He a te Fakamoemoe mo na Tino Pele Kua Feoti?
“Kafai e oti he tino, e toe ola mai ia?” na fehili ai te tamaloa ko Iopu i ni aho kua leva. (Iopu 14:14) Hove ko koe foki e ofo ki te mea tenei. He a to lagona kafai e ke iloa e mafai ke iei he toe fakatahiga ma na tino e pele ia te koe i kinei i luga o te lalolagi i lalo o ni tulaga e hili te lelei?
Kua lelei, kua kaumai e te Tuhi Paia te folafolaga: “Ko na tino [oti] o koutou ka ola . . . Ka toe tutu mai ki latou.” Ma e lea mai foki te Tuhi Paia: “Ko na tino amiotonu ka fai mo latou te lalolagi, ma ka nonofo ai ki latou e fakavavau.”—Ihaia 26:19; Halamo 37:29.
Ke maua he mautinoaga moni i ni folafolaga vena, e manakomia ki tatou ke tali atu ki ni fehili fakavae: Ai he a te oti ai na tino? Ie fea na tino kua feoti? Ma e vehea ona mautinoa e ki tatou e mafai ona toe ola mai ki latou?
Ko te Oti, ma He a te Tupu Kafai ki Tatou e Feoti
E fakamanino mai e te Tuhi Paia ko te Atua e heki fuafua e ia i te kamataga mo tagata ke feoti. Na fai e ia te ulugali muamua ko Atamu ma Eva, oi tuku ai ki laua i he palataiho i te lalolagi e igoa ko Etena, ma fakatonu ai ki laua ke fai ni fanau ma fakalahi atu to la kaiga Palataiho ki te lalolagi katoa. Ka feoti ki laua oi oti kafai ki laua e he uhitaki ki ana fakatonuga.—Kenehe 1:28; 2:15-17.
Ko te he loto fakafetai mo te alofa o te Atua na he uhitaki ai ia Atamu ma Eva ma na fai ai ke totogi e ki laua te hala kua uma te fakatonugia: “Ka toe foki koulua ki te kelekele,” na lea ai te Atua kia Atamu, “aua na fai mai ai koulua. Ona ko koulua he lefulefu, ka toe foki atu ai koulua ki te lefulefu.” (Kenehe 3:19) Kako heki faia ia, nae heai he Atamu; ko ia nae he lefulefu. Mae ona ko tona he uhitaki, pe ko te agahala, na fakahala ai ia Atamu ke toe foki ki te pefu, ki te tulaga o te heai.
Ko te oti la, ko te heai tena o he ola. Kua taku mai e te Tuhi Paia te kehekehega: “Ko te totogi o te agahala ko te oti, ka ko te ola e fakavavau he meaalofa e a te Atua.” (Loma 6:23) Ko te fakaali mai veia ko te oti he tulaga o te heai katoatoa o he iloa, kua lea mai ai te Tuhi Paia: “Aua ko na tino e ola, e iloa e ki latou ko ki latou e oti; ka ko na tino kua oti e he iloa e ki latou he mea.” (Failauga 9:5) Kafai e oti he tino, kua fakamatala mai e te Tuhi Paia: “E fano kehe tona agaga, e foki atu ki te kelekele nae iei ia; e fakaumatia i te aho tena ona mafaufauga.”—Halamo 146:3, 4.
Kae ui i teia, talu ai e na ko Atamu ma Eva te na he uhitaki ki te fakatonuga i Etena, kae ai he a la kua feoti uma ai ki tatou? E mafua te mea tena ona ko ki tatou uma na fananau kua uma ai te he uhitaki o Atamu, ma ko te mea ia kua tukufaholo kia teki tatou te agahala ma te oti mai ia te ia. E ve ona fakamatala mai e te Tuhi Paia: “Ko te mea ia, e ve ona oko mai te agahala ki te lalolagi i te tagata e tokatahi (Atamu) ko te oti foki ona ko te agahala, oi oko mai ai te oti ki tagata uma lele, auā kua agahala uma lele.—Loma 5:12; Iopu 14:4.
Kae atonu e fehili veia he tino: Pe ko tagata e heai ni o latou holu e hē oti teia e ola pea mai te oti? E tokalahi e akoako e ki latou te mea tenei, e lea ve mai ko te oti he faitotoka ki he tahi olaga. Ka ko te manatu tena e hē hau mai te Tuhi Paia. I lo te vena ko te kupu a te Atua e akoako mai veia ko koe he holu, ma veia ko to holu ko koe lava tena, fakatahi ai ma o tulaga fakate tino ma fakate mafaufau uma. (Kenehe 2:7; Ielemia 2:34; Fataoto 2:10) E lea mai foki te Tuhi Paia: “Ko te holu e agahala e oti ia.” (Ehekielu 18:4) E heai he mea e akoako mai ai te Tuhi Paia veia ko te tagata e iei hona holu e hē oti teia e ola pea kae oti te tino.
E Vehea ona Mafai ke Toe Ola ia Tagata
I tua mai o te oko mai o te agahala ma te oti ki te lalolagi, na fakaali e te Atua veia he fuafuaga e ana ke toe fakafoki mai na tino ki te ola e auala i te toetu. E ve ona fakamatala mai e te Tuhi Paia: “Na manatu ia Apelaamo ko te Atua e mafai ona toe fakatu (tona ataliki ko Ihako) mai te oti.” (Epelu 11:17-19) E heki tuku kehe te mautinoa o Apelaamo, aua e lea mai te Tuhi Paia e uiga ki Te e Ona te Malohi Uma Lava: “Ko ia e he he Atua o na tino oti, kae o na tino ola, auā e ola ki latou kia te ia.”—Luka 20:37, 38.
