BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • es20 lk. 7-17
  • Ngɔndɔ ka ntondo

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngɔndɔ ka ntondo
  • Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2020
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka ntondo 1
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka ntondo 2
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka ntondo 3
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka ntondo 4
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka ntondo 5
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka ntondo 6
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka ntondo 7
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka ntondo 8
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka ntondo 9
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka ntondo 10
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka ntondo 11
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka ntondo 12
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka ntondo 13
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka ntondo 14
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka ntondo 15
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka ntondo 16
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka ntondo 17
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka ntondo 18
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka ntondo 19
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka ntondo 20
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka ntondo 21
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka ntondo 22
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka ntondo 23
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka ntondo 24
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka ntondo 25
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka ntondo 26
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka ntondo 27
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka ntondo 28
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka ntondo 29
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka ntondo 30
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka ntondo 31
Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2020
es20 lk. 7-17

Ngɔndɔ ka ntondo

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka ntondo 1

Mɔsɛ aki onto lakaleke anto tshɛ wa la nkɛtɛ memakana.​—Wal. 12:3.

Etena kaki Mɔsɛ ose nkumbo ka nkumekanga ka l’Edjibito, nde komonga la memakana. Lo mɛtɛ, nde akomalaka esadi diakɔ diakandayodiaka pami kɛmɔ kakandɛnyi ɔnɛ nde kosala akambo la losembwe. Mɔsɛ akafɔnyaka dia Jehowa aketawɔ kɛnɛ kakandasale kɛsɔ. Jehowa aketsha ɛnɔnyi 40 dia nkimanyiya Mɔsɛ dia nshihodia ɔnɛ nde akahombe monga aha tsho la dihonga dia nɔmbɔla ase Isariyɛlɛ; koko nde akahombe monga la memakana. Ndo dia monga la memakana, nde akahombe monga ndo l’okitshakitsha, l’okitanyiya ndo la lotutsha. Nde akashihodia wetshelo ɔsɔ dimɛna ndo akayoyala omendji w’oshika. (Eto. 2:11, 12; Ets. 7:21-30, 36) Ɛlɔ kɛnɛ, ɛtɛ wa nkumbo ndo dikumanyi pombaka mbokoya Mɔsɛ. Etena kanyosalɛwɔ awui aha la dilɛmiɛlɔ, tanyomalake esadi. L’okitshakitsha tshɛ nyetawɔke wandja anyu. (Ond. 7:9, 20) L’okitanyiya tshɛ nyoyele ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa lo woho wa nkandola ekakatanu. Ndo tena tshɛ nyokadimolake la lotutsha. (Tok. 15:1) Ɛtɛ wa nkumbo ndo emendji wasala awui lo yoho shɔ, ngɛnyangɛnyaka Jehowa, kimanyiyaka dia wɔladi monga ndo mbishaka ɛnyɛlɔ ka woho wa monga la memakana. w19.02 8 od. 1; 10 od. 9-10

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka ntondo 2

Nde akawaoke kɛtshi.​—Makɔ 6:34.

Tolembete lande na kakokaka Yeso anto kɛtshi kana kandji. Nde akɛnyi di’anto waki “oko ɛkɔkɔ waha la olami.” Ondo Yeso akɛnyi dia amɔ l’atei awɔ waki weola ndo wakakambaka olimu l’edja ka wenya efula dia nkotsha ehomba wa nkumbo yawɔ. Ondo akina waki la lɔkɔnyɔ l’ɔtɛ wakawavusha onto ɔmɔ lokawɔ ngandji. Naka ngasɔ mbakidiɔ, kete ondo Yeso akashihodia ekakatanu awɔ. Ondo nde akahomana l’ekakatanu ɛmɔ wa weho ɛsɔ. Yeso akayakiyanyaka di’anto akina, ndo nde akasɛngiyama dia mbaewoya losango l’esambelo. (Isa. 61:1, 2) Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛnyɛlɔ ka Yeso? Oko Yeso, sho dingama l’anto wele “oko ɛkɔkɔ waha la olami.” Vɔ wekɔ l’ekakatanu efula. Tekɔ la kɛnɛ kewɔ l’ohomba, mbuta ate losango la Diolelo. (Ɛny. 14:6) Ɔnkɔnɛ, dia mbokoya Nkumɛso, tosambisha lokumu l’ɔlɔlɔ l’ɔtɛ wokaso “mbolambola ndo ose wola kandji.” (Os. 72:13) Toke anto kɛtshi ndo tosale dui dimɔ dia mbakimanyiya. w19.03 21-22 od. 6-7

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka ntondo 3

Jehowa atombɔme, nde lɛmba eshikɔ aso lushi la lushi.​—Os. 68:19.

Tekɔ l’ɛkɔkɔ efula wa nanga Jehowa. Nde toshaka aha tsho mbo ya ndɛ yangɛnangɛnaso lushi la lushi, koko nde tetshaka nto akambo wa mɛtɛ wendana la nde ndo la asangwelo ande. (Jni. 8:31, 32) Nde akatosha etshumanelo k’Akristo dia tɔlɔmbɔlaka ndo tosukɛka. Nde tokimanyiyaka etena kongaso l’ekakatanu ndo nde toshaka elongamelo ka nsɛna pondjo pondjo la eongelo ka kokele lo nshi yayaye. (Ɛny. 21:3, 4) Naka sho nkanyiya awui efula wakasale Jehowa dia mɛnya dia nde tolangaka, kete tayotshutshuyama dia mbolanga. Ndo naka sho nanga Jehowa, kete tayonga la wɔma wele la wɛdimo. Sho mbokaka wɔma wa nyangiya Ɔnɛ lele towoka ngandji k’efula. Naka wɛ ntetemala mbohɔ ɛlɔlɔ wakondjayɛ lo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa, kete ngandji kawokayɛ ndo kokayɛ atɔndɔ ande kayofula. Lo nsala ngasɔ ndooko ɛngɔ kakoka Satana kosha kayoketawoya dia ntshika kambɛ Jehowa. Oma ko kakianɛ yaɛnaka oko onto lele lo ɛlɔmbwɛlɔ ka ɛnɔnyi kinunu. Lo etena kɛsɔ naka wɛ mboka washo l’ɔkɔngɔ, kete wɛ ayɛna dia wɛ akɔshi yɛdikɔ yoleki dimɛna tshɛ ya batizama! w19.03 6 od. 14; 7 od. 19

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka ntondo 4

Akɔna akoka ntana wadi l’oshika? Nɛmɔ diande ndeka kɔrai la fwa.​—Tok. 31:10.

Nkumbo k’otondo kondjaka wahɔ naka ose nkumbo tshɛ mɛnyaka lowando. Woho wayotalekaka atshukanyi mɛnyanya lowando, mbayowotalekaka monga kaamɛ. Ndo nto ayonga dui dia wɔdu le wɔ dia dimanyiyana munga yawɔ. Omi lɔsa wadɛnde la nɛmɔ hɛnyi tsho awui w’amɛna watande kana wasalande, koko ndo nto nde “memalaka ndo mbotombolaka.” (Tok. 31:28) Ndo wadi lele la lomba salaka di’omɛnde mbeya lo awui akɔna shikaa wawaandolande. Ambutshi, ngande wakokanyu mbetsha ananyu dia mɛnya lowando? Nyohɔ dia ananyu wayokoya kɛnɛ katanyu ndo kasalanyu. Diakɔ diele, nyosha ɛnyɛlɔ ka dimɛna lo mbishaka losaka etena kanyosalɛ ananyu awui amɔ. Ndo nto, nyetsha ananyu dia mbishaka losaka etena kaasalɛ anto awui w’amɛna. Nyokimanyiya ananyu dia nshihodia ɔnɛ mɛnya lowando ekɔ tshelo yaya oma k’ɛse otema ndo ɔnɛ ɛtɛkɛta awɔ koka monga l’etombelo w’ɛlɔlɔ efula. w19.02 17 od. 14-15

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka ntondo 5

Polo lam’ayomovɔ, dimi hantotshika olowanyi ami!​—Jɔbɔ 27:5.

Ɔsɔ ekɔ ɛtɛkɛta w’ohomba efula. Jɔbɔ kɔnɛndjama oma le Satana ndo sho koka nsala woho akɔ waamɛ. Satana mbutaka awui akɔ waamɛ lo dikambo di’onto tshɛ la l’atei aso. Ngande wendanayɛ la dui sɔ? Lo mɛtɛ nde mbutaka ɔnɛ wɛ mɛtɛ hoke Jehowa Nzambi ngandji, wɛ ayotshika mbokambɛ l’oyango wa ndjakokɛ, ndo wɛ holama olowanyi ayɛ! (Jɔbɔ 2:4, 5; Ɛny. 12:10) Ngande wayaokayɛ etena kokayɛ awui asɔ? Shi dui sɔ koshaka paa efula? Koko, ohokanyiya dui nɛ: Jehowa ndjaɛkɛka le yɛ ndo nde koshaka diaaso dimɔ dia dimɛna efula. Jehowa mbishaka Satana diaaso dia mpemba olowanyi ayɛ. Jehowa ekɔ l’eshikikelo ɔnɛ wɛ koka nama olowanyi ayɛ ndo ayɛnya dia Satana ekɔ kanga kashi. Ndo Nde ndakaka dia kokimanyiya dia nsala dui sɔ. (Hɛb. 13:6) Ande diɛsɛ dia Omboledi w’andja w’otondo ndjaɛkɛ le yɛ lee! Onde wɛ ambɛna lande na kele olowanyi ohomba efula? Vɔ tokimanyiyaka diaha mbetawɔ kashi ya Satana, dia mamɛ lokombo la dimɛna la Shɛso ndo nsukɛ yoho yande ya nɔmbɔla. w19.02 5 od. 9-10

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka ntondo 6

Wonya wekɔ lo ndjaye wele onto tshɛ lanyodiaka ayɔfɔnya dia nde ambokambɛ Nzambi olimu w’ekila.​—Jni. 16:2.

Yeso akatɛ apɔstɔlɔ dikambo dia ehemba wakaakongɛka la ntondo. Oma laasɔ, nde akaakeketsha dia ndjela ɛnyɛlɔ kande ate: “Nyonge la dihonga!” (Jni. 16:1-4a, 33) Ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ, ambeki wa Yeso wakatetemala ndjela ɛnyɛlɔ kande ka ndjahondja ndo wakɛnya dihonga. Kaanga mbakaweyaka ɔnɛ wayosoyama, vɔ wakasukanɛ lo ehemba efula wakahomana la wɔ. (Hɛb. 10:33, 34) Woho akɔ waamɛ mbele, ɛlɔ kɛnɛ sho ndjelaka ɛnyɛlɔ ka Yeso lo monga la dihonga. Ɛnyɛlɔ, nɔmbamaka dihonga dia nkimanyiya anangɛso wahɛnyahɛnyama l’ɔtɛ wa mbetawɔ kawɔ. Lo tena dimɔ, anangɛso koka mbidjama lo lokanu aha la losembwe. Etena katomba dui dia ngasɔ, sho pombaka nsala tshɛ kakokaso nsala lo dikambo diawɔ ndo mbawamɛ. (Flpɛ. 1:14; Hɛb. 13:19) Yoho kina yɛnyaso dia tekɔ la dihonga ele ntetemala nsambisha “la dihonga.” (Ets. 14:3) L’ɛnyɛlɔ ka Yeso, sho ndjashikikɛka dia nsambisha losango la Diolelo oyadi anto wayotona kana wayotɔhɛnyahɛnya. w19.01 22-23 od. 8-9

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka ntondo 7

Nyɛsɔ todjanake yimba dia tshutshuyana lo ngandji ndo lo etsha w’ɛlɔlɔ, tatotshikake sanganaka kaamɛ oko wele mbekelo k’anto amɔtshi, koko tokeketshanake lam’asaso.​—Hɛb. 10:24, 25.

Kakɔna kakoka kokimanyiya dia mbisha kɔmatɛrɛ yakeketsha lo nsanganya? Dui dioleki ohomba ele lɔngɔsɔlaka losanganya tshɛ. Naka wɛ ndjadjɛ oyango ndo ndjalɔngɔsɔla dimɛna, kete wɛ ayoleka monga l’eshikikelo dia mbisha kɔmatɛrɛ. (Tok. 21:5) Kakɔna kalɔmbama dia nɔngɔsɔla nsanganya dimɛna? Lɔmba Jehowa dia kosha nyuma k’ekila la ntondo ka ntatɛ wekelo tshɛ. (Luka 11:13; 1 Jni. 5:14) Oma laasɔ, ɔsa minitɛ mɔtshi dia nsɛdingola sawo. Sɛdingola ɔtɛ a dui, ɛtɛ wahɔnyi, esato ndo tokombo t’ovuswelo. Etena kekayɛ odingɔ tshɛ, adia avɛsa efula woshilami naka kokaka. Kana yimba lo awui akɔ, kotola yambalo lo yoho ya laande lo awui wayoyolanga tosha kɔmatɛrɛ. Lo yɛdikɔ yatayaleke nɔngɔsɔla mbayoyotalekaka nkondja wahɔ ndo mbayondotalekaka monga dui dia wɔdu le yɛ dia mbisha kɔmatɛrɛ.​—2 Kɔr. 9:6. w19.01 9 od. 6; 11-12 od. 13-15

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka ntondo 8

Funda ɛnɛlɔ kɛnɛ.​—Hab. 2:2.

