5. Ano ba ang kapaligiran nang magtalumpati si Pablo sa mga taga-Atenas? (Ipabasa ang Gawa 17:16-31.)

⁵ Ang talumpati ni Pablo ay tunay na mabisa at karapat-dapat sa ating maingat na pagsasaalang-alang. Yamang tayo’y napalilibutan ng malaganap na kawalang-katarungan, malaki ang maaari nating matutuhan dito. Una muna’y pansinin ang kapaligiran, na mababasa mo sa Gawa 17:16-21. Ipinagmamalaki ng mga taga-Atenas na sila’y naninirahan sa isang tanyag na sentro ng kaalaman, na kung saan nagturo sina Socrates, Plato, at Aristotle. Ang Atenas ay isa ring lunsod na napakarelihiyoso. Sa buong palibot niya ay may nakikita si Pablo na mga idolo​—yaong idolo ng diyos ng digmaan na si Ares, o Mars; yaong kay Zeus; yaong kay Aesculapius, ang diyos ng panggagamot; yaong sa marahas na diyos ng karagatan, si Poseidon; yaong kina Dionysus, Athena, Eros, at mga iba pa.

Isang Naghahamong Grupo ng mga Tagapakinig

8. (a) Ano ang mga paniniwala at mga pagkakilala ng mga Epicureo? (b) Ano ang paniwala ng mga Stoiko?

⁸ Ang ibang mga Judio at mga Griyego ay nakinig nang may interes, subalit paano maaapektuhan ang maimpluwensiyang mga pilosopong Epicureo at Stoiko? Gaya ng makikita mo, ang kanilang mga ideya ay nahahawig sa maraming kaparaanan sa karaniwang mga paniniwala sa ngayon, maging iyon mang mga itinuturo sa mga kabataan sa paaralan. Ang mga Epicureo ay nagrekomenda ng pamumuhay na makukuhanan ng pinakamaraming kalayawan hangga’t maaari, lalo na ang kalayawan ng isip. Ang kanilang pilosopiya na ‘kumain at uminom, sapagkat búkas tayo’y mamamatay’ ay walang sinusunod na prinsipyo at kagalingang-asal. (1 Corinto 15:32) Sila’y hindi naniniwala na mga diyos ang lumalang sa sansinukob; sa halip, sila’y naniniwala na ang buhay ay sumipot nang di-sinasadya sa isang sansinukob na kusang sumulpot din. Isa pa, ang mga diyos ay hindi interesado sa mga tao. Kumusta naman ang mga Stoiko? Ang kanilang idiniriin ay lohika, sa paniniwala na ang materya at ang puwersa ay mga pangunahing prinsipyo sa sansinukob. Ang mga Stoiko ay gumuguniguni ng isang di-personang diyos, imbis na maniwala sa Diyos bilang isang Persona. Sila’y naniniwala rin na kapalaran ang umuugit sa pamumuhay ng tao.

9. Bakit ang situwasyon ni Pablo noon ay isang hamon sa pangangaral?

⁹ Paanong tumugon sa pangmadlang pagtuturo ni Pablo ang gayong mga pilosopo? Ang pagkamausisa na may kahalong kahambugan ng pag-iisip ay isang ugali ng isang taga-Atenas noon, at ang mga pilosopong ito ay nagsimulang makipagtalo kay Pablo. Sa wakas, siya’y kanilang dinala sa Areopago. Sa gawing itaas ng pamilihan ng Atenas, ngunit sa ibaba naman ng matayog na Acropolis, ay naroon ang isang mabatong burol na ang pangalan ay kinuha sa Diyos ng digmaan, si Mars, o Ares, kaya ang pangala’y Burol ng Mars, o ang Areopago. Noong sinaunang mga panahon, isang hukuman o kunsilyo ang nagpupulong doon. Baka si Pablo ay dinala sa isang hukuman ng hustisya, na marahil nagtitipon na kung saan kanilang natatanaw ang kabigha-bighaning Acropolis at ang tanyag na Parthenon nito at pati na rin ang mga ibang templo at mga rebulto. Ang iba’y nag-aakala na nasa panganib ang apostol sapagkat ibinabawal ng batas Romano ang pagpapasok ng mga bagong diyos. Subalit kahit na kung si Pablo’y dinala sa Areopago upang ipaliwanag lamang ang kaniyang mga paniniwala o upang itanghal doon kung siya baga’y isang kuwalipikadong guro, siya’y napaharap sa isang mahirap pakitunguhang mga tagapakinig. Kaniya kayang maipaliliwanag ang kaniyang mahalagang mensahe nang hindi sila nagagalit?

“16 Ngayon habang sila’y hinihintay ni Pablo sa Atenas, namuhi ang kaniyang espiritu sa loob niya nang mamasdan niya ang lunsod na punô ng mga idolo. 17 Kaya’t sa sinagoga’y nakipagkatuwiranan siya sa mga Judio at sa mga iba pang sumasamba sa Diyos at sa araw-araw sa pamilihan sa mga nagkataong naroroon. 18 Ngunit ang ilan sa mga pilosopong Epicureo at Stoiko ay nakipagtalo sa kaniya, at sinabi ng ilan: ‘Ano baga ang ibig sabihin ng madaldal na ito?’ Sabi ng iba: ‘Parang siya’y tagapagbalita ng mga ibang diyos.’ Ito’y dahil sa ipinangangaral niya ang mabuting balita tungkol kay Jesus at sa pagkabuhay-muli. 19 Kaya kanilang sinunggaban siya at dinala sa Areopago, na sinasabi: ‘Puwede ba naming malaman ang bagong turong ito na sinasalita mo? 20 Sapagkat naghahatid ka ng mga kakaibang bagay sa aming tainga. Ibig nga naming malaman kung ano ang kahulugan ng mga bagay na ito.’ 21 Ang totoo, lahat ng taga-Atenas at ang mga banyagang nakikipamayan doon ay walang ibang libangan kundi ang magsalita o makinig ng anumang bagay na bago. 22 Tumindig ngayon si Pablo sa gitna ng Areopago at nagsabi: