Referencias ndrígóo I̱yi̱i̱ʼ dí najmulú náa reunión Xóo kúwi̱i̱n ga̱jma̱a̱ xóo Etaraʼa Cristianos
1-7 JUNIO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | GÉNESIS 44, 45
“José naʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼñún a̱ngui̱i̱n”
(Génesis 44:1, 2) Nda̱wa̱á José niʼthúu̱n xa̱bu̱ bi̱ nigíiʼ mañewu̱u̱n goʼwóo: “Atani majthíí ganitsu náa gúxtu̱ún xa̱bu̱ asndu xó má eʼngu̱u̱n mudegun ga̱jma̱a̱ mámbáa gátrajkuáa mbújkho̱o̱ náa gúxto̱o̱. 2 Mú náa gúxto̱o̱ dxámá bi̱ itháan chíʼgíiʼ raʼkháa i̱ndó mbújkho̱o̱ gátrajkuáa ma̱ngaa atrajkuáa copa ndrígóʼ rí plata”. Xa̱bu̱ bugi̱ niʼni xó má niʼthúu̱n José.
“Lá ikhúúnʼ ni̱ndxu̱ʼ Dios ráʼ.”
Nda̱wa̱á José niʼthún xa̱bi̱i̱ rí magún gúñiinʼ a̱ngui̱i̱n. Nixkama̱a̱ copa ndrígóo náa gúxto̱o̱ Benjamín, ikhú nitháán rí nindxu̱u̱ kuʼwáʼ. José ma̱ndoo mbaʼyoo xú káʼnii xa̱bu̱ ni̱ndxu̱ún a̱ngui̱i̱n. Judá niʼthúu̱n José dí mani̱ndxu̱u̱ yumbáá ndrígóo gajmíi̱n a̱ngui̱i̱n, mú José tándoo, niʼthí rí i̱ndó Benjamín ma̱ndoo maguanúu náa Egipto (Génesis 44:2-17).
Judá nisngájma rí nigájnuu asndu náa a̱jkiu̱u̱n: “[Benjamín] nindxu̱u̱ iwáá ada̱ bi̱ nigiʼdaa ru̱dúu̱ [...] ga̱jma̱a̱ anu̱u̱ nandoo kaʼyoo wéñuʼ”. Ajngáa rúʼko̱ niʼni rí magáwíinʼ a̱jkiu̱u̱n José numuu rí ikhaa ma̱ngaa nindxu̱u̱ a̱ʼdióo Raquel. Xó má niʼni anu̱u̱, José ma̱ngaa nirmáʼáan a̱jkiu̱u̱n eʼni ru̱dúu̱ numuu rí ikhaa nikháñuu índo̱ nigiʼdaa Benjamín. Mbáa ikha jngó nandoo kaʼyoo wéñuʼ giʼtio̱o̱ (Génesis 35:18-20; 44:20).
Judá nitanga̱a̱ niʼtákáñuu José rí xáguanúu Benjamín, asndu nindoo rí ikhaa maguanúu ga̱jma̱a̱ numuu giʼtio̱o̱. Nda̱wa̱á niʼthí: “Xú káʼnii gándoo matangu̱ún náa xtáa anu̱ʼ á mu tséjkháaʼ ga̱jmu̱ʼ dxámá rá. ¡Xáʼngo̱ʼ gáyóo rí anu̱ʼ mamínúuʼ ga̱jma̱a̱ numuu gamiéjunʼ rígi̱!” (Génesis 44:18-34). Nakujmaa kaʼwu rí Judá niriʼkumina̱a̱ʼ. Raʼkháa i̱ndó nitanga̱a̱ a̱jkiu̱u̱n, ma̱ngaa nigáwiinʼ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ nidxaʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ numuu imba̱a̱.
José nánguá niʼngo̱o̱ itháan a̱jkiu̱u̱n, ikha jngó niʼthúún rí magajnún xúgínʼ yumbáá ndrígóo, ikhú nigíʼdu̱u̱ nimbiyaʼ gakhi̱i̱ wéñuʼ rí asndu niwán náa guʼwá rí xtáa raʼtáñajunʼ Faraón. Ikhú niʼthí tsáa nindxu̱u̱: “Ikhúúnʼ ni̱ndxu̱ʼ ndxájuala José”. Asndu niʼniún tsiánguá a̱ngui̱i̱n índo̱ nidxuun. Ikhú José niguriʼin ga̱jma̱a̱ nixnún beso náa inún xúgíinʼ a̱ngui̱i̱n, xúʼko̱ nisngájma rí niʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼñún (Génesis 45:1-15). Ikhaa nisngájma rí ndiʼyaridoo Jeobá bi̱ nagáwiinʼ ga̱jma̱a̱ bi̱ naʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n (Salmo 86:5). Lá xúʼko̱ ni̱ndxu̱lú mangáánʼ ráʼ.
(Génesis 44:33, 34) Ikha jngó, mbá péñu tátá, atatsíñuʼ rí ikhúúnʼ mani̱ndxu̱ʼ yumbáá ndrígáaʼ raʼkháa dxámá bugi̱, mu xúʼko̱ ikhaa ma̱ndoo mata̱nga̱a̱ gajmíi̱n a̱ngui̱i̱n. 34 Xú káʼnii gándoo matangu̱ún náa xtáa anu̱ʼ á mu tséjkháaʼ ga̱jmu̱ʼ dxámá rá. ¡Xáʼngo̱ʼ gáyóo rí anu̱ʼ mamínúuʼ ga̱jma̱a̱ numuu gamiéjunʼ rígi̱!”.
(Génesis 45:4, 5) Ikhú José niʼthúún a̱ngui̱i̱n: “Mbá péñu, aguwaʼ kanuu náa ikhúúnʼ”. Ikhú ikhiin niguwáʼ kanuu náa ikhaa. Ikhú niʼthúún: “Ikhúúnʼ ni̱ndxu̱ʼ ndxájuala José bi̱ nigujua̱a̱ náa ñawúúnʼ xa̱bu̱ Egipto. 5 Mú xákuwáanʼ gíná ga̱jma̱a̱ xákiʼnáanʼ kuyamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí niguju̱u̱nla gi̱i̱, numuu rí Dios nikuʼmún ma̱ʼkhá mu xúʼko̱ ma̱ndoo mani káwíin xa̱bu̱.
Guʼyááʼ rí gíʼdoo numuu
(Génesis 44:13) Ikhú nixkuʼtu xtíñún. Nda̱wa̱á mámbáa nixieʼdoo búrriu̱u̱ ga̱jma̱a̱ nitangiín náa xuajen.
it-2 788
Naxkuʼtu xtíñún
Bi̱ judíos ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ xuajen naguʼwún rí maxkuʼtu xtíñún índo̱ nakúwá gíná o índo̱ nakháñun mbáa bi̱ kuyáá. Rí nuni̱, nuxkuʼtu xtíñún rí asndu nakujmaa tsu̱xtu̱ún, mú nguáná nuxkuʼtu mbá xúgíʼ rí asndu nánguá xóo mugíʼ.
Náa Biblia naʼthí dí Rubén a̱ʼdióo Jacob bi̱ giʼnii niʼni rígi̱ índo̱ ndiʼyoo rí ní nda̱wa̱a̱ José náa iñáʼ, ikhú nixkuʼtu xtíñuu ga̱jma̱a̱ niʼthí: “¡Nindáti̱ga̱a̱ dxámá! Dí gáni ikhúúnʼ rá.” Numuu rí nindxu̱u̱ aʼdá giʼnii ikhaa kaʼyoo mañewu̱u̱n giʼtio̱o̱. Xúʼko̱ má niʼni Jacob ma̱ngaa nixkuʼtu xtíñuu ga̱jma̱a̱ niguwu̱nʼ xtíin rí nindxu̱u̱ xóo gúxta̱a̱ mu masngájma rí xtáa gíná índo̱ niʼdxawun rí nikháñuu a̱ʼdióo. (Gé 37:29, 30, 34.) Índo̱ a̱ngui̱i̱n José kúwá ragájníin náa Egipto nixkuʼtu xtíñún mu musngajma rí nagáwiinʼ a̱jkiu̱ún índo̱ nithi rí Benjamín nindxu̱u̱ kuʼwáʼ (Gé 44:13).
(Génesis 45:5-8) Mú xákuwáanʼ gíná ga̱jma̱a̱ xákiʼnáanʼ kuyamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí niguju̱u̱nla gi̱i̱, numuu rí Dios nikuʼmún ma̱ʼkhá mu xúʼko̱ ma̱ndoo mani káwíin xa̱bu̱. 6 Naʼni má a̱jma̱ tsiguʼ dí narígá ewiʼ náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ, ndayóoʼ i̱mbá witsu tsiguʼ dí nimbáa xáxkubi̱ ga̱jma̱a̱ xájma̱a̱ rí mudu. 7 Mú Dios nikungunʼ ginún ki xóo ikháanʼla mu mani káwáanʼ mu xúʼko̱ makuwáanʼ xóó náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ. 8 Ikha jngó, raʼkháa ikháanʼ nixuʼmún ma̱ʼkhá gi̱i̱, Dios bi̱ gajkuwiin nindxu̱u̱ bi̱ nikuʼmún. Mu mani̱ndxu̱ʼ mbáa bi̱ mayéʼga edxu̱u̱ náa bi̱ nuxna consejo ga̱jma̱a̱ bi̱ magiʼdoo itháan numuu náa goʼwóo Faraón ma̱ngaa bi̱ ma̱ndoo maʼtáñajunʼ náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto.
w04 15/8 15 kutriga̱ 15
Asndu nda̱a̱ mbá numuu rí niguiñunʼ kuñún
15 Ndiéjunʼ gámbáyuluʼ mu xúyexíi̱ sia̱nʼ ga̱jma̱a̱ xáwiyulú kuʼñúún bi̱ nuniulú dí raʼkhí maski ajndu nda̱a̱ mbá numuu rá. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Gixa̱a̱ gajmíi̱n xa̱bu̱ wéñiʼ ni̱ndxu̱ún bi̱ phú nuniulú dí raʼkhí (Efesios 6:12). Maski ajndu kúwá xa̱bu̱ bi̱ nuni̱ gínáanʼ o tsíñún gúyáá xuajñuu Dios, nuni̱ numuu rí tséyáá o katsudíin (Daniel 6:4-16; 1 Timoteo 1:12, 13). Jeobá “nandoo rí xúgínʼ xa̱bu̱ makáwíin ga̱jma̱a̱ rí maguánu maguaʼdáá ku̱ma̱ rí gajkhun” (1 Timoteo 2:4). Kúwá mbaʼin a̱ngiu̱lú bi̱ nákha ginii táʼndún gúyáá rí gajkhun mú xúgi̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá numuu rí ndiyáá dí májánʼ náa ikháanʼ (1 Pedro 2:12). Ma̱ndoo majmañulúʼ náa xkridoo José, maski ajndu a̱ngui̱i̱n nini̱i̱ rí mamínúuʼ mú ikhaa na̱nguá niyéxi̱i̱ sia̱nʼ. Náá numuu rá. Numuu rí Jeobá nimbáyúu ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ maʼga̱nú mambanúu rí Dios nandoo (Génesis 45:4-8). Xúʼko̱ má mangáanʼ, tséʼniuu má asndu xú káʼníí xkujndu rí kuwáanʼ ruraʼníí, maʼni rí maʼga gamajkhu náa mbiʼyuu Jeobá (1 Pedro 4:16).