Woho wakasambiyɛ Jehowa Habakuka dia mfunda ekiyanu ande toshaka wetshelo ɔmɔ w’ohomba: Hatohombe mboka wɔma dia mbutɛ Jehowa ekiyanu aso. La ngandji tshɛ nde totɛka dia mbɔlɔmba ndo mbotɛ woho tshɛ wayaokaso. (Os. 50:15; 62:8) Habakuka akatakola nna dia ntondo dia ndjasukanya la Jehowa, Ɔngɛnyi ande ndo She. Habakuka kondjakiyanyaka tsho l’ɔtɛ w’okakatanu ande kana mpemba dia mbokandola ndamɛ. Koko, nde akalɔmbɛ lo kɛnɛ kendana la woho wakandayaokaka ndo ekiyanu ande. Ɔsɔ ekɔ ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ le so. Jehowa, Ɔnɛ loka dɔmbɛlɔ, totɛka dia sho mɛnya dia tekɔ lo ndjaɛkɛ le nde lo mbɔlɔmbaka ndo mbotɛka ekiyanu aso. (Os. 65:2) Naka sho nsala ngasɔ, kete tayɛna woho wakadimola Jehowa alɔmbɛlɔ aso. Tayoka dia nde ambotokumbatɛ la ngandji etena katɔlɔmbɔlande. (Os. 73:23, 24) Nde ayotokimanyiya dia sho nshihodia tokanyi tande, oyadi ehemba akɔna wele la so. Nɔmba Jehowa ekɔ yoho yoleki dimɛna yɛnyaso dia sho ndjaɛkɛka le nde. w18.11 13 od. 2; 14 od. 5-6

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka ntondo 9

Ekilami wele la nkɛtɛ, ɛnɛnɛ, mbishakami ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula.​—Os. 16:3.

Davidɛ kɔsɔna paka wanɛ waki la nde lɔlɔnga dia monga angɛnyi ande. Onde wɛ koka nshila ‘ɔnɛnɛ’ ɔmɔ wakayala ɔngɛnyi wa Davidɛ wa ma ma? Lokombo lande aki Jɔnatana. Lɔngɛnyi laki lam’asa Davidɛ la Jɔnatana ekɔ l’atei wa lɔngɛnyi loleki tshɛ dimɛna latɛkɛtama lo Bible. Ko onde wɛ mbeyaka dia Jɔnatana akolɛ Davidɛ ɛnɔnyi oko 30? Ko lande na kakiwɔ angɛnyi w’amɛna ngasɔ? Lɔngɛnyi lawɔ lakahikama lo mbetawɔ kaki la wɔ le Nzambi. Vɔ wakalɛmiyanaka ndo vɔ akɔ ahende waki la dihonga etena kakawalɔshaka atunyi wa Nzambi. (1 Sa. 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1) L’ɛnyɛlɔ ka Davidɛ la Jɔnatana, sho koka monga la “ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula” naka tekɔ angɛnyi w’anto walanga Jehowa ndo wele la mbetawɔ le nde. Kiera, lambokambɛ Nzambi l’edja k’ɛnɔnyi efula mbutaka ate: “Lambɔtɔ lɔngɛnyi l’anto wa l’andja w’otondo, anto w’oma l’ahole efula ndo mbekelo yotshikitanyi.” Naka wɛ nsala woho akɔ waamɛ, kete wɛ ayɛna wɛmɛ woho watetɛ Bible ndo nyuma k’ekila kaamɛ. w18.12 26 od. 11-13

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka ntondo 10

Onto tshɛ ladiaka diwala la wadɛnde, naka aha l’ɔkɔkɔ w’awui wa mindo wa dieyanelo ko nde ntshuka womoto okina, nde ambosala loseka.​—Mat. 19:9.

Etelo k’ɔnɛ “awui wa mindo wa dieyanelo” koka mendana la pɛkato yele oko loseka, monanyi, dieyanelo dia lam’asa anto wahatshukanyi, dieyanelo dia lam’asa pami la pami kana womoto la womoto ndo dieyanelo dia la nyama. Ɛnyɛlɔ, naka pami kotshukanyi ambosala awui wa mindo wa dieyanelo, kete wadɛnde koka mbɔsa yɛdikɔ ya ndjaka diwala kana bu. Tolembete dia Yeso kombuta ɔnɛ naka otshukanyi ambosala awui wa mindo wa dieyanelo, (por·neiʹa) kete olonganyi ande pombaka ndjaka diwala. Ɛnyɛlɔ, wadi koka mbɔsa yɛdikɔ ya ntetemala mbidjasɛ la omɛnde kaanga naka nde ambosala awui wa mindo wa dieyanelo. Nde koka ntetemala mbolanga, koka mbetawɔ mbodimanyiya ndo nkamba la nde kaamɛ dia ndowanya diwala diawɔ. Ndo nto, kaanga womoto ɔsɔ koyangaka dia ndjaka diwala ndo tshukama nto, nde ayonga l’ekakatanu ɛmɔ. Ɛnyɛlɔ, ko kayotota lo dikambo dia ehomba wa l’emunyi ndo wendana la awui wa dieyanelo? Shi nde ayoyaoka ompoko? Shɛngiya yakɔna yayonga la odiakelo wa diwala le ana? (1 Kɔr. 7:14) Mbokɛmaka dia, olonganyi wahasadi kɔlɔ wɔsa yɛdikɔ ya ndjaka diwala, ayonga l’ekakatanu efula. w18.12 12 od. 10-11

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka ntondo 11

Nyu wanɛ walanga Jehowa, nyohetsha kɛnɛ kele kɔlɔ.​—Os. 97:10.

Jehowa petshaka wanɛ wele bu la losembwe. (Isa. 61:8) Lo mɛtɛ, nde mbeyaka dia lo tena dimɔ ekɔ wolo dia nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, nɛ dia sho bu kokele. Koko, nde nangaka dia sho mpetsha kɛnɛ kele kɔlɔ oko nde. Naka sho nkana yimba lo ɛkɔkɔ wahetsha Jehowa awui asɔ, kete dui sɔ diayotokimanyiya dia mbetɛ kanyi yande oko yaso hita ndo dui sɔ diayotokeketsha dia sho nshika ntanga diaha nsala awui wa kɔlɔ. Naka sho mpetsha kɛnɛ kele kɔlɔ, kete dui sɔ diayotokimanyiya nto dia mbeya ɔnɛ awui amɔ wekɔ kɔlɔ, kaanga mbele Bible hatɛkɛta shikaa lo kɛnɛ kendana l’awui akɔ. Ɛnyɛlɔ, yoho mɔtshi ya lɔkɛwɔ la mindo lambokokanɛ l’andja ɔnɛ ele nnɔ lokombe lelɛwɔ danse érotique. Anto amɔ fɔnyaka dia ɔsɔ ntshikitana l’onto lasala awui wa dieyanelo l’onto okina, diakɔ diele vɔ fɔnyaka dia dui sɔ bu kɔlɔ. Ko onde tshelo shɔ kɛnɛmɔlaka kanyi ya Jehowa? Tangane etale oma lo kɛnɛ tshɛ kele kɔlɔ lo mbeka dia monga la ndjakimɛ ndo mpetsha kɛnɛ tshɛ kahetsha Jehowa.​—Rɔmɔ 12:9. w18.11 25 od. 11-12

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka ntondo 12

Onto ɔlɔlɔ ayɔsɛna oma lo kɔlamelo yande.​—Hab. 2:4.

Eshikikelo k’oma le Jehowa kɛsɔ kekɔ ohomba efula, diakɔ diakakishile ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ mbala shato lo mikanda ande! (Rɔmɔ 1:17; Ngal. 3:11; Hɛb. 10:38) Oyadi ekakatanu akɔna wele la so, naka sho monga la mbetawɔ, tayɛna ekotshamelo k’alaka wa Jehowa. Jehowa nangaka dia sho mbika washo lo elongamelo kaso kendana la nshi yayaye. Dibuku dia Habakuka diekɔ la wetshelo w’ohomba efula wendana la so sho tshɛ wanɛ wasɛna lo nshi y’ekomelo. Jehowa ekɔ lo ndaka onto l’ɔlɔlɔ tshɛ lɛnya mbetawɔ ndo layaɛkɛ le Nde lɔsɛnɔ la pondjo. Ɔnkɔnɛ, totetemale mfudia mbetawɔ kaso ndo wɛkamu aso le Jehowa oyadi ekakatanu kana ekiyanu akɔna wele la so. Kɛnɛ kakatɛ Jehowa Habakuka toshikikɛka dia Nde ayotosukɛ ndo ayotoshimbɛ. La ngandji tshɛ, nde tɔlɔmbaka dia sho ndjaɛkɛ le nde ndo kongɛɛ la solo dia lotutsha tshɛ etena kakandashikikɛ dia Diolelo diande mbolɛ la nkɛtɛ. L’etena kɛsɔ, nkɛtɛ kayolola l’anto wele l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo wele la wɔladi wayɔtɛmɔlaka Jehowa.​—Mat. 5:5; Hɛb. 10:36-39. w18.11 16 od. 15-17

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka ntondo 13

Ntetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ.​—3 Jni. 4.

Lo ntambe ka ntondo, anto amɔ waketawɔ akambo wa mɛtɛ koondjotetemala nkɛndakɛnda lɔkɔ. Ɛnyɛlɔ, l’ɔkɔngɔ wa Yeso nsala dihindo dimɔ ndo ndesha olui a woke w’anto, anto asɔ wakayooyela lo wedi okina wa ndjale ka Ngalileya. Koko Yeso akate dui dimɔ diakaanyangiya. Nde akate ate: “Naka hanyole demba dia Ɔna onto ndo hanyɔnwɛ dikila diande, kete hanyotonga la lɔsɛnɔ.” Lo dihole dia mimbola Yeso dia nde mbalembetshiya kɛnɛ kakandalange mbuta, vɔ wakate ɔnɛ: “Ɛtɛkɛta ɛsɔ wekɔ kɔlɔ, akɔna akoka mbahokamɛ na?” Etombelo waki la dui sɔ ko, “ambeki ande efula wakakalola l’akambo wakawatshike l’ɔkɔngɔ ndo vɔ kotetemala mboyela.” (Jni. 6:53-66) Lonyangu ko, ɛlɔ kɛnɛ anto amɔ wakatshike akambo wa mɛtɛ. Amɔ wakatakana l’ɔtɛ wa eokelo k’oyoyo ka divɛsa dimɔ dia lo Bible kana l’ɔtɛ wakate kana wakasale ɔnangɛso ɔmɔ leyama dui dimɔ. Akina kɔngɛnangɛna dako di’oma lo Bible diakawasha onto ɔmɔtshi, kana koka monga ko vɔ kombokanaka kaanga yema l’onto ɔmɔ la l’etshumanelo. w18.11 9 od. 3-5

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka ntondo 14

Nyekɔ la Ɔnɔmbɔdi 1, Kristo.​—Mat. 23:10.

Naka okongamelo wambosala otshikitanu ɔmɔ wahayashihodia, kete kanyiya woho wakalɔmbɔla Kristo ekambi wa Nzambi wa lo nshi y’edjedja. Oyadi lo nshi ya Jashua kana lo nshi y’apɔstɔlɔ, mbala tshɛ Kristo akashaka ɛlɔmbwɛlɔ ka lomba dia nkokɛ ekambi wa Nzambi, ndeka nkeketsha mbetawɔ kawɔ ndo mbakimanyiya dia ntetemala monga kaamɛ. (Hɛb. 13:8) Yeso ndjakiyanyaka dia lonyuma laso, nɛ dia lo tshimbo ya “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ” nde toshaka ɛlɔmbwɛlɔ kele laso ohomba paka l’etena kahombama. (Mat. 24:45). Etena kɛnaso woho watɔlɔmbɔla Kristo, sho shihodiaka dia nde nangaka tokimanyiya dia ntetemala monga la mbetawɔ ka wolo. Laadiko dia tokotshɛ ehomba wa lo nyuma, Kristo tokimanyiyaka dia ndjasha tshɛ l’olimu aso w’esambishelo, woleki ohomba wasalema la nkɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ.​—Makɔ 13:10. w18.10 25 od. 13-16

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka ntondo 15

[Nyɔkɛndɛkɛndɛ] lo yoho yasungana la leeta lakanyelamɛ l’okitshakitsha tshɛ.​—Ɛf. 4:1, 2.

Ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula kendana la woho wa ndjakimɛ etena katosalɛ anto akina kɔlɔ kekɔ lo 2 Samuɛlɛ 16:5-13. Davidɛ la ekambi ande wakakikɛ tɛngɔ ndo ɔlɔshɛlɔ wa Shimei laki owotɔ wa nkumekanga Saolo. Davidɛ akayakimɛ kaanga mbakinde la wolo wa komiya dui sɔ. Kakɔna kakasale Davidɛ dia ndjakimɛ ngasɔ? Davidɛ akafunde Osambo 3 etena “kakandatalawɔka ɔnande Abisalɔma.” Divɛsa 1 ndo 2 mɛnyaka awui wakatɛkɛtama lo Samuɛlɛ ka hende tshapita 16. Osambo 3:4 tɔtɔmiyaka wɛkamu wa Davidɛ lakate ate: “Dimi layelɛ Jehowa la dui dia wolo, ko nde ayonkadimola.” Etena katosalɛwɔ kɔlɔ, sho pombaka nɔmba. Lo nsala ngasɔ Jehowa ayotosha nyuma kande k’ekila dia sho mbikikɛ. Onde wɛ hakoke ndeka ndjakimɛ ndo dimanyiya naka onto ɔmɔ ambokosalɛ kɔlɔ? Onde wɛ ekɔ l’eshikikelo dia Jehowa ndjakiyanyaka di’asui ayɛ ndo ɔnɛ nde ayokokimanyiya ndo ayokɔtshɔkɔla? w18.09 6-7 od. 16-17

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka ntondo 16

Tekɔ ekambi kaamɛ la Nzambi.​—1 Kɔr. 3:9.

Etena kasambishaso sho pombaka, mbala tshɛ salɛ anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ akambo la ngandji ndo la dilɛmiɛlɔ. Etena kasambishaso lo luudu la luudu, anto hawolongamɛ dia tayoya, nɛ dia vɔ kotelɛ. Ɔnkɔnɛ, ekɔ ohomba efula dia sho mbaembola etena kakokawɔ ndeka monga suke dia nsawola la so. (Mat. 7:12) Ɛnyɛlɔ, onde anto wa l’ɛtshi kayɛ ka nkɛtɛ nangaka ndala edja efula lo wikɛndɛ? Naka ngasɔ, kete ondo wɛ koka ntatɛ la esambishelo ka lo toshinga, esambishelo ka lo sɛkɛ kana tembola anto weyayɛ dia wayonga suke dia nsawola. Anto efula wekɔ l’awui efula wa nsala, diakɔ diele ondo ayonga dimɛna dia nsawola l’anto lo tshena pe, djekoleko oma l’etatelo. (1 Kɔr. 9:20-23) Naka anto mɛna dia tekɔ lo nshihodia ɔnɛ vɔ wekɔ l’elimu efula, ondo vɔ koka mbetawɔ dia nsawola la so mbala kekina kayotosawola la wɔ. Naka sho nkɛnɛmɔla waonga wa nyuma ka Nzambi, kete tayonga mɛtɛ “ekambi kaamɛ la Nzambi” ndo dui sɔ koka nkotola anto oya l’akambo wa mɛtɛ.​—1 Kɔr. 3:6, 7. w18.09 32 od. 15-17

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka ntondo 17

Ɔngɛnɔngɛnɔ le akanga wa lotutsha, nɛ dia vɔ wayokita nkɛtɛ.​—Mat. 5:5.

Ngande wakoka dionga dia lotutsha kokimanyiya dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ? Anto efula bu la loshilambo, nangaka ewanu ndo wekɔ ngala. Koko etena kekawɔ akambo wa mɛtɛ, vɔ salaka etshikitanu. L’etena kɛsɔ, vɔ ndɔtaka “lonto l’oyoyo” ndo mongaka la “kɛtshi k’efula, ɔlɔlɔ w’otema, okitshakitsha, memakana ndo solo dia lotutsha.” (Kɔl. 3:9-12) Etombelo wonga ele, vɔ mongaka la wɔladi, la diɔtɔnganelo dia dimɛna l’anto akina ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ndo nto, Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndakaka ɔnɛ vɔ “wayokita nkɛtɛ.” (Os. 37:8-10, 29) Kakɔna kakalange Yeso mbuta etena kakandate ɔnɛ akanga wa lotutsha “wayokita nkɛtɛ”? Akitami wayokita nkɛtɛ etena kayowolɛ laadiko dia tɔ oko nkumi ya dikanga ndo ɛlɔmbɛdi. (Ɛny. 20:6) Miliyɔ kina y’anto wele bu l’elongamelo ka ntshɔ l’olongo wayokita nkɛtɛ etena kayowowaetawɔ dia sɛnaka pondjo pondjo lɔkɔ. Vɔ wayonga kokele ndo wayonga la wɔladi ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. w18.09 19 od. 8-9

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka ntondo 18

Onto tshɛ pombaka monga suke dia mpokamɛ.​—Jak. 1:19.

Jehowa ndamɛ toshaka ɛnyɛlɔ koleki tshɛ lo dikambo sɔ. (Eta. 18:32; Jas. 10:14) Ɛnyɛlɔ, tende wetshelo wakondjaso oma lo sawo diele lo Etombelo 32:11-14. Kaanga mbakinde komonga l’ohomba wa kanyi ya Mɔsɛ, Jehowa akasha Mɔsɛ diaaso dia mbuta kɛnɛ kaki l’otema ande. Onde wɛ koka mpokamɛ la solo dia lotutsha tshɛ tokanyi t’onto ɔmɔ lakasha tokanyi ta kɔlɔ, ko oma laasɔ ndjela kanyi yande? Koko, Jehowa pokamɛka la solo dia lotutsha anto tshɛ walɔmba la mbetawɔ. Yambola ɔnɛ: ‘Naka Jehowa ekɔ l’okitshakitsha w’efula wokonya dia mpokamɛ anto woho wakandahokamɛ Abrahama, Rashɛlɛ, Mɔsɛ, Jashua, Manɔa, Elidja ndo Hɛzɛkiya, shi kete dimi pombaka nsala woho akɔ waamɛ? Onde haakoke mbisha anangɛmi tshɛ kɛnɛmɔ k’efula lo mbahokamɛ ndo ndjela tokanyi tawɔ t’amɛna? Onde ekɔ onto ɔmɔ la l’etshumanelo kana la lo nkumbo kami lakokami ndeka mbidja yimba? Ahombami nsala lo dikambo sɔ?’​—Eta. 30:6; Emb. 13:9; 1 Ku. 17:22; 2 Ɛk. 30:20. w18.09 6 od. 14-15

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka ntondo 19

Kanga lokaho ayɔngɔna, ndo ɔnɛ lashana ashi wa nnɔ wayowosha ndo nde lawɔ.​—Tok. 11:25.

Etena kayakiyanya anto wotodingi paka lo dikambo diawɔ, koka monga tshondo y’okakatanu dia ntetemala monga la lokaho. Koko Yeso akatohola dia ɛlɛmbɛ ehende woleki weke ekɔ nanga Jehowa Nzambi kaso l’otema aso tshɛ, la anima aso tshɛ, la yimba yaso tshɛ ndo la wolo aso tshɛ ndo nanga wonyaso onto oko wayalangaso. (Makɔ 12:28-31) Anto woka Jehowa ngandji mbookoyaka. Jehowa la Yeso wekɔ la lokaho. Vɔ tokeketshaka dia ndjela ɛnyɛlɔ kawɔ, nɛ dia dui sɔ diayotosha mɛtɛ ɔngɛnɔngɛnɔ. Naka sho monga la lokaho lo kɛnɛ kasalaso lo dikambo dia Jehowa ndo wonyaso onto, kete tayotombola Jehowa ndo tayokondja wahɔ shoamɛ ndo anto akina. Lo mɛtɛ, wɛ okosalaka la wolo dia monga la lokaho ndo nkimanyiya anto akina, djekoleko anangɛyɛ l’akadiyɛyɛ. (Ngal. 6:10) Naka wɛ ntetemala nsala dui sɔ, kete anto wayonga la lowando, wayokoka ngandji ndo wɛ ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. w18.08 22 od. 19-20

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka ntondo 20

Nyotshike nombosha lo ndjela kɛnɛ kɛnama.​—Jni. 7:24.

