Kakɔna Katɔlɔmba Nzambi?
“Ngandji ka Nzambi kɛdikɛdi tokitanyiyake ɛlɛmbɛ ande; koko ɛlɛmbɛ ande bu ndo wolo.”—1 JOANI 5:3, NW.
“ƆTƐMWƐLƆ ami wambokokaka le mi!” Kema anto tototɛka ngasɔ mbala efula? Koko mɛtɛ, onto tshɛ pombaka ndjambola ate: “Onde ɔtɛmwɛlɔ ami ngɛnyangɛnyaka Nzambi?” Nzambi mɛtɛ ekɔ l’akambo walɔmbande wanɛ walanga mbɔtɛmɔla lo yoho yasungana. Onde sho kokaka mamba dui sɔ? Kema. Tɔ̂shi ɛnyɛlɔ kɛnɛ: ohɔsa dia wɛ ekɔ la luudu la dimɛna efula ko wɛ mala nshisha falanga efula dia lilɔngɔsɔla. Onde wɛ ayetawɔ oseka onto tshɛ ndjodjasɛ lɔkɔ? Kema! Lɔkatɛrɛ tshɛ layolanga ndjodjasɛ lo luudu lakɔ pombaka nɛmiya awui ayɛ amɔtshi.
2 Woho akɔ wâmɛ mbele ndo Jehowa Nzambi; nde akasha anto nkɛtɛ kɛnɛ dia vɔ mbidjasɛka lɔkɔ. Kem’edja nto, nkɛtɛ “kayɔlɔngɔswama” lo Diolelo diande—tɔ kayokadimɔ paradiso ka dimɛna efula. Jehowa ayotsha dikambo sɔ. Koko dia diɔ ntshama, nde akashisha efula: nde akakimɔ Ɔnande ɛtɔi lakandôte. Lâsɔ mɛtɛ, Nzambi ekɔ l’akambo amɔtshi walɔmbande wanɛ wayodjasɛ la nkɛtɛ kɛsɔ!—Osambu 115:16; Mateu 6:9, 10; Joani 3:16.
3 Ngande wakokaso mbeya kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi na? L’ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma ka Jehowa, Sɔlɔmɔna, Nkumekanga ka lomba, akafunde kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi lo tshena pe. L’ɔkɔngɔ wa nde menda awui tshɛ wakandatawesaka—ɛnyɛlɔ oko monga l’ɔngɔnyi, mbika mvudu, ngɛnangɛna la mishiki ndo nanga amato—Sɔlɔmɔna akayokomɛka lo mbuta ate: “Akambu tshe wambukema, nyulungi ekumelu ka dikambu. Uki [Nzambi, NW] woma, ulamaki elembe andi. Oso eli okende w’untu tshe.” (Sho mbɛnganyisha alɛta ango.)—Undaki 12:13.
“Ɛlɛmbɛ Ande Bu ndo Wolo”
4 “Ulamaki elembe andi.” Kɛsɔ mɛtɛ mbatɔlɔmba Nzambi. Onde kɛnɛ katɔlɔmbande kɛsɔ kamboleka wolo? Kema. Ɔpɔstɔlɔ Joani ekɔ lo totɛ dikambo dimɔtshi di’ekeketshelo lo kɛnɛ kendana l’ɛlɛmbɛ wa Nzambi, mbut’ate akambo watɔlɔmbande. Nde akafunde ate: “Ngandji ka Nzambi kɛdikɛdi tokitanyiyake ɛlɛmbɛ ande; koko ɛlɛmbɛ ande bu ndo wolo.”—1 Joani 5:3, NW.
5 Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimwami ɔnɛ “wolo” nembetshiyaka lo mɛtɛ mɛtɛ ɔnɛ: “wotsho.” Tshɛkɛta shɔ kokaka nembetshiya dikambo dimɔtshi diele ekɔ pâ wɛ ndjaɔtɔnganyiya ladiɔ kana wolo disala. Lo Mateu 23:4, tshɛkɛta yakɔ yâmɛ mbakawɔshi dia tɛkɛta dikambo di’‘eshikɔ wa wetsho’ wakahɛka Afarisɛ l’ɛtɛ w’anto; eshikɔ ɛsɔ wa wetsho kɛdikɛdi mbekelo y’ashidi la ɛlɛmbɛ wakadjaka anto vamɛ. Onde wɛ ekɔ lo mboka kɛnɛ kalanga totɛ ɔpɔstɔlɔ w’osombe welɛwɔ Joani? Kɛdikɛdi, ɛlɛmbɛ wa Nzambi bu oshikɔ wa wotsho; vɔ bu wolo efula dia sho mbakitanyiya. (Ɛdika la Euhwelu k’Elembe 30:11.) Koko naka sho mbokaka Nzambi ngandji, kete tayɔngɛnangɛnaka lam’asalaso kɛnɛ katɔlɔmbande. Dui sɔ toshaka diaaso di’ohomba efula dia sho mɛnya ngandji kokaso Jehowa.