Migixnuu Biblia
(Génesis 45:1-15) Índo̱ José niʼdxuun rígi̱, nánguá niʼngo̱o̱ gáʼni gakhi̱i̱ a̱jkiu̱u̱n náa inún bi̱ numbayíí ga̱jma̱a̱ ikhú niʼthí: “¡Agajnála xúgiáanʼ!”. Ikhú i̱ndó a̱ngui̱i̱n niguanúu gajmíi̱n ga̱jma̱a̱ niʼthúún tsáá nindxu̱u̱. 2 Ikhú nimbiyaʼ gakhi̱i̱, ga̱jma̱a̱ nidxawíín xa̱bu̱ egipcios ma̱ngaa bi̱ kúwi̱i̱n náa goʼwóo Faraón. 3 Ikhú José niʼthúún a̱ngui̱i̱n: “Ikhúúnʼ ni̱ndxu̱ʼ José. Lá xóó xtáa anu̱ʼ ráʼ.” A̱ngui̱i̱n nánguá ndiyáá dí muriʼña̱a̱ numuu rí niguanún tsiánguá. 4 Ikhú José niʼthúún a̱ngui̱i̱n: “Mbá péñu, aguwaʼ kanuu náa ikhúúnʼ”. Ikhú ikhiin niguwáʼ kanuu náa ikhaa. Ikhú niʼthúún: “Ikhúúnʼ ni̱ndxu̱ʼ ndxájuala José bi̱ nigujua̱a̱ náa ñawúúnʼ xa̱bu̱ Egipto. 5 Mú xákuwáanʼ gíná ga̱jma̱a̱ xákiʼnáanʼ kuyamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí niguju̱u̱nla gi̱i̱, numuu rí Dios nikuʼmún ma̱ʼkhá mu xúʼko̱ ma̱ndoo mani káwíin xa̱bu̱. 6 Naʼni má a̱jma̱ tsiguʼ dí narígá ewiʼ náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ, ndayóoʼ i̱mbá witsu tsiguʼ dí nimbáa xáxkubi̱ ga̱jma̱a̱ xájma̱a̱ rí mudu. 7 Mú Dios nikungunʼ ginún ki xóo ikháanʼla mu mani káwáanʼ mu xúʼko̱ makuwáanʼ xóó náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ. 8 Ikha jngó, raʼkháa ikháanʼ nixuʼmún ma̱ʼkhá gi̱i̱, Dios bi̱ gajkuwiin nindxu̱u̱ bi̱ nikuʼmún. Mu mani̱ndxu̱ʼ mbáa bi̱ mayéʼga edxu̱u̱ náa bi̱ nuxna consejo ga̱jma̱a̱ bi̱ magiʼdoo itháan numuu náa goʼwóo Faraón ma̱ngaa bi̱ ma̱ndoo maʼtáñajunʼ náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto. 9 ”Ikha jngó guʼguaaʼ nacha̱ gúya̱a̱ anu̱ʼ ga̱jma̱a̱ gutha̱a̱n: ‹Rígi̱ nindxu̱u̱ rí niʼthí a̱ʼdiáaʼ José: “Dios niʼni rí matañájunʼ náa Egipto. Ikha jngó xájyáaʼ, ayi̱ gátayoʼ. 10 Maraxtaa náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Gosén náa mijngii xtáá. Ikhí maraxtaa gajmiáanʼ ejña̱a̱nʼ ma̱ngaa e̱jín xíñaʼ, xujkiáaʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí xtaʼdáá. 11 Ikhúúnʼ maxna̱ʼ ganitsu rí gáʼyaaʼ ikhí, numuu rí naguanúu imbá witsu tsiguʼ rí marigá ewiʼ. Á mu tsédxáʼ maʼni migínáán xó má bi̱ kúwi̱i̱n náa guʼwáaʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí xtaʼdáá”›. 12 Ikháanʼla ga̱jma̱a̱ giʼtioʼ Benjamín ma̱ndoo mbu̱ya̱a̱ ga̱jma̱a̱ idala rí ikhúúnʼ xtáá rata̱la̱. 13 Gíʼmaa mutha̱a̱n anu̱ʼ tsiakii rí gúʼdoo náa Egipto ma̱ngaa xúgíʼ rí ndi̱ya̱a̱la. Gíʼmaa rí ma̱ʼcha̱la mu maguwa̱ʼ ku̱ya̱a̱ anu̱ʼ gi̱i”. 14 Ikhú ndiyáraʼaa Benjamín ga̱jma̱a̱ nimbiyaʼ, xúʼko̱ má niʼni Benjamín ma̱ngaa. 15 Ikhú nigíʼdu̱u̱ nixnún beso náa inún xúgíinʼ a̱ngui̱i̱n, niguriʼin ga̱jma̱a̱ nimbiyaʼ gajmíi̱n. Nda̱wa̱á a̱ngui̱i̱n nitamijná gajmiún.
8-14 JUNIO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | GÉNESIS 46, 47
“Rígá ganitsu náa mbiʼi ewiʼ”
(Génesis 47:13) Mú, nándáa ganitsu náa xúgíʼ xuajen, numuu dí nirígá wéñuʼ ewiʼ. Ma̱ngaa náa mbaaʼ ndrígóo Egipto ga̱jma̱a̱ náa Canaán nándáa ganitsu.
w87 1/5 15 kutriga̱ 2
Nakáwíin náa ewiʼ
2 Xó má Jeobá niʼtáriyaʼ marigá, nda̱wa̱á rí juwan tsiguʼ dí nirígá wéñuʼ ganitsu nigíʼdu̱u̱ nirígá ewiʼ, náa Egipto nirígá ewiʼ ma̱ngaa ‹náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ›. Índo̱ xa̱bu̱ Egipcios nánguá guáʼdáá ganitsu ikhú nigíʼdi̱i̱ ninda̱ʼa̱a̱ Faraón, ikhaa niʼthúún: ‹Guʼguala náa xtáa José ga̱jma̱a̱ gu̱ni̱ xúgíʼ rí gáʼtala ikhaa›. José niguju̱u̱n má xúʼko̱ ganitsu bi̱ egipcios asndu índo̱ niguámbá mbújku̱ún, ikhú niriʼkhuin xujkhúʼ ga̱jma̱a̱ ganitsu. Nda̱wa̱á, xa̱bu̱ niguwáʼ gúyáá José ga̱jma̱a̱ nitháán: “Aratsiáanʼxu ga̱jma̱a̱ aratsi̱i̱ mbayuxu mu maraxnuxu ganitsu. Mani̱ndxu̱xuʼ yumbáá ndrígóo faraón ga̱jma̱a̱ mbayuxu maʼni ndrígála”. Ikha jngó José niʼtsi ku̱ba̱ʼ ndrígu̱ún xa̱bu̱ egipcios, mu maʼni mbayuuʼ Faraón (Génesis 41:53-57; 47:13-20).
(Génesis 47:16) José niʼthúún: “Á mu nánguá kuaʼdáá mbújkha̱a̱ gaguwaʼ kudiin xujkiála mu maxnala ganitsu”.
(Génesis 47:19, 20) Lá matatsiʼñáanʼ rí makañúxu náa inaaʼ ga̱jma̱a̱ rí mbayuxu mandáti̱ga̱a̱ ráʼ. Aratsiáanʼxu ga̱jma̱a̱ aratsi̱i̱ mbayuxu mu maraxnuxu ganitsu. Mani̱ndxu̱xuʼ yumbáá ndrígóo faraón ga̱jma̱a̱ mbayuxu maʼni ndrígála. Araxnúxu tsígáʼ rí mudúxu mu xúʼko̱ xakáñuxu ga̱jma̱a̱ mbayuxu xáguanúu xúʼkhiín”. 20 Numuu rí nirígá wéñuʼ ewiʼ, xa̱bu̱ egipcios nigujua̱a̱ mbañúúnʼ ga̱jma̱a̱ José niʼtsi xúgíʼ mbañúúnʼ mu mani̱ndxu̱u̱ mbayuuʼ faraón. Ikha jngó xúgíʼ ku̱ba̱ʼ ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ mbayuuʼ faraón.
(Génesis 47:23-25) Ikhú José niʼthúún xa̱bu̱: “Gu̱ya̱a̱, rí xúgi̱ nitsiaanʼla ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ ndrígála mani̱ndxu̱u̱ ndrígóo faraón. Gi̱i̱ rígá tsígáʼ rí mudu náa mbayala. 24 Índo̱ gáʼga̱nú mbiʼi rí murajxi̱i̱ rí nidu, guxuíʼtáa mbá witsu xuíʼtóo ga̱jma̱a̱ guxna̱a̱ faraón ga̱jma̱a̱ a̱jkhu̱ maguanála ga̱jma̱a̱ ikháanʼ mu ma̱ndoo murajxi̱i̱ mudu mbu̱júu̱ ga̱jma̱a̱ mu̱phu̱la ikháanʼ xó má bi̱ kúwá náa guʼwála ga̱jma̱a̱ e̱jña̱la”. 25 Ikha jngó ikhiin nitháán: “Tátá nitani̱ káwáanʼxu. Á mu májánʼ tayáá, mani̱ndxu̱xuʼ yumbáá ndrígóo faraón”.
kr 234, 235 kutriga̱ 11, 12
Reino ndrígóo Dios nayambáá mu miʼtáraʼa náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ
11 Rígá wéñuʼ. Náa Biblia naʼthí rí xa̱bu̱ numbaaʼ kúwá rumíniinʼ ga̱jma̱a̱ ewiʼ numuu rí na̱nguá guáʼdáá ganitsu rí na̱ʼkha̱ náa Dios: “Na̱ʼkha̱nú mbiʼi —eʼthí Tátá Jeobá— rí ma̱ni̱ marigá ewiʼ náa xuajen; xánindxu̱u̱ ewiʼ rí ganitsu ní ma raʼkháa iyaʼ rí migi̱i̱n, nindxu̱u̱ rí mudxawíín ajngáa rí na̱ʼkha̱ náa Jeobá” (Amós 8:11). Xú káʼnii kúwá bi̱ numbayíí Reino rá. Naxkidxu̱u̱n mangiin xáʼ. Na̱nguá. Jeobá niʼthí xú kaʼnii mixtiʼkhu gákuwá xa̱bi̱i̱ ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ sia̱nʼ: “Xa̱bi̱ʼ muphiʼtsu, mú ikháanʼ maxkidxala. ¡Gu̱ya̱a̱! Xa̱bi̱ʼ muwa̱a̱n, mú ikháanʼ makándawala. ¡Gu̱ya̱a̱! Xa̱bi̱ʼ maʼdxúún, mú ikháanʼ mati̱ya̱la.” (Is. 65:13.) Lá nambánuu ajngáa rígi̱ tayáá ikháán ráʼ.
12 Rí mbiʼi xúgi̱ kuaʼdáálu itháan ganitsu rí na̱ʼkha̱ náa Dios: Xóo i̱yi̱i̱ʼ, aʼwá, videos, reunión, asambleas, ga̱jma̱a̱ náa Internet ndrígúlú rígá mbaʼa rí ma̱ndoo majmañulúʼ náa numbaaʼ tsingíná rígi̱ (Ezeq. 47:1-12; Joel 3:18). Lá tsédxala índo̱ ndu̱ya̱a̱ rí Jeobá naxnalá ganitsu xúgíʼ mbiʼi ráʼ. Lá natani tsiakimínáʼ matraxnuu xúgíʼ mbiʼi i̱yi̱i̱ʼ rí naxnáʼ Jeobá ráʼ.
Guʼyááʼ rí gíʼdoo numuu
(Génesis 46:4) Ikhúúnʼ má gágajtáa ga̱jma̱á ni̱ndxa̱ʼ náa Egipto ga̱jma̱a̱ ikhúúnʼ má gáʼkháaʼ ka̱ña̱a̱n. Ga̱jma̱a̱ José maxkrámáʼ náa idaaʼ”.
it-2 691 kutriga̱ 16
Xóo mariejún ga̱jma̱a̱ matani ñawáanʼ
Rí matruguáá iduu mbáa bi̱ nikháñuu. Jeobá niʼthúu̱n Jacob: “José maxkrámáʼ náa idaaʼ” (Gé 46:4), rígi̱ nandoo gáʼthi rí José marugua̱a̱ iduu Jacob índo̱ gákháñuu, rí kaʼyoo maʼni mbáa aʼdá giʼnii. Jeobá niʼni mbaʼyoo Jacob rí José kaʼyoo magruigú rí kaʼyoo mbáa aʼdá giʼnii. (1Cr 5:2.)
(Génesis 46:26, 27) Mbá xúgínʼ bi̱ niguwáʼ náa Jacob bi̱ nitu̱ʼu̱u̱n náa Egipto nini̱ndxu̱ún 66, mú tsegixnuu guʼñún e̱ji̱i̱n Jacob. 27 Ga̱jma̱a̱ José nigiʼdiin a̱jmi̱i̱n e̱ji̱i̱n náa Egipto. Rí mbá xúgínʼ bi̱ kúwá náa goʼwóo Jacob bi̱ nitu̱ʼu̱u̱n náa Egipto nini̱ndxu̱ún mbá 70.
nwtsty nota rí naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Hechos 7:14
Rí mbá xúgínʼ xa̱bu̱ ni̱ndxu̱ún 75: Náa Génesis 46:26 naʼthí: “Mbá xúgínʼ bi̱ niguwáʼ náa Jacob bi̱ nitu̱ʼu̱u̱n náa Egipto nini̱ndxu̱ún 66, mú tsegixnuu guʼñún e̱ji̱i̱n Jacob”. Ga̱jma̱a̱ náa versículo 27 naʼthí xóó: “Ga̱jma̱a̱ José nigiʼdiin a̱jmi̱i̱n e̱ji̱i̱n náa Egipto. Rí mbá xúgínʼ bi̱ kúwá náa goʼwóo Jacob bi̱ nitu̱ʼu̱u̱n náa Egipto nini̱ndxu̱ún mbá 70”. Gi̱i̱ nagixniin a̱jma̱ enii xa̱bu̱, timbá i̱ndó nagixnii bi̱ kúwá mbá guʼwíin, dí raga̱jma̱ naʼthí nguáthi̱i̱n ni̱ndxu̱ún bi̱ nigún náa Egipto. Náa Éxodo 1:5 ga̱jma̱a̱ Deuteronomio 10:22 naʼthí rí ni̱ndxu̱ún 70 xa̱bu̱ bi̱ niguwáʼ náa Jacob. Esteban ma̱ngaa niʼthí rí kúwi̱i̱n eʼwíinʼ bi̱ niguwáʼ náa goʼwóo Jacob, tikhun nuthi rí ni̱ndxu̱ún e̱ji̱i̱n ga̱jma̱a̱ ejín xíñi José, Manasés ga̱jma̱a̱ Efraín bi̱ na̱ʼkha̱ raʼthí náa Septuaginta ndrígóo Génesis 46:20. Eʼwíinʼ nuthi rí ni̱ndxu̱ún guʼñún e̱ji̱i̱n Jacob bi̱ na̱ʼkha̱ raʼthí náa Génesis 46:26. [...] Tséʼniuu á mu mixtiʼkhu ethi ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱, mú número rí nijmuu Esteban nindoo masngájma nguáthi̱i̱n ni̱ndxu̱ún bi̱ niguwáʼ náa goʼwóo Jacob.
Migixnuu Biblia
(Génesis 47:1-17) Ikha jngó José ni̱jkha̱ gáʼthúu̱n faraón: “Anu̱ʼ gajmíi̱n a̱ngui̱nʼ nigájnun náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Canaán gajmiún mugiuún, xediún ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí guáʼdáá. Kúwi̱i̱n náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Gosén”. 2 Ikhú José niraʼwíin witsiin a̱ngui̱i̱n ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ kagui̱i̱n náa inuu faraón. 3 Faraón niraxu̱u̱n a̱ngui̱i̱n José: “Dí ñajunʼ enila rá.” Ikhiin niriʼña̱a̱: “Xa̱bia̱ʼ ni̱ndxu̱ún bi̱ nuñewu̱u̱n mugu̱, xó má wajin xiʼñúxu”. 4 Ma̱ngaa nitháán faraón: “Nigúwaʼ gakuwáanʼxu náa xuajen rígi̱ xóo xa̱bu̱ bi̱ niguwááʼ, numuu dí rígá wéñuʼ ewiʼ náa Canaán, nándáa rajxa̱ rí mu̱phu̱ xujkiún xa̱bia̱ʼ. Mbá péñu atatsíñunʼ rí xa̱bia̱ʼ makuwa náa Gosén”. 5 Ikhú faraón niʼthúu̱n José: “Ana̱ʼ ga̱jma̱a̱ a̱ngia̱nʼ niguwáʼ mu maraxtaa gajmiáanʼ. 6 Ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto rígá náa ñawáanʼ. Ayuʼ jcháa ana̱ʼ ga̱jma̱a̱ a̱ngia̱nʼ mu makuwá náa ku̱ba̱ʼ rí itháan májánʼ dí rígá náa xuajen. Gakuwá náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Gosén. Ga̱jma̱a̱ á mu natayáá rí kúwá tikhun xa̱bekha bi̱ najmañún nuñawu̱u̱n májánʼ xujkhúʼ, araxnájxiu̱u̱n xujkiúʼ mu muñewu̱u̱n”. 7 Nda̱wa̱á José ni̱jkha̱ kayáa anu̱u̱ náa inuu faraón mu maniniiʼ. Ga̱jma̱a̱ Jacob niʼni tsajkurámaaʼ faraón. 8 Faraón niraxu̱u̱ Jacob: “Nguáthá tsiguaʼ rá”. 9 Ikhú Jacob niriʼñuu faraón: “Naʼni má mbá 130 tsiguʼ rí na̱jkha̱ rajnguʼúnʼ. Ninindxu̱u̱ tsiguʼ mingíjyúuʼ, mú na̱nguá xtáá mba̱yu̱u̱ʼ wéñuʼ ki xóo wajin xiʼñúnʼ bi̱ nigún rajnguʼúnʼ”. 10 Nda̱wa̱á dí niʼthí rígi̱, Jacob niʼni tsajkurámaaʼ faraón ga̱jma̱a̱ nigájnáa ni̱jkha̱a̱. 11 Ikha jngó José nixnúu maxtáa anu̱u̱ ga̱jma̱a̱ a̱ngui̱i̱n náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Egipto ga̱jma̱a̱ nixnúún mbá ku̱ba̱ʼ rí itháan májánʼ dí rígá náa xuajen, náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Ramesés, xó má faraón niʼthúu̱n maʼni. 12 José nixnúu ganitsu anu̱u̱, a̱ngui̱i̱n ga̱jma̱a̱ xúgínʼ bi̱ kúwá náa goʼwóo anu̱u̱ xó má nguáthi̱i̱n e̱ji̱n gíʼdiin mámbáa. 13 Mú, nándáa ganitsu náa xúgíʼ xuajen, numuu dí nirígá wéñuʼ ewiʼ. Ma̱ngaa náa mbaaʼ ndrígóo Egipto ga̱jma̱a̱ náa Canaán nándáa ganitsu. 14 José naguxi̱i̱ xúgíʼ mbújkha̱a̱ rí nuxna xa̱bu̱ Egipto ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ Canaán rí nuxna mu mutsi ganitsu ga̱jma̱a̱ najkha̱a̱ kagu̱u̱ náa goʼwóo faraón. 15 Nda̱wa̱á niguámbá mbújku̱ún xa̱bu̱ Egipto ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ Canaán. Ikhú xúgínʼ xa̱bu̱ egipcios nigún gúyáá José ga̱jma̱a̱ nitháán: “¡Araxnúxu ganitsu! Lá matatsiʼñáaʼ makañúxu ga̱jma̱a̱ numuu rí nánguá guáʼdááxu mbújkha̱a̱ ráʼ.” 16 José niʼthúún: “Á mu nánguá kuaʼdáá mbújkha̱a̱ gaguwaʼ kudiin xujkiála mu maxnala ganitsu”. 17 Ikhú ikhiin nigi̱ʼdi̱i̱ nigún kudiin xediu̱ún. José niriʼkuwíi ganitsu ga̱jma̱a̱ numún wáyú, mugu̱ ga̱jma̱a̱ burru. Náa xúgíʼ tsiguʼ rúʼko̱ José nixnúún ganitsu ga̱jma̱a̱ numún xujkiún.