Jehowa hɔshi lokoho laso la demba, wodja aso, dioho diaso kana ɔtɛkɛta aso oko dui di’ohomba. Naka tekɔ lo mboka Nzambi wɔma ndo tekɔ lo nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, kete sho mbetawɔmaka le nde. (Ngal. 3:26-28; Ɛny. 7:9, 10) Ondo wɛ okeyaka dui sɔ. Ko kayotota naka wɛ akole lo wodja kana lo nkumbo kakiwɔ la mbekelo ka kananɛ kɔlɔ? Kaanga mbakokayɛ mfɔnya dia wɛ bu la shɔnɔdi, ondo wɛ koka monga la tokanyi tɔmɔ ta kananɛ kɔlɔ. Kaanga l’ɔkɔngɔ wa Petero nkimanyiya anto akina dia nshihodia ɔnɛ Nzambi bu la shɔnɔdi, nde akayokananɛ kɔlɔ nto. (Ngal. 2:11-14) Ko ngande wakokaso ntshika dia salɛ anto akambo lo ndjela kɛnɛ kɛnama? Dia mbeya kana hatoyokananɛ kɔlɔ kaanga yema, sho pombaka mbɛdika lɔkɛwɔ laso la kɛnɛ kekaso l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Os. 119:105) Sho koka nto mimbola ɔngɛnyi aso ɔmɔ dia kana nde ekɔ lo tɛna dia taakakananɛ kɔlɔ, nɛ dia hatokoke shoamɛ mɛna dui sɔ. (Ngal. 2:11, 14) Koka monga ko mbekelo ka kananɛ kɔlɔ kambonɛmaka le so woho wele shoamɛ hatoshihodia dui sɔ. w18.08 9 od. 5-6

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka ntondo 21

Osase anyu wahɛtɛ la ntondo k’anto.​—Mat. 5:16.

Yambola ɔnɛ: ‘Onde anto akina wekɔ lo mɛna dia lekɔ la kɔlamelo tshɛ lo tshɛ le Jehowa? Onde lekɔ l’ofunu dia mbitɛ anto akina ɔnɛ lekɔ Ɔmɛnyi wa Jehowa?’ Ohokanyiya woho wayonyanga Jehowa naka sho mboka nsɔnyi dia mbitɛ anto akina ɔnɛ tekɔ anto ande. (Os. 119:46; Makɔ 8:38) Lonyangu ko, kaanga Ɛmɛnyi wa Jehowa ɛmɔ wekɔ lo mbokoya “yimba y’andja ɔnɛ.” Etombelo wele la dui sɔ ele, vɔ hawoleke ntshikitana la wanɛ wahatɛmɔla Jehowa. (1 Kɔr. 2:12) Yimba y’andja ɔnɛ konyaka anto dia ndeka mbidja yimba lo ‘nsaki yawɔ ya lokaki.’ (Ɛf. 2:3) Ɛnyɛlɔ, oyadi alako tshɛ walongolaso, amɔ sɔnaka dia ndɔta aha la wɛdimo. Vɔ ndɔtaka ahɔndɔ wa mwɛ ndo wasanga demba, kaanga lo nsanganya y’Akristo. Kana vɔ sɔnaka dia mbɛla kana minya divo lo yoho ya tshamba ndeko. (1 Tim. 2:9, 10) Etombelo wele la dui sɔ ele, anto akina koka monga l’okakatanu dia mbeya kana vɔ wekɔ Ɛmɛnyi wa Jehowa kana wekɔ “ɔngɛnyi w’andja ɔnɛ.”​—Jak. 4:4. w18.07 24 od. 11-12

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka ntondo 22

Nyu tshɛ nyekɔ onto l’ɔnango.​—Mat. 23:8.

Yoho mɔtshi yele tekɔ “onto l’ɔnangɛso” ele nɛ dia sho tshɛ tekɔ ana wa Adama. (Ets. 17:26) Yeso akalembetshiya dia ambeki ande waki vɔ lawɔ anango l’akadiyɛnde nɛ dia vɔ tshɛ wakeye Jehowa oko Shɛwɔ ka l’olongo. (Mat. 12:50) Ndo vɔ tshɛ wakonge lo nkumbo ka Nzambi ndo wakonge kaamɛ oma lo ngandji ndo mbetawɔ. Diakɔ diele apɔstɔlɔ wakelɛ Akristo akina ‘anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ’ lo mikanda wakawatomɛka tshumanelo. (Rɔmɔ 1:13; 1 Pe. 2:17; 1 Jni. 3:13) L’ɔkɔngɔ wa Yeso mbutɛ ambeki ande dia vɔ mbɔsana oko anangɛso l’akadiyɛso, nde akaakɔkɔmiya dia vɔ monga l’okitshakitsha. (Mat. 23:11, 12) Lo tena dimɔ otako wakakakitola apɔstɔlɔ. Ndo lo nshi ya Yeso, anto waki l’otako efula l’ɔtɛ wa lokoho lawɔ la demba. Ase Juda efula wakɔsaka dia vɔ ndeka anto akina, nɛ dia vɔ waki ana w’Abrahama. Koko Joani Obatizanyi akawatɛ ate: “Nzambi ekɔ la akoka wa tondjɛ Abrahama ana oma lo ave anɛ.”​—Luka 3:8. w18.06 10 od. 8-9

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka ntondo 23

Onto lele la ewo ndjakimɛka lo ɛtɛkɛta ande.​—Tok. 17:27.

Etena katomadia onto kana dui dimɔ mbala la mbala, onde sho kanaka yimba ntondo ka ntɛkɛta ndo mongaka la ndjakimɛ? (Tok. 10:19; Mat. 5:22) Etena katosalɛ anto akina kɔlɔ, sho pombaka mbeka dia ‘tshikɛ nkɛlɛ ka Nzambi dihole,’ kana ntshika dia Jehowa mɛnya nkɛlɛ kande. (Rɔmɔ 12:17-21) Naka sho ntetemala mendɛka le Jehowa, kete tayokongaka dia solo dia lotutsha dia Jehowa nsala dui dimɔ lo kɛnɛ kendana la okakatanu aso etena kɛnande dimɛna. Naka sho nsɔmbɔya lo dihole dia mendɛ le Jehowa, kete hatotɛnya dia sho mbɔlɛmiyaka. Onde sho ndjelaka la kɔlamelo tshɛ ɛlɔmbwɛlɔ w’eyoyo watosha Jehowa? Naka ngasɔ, kete hatohombe ntetemala nsala awui lo yoho yakatasalaka ntondo paka l’ɔtɛ w’ɔnɛ ngasɔ mbokotosalaka. Koko, sho pombaka aha la ntshimbatshimba ndjela ɛlɔmbwɛlɔ tshɛ k’oyoyo katosha Jehowa lo tshimbo y’okongamelo ande. (Hɛb. 13:17) Ndo nto, sho pombaka monga la yambalo diaha “ta[mba] kɛnɛ kofundami.” (1 Kɔr. 4:6) Lo nsala ngasɔ, sho tetemalaka mendɛ le Jehowa. w18.07 15-16 od. 17-18

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka ntondo 24

Tosale la wolo dia monga anto wambotshunda.​—Hɛb. 6:1.