6 Dia sho mɛnya ngandji kokaso Nzambi, sho pombaka mbeya ɔnɛ akambo anɛ kana wanɛ mbatɔlɔmbande. Kakianɛ, nyɛsɔ tênde akambo atanu watɔlɔmba Nzambi. Etena kayangaso tatɛkɛtaka akambo akɔ asɔ, aha sho mbohɛ kɛnɛ kakafunde Joani ɔnɛ: ‘Ɛlɛmbɛ wa Nzambi bu wolo.’
Eka dia Mbeya Nzambi
7 Dikambo dia ntondo dialɔmbamaso ele mbeka dia mbeya Nzambi. Tênde ɛtɛkɛta wa Yeso wofundami lo Joani tshapita 17. Yeso akatɛkɛta ɛtɛkɛta ɛsɔ l’otsho wa komelo wa lɔsɛnɔ lande la lanɛ la nkɛtɛ oko onto. Nde aketsha etenyi ka woke ka dikɔlɔ dia lushi lakɔ lo nɔngɔsɔlaka apɔstɔlɔ ande lo dikambo di’otshwelo ande. Nde akayakiyanyaka dikambo dia lɔsɛnɔ lawɔ la lo nshi yayaye—lɔsɛnɔ lawɔ la pondjo la lo nshi yayaye. Nde akâlɛ l’olongo, ko akalɔmbɛ lo dikambo diawɔ. Divɛsa 3 mbutaka ɔnɛ: “Lumu la pundju lone, ele [wêke dia, NW] nkêya, weme [Nzambi ka, NW] mete, la Jesu Kristu, lakayatumi.” Eelo, vɔ wakahombe ‘mbeka dia mbeya’ Nzambi la Kristo dia vɔ kondja panda. Ngasɔ mbahombaso sala ndo sho lawɔ. Dia sho kondja panda, sho pombaka kondja ewo kɛsɔ.
8 Ko ‘mbeka dia mbeya’ Nzambi kɛdikɛdi na? Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yakawakadimola lanɛ ɔnɛ ‘mbeka dia mbeya’ nembetshiyaka ɔnɛ “nkoma lo mbeya, mpotɔ” kana “mana fundo.” Tolembete nto ɔnɛ ekadimwelo k’ɔnɛ ‘wêke dia mbeya’ ekɔ vɛrbɛ ya l’etena ka kakianɛ; lâsɔ ɔsɔ ekɔ dikambo diatatetemala salema. Ɔnkɔnɛ, mbeka dia mbeya Nzambi kɛdikɛdi mbêya dimɛna dimɛna, aha monga l’ewo ka lâhahɛ keto, koko monga la lɔngɛnyi l’oshika lam’asaso la nde. Oma lo diokanelo diaha pe diasaso la Nzambi mbayototalekaka mbêya lushi la lushi. Wekelo ɔsɔ w’awui ande kokaka tetemala pondjo pondjo, nɛ dia ndoko lushi layotokoka mbeka oseka dikambo tshɛ diendana la Jehowa.—Romo 11:33.
9 Ngande wakokaso mbeka dia mbeya Nzambi na? Tekɔ l’abuku ahende wakoka tokimanyiya lo dikambo sɔ. Dibuku dia ntondo kɛdikɛdi dibuku di’etongelo. Lam’endaso diangɔ diakatonge Jehowa—diangɔ diele la lumu la nɛ diele bu la lumu—sho ndekaka mpotɔ lonto lande. (Romo 1:20) Ɛsɔ tênde bɛnyɛlɔ dimɔtshi. Lohelo l’ashi lo dihela dia woke, ekuku w’ashi wonya wapɛpa lɔpɛpɛ la wolo, olongo woludi tɔ la tɔɔtɔ l’otsho—shi diangɔ sɔ têtshaka ɔnɛ Jehowa ekɔ Nzambi kele la ‘nkudu k’efula’? (Isaya 40:26) Tɔɔla t’ɔna wonya wɛ̂nande yana ya mfɔ yatatshanya weela ayɔ kana yana ya nyawo akɛnya la ponde ka loshishɛtɛ—shi dikambo sɔ mɛnyaka ɔnɛ Jehowa, ‘Nzambi k’ɔngɛnɔngɛnɔ,’ nangaka ndo yema ya shɛkɛsɛkɛ? (1 Timote 1:11) Supu ka lɔɔka, opumu wa dimɛna efula w’alɛmbɔlɛmbɔ wa l’ekambɔ, alangi w’amɛna wa lombûdi, nkembo ya tofudu l’eleko kamɔnga akatshi, nkumbatɛ onto ɔmɔtshi lôkayɛ ngandji—onde akambo asɔ hawotɛnya ɔnɛ Otungi aso ekɔ Nzambi ka ngandji, kalanga sho ngɛnangɛnaka lo lɔsɛnɔ?—1 Joani 4:8.
10 Koko, aha akambo tshɛ wendana la Jehowa mbakokaso mbeka lo dibuku di’etongelo. Ɛnyɛlɔ: Nzambi lokombo lande na? Lande na kakandatonge nkɛtɛ ko kitsha onto ate kele adjasɛke lɔkɔ? Lande na katshika Nzambi akambo wa kɔlɔ? Okonde wayotoyala lo nshi yayaye? Dia sho kondja ekadimwelo wa wembola ɛsɔ, sho pombaka ntshɔ lo dibuku dikina diasha anto ewo ka Nzambi—dibuku diakɔ ko Bible. L’atei a Bible, Jehowa tosholɛka awui ande; nde totɛka lokombo lande, tolembetshiyaka lonto lande la asangwelo ande—awui asɔ tshɛ hatokoke mbatana lo dihole dikina.—Etumbelu 34:6, 7; Osambu 83:18; Amose 3:7.
11 L’atei w’Afundelo, Jehowa totɛka ndo dikambo di’anto wahombaso mbeya. Ɛnyɛlɔ: nde totɛka dikambo dia Yeso Kristo, ndo ɔkɛndɛ wele la nde lo ekotshamelo k’asangwelo wa Jehowa. (Etsha 4:12) Ele Satana Diabolo? Ngande wanganyiyande anto? Ngande wakokaso mbewɔ tolonga tande? (1 Petero 5:8) Ekadimwelo wa wembola ɛsɔ, ekadimwelo washa lɔsɛnɔ, tanemaka paka lo Bible.
12 Onde mbeka dia mbeya Nzambi la asangwelo ande ekɔ dikambo dia wotsho? Kema! Onde wɛ mbohɔka etena kakayeye awui wa mɛtɛ w’ohomba efula wa lo Bible, ɛnyɛlɔ oko lam’akayeye ntondo ɔnɛ Nzambi lokombo lande Jehowa, Diolelo diande diayela Paradiso lanɛ la nkɛtɛ, ndo nde akakimɔ Ɔnande la ngandji oko olambo w’etshungwelo lo dikambo dia pɛkato yaso? Shi wɛ akɛnyi di’oko wambokokombola dihɔndɔ oma lo asho ko wɛ ambomɛ mɛna diangɔ tshɛ dimɛna mbala ka ntondo? Mbeka dia mbeya Nzambi mɛtɛ bu dikambo dia wotsho. Ɔsɔ ekɔ dikambo di’ɔngɛnɔngɛnɔ!—Esambu 1:1-3; 119:97.
Ndjaɔtɔnganyiya l’Awui wa Nzambi
13 Etena katateke dia mbeya Nzambi, sho ndjɛnaka ɔnɛ sho pombaka sala etshikitanu ɛmɔtshi lo nsɛnɔ yaso. Dui sɔ diambotokonya lo dikambo dia hende diatɔlɔmba Nzambi. Sho pombaka mbɔtɔnganyiya dionga diaso l’awui ande ndo mbetawɔ wetshelo ande wa mɛtɛ. Mɛtɛ kɛdikɛdi na? Onde awui wetawɔso ndo watshaso wekɔ mɛtɛ ohomba lo asho wa Nzambi? Ɛlɔ kɛnɛ, mɛnamaka ɔnɛ anto efula mɛtɛ hawetawɔ dikambo sɔ. Alapɔlɔ ɔmɔtshi wakatondja Ɛkɛlɛsiya wa l’Angleterre l’ɔnɔnyi wa 1995 akɛnyaka ɔnɛ wodjaselo wa pami la omoto dihole ɔtɔi oko wadi l’omi aha la vɔ tshukana hahombe mbɔsama oko pɛkato. Opiskɔpɔ ɔmɔtshi akate ate: “Tshɛkɛta ‘nsɛna lo pɛkato’ mbishaka onto sɔnyi ndo hayosha ndoko ekimanyielo.”
14 Onde lâsɔ “nsɛna lo pɛkato” aya bu pɛkato nto? Jehowa tohonolɛka kanyi yele lande lo dikambo dia dionga dia ngasɔ. Bible, Dui diande, totɛka ɔnɛ: “Diwala dialemiami le antu tshe, dia antu tawunanaki, ne dia [Nzambi, NW] ayulumbuya akanga a munanyi la luseka.” (Heberu 13:4) Dieyanelo la ntondo ka diwala mbeyaka mbɔsama oko bu pɛkato lo ndjela tokanyi t’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ la t’anto watshɔtshɔ lo mvudu ya Nzambi, wanