu bali mukukaana Bukolo Bwakue Leeza. Pakaako, Bakasininkizia Bakue Yehova bali mukupunda mpunda ipalaniiziwe na “kibue kya mulilo,” eevi kulangilila bupinguzi bwakue Leeza palua bikundi biundilue bya mu kyalo kibiipile kyakue Sataana. (Nfy. 8:7, 13) Bantu bapalile kumana nangue mpela ili peepi eevi bakite bupilibuko bupalile mu buikazi bwabo ni kufikiila kupusuka busiku bwa kipuki kyakue Yehova. (Zef. 2:2, 3) Inzi, te bantu bengi bali batona ezio mpunda. Eevi tupunde ezio mpunda tupalile kuya twasipile. Mu lyemo likata, mpunda ya bupinguzi ya kupeleezia, yakalengia bantu bakakile kufipua.​—Nfy. 16:21.

NAKILA MILANDU YA BUKABIKA

20. Twakaba kulondoluela ki mu maasi abili akoonkelepo?

²⁰ Kakiine tupalile kunakila “twebo twa bukabika” paantu ni fwefue tuli mukukwasia kufikilizia milandu itwasoma mu kitabu kya Nfyulo. (Nfy. 1:3) Inzi, kunti twasipikizia siani meezio twali ba kisinka ni kutwalilila kusimikila ezio mpunda twasipile? Twakaba kukwasiiwa na bintu bibili: kya kuanza, beelia bilandile kitabu kya Nfyulo palua baluani bakue Leeza, ni kya bubili, mpaalo itwakaba kupata musita uli mukuiza kine twasiala twali ba kisinka. Twakaba kulondoluela palua bebio bintu bibili mu maasi abili akoonkelepo.