Lo yɛdikɔ yatataleke ndjala Akristo wambotshunda, mbatataleke mbɔsa atɔndɔ la nɛmɔ. Ngasɔ mbediɔ nɛ dia mbala efula vɔ kambaka la ɛlɛmbɛ lo awui amɔ shikaa, koko vɔ kambaka la atɔndɔ lo awui efula wotshikitanyi. Ɛnyɛlɔ, ɔna dikɛnda hashihodia di’ekɔ waale mbɔtɔ lɔngɛnyi l’anto wa kɔlɔ, diakɔ diele ambutshi ande pombaka mbodjɛ ɛlɛmbɛ dia mbokokɛ. (1 Kɔr. 15:33) Koko etena kola ɔna, nde mbekaka woho wa nkana yimba la atɔndɔ wa lo Bible. Atɔndɔ asɔ wayowokimanyiya dia nsɔna angɛnyi w’ɛlɔlɔ. (1 Kɔr. 13:11; 14:20) Oko watataleke nkana yimba la atɔndɔ wa lo Bible, mbayotoleka ndjaɛkɛ lo nkum’otema kaso. Sho ndekaka nshihodia kɛnɛ kalanga Nzambi dia sho nsala lo dui tshɛ. Tekɔ l’ɛngɔ tshɛ kele la so ohomba dia mbɔsa tɛdikɔ tangɛnyangɛnya Jehowa. Lo Bible, sho tanaka ɛlɛmbɛ ndo atɔndɔ watokimanyiya dia monga “l’akoka tshɛ ndo la kɛnɛ tshɛ kahombama dia nsala olimu w’ɔlɔlɔ tshɛ.”​—2 Tim. 3:16, 17. w18.06 19 od. 14, 16; 20 od. 17

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka ntondo 25

Akɔna mɛtɛ ele wonyami?​—Luka 10:29.

Wɛɛla wa Yeso wakɛnyaka dia ose Samariya akakoke mbisha ase Juda wetshelo wendana la kɛnɛ kalembetshiya nanga wonyawɔ onto. (Luka 10:25-37) Dia nkotsha olimu awɔ, ambeki wa Yeso wakahombe minya otako ndo tshelo ya kananɛ kɔlɔ. Ntondo ka Yeso mbidɛ l’olongo, nde akatɛ ambeki ande dia nsambisha lo “Judeya y’otondo, la Samariya polo ndo l’ahole woleki etale wa lo nkɛtɛ.” (Ets. 1:8) Yeso akatɛkɛtaka mbala la mbala lo kɛnɛ kendana la waonga w’amɛna waki l’anto wa lo wedja ekina ndo dui sɔ diakalɔngɔsɔla ambeki ande dia nsambisha anto wa lo wedja tshɛ. Ɛnyɛlɔ, nde akandola owandji ɔmɔ w’asɔlayi w’ose wodja okina waki la mbetawɔ k’efula. (Mat. 8:5-10) La Nazarɛtɛ, osomba wakandotɔ, Yeso akalembetshiya woho wakakimanyiya Jehowa ase wedja, ɛnyɛlɔ wadi aki odo l’ose Fenikiya l’oma la Zarɛfatɛ ndo Namana ose Suriya laki la sudi. (Luka 4:25-27) Ndo nto Yeso akasambisha womoto l’ose Samariya ndo akatshikala nshi hiende l’osomba ɔmɔ wa la Samariya nɛ dia anto waketawɔka losango lande.​—Jni. 4:21-24, 40. w18.06 10 od. 10-11

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka ntondo 26

Nyɔlɔtɛ ɛlɔtɔ tshɛ wa ta w’oma le Nzambi dia nyu monga l’akoka wa ntshikala nge la ntondo ka totshelo ta mayɛlɛ taki Diabolo.​—Ɛf. 6:11.

Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akɛdika Akristo l’asɔlayi. Tekɔ lo ndɔ ta ndo atunyi aso wekɔ anto wa mɛtɛ mɛtɛ! Koko aha anto mbalɔshaso; tekɔ lo ndɔshana la Satana ndo ɛdiɛngɛ. Aya ɛnɔnyi nunu wewɔ andɔshi wa ta ndo vɔ wekɔ la diewo di’efula dia ndɔsha. Diakɔ diele koka mɛnama oko hatokoke mbidja otshumba lo ta sɔ, djekoleko naka tekɔ ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka. Onde ɛlɔngɔlɔngɔ koka mbidja otshumba lo ta dia l’atunyi wa wolo efula asɔ? Eelo, vɔ kokaka ndo vɔ wekɔ lo mbidja otshumba! Lande na? Nɛ dia vɔ wekɔ lo “[n]tetemala nkondja wolo oma le Nkumadiɔndjɔ.” Ndo nto, l’ɛnyɛlɔ ka asɔlayi walowanyema dimɛna, vɔ “[ndɔtaka] ɛlɔtɔ tshɛ wa ta w’oma le Nzambi” dia vɔ nɔngɔswama dikambo dia ta. (Ɛf. 6:10-12) Etena kakakambe Pɔɔlɔ l’ɛnyɛlɔ kɛsɔ, ondo nde akakanyiyaka di’ɛlɔtɔ wa ta wakalɔtaka asɔlayi w’ase Rɔmɔ.​—Ets. 28:16. w18.05 27 od. 1-2

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka ntondo 27

Shɛso lele l’olongo, lokombo layɛ lakidiame.​—Mat. 6:9.

Ɔkɔkɔ woleki ohomba wasambishaso ele dia ntombola Jehowa ndo nkidia lokombo lande. (Jni. 15:1, 8) Lokombo la Nzambi lokongaka ekila. Ndooko dui diakokaso nsala dia ndeka lietɛ ekila. Tolembete kɛnɛ kakate omvutshi Isaya kɛnɛ: “Jehowa kanga lolembelembe kele Ɔnɛ lahombanyu mbɔsa oko ekila.” (Isa. 8:13) Sho kidiaka lokombo la Nzambi, Jehowa, etena kaliɔsaso dia lɔ ndeka nkombo tshɛ ndo etena kakimanyiyaso anto akina dia nshihodia ɔnɛ lɔ lekɔ ekila. Ɛnyɛlɔ, etena ketshaso anto akambo wa mɛtɛ wendana la waonga w’amɛna efula wa Jehowa ndo sangwelo diande di’anto nsɛna pondjo pondjo lo paradiso, tekɔ lo mbakimanyiya dia vɔ mɛna ɔnɛ awui tshɛ wa kɔlɔ wakate Satana lo dikambo dia Jehowa wekɔ kashi. (Eta. 3:1-5) Sho kidiaka nto lokombo la Nzambi etena kakimanyiyaso anto dia mbeya ɔnɛ Jehowa kakoka “nongola lotombo, kɛnɛmɔ ndo wolo.”​—Ɛny. 4:11. w18.05 18 od. 3-4

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka ntondo 28

Ekɔ ɔlɔlɔ mbisha Jehowa losaka . . . Nɛ dia wɛ akangɛnyangɛnya l’ɔtɛ w’etsha ayɛ, wɛ Jehowa; l’ɔtɛ wa elimu w’anya ayɛ, kadami ekoko w’ɔngɛnɔngɛnɔ.​—Os. 92:1, 4.

Ɔkɔkɔ woleki ohomba wa ndjadjɛ eyango wa lo nyuma ele, dia mbisha Jehowa losaka l’ɔtɛ wa ngandji kande ndo l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakandasale lo dikambo diaso. Ohokanyiya kɛnɛ tshɛ kakakosha Jehowa: lɔsɛnɔ layɛ, mbetawɔ kayɛ, Bible, etshumanelo ndo elongamelo ka ndjɔsɛna pondjo pondjo lo Paradiso. Etena kayadjɛyɛ eyango wa lo nyuma, wɛ mɛnyaka Jehowa dia wɛ ekɔ la lowando l’ɔtɛ wa diangɔ sɔ tshɛ ndo dui sɔ ndekaka kosukanya la nde. Etena kasalayɛ la wolo dia nkotsha eyango wa lo nyuma, wɛ ekɔ lo nsala olimu w’ɔlɔlɔ lo dikambo dia Jehowa. Dui sɔ diayoleka kosukanya la nde. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate ate: “Nzambi keema kɔlɔ dia nde mbohɛ olimu anyu ndo ngandji kakanyɛnya dikambo dia lokombo lande.” (Hɛb. 6:10) Totake ɔnɛ dimi lekekɔ dikɛnda efula hakoke ndjadjɛ eyango. Shi wɛ koka nkanyiya eyango ɛmɔ wakokayɛ ndjadjɛ ndo nsala la wolo dia nkotsha?​—Flpɛ. 1:10, 11. w18.04 26 od. 5-6

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka ntondo 29

Lɛnɛ ele nyuma kaki Jehowa, lotshungɔ lekɔ.​—2 Kɔr. 3:17.

Akristo wa lo ntambe ka ntondo waki lo diolelo dia Rɔmɔ lɛnɛ aki anto l’otako efula l’ɔtɛ w’ɛlɛmbɛ, losembwe ndo lotshungɔ laki lawɔ. Koko, diolelo diaki la wolo w’efula sɔ diakayaɛkɛka le mfumbe dia nsala elimu efula wa wolo. Lo yoho mɔtshi, anto 30 lo lokama waki mfumbe lo diolelo dia Rɔmɔ. Mbokɛmaka hwe dia, lɔhɔmbɔ ndo lotshungɔ aki awui w’ohomba le anto, mbidja ndo Akristo. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde awui wendana la lotshungɔ mbala efula. Koko nde kosalaka la wolo dia nkandola ekakatanu wa l’andja ɔnɛ, dui diakalangaka anto efula wa l’etena kɛsɔ nsala. Lo dihole dia nsala ngasɔ, Pɔɔlɔ la asekande Akristo wakasale la wolo dia mbetsha anto lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Diolelo dia Nzambi ndo mbakimanyiya dia nshihodia ohomba wele l’oshinga w’etshungwelo wa Kristo Yeso. Pɔɔlɔ akatɛ asekande Akristo onto lele Kiɔkɔ ya lotshungɔ la mɛtɛ. w18.04 8 od. 1-2

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka ntondo 30

Simɔna, Simɔna, hokamɛ! Satana akalɔmbi dia nyofufola nyu tshɛ oko eponga. Koko lakalɔmbi dikambo diayɛ, diaha wɛ nshisha mbetawɔ kayɛ ndo lam’ayoyokalola, kokeketsha ananyɔ.​—Luka 22:31, 32.

L’otsho wa la ntondo ka nde mvɔ, Yeso akatɛ ɔpɔstɔlɔ Petero ɛtɛkɛta wa la diko engo. Petero aki l’atei wa wanɛ wakalɔmbɔlaka etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo. (Ngal. 2:9) Nde akakeketsha anangɛso oma l’etsha ande wa dihonga lo Pɛntɛkɔsta ndo l’ɔkɔngɔ wa laasɔ. L’ɔkɔngɔ wa nde nkamba olimu l’edja k’ɛnɔnyi efula, nde akafundɛ anangɛso ate: “[Lamb]onyofundɛ ɛtɛkɛta engana ɛnɛ, dia nyokeketsha ndo dia mɛnya la eshikikelo tshɛ dia ɔnɛ ekɔ mɛtɛ ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika waki Nzambi. Nyoshikikale lɔkɔ.” (1 Pe. 5:12) Mikanda waki Petero wakakeketsha Akristo wa lo nshi yande. Mikanda ɛsɔ wekɔ lo ntetemala tokeketsha ɛlɔ kɛnɛ etena kakongɛso di’alaka wa Jehowa kotshama tshɛ lo tshɛ.​—2 Pe. 3:13. w18.04 17-18 od. 12-13

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka ntondo 31

Onto laka washo lo ɛlɛmbɛ wa kokele wa lotshungɔ ndo latetemala lɔkɔ, . . . ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo nsala dui sɔ.​—Jak. 1:25.

Dia nsɔna kɛnɛ kalangawɔ ndo dia nsɛna woho walangawɔ, anto wa l’ahole tshɛ nangaka monga la lotshungɔ. Anto wa l’atshunda kana ase pɔlitikɛ mbetetaka lo toshinga dia nyanga lotshungɔ ndo tɔmbɔkɔka. Ko onde vɔ kondjaka mɛtɛ kɛnɛ kayangawɔ? Ndooko. Mbala efula etombelo wonga la dui sɔ ele, anto sowaka efula ndo mvɔka. Awui asɔ tshɛ mɛnyaka di’ɛtɛkɛta wa nkumekanga Sɔlɔmɔna ɛnɛ wekɔ mɛtɛ: “Onto [mbolɛka] wonyande onto dia mbosalɛ kɔlɔ.” (Ond. 8:9) Lo divɛsa di’ɛlɔ, Jakɔba akate kɛnɛ kahombaso nsala dia monga mɛtɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo l’ɔlɔ. Jehowa mbasha ɛlɛmbɛ wa kokele ndo nde mboleki mbeya kɛnɛ keso l’ohomba dia monga l’ɔlɔ ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula. Jehowa akasha Adama la Eva lotshungɔ la mɛtɛ ndo diangɔ dikina tshɛ diakiwɔ l’ohomba dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. w18.04 3 od. 1-3

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto