Isang Aral Mula sa Kasaysayan ng Roma

“KUNG, tulad ng mga tao, ako ay nakipaglaban sa mababangis na hayop sa Efeso.” Inakala ng ilan na ang mga salitang iyon na nakaulat sa 1 Corinto 15:32 ay nangangahulugan na si apostol Pablo ay sinentensiyahang makipaglaban sa isang arena sa Roma. Nakipaglaban man siya o hindi, ang mga labanan sa arena hanggang mamatay ay karaniwan na noong panahong iyon. Ano ang sinasabi sa atin ng kasaysayan tungkol sa arena at sa mga pangyayaring nagaganap doon?

Maitatanong mo marahil, ‘Sino ba ang mga gladyador?’ Buweno, sila ay posibleng mga alipin, kriminal na hinatulan ng kamatayan, bilanggo ng digmaan, o mga taong laya na nahikayat sa katuwaan o pag-asang maging sikat at mayaman. Lahat ay sinanay sa tulad-bilangguang mga paaralan. Iniulat ng aklat na Giochi e spettacoli (Mga Palaro at Panoorin) na ang mga nagsasanay na gladyador “ay palaging binabantayan ng mga guwardiya at sumasailalim sa mahigpit na disiplina, sa napakaistriktong mga patakaran, at lalo na sa malulupit na parusa . . . Ang ganitong pagtrato ay madalas na humahantong sa pagpapatiwakal, pag-aalsa, at paghihimagsik.” Ang pinakamalaking paaralan ng mga gladyador sa Roma ay may mga selda para sa di-kukulangin sa isang libong bilanggo. Bawat lalaki ay may espesyalidad. Ang ilan ay nakikipaglaban nang may baluti, kalasag, at tabak, ang iba naman ay may lambat at sibat na may tatlong tulis. Ang iba naman ay sinanay na humarap sa mababangis na hayop sa isa pang sikat na uri ng palabas, ang pangangaso. Ang panooring ito kaya ang mismong tinutukoy ni Pablo?

Ang mapapanood sa arena kung umaga ay puro pangangaso. Ang lahat ng uri ng mababangis na hayop ay pilit na ipinapasok sa arena. Gustung-gusto ng mga tagapanood ang pares ng toro at oso. Karaniwan nang pinagtatali ang dalawang ito upang maglaban hanggang sa mamatay ang isa sa kanila, pagkatapos ay papatayin naman ng isang mángangasó ang natira. Ang iba pang gusto nilang paglabanin ay ang leon at tigre, o elepante at oso. Ipinakikita ng mga mángangasó ang kanilang kasanayang pumatay ng kakaibang mga hayop na inangkat pa mula sa bawat sulok ng imperyo, gaano man kamahal ang mga ito​—mga leopardo, rhinoceros, hippopotamus, giraffe, hyena, kamelyo, lobo, baboy-ramo, at antilope.

Ang pangangaso ay di-malilimot dahil sa senaryo ng tanghalan. Nilagyan ito ng mga bato, maliliit na lawa, at mga punungkahoy upang magmistulang kagubatan. Sa ilang arena, ang mababangis na hayop ay lumilitaw na parang madyik, na inihahatid ng nakatagong mga elebeytor at mga pinto sa sahig. Lalong nakawiwili ang di-inaasahang gagawin ng hayop, subalit sa wari ay lalong nagiging kapana-panabik ang pangangaso kapag kinakitaan ito ng kalupitan.