Io, ko te Atua e Ona te Malohi Uma Lava e ia te ia e he na ko te mana kae ia te ia foki te manakoga ke fakatutu na tino ie ia e filifili e ia. Na lea ve ia Iehu lava ia: “Na he koutou ofo ki mea tenei, auā e pa mai te aho e fakalogo ai ki tona leo ki latou uma e i na tugamau ma omai ai ki latou.”—Ioane 5:28, 29; Galuega 24:15.
E heki leva talu te taku atu o te mea nei, kae fetaui ia Iehu ma he holo o he oti e hau mai te kakai o Ihalaelu ko Naina. Ko te taulealea kua oti nae oi oti ai te tama a he fafine kua oti tana tane. I te kiteaga o tona fakanoanoa lahi, na lagona ai e Iehu te alofa. Ko te mea ia na lea atu ai ki te tino oti, na fakatonu atu e ia: “Te taulealea, e lea atu au kia te koe, Tu nei ki luga.” Oi nofo ai ki luga te taulealea, oi tuku atu ai e Iehu ki tona matua.—Luka 7:11-17.
E veia ko te tulaga o te fafine kua oti tana tane tena, nae iei foki he lagona fiafia lahi ina kua ahiahi ia Iehu ki te kaiga o Iailo, he pule i te hunako Iutaia. Ko tona afafine e 12 tauhaga te matua kae oti. Kako te pa atuga o Iehu ki te kaiga o Iailo, na fano loa ki te tamaiti ma lea ve: “Tautiti, tu loa ki luga.” Ma na tu loa ia ki luga!—Luka 8:40-56.
I he tahi aho mulimuli na oti ai te uo a Iehu ko Lahalo. I te pa atuga o Iehu ki tona kaiga, kua fa ia aho talu te oti o Lahalo. E ui lava nae fakanoanoa lahi, ka na fakaali atu e tona tuafafine ko Maleta he fakamoemoe i te lea ve atu: “E iloa e au ka toe tu mai ia i te toetu i te aho gataaga.” Kae na fano ia Iehu ki te tugamau, fakatonu ke kave kehe te fatu, ma kalaga: “Lahalo, hau ki fafo.” Oi hau ai ia ki fafo!—Ioane 11:11-44.
Nei la, mafaufau ki te mea tenei: He a te tulaga o Lahalo i na aho ienei e fa nae oti ai? E heki lea mai ia Lahalo e uiga ki te iei o ia i he lagi o he fiafiaga lahi pe he nofoaga o he fakahalaga, teia e mautinoa lava te lea mai vena ka na he mea nae iei ia. Io, ko Lahalo nae matua hē iloa lava e ia he mea i te oti, ma tumau ai pea vena ke pa ki “te toetu i te aho gataaga,” pe kana he toe fakafoki mai ia e Iehu ki te ola.
E moni ko na vavega ienei a Iehu nae na mo he lelei hē tumau, aua ko na tino na toe fakatutu e ia na toe feoti lava. Kae ui i te ia, na kaumai e ia he fakamaoniga i te 1,900 tauhaga kua teka e veia, i te mana o te Atua, e mafai ai e na tino kua feoti ona toe ola moni! Ko te mea ia i ana vavega na fakaali ai e Iehu i he tulaga taigole te mea ka tupu i te lalolagi i lalo o te Malo o te Atua.
Pe Kafai e Oti he Tino Pele
Kafai te fili ko te oti e pa mai, e mafai ona lahi ai to fakanoanoa, e ui lava atonu e fakamoemoe koe ki te toetu. Na fakatuatua ia Apelaamo e toe ola mai tana avaga, kae kua faitau ki tatou veia “Oi fanatu ai ia Apelaamo oi tagitui ona ko Hala ma tagi kia te ia.” (Kenehe 23:2) Ma e vehea la ia Iehu? I te otiga o Lahalo na “tiga lahi ai tona loto ma na fakaatu,” ma e heki mataloa mulimuli ake “kua tagi ia Iehu.” (Ioane 11:33, 35) Ko te mea ia kafai e oti he tino e alofa koe ki ei, e hē he mea e fakaali ai he vaivaiga te tagi.
Kafai e oti he tamaiti, e fakapitoa lava te faigata mo te matua. E vena ona fakaali mai e te Tuhi Paia te fakanoanoa lahi e mafai ke lagona e te matua. (2 Tupu 4:27) Kae moni lava e vena foki te faigata mo he tamana fakanoanoa. “Te fia oti e hui ai koe,” na tagi vena te tupu ko Tavita i te otiga o tona ataliki ko Apihaloma.—2 Hamuelu 18:33.
Kae ona ko koe kua iei to mautinoaga i te toetu, ka he fakaauau ai pea to fakanoanoa. E ve ona lea mai te Tuhi Paia, na he koutou “fakanoanoa e ve ni tino e heai ho latou fakamoemoe.” (1 Tehalonia 4:13) I lo tena, ka hoho atu koe ki te Atua i te tatalo, ma kua folafola mai e te Tuhi Paia veia “e tauhi lava ia kia te koe.—Halamo 55:22.
Vagana e kehe he tahi auala e fakahino mai, ko na mau uma fakate Tuhi Paia e mai te Tuhi Paia Hamoa, lomiga 1884.