ang ulat at sinabing tinanggap ni Pablo ang lahat ng dumadalaw at “nangaral sa kanila ng kaharian ng Diyos at nagturo tungkol sa Panginoong Jesu-Kristo sa buong-kalayaan ng pagsasalita, at nang walang hadlang.”​—28:15, 31.

BAKIT KAPAKI-PAKINABANG

32. Bago at noong Pentekostes, papaano nagpatotoo si Pedro sa pagiging-tunay ng mga Kasulatang Hebreo?

³² Ang Mga Gawa ay sumusuhay sa ulat ng mga Ebanghelyo tungkol sa pagiging-totoo at pagiging-kinasihan ng Kasulatang Hebreo. Nang malapit na ang Pentekostes, binanggit ni Pedro ang katuparan ng dalawang hula “tungkol kay Judas na patiunang sinalita ng banal na espiritu sa bibig ni David.” (Gawa 1:16, 20; Awit 69:25; 109:8) Sinabi rin ni Pedro sa nagtatakang karamihan noong Pentekostes na nasasaksihan nila ang katuparan ng hula: “Ito ang sinabi sa pamamagitan ni propeta Joel.”​—Gawa 2:16-21; Joel 2:28-32; ihambing din ang Gawa 2:25-28, 34, 35 sa Awit 16:8-11 at Aw 110:1.

33. Papaano ipinakita nina Pedro, Felipe, Santiago, at Pablo na ang mga Kasulatang Hebreo ay kinasihan?

³³ Upang maniwala ang isa pang grupo sa labas ng templo, si Pedro ay muling sumipi sa Kasulatang Hebreo, una ay kay Moises: “Lahat ng mga propeta mula kay Samuel, at marami nga sila, ay maliwanag ding nagpahayag tungkol sa mga araw na ito.” Nang maglaon, sa harapan ng Sanhedrin, sinipi ni Pedro ang Awit 118:22 upang ipakita na si Kristo, bilang batong katitisuran, ay naging “pangulo sa panulok.” (Gawa 3:22-24; 4:11) Ipinaliwanag ni Felipe sa bating na Etiope kung papaano natupad ang Isaias 53:7, 8, at nang maliwanagan, ang maamong Etiope ay humiling na mabautismuhan. (Gawa 8:28-35) Gayundin, nang nakikipag-usap kay Cornelio tungkol kay Jesus, sinabi ni Pedro: “Sa kaniya’y nagpapatotoo ang lahat ng propeta.” (10:43) Nang pinagtatalunan ang suliranin ng pagtutuli, inalalayan ni Santiago ang kaniyang pasiya sa pagsasabing: “Dito’y sumasang-ayon ang salita ng mga Propeta, gaya ng nasusulat.” (26:22; 28:23, 25-27) Ang maalwang pagtanggap ng mga alagad at ng mga tagapakinig sa Kasulatang Hebreo bilang Salita ng Diyos ay tatak ng kinasihang pagsang-ayon sa mga kasulatang ito.

34. Ano ang isinisiwalat ng Mga Gawa tungkol sa kongregasyong Kristiyano, at naiiba ba ito sa ngayon?

³⁴ Kapaki-pakinabang ang Mga Gawa sa pagpapakita kung papaano naitatag ang kongregasyong Kristiyano at kung papaano ito lumago sa kapangyarihan ng banal na espiritu. Sa kabuuan ng madulang ulat ay maoobserbahan ang pagpapala ng Diyos sa paglawak, ang tapang at kagalakan ng sinaunang mga Kristiyano, ang pagkukusa nila, gaya ng pagtugon ni Pablo sa panawagan na humayo sa ibang lupain at pumasok sa Macedonia. (4:13, 31; 15:3; 5:28, 29; 8:4; 13:2-4; 16:9, 10) Hindi naiiba ang kongregasyong Kristiyano ngayon, pagkat nabubuklod ito ng pag-ibig, pagkakaisa, at malasakit sa isa’t-isa habang ipinapahayag ang “kamangha-manghang mga gawa ng Diyos” sa patnubay ng banal na espiritu.​—2:11, 17, 45; 4:34, 35; 11:27-30; 12:25.

35. Papaano ipinakikita ng Mga Gawa kung papaano dapat ibigay ang patotoo, at anong katangian sa ministeryo ang idiniriin?