15-21 JUNIO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | GÉNESIS 48-50
“Mbaʼa rí ma̱ndoo majmañulúʼ náa a̱ngiu̱lú xa̱bu̱ guanii”
(Génesis 48:21, 22) Nda̱wa̱á Israel niʼthúu̱n José: “Inu má makhañúʼ, mú Dios gáxtáa ga̱jma̱á nindxa̱laʼ ga̱jma̱a̱ maʼni rí matangáanʼla náa ku̱bu̱únʼ wajinʼ xiʼñála. 22 Ga̱jma̱a̱ ikháán maxna̱ʼ itháan mba̱a̱ ku̱ba̱ʼ ki xóo a̱ngia̱nʼ, mbaaʼ rí ndiya káñunʼ amorreos ga̱jma̱a̱ espada ma̱ngaa xkamídá ndrígóʼ”.
it-2 12 kutriga̱ 1
Jacob
Nákha inu makhañúu Jacob niʼni tsajkurámiinʼ ejín xíñi bi̱ ni̱ndxu̱ún e̱ji̱i̱n José, ginii niʼni tsajkurámááʼ Efraín bi̱ itháan gi̱ʼta̱ nda̱wa̱á Manasés bi̱ giʼnii. Nda̱wa̱á niʼthúu̱n José rí magruigú herencia itháan rí a̱jma̱ nuthu rí xóo kaʼyoo mbáa aʼdá giʼnii: “Maxna̱ʼ itháan mba̱a̱ ku̱ba̱ʼ ki xóo a̱ngia̱nʼ, mbaaʼ rí ndiya káñunʼ amorreos ga̱jma̱a̱ espada ma̱ngaa xkamídá ndrígóʼ” (Gé 48:1-22; 1Cr 5:1). Jacob niʼtsi ku̱ba̱ʼ náa mijngii xuajen Siquem (Gé 33:19, 20), rígi̱ rí nijuiʼthá makhánáá José nindxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ numuu fe rí nigiʼdoo Jacob, náa nijuiʼtáriyaʼ rí bi̱ maguwáʼ náa ikhaa matu̱ʼu̱u̱n náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Canaán, rí asndu xóo ikhaa má nixmijná ga̱jma̱a̱ espada ma̱ngaa xkamídá ndrígóo (Atayáá AMORREO). José nigruigú itháan rí a̱jma̱ nuthu ku̱ba̱ʼ náa nitu̱ʼu̱u̱n numuu rí mámbáa a̱ʼdióo nigruigú xó má kaʼyoo, Efraín ga̱jma̱a̱ Manasés.
(Génesis 49:1) Ga̱jma̱a̱ Jacob nindxaʼwún e̱ji̱i̱n ga̱jma̱a̱ niʼthúún: “Gagimbáanʼla mu matala dí gúgiʼnii náa iwáá mbiʼi.
it-2 1167
Iwáá mbiʼi
Rí niʼtáriyaʼ marigá Jacob nákha inu makhañúu. Índo̱ Jacob niʼthúún e̱ji̱i̱n: “Gagimbáanʼla mu matala dí gúgiʼnii náa iwáá mbiʼi”, o ‹rí inu ma̱ʼkha̱› (BJ), nandoo gáʼthúu̱n rí mambanúu nda̱wa̱á. (Gé 49:1.) Itháan rí 200 tsiguʼ ginii Jeobá niʼthúu̱n Abrán (Abrahán) xiʼñúuʼ Jacob rí bi̱ maguwáʼ náa ikhaa mumíniiʼ 400 tsiguʼ. (Gé 15:13.) Índo̱ Jacob niʼthí rí marigá nda̱wa̱á ‹índo̱ gatumuu mbiʼi› rígi̱ nindoo gáʼthi rí xándoo mambanúu nda̱wa̱á rí gájngoo 400 tsiguʼ rí nimíniiʼ. (Atayáá náa Génesis 49 náa naʼthí ga̱jma̱a̱ numún e̱ji̱i̱n Jacob.) Rí nijuiʼtáriyaʼ rígi̱ ga̱jma̱a̱ numuu ‹Israel dí rígá mekhuíí› nandoo gáʼthúu̱n dí rígá mbaʼa rí mambanúu nda̱wa̱á. (Gál 6:16; Ro 9:6.)
(Génesis 50:24, 25) Nda̱wa̱á José niʼthúún a̱ngui̱i̱n: “Inu má makhañúʼ, mú Dios gáxtáa ga̱jma̱á nindxa̱laʼ. Ikhaa má gaguwáanʼ náa ku̱ba̱ʼ rígi̱ ga̱jma̱a̱ maʼga̱ kaguáanʼ náa ku̱ba̱ʼ rí nikudaminaʼ maxnúu Abrahán, Isaac ga̱jma̱a̱ Jacob”. 25 Ikha jngó José nindoo rí e̱ji̱i̱n Israel munimbaníí ajngáa rígi̱: “Gajkhun rí Dios maxtáa ga̱jma̱á nindxa̱la. Gúʼguáaʼ kudala itsu̱ʼ”.
w07 1/6 28 kutriga̱ 10
Xa̱bu̱ guanii numbañún wéñuʼ jiáma
10 Xa̱bu̱ guanii ma̱ndoo mumbañún eʼwíinʼ cristianos. Xúʼko̱ niʼni José a̱ʼdióo Jacob, rígá mbaʼa rí niʼni índo̱ nikhi̱i̱ ga̱jma̱a̱ rúʼko̱ nimbáñun mbaʼin cristianos. Gíʼdoo má 110 tsiguuʼ índo̱ niʼthí rí ‹magu̱ún kudúún itsu̱u̱›, rígi̱ nandoo gáʼthi rí índo̱ israelitas nigájni̱i̱n náa Egipto nidégun itsu̱u̱ (Hebreos 11:22; Génesis 50:25). Kiʼtáñajunʼ rígi̱ nixnúún tsiakii bi̱ israelitas mu maʼngu̱u̱n xóó makuwá náa Egipto xóo yumbáá nda̱wa̱á rí José nikháñuu ga̱jma̱a̱ rígi̱ niʼni mbuyáá rí nda̱wa̱á makáwíin.
Guʼyááʼ rí gíʼdoo numuu
(Génesis 49:19) ”Gad muni gínáa wéñuʼ kuʼwáʼ mú ikhaa xaniñaminaʼ ga̱jma̱a̱ maʼga̱ kidxu̱únʼ.
w04 1/6 15 kutriga̱ 4, 5
Gagi kúwá bi̱ nuxnáá gamajkhu Dios
4 Nákha xóó tsítu̱ʼu̱u̱n náa Ku̱ba̱ʼ rí nijuiʼtá Makhánun, israelitas bi̱ ni̱ndxu̱ún tribu ndrígóo Gad ninda̱ʼa̱ rí makuwá náa este ndrígóo Jordán (Números 32:1-5). Mu ma̱ndoo makuwá ikhí ndiyóoʼ rí maʼngu̱u̱n numuu dí ikhí rígá mbaʼa dí ra̱májánʼ. Numuu rí xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa oeste nuxmijná gajmiún xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa rawúunʼ Jordán (Josué 3:13-17). Náa xúgíʼ ku̱ba̱ʼ dí rígá este narígá xkujndu xó má eʼthí George Adam Smith náa Geografía histórica de la Tierra Santa— “xúgíinʼ bi̱ kúwá náa este nagún náa xígií meseta arábiga, nagún kudiin xujkiún asndu náá, numuu rí nda̱a̱ dí mu̱phu̱ ga̱jma̱a̱ rí asndu naguánu nakháñun náa ku̱ba̱ʼ rúʼko̱”.
5 Xú káʼnii gáxtáa Gad náa xúgíʼ xkujndu rígi̱ rá. Mbá tsiguʼ wapháá índo̱ Jacob inu makhañúu niʼthí: “Gad muni gínáa wéñuʼ kuʼwáʼ mú ikhaa xaniñaminaʼ ga̱jma̱a̱ maʼga̱ kidxu̱únʼ” (Génesis 49:19). Xóo xáyambáá kaʼnii ajngáa rígi̱. Mú nindxu̱u̱ mbá kiʼtáñajunʼ dí gaditas mbaʼyóoʼ muxmijná mu muñeumíjna̱. Jacob niʼthúún rí á mu nuxmijná, xa̱bu̱ sia̱nʼ magañún ga̱jma̱a̱ maʼngo̱o̱ muxkhúún.
(Génesis 49:27) ”Benjamín nindxu̱u̱ xóo mbáa i̱ña̱ʼ, marujkhuri̱ga̱a̱ xujkhúʼ bi̱ nandoo mikhu̱u̱. Rí miʼcha̱ mikhu̱u̱ xujkhúʼ bi̱ nigujtuwiin, ga̱jma̱a̱ rí wakhííʼ makuíʼtáa rí niguanúu”.
it-1 313 kutriga̱ 5
Benjamín
Rí Jacob niʼtáriyaʼ nákha inu makhañúu nindoo gáʼthi ga̱jma̱a̱ numún bi̱ maguwáʼ náa Benjamín bi̱ majmañún muxmijná. Ikhaa niʼthí ga̱jma̱a̱ numuu a̱ʼdióo bi̱ nandoo kaʼyoo: “Benjamín nindxu̱u̱ xóo mbáa i̱ña̱ʼ, marujkhuri̱ga̱a̱ xujkhúʼ bi̱ nandoo mikhu̱u̱. Rí miʼcha̱ mikhu̱u̱ xujkhúʼ bi̱ nigujtuwiin, ga̱jma̱a̱ rí wakhííʼ makuíʼtáa rí niguanúu” (Gé 49:27). Bi̱ benjamitas najmañún nuxmijná ga̱jma̱a̱ xkarajtsi, ikhiin nandoo nudaʼ itsí ga̱jma̱a̱ ñawún xti̱ʼ ga̱jma̱a̱ ñawún mújúunʼ ga̱jma̱a̱ nuxnáá náa phú kaʼyoo (Jue 20:16; 1Cr 12:2). Juez Ehúd bi̱ na̱ʼkha̱ náa Benjamín ikhaa najmuu ñawún xti̱ʼ ga̱jma̱a̱ nixiyáa rey Eglón (Jue 3:15-21). Nda̱wa̱á israelitas bi̱ naguwáʼ náa tribu ndrígóo Benjamín maski asndu ‹guéjmi̱i̱n ni̱ndxu̱ún› mú ikhí nigájnuu timbáa rey bi̱ niʼtañajúnʼ náa israel, ikhaa nindxu̱u̱ Saúl a̱ʼdióo Quis bi̱ nigiʼdoo tsiakii nixmijná gajmíi̱n filisteos (1Sa 9:15-17, 21). Mú itháan nda̱wa̱á ikhí má náa tribu rígi̱ nigájnuu reina Ester ga̱jma̱a̱ Mardoqueo bi̱ niyambáá mu makáwíin israelitas náa xuajen persa (Est 2:5-7).
Migixnuu Biblia
(Génesis 49:8-26) ”Ikháán Judá a̱ngia̱nʼ muxna’ gamajkhu. Maʼngaaʼ marajtuun rexún xa̱bu̱ bi̱ guádáán sia̱nʼ. E̱ji̱i̱n ana̱ʼ musmbati̱gu̱u̱n náa inaaʼ. 9 Judá nindxu̱u̱ xóo mbáa aʼdá león. Ikháán a̱ʼdióʼ, matsimaaʼ asndu náa xtaʼdaa xujkhúʼ bi̱ nitrugua̱a̱. Ikhaa nabóo’ májánʼ xóo mbáa león. Tsáa lá tsémiñuu maxkajxi̱i̱ mbáa león rá. 10 Xagájnuu cetro dí rígá náa Judá, ní má ixi̱ rí naʼtáñajunʼ dí wíji̱ náa rajkúu asndu índo̱ gáʼkha̱ Siló ga̱jma̱a̱ ikhaa gáʼtáñajúúnʼ xa̱bu̱ xuajen. 11 Ikhaa maroʼóo búrriu̱u̱ náa ixu̱u̱ uva ga̱jma̱a̱ aʼdá búrriu̱u̱ maroʼóo náa ixu̱u̱ uva rí itháán májánʼ. Maʼjñáa xtíñuu náa vino ga̱jma̱a̱ manto ndrígóo náa eʼdiuu uva. 12 Iduu nindxu̱u̱ maña̱ʼ gakhi̱i̱ ga̱jma̱a̱ numuu vino ga̱jma̱a̱ iñuuʼ nindxu̱u̱ miʼxá numuu rí naʼga̱a̱n leche. 13 ”Zabulón maxtáa náa mijngii rawunʼ lamáa náa naguájun barcos. Náa námbáa mbayuuʼ mani̱ndxu̱u̱ asndu náa Sidón. 14 ”Isacar nindxu̱u̱ xóo mbáa burru bi̱ mixkujiʼ, bi̱ kabóoʼ náa tri̱ga̱ a̱jma̱ eʼda rí ki̱ñu̱. 15 Ga̱jma̱a̱ mbaʼyoo rí náa mbayáa xu̱u̱ʼ nindxu̱u̱ májánʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ rí ku̱ba̱ʼ nindxu̱u̱ mitsaanʼ. Maginduti̱ga̱ mu maʼga̱ kagu̱u̱ eʼda ga̱jma̱a̱ mañajunʼ gakhi̱i̱. 16 ”Dan nindxu̱u̱ bi̱ na̱ʼkha̱ náa mbá tribu ndrígóo Israel maʼtáñajunʼ náa xuajñuu. 17 Dan mani̱ndxu̱u̱ xóo mbáa a̱bu̱nʼ náa kamba̱a̱, xóo mbáa a̱bu̱nʼ mba̱a̱ náa nadxuʼ bi̱ na̱ʼkhu̱ níxtuun rajkúu wáyú ga̱jma̱a̱ bi̱ naʼni rí maxpátríguíi ga̱jma̱a̱ tsu̱du̱u̱ bi̱ kríguii wáyú. 18 Oh Jeobá, magúʼthu̱u̱n rí ikháán matani káwáanʼxu. 19 ”Gad muni gínáa wéñuʼ kuʼwáʼ mú ikhaa xaniñaminaʼ ga̱jma̱a̱ maʼga̱ kidxu̱únʼ. 20 ”Aser magiʼdoo wéñuʼ ganitsu ga̱jma̱a̱ ikhaa maxná ganitsu xóo mbáa rey. 21 ”Neftalí nindxu̱u̱ xóo mbáa aña̱ʼ e̱ʼgú bi̱ mitsiʼyáa ga̱jma̱a̱ naʼthí ajngáa mitsaanʼ. 22 ”José nindxu̱u̱ mbá rudúuʼ ixi̱ rí naxná xndúu, mbá ixi̱ rí gíʼdoo xndúu dí wíji̱ náa rawunʼ mañu, rí naxkrámáʼ ñawúunʼ náa xtátsí. 23 Mú bi̱ najmún xkamídá nini gínáa, nixnáá ga̱jma̱a̱ xkamídá ga̱jma̱a̱ niwiñu̱u̱nʼ kuyáá má xúʼko̱. 24 Ikha jngó xkamídá ndrígóo niwi̱ji̱ jmbu má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ ñawúunʼ nindxu̱u̱ wijphi ga̱jma̱a̱ mixkujyuʼ. Nirígá rígi̱ ga̱jma̱a̱ numuu tsiakii rí nigiʼdoo ñawúunʼ Jacob bi̱ ninindxu̱u̱ báxtúu, itsí ndrígóo Israel. 25 Ikhaa na̱ʼkha̱ náa Dios ndrígóo ana̱ʼ, ga̱jma̱a̱ Dios má gámbáyaʼ. Ikhaa xtáa ga̱jma̱a̱ bi̱ gíʼdoo Xúgíʼ tsiakii, ma̱ngaa Dios maʼni tsajkurámáánʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí na̱ʼkha̱ mekhuíí ma̱ngaa dí rígá mbayíʼ, maguma tsajkurámáánʼ ga̱jma̱a̱ rí na̱ʼkha̱ náa cháʼdú ga̱jma̱a̱ rí na̱ʼkha̱ náa xtíjí. 26 Rí xóo maʼni tsajkurámaaʼ anu̱u̱ mani̱ndxu̱u̱ itháan ki xóo rí maguma tsajkurámááʼ ga̱jma̱a̱ dí rígá náa kúbá kámuu ga̱jma̱a̱ rí itháan gíʼdoo numuu dí rígá náa bíjní kámuu. Marigá má xúʼko̱ náa edxu̱u̱ José, náa nuʼwu̱u̱n rí nixtiyáaʼ náa a̱ngui̱i̱n.
22-28 JUNIO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | ÉXODO 1-3
“Ikhúúnʼ Mani̱ndxu̱ʼ xó má eyoʼ Ikhúúnʼ”
(Éxodo 3:13) Mú Moisés niʼthúu̱n Dios bi̱ gajkuwin: “Guʼthá rí na̱jkhánú náa inún israelitas ga̱jma̱a̱ na̱thu̱u̱n: ‹Dios ndrígu̱ún wajin xiʼñála nikuʼmún ma̱ʼkhá náa ikháanʼla›. Á mu ikhiin nuraxuʼ: ‹Dí mbiʼyuu xá.› Ndiéjunʼ gáthu̱u̱n”.
w13 15/3 25 kutriga̱ 4
Guʼyamajkuíí mbiʼyuu Jeobá
4 Atraxnuu Éxodo 3:10-15. Índo̱ Moisés nigiʼdoo 80 tsiguuʼ, Dios niʼthúu̱n: “Ikháán matrawíin xa̱bi̱ʼ israelitas náa Egipto”. Ikhaa niriʼña ga̱jma̱a̱ mbá graxe̱ rí gíʼdoo wéñuʼ numuu. Niraxu̱u̱ dí mbiʼyuu maski ajndu najmaʼnuuʼ má mbiʼyuu Dios asndu nákha ginii, náá numuu rí Moisés niʼni graxe̱ rígi̱ rá. Ikhaa nindoo mbaʼyoo ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n mbiʼyuu Dios mu xúʼko̱ maʼni rí xa̱bu̱ xuajen mbuyáá rí Dios gajkhun maʼni káwíin. Ikhaa nimiñuu rí israelitas xúnimbu̱ún rí Dios maʼni káwíin numuu rí mba̱yu̱u̱ʼ má tsiguʼ kúwá xóo yumbáá náa Egipto ga̱jma̱a̱ tikhun dí ikhiin nduyamajkhún dios ndrígu̱ún xa̱bu̱ egipcios (Ezeq. 20:7, 8).
(Éxodo 3:14) Ikha jngó Dios niriʼñuu Moisés: “Ikhúúnʼ Mani̱ndxu̱ʼ xó má eyoʼ Ikhúúnʼ”. Ga̱jma̱a̱ niʼthí xóó: “Rígi̱ rí gíʼmaa marathu̱u̱n israelitas: ‹Ikhúúnʼ Mani̱ndxu̱ʼ nikuʼmún náa ikháanʼla›”.
Xú káʼnii mbiʼyuu Dios rá.
Najmaʼnuʼ rí mbiʼyuu Dios nindxu̱u̱ mbóó. Mbaʼin xa̱bu̱ bi̱ najmañún nuthi rí mbiʼyuu Jeobá nandoo gáʼthúu̱n “Ikhaa Naʼni dí Marigá”. Rí xóo Jeobá niʼthúu̱n Moisés nambáyulúʼ makru̱ʼu̱lú xú káʼnii eyoo gáʼthúu̱n mbiʼyuu. Dios niʼthí: “Ikhúúnʼ maʼgánú mani̱ndxu̱ʼ xóo má eyoʼ ikhúúnʼ” (Éxodo 3:14). Ikha jngó, mbiʼyuu naʼsngúlú rí ikhaa nindxu̱u̱ bi̱ niʼni xúgíʼ, bi̱ naʼni rí maʼga̱nú marigá xúgíʼ. Ma̱ngaa, naʼsngúlú rí ikhaa ma̱ndoo maʼni o ma̱ndoo maʼni rí xúgíʼ rí niʼni maʼga̱nú maʼni asndu ndiéjunʼ má, mu mambanúu rí naʼthí. Maski ajndu título ndrígóo naʼthí xú káʼnii xa̱bu̱ nindxu̱u̱, xóo Xa̱bu̱ Ñajunʼ o gíʼdoo tsiakii, rí asndu i̱ndó mbiʼyuu Jeobá, naʼthí xúgíʼ xóo nindxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ rí maʼga̱nú maʼni
Guʼyááʼ rí gíʼdoo numuu
(Éxodo 2:10) Índo̱ ada̱ nikhi̱i̱, nixnáxi̱i̱ náa wáxioo faraón, ikhú ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ a̱ʼdióo. Ikhaa nixná mbiʼyuu Moisés ga̱jma̱a̱ niʼthí: “Numuu rí nixkamaa náa iyaʼ”.
g04 8/4 6 kutriga̱ 4
Lá gajkhun o nduwaʼ rí nuthi ga̱jma̱a̱ numuu Moisés xáʼ.
Lá raʼkhí nindxu̱u̱ rí wáxioo rey bi̱ Egipto maʼga̱ gáyáa mbáa ada̱ bi̱ xóo buʼko̱ rá. Na̱nguá, numuu dí náa religión dí rígá náa xuajen rúʼko̱ nusngáa rí á mu natambáyii mbáa midxu̱u̱ʼ mekhuíí. Joyce Tyldesley bi̱ naʼnigajmaa̱ ga̱jma̱a̱ dí nirígá nákha wajyúúʼ naʼthí: “Gu̱ʼu̱ bi̱ kúwá náa Egipto nduyamajkhún xó má eyamajkhún xa̱bekha, guáʼdáá ikháá má numún náa xtángoo ga̱jma̱a̱ náa mbújkha̱a̱, ikha jngó gu̱ʼu̱ ma̱ndoo munimbanuu eʼwíinʼ e̱jñún xa̱bu̱ xóo e̱jñún”. Náa mbá i̱yi̱i̱ʼ rí nindxu̱u̱ Papiro naʼthí rí mbáa a̱ʼgu̱ nigiʼdiin yumbáá ndrígio̱o̱ xóo e̱ji̱i̱n. Wáxioo rey ndiyáaʼ mbáa bi̱ maʼni mbaja̱a̱ ada̱. Náa mbá diccionario rí mbiʼyuu The Anchor Bible Dictionary naʼthí: “Rí xóo nimbánúún muni̱ Mesopotamia ga̱jma̱a̱ xóo munimbanuu e̱ji̱n bi̱ nitsi̱i̱n nambríguii ga̱jma̱a̱ xóo nininumáá ru̱dúu̱ Moisés mu mañewu̱u̱n”.
(Éxodo 3:1) Moisés niña̱wu̱u̱n mugiu̱u̱ jmégiu̱u̱ Jetró bi̱ nindxu̱u̱ ndxajkun náa Madián. Mbóo mbiʼi índo̱ xtáa ra̱jkha̱ kagui̱i̱n mugiu̱u̱ náa narámaaʼ a̱jkha̱ʼ náa ku̱ba̱ʼ mijxooʼ, ni̱jkha̱nú náa kúbá ndrígóo Dios bi̱ gajkuwiin dí mbiʼyuu Horeb.
w04 15/3 24 kutriga̱ 4
Rí itháan nagájnuriyoʼ náa libro ndrígóo Éxodo
3:1. Xú káʼnii ndxajkun ninindxu̱u̱ Jetró rá. Nákha mbiʼi rí nikúwá xa̱bu̱ bi̱ niyégun edxu̱u̱, ikhaa nindxu̱u̱ bi̱ niyéjkha̱ edxu̱u̱ náa goʼwóo. Mbáa Jetró ninindxu̱u̱ bi̱ niyéjkha̱ edxu̱u̱ náa madianitas, numuu rí ikhiin niguwáʼ náa Queturá bi̱ ndi̱ya̱a̱ Abrahán, mbáa ikhiin nduyáá xú kaʼnii gíʼmaa mbiʼyamajkuíí Jeobá (Génesis 25:1, 2).
Migixnuu Biblia
(Éxodo 2:11-25) Nguáthá tsiguʼ nda̱wa̱á índo̱ Moisés nikhi̱i̱ má, ni̱jkha̱ gáʼñúún a̱ngui̱i̱n bi̱ ni̱ndxu̱ún hebreos mu mbaʼyoo xú káʼnii gakhi̱i̱ eñajunʼ ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo rí mbáa egipcio xtáa raxnúu ndxájuu. 12 Ikhú niyexi mbájndi ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo rí nda̱wa̱a̱ tsáa eʼyoo ikhú nixíyáa egipcio ga̱jma̱a̱ nindimaʼáan náa jui̱ʼi̱. 13 Imbo̱o̱ mbiʼi nigájnuu ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo rí a̱jmi̱i̱n hebreos nagiʼdu̱u̱n. Ikhú niʼthúu̱n bi̱ gíʼdoo aʼkhúun: “Náa numuu rí naraxnáá ndxájuaʼ rá.” 14 Ikhaa niriʼñuu: “Tsáa lá nigíinʼ xóo príncipe ga̱jma̱a̱ juez mu maratañajunʼxu rá. Nandaaʼ mataxíñu̱u̱n xó má nitaxíyáa egipcio ráʼ.” Ikhú Moisés nimiñuu ga̱jma̱a̱ niʼthí: “¡Ndiyáá rí nini!”. 15 Índo̱ faraón niʼdxuun rígi̱ nindoo maxíyáa Moisés. Mú ikhaa nigáyúu ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ gáxtáa náa ku̱ba̱ʼ ndrígóo Madián. Índo̱ ni̱jkha̱nú ikhí nigi̱ʼi̱ náa puzu. 16 Ndxajkun bi̱ xtáa náa Madián gíʼdiin mbá juwiin wa̱ʼxa̱ʼ. Ikhiin nigún gúrawíi iyaʼ ga̱jma̱a̱ ninimajnííʼ náa muwa̱a̱n xujkiúu anu̱ún. 17 Mú niguáʼnu tikhun báxtúu ga̱jma̱a̱ nixkúún wa̱ʼxa̱ʼ xó má eguʼwún eni. Índo̱ Moisés ndiʼyoo rígi̱ nitu̱jxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱ gambáñun wa̱ʼxa̱ʼ ga̱jma̱a̱ nixnúún iyaʼ muwa̱a̱n mugu̱. 18 Índo̱ nitangiín náa goʼwóo anu̱ún Reuel, ikhaa niraxu̱u̱n: “Náa numuu rí niguáʼnuu itháan wapháá xúgi̱ rá.” 19 Ikhiin niriʼña̱a̱: “Mbáa xa̱bu̱ egipcio niʼni káwáanʼxu náa báxtúu. Ma̱ngaa niríyaʼ iyaʼ ga̱jma̱a̱ nixnúún muwa̱a̱n mugu̱”. 20 Ikhú ikhaa niʼthún waʼxiinʼ: “Náa xtáa xá. Ndíjkha jngó niniʼñáanʼ ñuʼún xá. Gutha̱a̱n ma̱ʼkha̱ mu muphiʼtsu gajmiúlú”. 21 Nda̱wa̱á Moisés nindoo maxtáa ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ buʼko̱ ga̱jma̱a̱ nixniúu wáxioo Ziporá mu maʼni a̱ʼgiu̱u̱. 22 Nda̱wa̱á ikhaa nigiʼdaa mbáa ada̱ ga̱jma̱a̱ Moisés nixná mbiʼyuu Guersom numuu rí niʼthí: “Ni̱jkhánú ninindxu̱u̱ʼ xa̱bu̱ bi̱ na̱ʼkháá náa ku̱ba̱ʼ rígi̱”. 23 Ninújngoo mba̱yu̱ʼ tsiguʼ ikhú rey bi̱ Egipto nikháñuu. Maski ajndu xúʼko̱ bi̱ israelitas nikuwa rumíniinʼ má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ nixieʼkhá numuu rí ni̱ndxu̱ún yumbáá. Ga̱jma̱a̱ ninda̱ʼa̱a̱ má xúʼko̱ Dios rí mambáñun. 24 Nda̱wa̱á, Dios ndiʼyoo rí kúwá rumíniinʼ ga̱jma̱a̱ ikhú nirmáʼáan a̱jkiu̱u̱n rí nimbánuu ga̱jma̱a̱ Abrahán, Isaac ga̱jma̱a̱ Jacob. 25 Ikha jngó Dios niyexi ga̱jma̱a̱ ndiʼyoo xóo kúwá rumíniinʼ israelitas.
29 JUNIO ASNDU 5 JULIO
GÍʼDOO NUMUU RÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA | ÉXODO 4, 5
“Ikhúúnʼ má gáxtáá ga̱jma̱á ni̱ndxa̱ʼ índo̱ gárata”
(Éxodo 4:10) Ikhú Moisés niʼthúu̱n Jeobá: “Atani mba̱a̱ a̱jkia̱a̱nʼ Jeobá, ikhúúnʼ tséjmuu gátha májánʼ, asndu nákha ginii xó má nákha nitagíʼdi̱i̱ niratamíjná ga̱jma̱á ni̱ndxu̱ʼ. Mañúú etha ga̱jma̱a̱ tsíyoo gagutaxi ra̱ju̱nʼ”.
(Éxodo 4:13) Mú ikhaa niriʼñuu: “Atani mba̱a̱ a̱jkia̱a̱nʼ Jeobá, ataxúʼmaa maʼga̱ imba̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ ikháán nandaaʼ, mbá péñu”.
w10 15/10 13 kutriga̱ 5
Xú káʼnii ku̱mu̱u̱ Jeobá índo̱ naratá rí xájmáán gátani rá.
“Xájmúún gáni̱.” Mbáa ikháán naku̱ma̱ʼ rí xájmáán marataráʼa ajngáa rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu Reino. Mú nda̱a̱ numuu makáguabáanʼ, numuu rí nákha wajyúúʼ nikúwá mbaʼin xa̱bi̱i̱ Dios bi̱ nikumu̱ún rí xájmiin munimbánii ñajunʼ rí nijuixnún muni̱. Guʼyáá xkri̱da ndrígóo Moisés, índo̱ Jeobá nixnúu mbá ñajunʼ maʼni ikhaa niʼthí: “Atani mba̱a̱ a̱jkia̱a̱nʼ Jeobá, ikhúúnʼ tséjmuu gátha májánʼ, asndu nákha ginii xó má nákha nitagíʼdi̱i̱ niratamíjná ga̱jma̱á ni̱ndxu̱ʼ. Mañúú etha ga̱jma̱a̱ tsíyoo gagutaxi ra̱ju̱nʼ”. Maski ajndu Jeobá niʼthúu̱n má rí mambáyúu mú ikhaa nindo̱ʼo̱o̱ rí maʼthúu̱n imba̱a̱ xa̱bu̱ maʼga: “Atani mba̱a̱ a̱jkia̱a̱nʼ Jeobá, ataxúʼmaa maʼga̱ imba̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ ikháán nandaaʼ, mbá péñu” (Éxo. 4:10-13). Xú káʼnii nikumu̱u̱ Dios rá.
(Éxodo 4:11, 12) Jeobá niraxu̱u̱: “Tsáa nixnúu rawuunʼ xa̱bu̱ rá. Tsáa gándoo maʼni rí mbáa xáʼthi o xáʼdxuun ráʼ. Tsáa gándoo gáʼni rí mayexi o xákruigo̱o̱ mbáa rá. Lá raʼkháa ikhúúnʼ Jeobá ráʼ. 12 Ikha jngó rí xúgi̱ ayuʼ. Ikhúúnʼ má gáxtáá ga̱jma̱á ni̱ndxa̱ʼ índo̱ gárata ga̱jma̱a̱ ikhúúnʼ má gásngáaʼ xú káʼnii gíʼmaa marata̱”.
w14 15/4 9 kutriga̱ 5, 6
Lá nduʼyáá “bi̱ tsékujmaa” ráʼ.
5 Nákha xóó tsétanga̱a̱ Moisés náa Egipto, Dios niʼsngóo mbá ikha rí gíʼdoo wéñuʼ numuu, ikha jngó Moisés niʼnirámáʼ náa libro ndrígóo Job: ‹Rí mamiñáʼ xtayáá Jeobá naʼni rí majmañaaʼ› (Job 28:28). Nda̱wa̱á rí Dios niʼsngóo maʼni májánʼ ñajunʼ ga̱jma̱a̱ rí mamiñúu kaʼyoo, nisngájmuu xú kaʼnii mixtiʼkhu ni̱ndxu̱ún xa̱bu̱ numbaaʼ náa ikhaa bi̱ gíʼdoo Xúgíʼ tsiakii. Niraxu̱u̱: “Tsáa nixnúu rawuunʼ xa̱bu̱ rá. Tsáa gándoo maʼni rí mbáa xáʼthi o xáʼdxuun ráʼ. Tsáa gándoo gáʼni rí mayexi o xákruigo̱o̱ mbáa rá. Lá raʼkháa ikhúúnʼ Jeobá ráʼ.” (Éx. 4:11).
6 Ndiéjunʼ eʼsngúlú rá. Rí Moisés táʼyooʼ má mamiñúu numuu rí Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ nikunguaanʼ ga̱jma̱a̱ rí ikhaa má gámbáyúu maʼtáriyaʼ ajngóo, numuu rí faraón nda̱a̱ rí nindxu̱u̱ náa Dios bi̱ gíʼdoo Xúgíʼ tsiakii. Numuu rí na̱nguá nindxu̱u̱ timbá miʼtsu rí xa̱bu̱ egipcios nindúún mutañajúúnʼ xa̱bi̱i̱ Dios. Mbáa Moisés nindxa̱ʼwáminaʼ xú kaʼnii Jeobá niña̱wu̱u̱n Abrahán, José ga̱jma̱a̱ xú kaʼnii ikhaa nimbáyúu índo̱ nixtáa raʼtáñajunʼ náa goʼwóo faraón (Gén. 12:17-19; 41:14, 39-41; Éx. 1:22–2:10). Asndu xóo ‹xtáa raʼyoo bi̱ tsékujmaa› ikhaa rúʼko̱ nixnúu tsiakii mu maʼga̱ náa inuu faraón mu maʼthúu̱n ajngáa rí gíʼmaa maʼthí.
(Éxodo 4:14, 15) Ikhú Jeobá ra̱ʼkhá tháán nikiʼnáa kaʼyoo Moisés ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n: “Lá na̱nguá xtaʼdaa ndxájuaʼ Aarón bi̱ nindxu̱u̱ levita ráʼ. Nda̱yo̱o̱ rí ikhaa tséʼniuu mingíjyúuʼ maʼthí. Na̱ʼkha̱ má gi̱i̱ mu matsijnaa’ ga̱jma̱a̱ ikhaa maʼdxuu wéñuʼ índo̱ gáʼyaaʼ. 15 Aratháán rí nitha̱nʼ ga̱jma̱a̱ atagídáʼ ajngóʼ náa rawúunʼ. Ikhúúnʼ gáxtáá ga̱jma̱á nindxa̱laʼ índo̱ gútha̱ ga̱jma̱a̱ masngála dí gíʼmaa mu̱ni̱.
w10 15/10 14 kutriga̱ 1
Xú káʼnii ku̱mu̱u̱ Jeobá índo̱ naratá rí xájmáán gátani rá.
Jeobá na̱nguá niniñuuʼ rí mbáwíí Moisés maʼni ñajunʼ rígi̱ ma̱ngaa ndiyáaʼ Aarón mu mambáyúu (Éxo. 4:14-17). Náa xúgíʼ tsiguʼ rí nixtáa, Jeobá na̱nguá niniñuuʼ raxnúu xúgíʼ rí ndiyóoʼ mu maʼnimbánuu ñajunʼ ndrígóo. Xúʼko̱ má kayuuʼ eʼni Jeobá rí mbiʼi xúgi̱, ikhaa najmiuu a̱ngiu̱lú bi̱ najmañún itháan mu mumbayulúʼ náa nuʼtáraʼa, mú raʼkháa i̱ndó rúʼko̱ ma̱ngaa najmuu Ajngá rawunʼ mu maʼsngulúʼ xú káʼnii gíʼmaa mu̱ʼni̱ ñajunʼ rí nixnúlú (2 Cor. 3:5; atayáá náa kúgumaʼá “Náa tsiguʼ rí nixtáa gagi wéñuʼ”).
Guʼyááʼ rí gíʼdoo numuu
(Éxodo 4:24-26) Rí xúgi̱, índo̱ kúwá ragún kamba̱a̱ náa mbuya̱a̱ xu̱únʼ mbruʼun rúʼko̱, ikhí nixkamaa Jeobá ga̱jma̱a̱ nigíʼ maxíyáa. 25 Ikhú Ziporá niguajthuun itsí gujkhuʼ rí mixíníʼ ga̱jma̱a̱ nirujtu náa mbájndi xtóo sngo̱o̱ a̱ʼdióo. Ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á nidaʼ xtóo sngo̱o̱ ada̱ náa rajkhúu ikhaa ga̱jma̱a̱ niʼthí: “Ni̱ni̱ rígi̱ numuu rí ikháán ni̱ndxa̱ʼ bi̱ kaʼyoʼ mba̱ya̱a̱ ga̱jma̱a̱ numuu eʼdi”. 26 Ikha jngó Dios niniñuuʼ rí maʼgáaʼ. Ikhú ikhaa niʼthí “ikháán ni̱ndxa̱ʼ bi̱ kaʼyoʼ mba̱ya̱a̱ ga̱jma̱a̱ numuu eʼdi” numuu rí nirujtu xtóo sngo̱o̱ a̱ʼdióo.
w04 15/3 28 kutriga̱ 4
Graxe̱ rí nuni bi̱ nuraxnuu
Ajngáa rí niʼthí Ziporá “ikháán ni̱ndxa̱ʼ bi̱ kaʼyoʼ mba̱ya̱a̱ ga̱jma̱a̱ numuu eʼdi” na̱nguá ejmaʼnuu wéñuʼ. Ndiéjunʼ eʼsngúlú rí niʼni xá. Índo̱ ikhaa niʼnimbánuu ajngáa rí murujtu náa mbájndi xtóo sngo̱o̱ ada̱, ni̱jkha̱nú ndiʼyoo dí rígá mbá rí nimbánuu náa Jeobá. Xtángoo rígi̱ nimbánuu náa xa̱bu̱ israelitas nakujmaa kaʼwu rí Jeobá nixnúu ñajunʼ rígi̱ maʼni xa̱biya̱ ga̱jma̱a̱ a̱ʼgu̱ (Jeremías 31:32). Índo̱ niʼthúu̱n ángel “ikháán ni̱ndxa̱ʼ bi̱ kaʼyoʼ mba̱ya̱a̱ ga̱jma̱a̱ numuu eʼdi” ikhaa xtáa raʼthúu̱n Jeobá. Ikhaa nindoo masngájma rí nindxu̱u̱ a̱ʼgiu̱u̱ Dios, mú rígi̱ nindxu̱u̱ xóo mbá xkri̱da, mu xúʼko̱ mambanúu rí marujtu náa mbájndi xtóo sngo̱o̱ ada̱. Tséʼniuu má asndu xú kaʼnii nirígá, mú rí niraʼwíí maʼnimbánuu niʼni rí xákhañuu a̱ʼdióo.
(Éxodo 5:2) Mú faraón niriʼña: “Tsáa lá nindxu̱u̱ Jeobá mu manimbo̱ʼ rí naʼthí ga̱jma̱a̱ maniʼñúuʼ rí israelitas magún rá. Tséninúwiinʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ xániʼñúuʼ dí israelitas magún”.
it-2 42 kutriga̱ 5
Jeobá
Ajngáa “mataniʼnúʼ” tsíyoo gáʼthi rí ma̱ta̱ya̱a̱ o matadxuun ga̱jma̱a̱ numuu mbáa. Nabal nindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ bi̱ tsekro̱ʼo̱o̱, maski ajndu ikhaa naniniiʼ má David mú niraxi̱: ‹Tsáa nindxu̱u̱ David, dí lá nindxu̱u̱ wéñuʼ ikhaa xá.› (1Sa 25:9-11; atayáá ma̱ngaa 2Sa 8:13.) Xúʼko̱ má kayuuʼ niʼni faraón índo̱ niʼthúu̱n Moisés: “Tsáa lá nindxu̱u̱ Jeobá mu manimbo̱ʼ rí naʼthí ga̱jma̱a̱ maniʼñúuʼ rí israelitas magún rá. Tséninúwiinʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ xániʼñúuʼ dí israelitas magún”. (Éx 5:1, 2.) Índo̱ Faraón niʼthí ajngáa rígi̱ nisngájma rí tseʼniniiʼ Jeobá xóo Dios bi̱ gajkuwiin, dí ikhaa ragíʼdoo numuu náa rey bi̱ Egipto ga̱jma̱a̱ dí ikhaa ragíʼdoo tsiakii mu maʼnimbánuu rí niʼthí Moisés ga̱jma̱a̱ Aarón. Mú Faraón ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ Egipto ma̱ngaa israelitas maguánu mbuyáá rí nandoo gáʼthúu̱n mbiʼyuu ga̱jma̱a̱ rí xóo xa̱bu̱ nindxu̱u̱. Xó má milagro rí Jeobá nisngájmuu Moisés xúʼko̱ nisngájma rí Ikhaa maʼngo̱o̱ maʼnimbánuu rí nandoo náa xa̱bu̱ israelitas, rí maʼni káwíin ga̱jma̱a̱ maxnún Ku̱ba̱ʼ rí nijuiʼtá Makhánun, xúʼko̱ gáʼga̱nú maʼnimbánuu rí nikudaminaʼ maʼni náa wajin xiʼñúúnʼ xó má niʼthúún: “Ikháanʼ gajkhun rí mbu̱ya̱a̱la rí ikhúúnʼ ni̱ndxu̱ʼ Jeobá Dios ndrígála” (Éx 6:4-8; atayáá TODOPODEROSO).
Migixnuu Biblia
(Éxodo 4:1-17) Mú Moisés niriʼñuu: “Ndiéjunʼ gáni á mu tsedxawunʼ ga̱jma̱a̱ tsénimbu̱ún kuyoʼ xá. Numuu rí muthi ‹ikháán na̱nguá nitayáá Jeobá›”. 2 Ikhú Jeobá nirajxu̱u̱: “Ndiéjunʼ jchá náa ñawáanʼ rá.” Moisés niriʼñuu: “Mbá ixi̱”. 3 Dios niʼthúu̱n: “Atadaʼ mbayííʼ”. Ga̱jma̱a̱ índo̱ nidaʼ mbayííʼ, ixi̱ nigutaxi̱i̱ mbáa a̱bu̱nʼ. Ikhú Moisés nitsínguminaʼ náa a̱bu̱nʼ. 4 Rí xúgi̱ Jeobá naʼthúu̱n Moisés: “Ataxruiyaʼ ñawáanʼ ga̱jma̱a̱ arajtuun tsiyuuʼ”. Ikha jngó ikhaa nikruiyaʼ ñawúunʼ ga̱jma̱a̱ nigujtuwiin, ikhú a̱bu̱nʼ nigutaxi̱i̱ ixi̱. 5 Ikhú Dios niʼthúu̱n: “Xúʼko̱ gúyáá rí nitayáá Jeobá, Dios ndrígu̱ún wajin xiʼñúúnʼ, Dios ndrígóo Abrahán, Dios ndrígóo Isaac ga̱jma̱a̱ Dios ndrígóo Jacob”. 6 Ma̱ngaa Jeobá niʼthúu̱n: “Mbá péñu ataxúmááʼ ñawáanʼ náa aphuu xtíñaaʼ”. Ikhú Moisés nikumáaʼ ñawúunʼ náa aphuu xtíñuu ga̱jma̱a̱ índo̱ niríyaaʼ ¡náa ñawúunʼ gíʼdoo lepra! ¡Niʼni miʼxá xóo idiʼ! 7 Nda̱wa̱á dí rúʼko̱ Dios niʼthúu̱n: “Ataxumaaʼ mbu̱júu̱ ñawáanʼ náa aphuu xtíñaaʼ”. Ikhú Moisés nikumáaʼ mbu̱júu̱ ñawúunʼ náa xtíñuu. Índo̱ niríyaaʼ ñawúunʼ náa aphuu xtíñuu ¡niʼni̱i̱ xó má kaʼnii xúgíʼ xuyuuʼ! 8 Dios niʼthúu̱n: “Á mu tsédxawanʼ ga̱jma̱a̱ tsénimbu̱ún náa timbá tsinaʼ, munimbu̱ún índo̱ gáʼni a̱jma̱ nuthu. 9 Á mu tsénimbu̱ún náa a̱jma̱ tsinaʼ rígi̱ ga̱jma̱a̱ tsíñún gúdxawanʼ, ikhú mi̱dxu̱ʼ gatríyaʼ iyaʼ náa mañu Nilo ga̱jma̱a̱ mataxidíriga náa ku̱ba̱ʼ mijxooʼ. Iyaʼ rí gatríyaʼ náa mañu Nilo magutaxi̱i̱ eʼdi náa ku̱ba̱ʼ”. 10 Ikhú Moisés niʼthúu̱n Jeobá: “Atani mba̱a̱ a̱jkia̱a̱nʼ Jeobá, ikhúúnʼ tséjmuu gátha májánʼ, asndu nákha ginii xó má nákha nitagíʼdi̱i̱ niratamíjná ga̱jma̱á ni̱ndxu̱ʼ. Mañúú etha ga̱jma̱a̱ tsíyoo gagutaxi ra̱ju̱nʼ”. 11 Jeobá niraxu̱u̱: “Tsáa nixnúu rawuunʼ xa̱bu̱ rá. Tsáa gándoo maʼni rí mbáa xáʼthi o xáʼdxuun rá. Tsáa gándoo gáʼni rí mayexi o xákruigo̱o̱ mbáa rá. Lá raʼkháa ikhúúnʼ Jeobá ráʼ. 12 Ikha jngó rí xúgi̱ ayuʼ. Ikhúúnʼ má gáxtáá ga̱jma̱á ni̱ndxa̱ʼ índo̱ gárata ga̱jma̱a̱ ikhúúnʼ má gásngáaʼ xú káʼnii gíʼmaa marata̱”. 13 Mú ikhaa niriʼñuu: “Atani mba̱a̱ a̱jkia̱a̱nʼ Jeobá, ataxúʼmaa maʼga̱ imba̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ ikháán nandaaʼ, mbá péñu”. 14 Ikhú Jeobá ra̱ʼkhá tháán nikiʼnáa kaʼyoo Moisés ga̱jma̱a̱ niʼthúu̱n: “Lá na̱nguá xtaʼdaa ndxájuaʼ Aarón bi̱ nindxu̱u̱ levita ráʼ. Nda̱yo̱o̱ rí ikhaa tséʼniuu mingíjyúuʼ maʼthí. Na̱ʼkha̱ má gi̱i̱ mu matsijnaa’ ga̱jma̱a̱ ikhaa maʼdxuu wéñuʼ índo̱ gáʼyaaʼ. 15 Aratháán rí nitha̱nʼ ga̱jma̱a̱ atagídáʼ ajngóʼ náa rawúunʼ. Ikhúúnʼ gáxtáá ga̱jma̱á nindxa̱laʼ índo̱ gútha̱ ga̱jma̱a̱ masngála dí gíʼmaa mu̱ni̱. 16 Ikhaa maʼthúún xa̱bu̱ xuajin rí kaʼyaaʼ marata, ikhaa nindxu̱u̱ bi̱ phú maʼthí. Ikháán manindxa̱ʼ xóo mbáa Dios náa ikhaa. 17 Ma̱ngaa mbi̱ya̱ gídxúʼ ixi̱ rígi̱ mu majmaa matani milagros”.