³⁵ Ipinakikita ng Mga Gawa kung papaano isasagawa ang Kristiyanong atas na pagpapahayag ng Kaharian ng Diyos. Naging halimbawa si Pablo, sa pagsasabing: “Hindi ko ikinait ang pagsasabi sa inyo ng anomang pakikinabangan ni ang pagtuturo sa inyo nang madlaan at sa bahay-bahay.” Nagpatuloy pa siya: “Ako’y lubusang nagpatotoo.” Sa buong aklat ang pansin ay inaakay sa temang ito ng ‘lubusang pagpapatotoo,’ at ito’y kapuna-punang itinatampok sa huling mga talata, kung saan ang buong-pusong debosyon ni Pablo sa pangangaral at pagtuturo, maging sa bilangguan, ay maaaninaw sa mga salitang: “Nagpaliwanag siya sa pamamagitan ng pagpapatotoo sa kaharian ng Diyos at paghikayat sa kanila tungkol kay Jesus mula sa kautusan ni Moises at sa Mga Propeta, mula umaga hanggang gabi.” Ganito rin sana tayo kaseryoso sa gawain ng Kaharian!​—20:20, 21; 28:23; 2:40; 5:42; 26:22.

36. Anong praktikal na payo ni Pablo ang mariing kumakapit sa mga tagapangasiwa ngayon?

³⁶ Sa talumpati ni Pablo sa mga tagapangasiwa sa Efeso ay napakaraming praktikal na payo para sa mga tagapangasiwa sa ngayon. Yamang inatasan sila ng banal na espiritu, mahalaga na ‘magbigay- pansin sa sarili at sa buong kawan,’ na buong-kabaitan nilang pinapastulan at iniingatan mula sa ganid na mga lobo. Hindi magaang na pananagutan ito! Ang mga tagapangasiwa ay dapat manatiling gising at patibayin ang sarili sa salita ng di-sana nararapat na kabaitan ng Diyos. Habang nagsisikap tumulong sa mahihina, “dapat [nilang] tandaan ang mga salita ng Panginoong Jesus, nang sabihin niya, ‘Mas maligaya ang magbigay kaysa tumanggap.’ ”​—20:17-35.

37. Sa anong mataktikang pangangatuwiran idiniin ni Pablo ang kaniyang punto sa Areopago?

³⁷ Sa iba pang talumpati ni Pablo ay maningning na inilalahad ang mga simulain ng Bibliya. Halimbawa, ang walang-kupas na pakikipagkatuwiran sa mga Epicureo at Stoico sa Areopago. Una’y sinisipi niya ang inskripsiyon sa kanilang dambana, “Sa isang Diyos na Hindi Kilala,” at saka ginawang saligan ito sa pagpapaliwanag na ang iisang tunay na Diyos, Panginoon ng langit at lupa, na mula sa isang tao ay gumawa ng bawat bansa ng mga tao, “ay hindi malayo sa bawat isa sa atin.” Saka sinisipi niya ang kanilang mga makata, “Sapagkat tayo rin ay kaniyang supling,” upang ipakita ang kamangmangan ng paniwala na sila ay galing sa walang-buhay na mga idolong ginto, pilak, o bato. Gayon mataktikang pinatunayan ni Pablo ang soberanya ng Diyos na buháy. Binanggit lamang niya ang pagkabuhay-na-muli sa pansarang pangungusap, at kahit doon ay hindi niya binabanggit ang Kristo sa pangalan. Naidiin niya ang pagiging-kataas-taasan ng iisang tunay na Diyos, at bunga nito ay may mga nagsisampalataya.​—17:22-34.

38. Anong pagpapala ang ibinubunga ng pag-aaral na iminumungkahi sa Mga Gawa?

³⁸ Ang Mga Gawa ay nagpapasigla ng patuloy, masikap na pag- aaral ng “lahat ng Kasulatan.” Nang unang mangaral si Pablo sa Berea, sinabi niyang ang mga Judio roon ay “mararangal” dahil sa “pagtanggap sa salita nang may buong pananabik, at maingat na sinusuri ang mga Kasulatan sa araw-araw kung gayon nga ang mga ito.” (17:11) Ngayon, tulad noon, ang masigasig na pag-aaral ng Kasulatan kaugnay ng puspos-ng-espiritung kongregasyon ni Jehova ay magbubunga rin ng pagtitiwala at matibay na pananampalataya. Sa ganitong pag-aaral nakakamit ang malinaw na pagpapahalaga sa mga banal na simulain. Ang Gawa 15:29 ay mahusay na kapahayagan ng ilan sa mga simulaing ito. Dito’y ipinatalastas ng lupong tagapamahala ng mga apostol at matatandang lalaki sa Jerusalem na bagaman ang pagtutuli ay hindi na hinihiling sa espirituwal na Israel, tiyak na ipinagbabawal pa rin ang idolatriya, dugo, at pakikiapid.

39. (a) Papaano pinalakas ang mga alagad upang harapin ang mga pag-uusig? (b) Anong magiting na patotoo ang ibinigay nila? Mabisa ba ito?

³⁹ Ang sinaunang mga alagad ay talagang nag-aral ng kinasihang Kasulatan at sinipi at ikinapit nila ito ayon sa pangangailangan. Pinalakas sila ng tumpak na kaalaman at ng espiritu ng Diyos upang harapin ang mahihigpit na pag-uusig. Nagbigay halimbawa sina Pedro at Juan nang buong-tapang nilang sabihin sa mga sumalansang na pinunò: “Kung matuwid sa paningin ng Diyos na makinig sa inyo kaysa sa Diyos, kayo ang humatol. Ngunit kung para sa amin, hindi kami hihinto sa pagsasalita ng mga bagay na aming nakita at narinig.” At nang muli silang iharap sa Sanhedrin, na “tuwirang nag-utos” na huwag nang mangaral sa pangalan ni Jesus, malinaw nilang isinagot: “Dapat muna kaming sumunod sa Diyos bago sa tao.” Ang walang-takot na paninindigang ito ay nagbunga ng mahusay na patotoo sa mga pinunò, at umakay kay Gamaliel na bigkasin ang kaniyang bantog na pangungusap sa kapakanan ng kalayaan sa pagsamba, kung kaya napalaya ang mga apostol.​—4:19, 20; 5:28, 29, 34, 35, 38, 39.

40. Anong pampasigla ang ibinibigay ng Mga Gawa upang lubusan tayong makapagpatotoo ukol sa Kaharian?

⁴⁰ Gaya ng gintong sinulid na nakahabi sa buong Bibliya, nangingibabaw sa Mga Gawa ang maluwalhating layunin ni Jehova kaugnay ng Kaharian. Sa pasimula, 40 araw bago umakyat sa langit, makikita si Jesus na “nagbabalita tungkol sa kaharian ng Diyos.” Bilang sagot sa tanong ng mga alagad hinggil sa pagsasauli ng Kaharian, sinabi ni Jesus na dapat muna silang maging mga saksi hanggang sa kadulu-duluhang bahagi ng lupa. (1:3, 6, 8) Mula sa Jerusalem, ang mga alagad ay buong-kagitingang nangaral ng Kaharian. Ang pag-uusig ay umakay sa pagbato kay Esteban at sa pangangalat ng mga alagad sa mga bagong teritoryo. (7:59, 60) Ayon sa ulat, matagumpay na ipinahayag ni Felipe “ang mabuting balita ng kaharian ng Diyos” sa Samaria, at si Pablo at ang mga kasamahan niya ay nagpahayag “ng kaharian” sa Asya, Corinto, Efeso, at Roma. Lahat ng sinaunang mga Kristiyanong ito ay nag-iwan ng mahusay na halimbawa ng di-natitinag na tiwala kay Jehova at sa kaniyang umaalalay na espiritu. (8:5, 12; 14:5-7, 21, 22; 18:1, 4; 19:1, 8; 20:25; 28:30, 31) Habang minamasdan ang kanilang di-malulupig na sigasig at tibay-loob at ang buong-saganang pagpapala ni Jehova sa kanilang pagsisikap, tayo rin ay napapasigla na manatiling tapat sa “pagpapatotoo tungkol sa kaharian ng Diyos.”​—28:23.

Aklat ng Bibliya Bilang 45​—Mga Taga-Roma

Manunulat: Si Pablo

Saan Isinulat: Sa Corinto

Natapos Isulat: c. 56 C.E.

1. Ano ang tinatalakay ni Pablo sa liham niya sa Mga Taga-Roma?

SA MGA Gawa nakita natin na si Pablo, dating marahas na mang-uusig ng mga Judiong Kristiyano, ay naging masigasig na apostol ni Kristo sa mga bansang di-Judio. Nagsisimula sa Mga Taga-Roma ang 14 na aklat ng Bibliya na isinulat, sa pagkasi ng banal na espiritu, ng dating Fariseo na ngayo’y isa nang tapat na lingkod ng Diyos. Nang isulat ni Pablo ang Mga Taga-Roma, tapos na niya ang dalawang mahabang paglalakbay-misyonero at nasimulan na ang ikatlo. Naisulat na niya ang limang kinasihang liham: Una at Ikalawang Tesalonica, Mga Taga-Galacia, Una at Ikalawang Corinto.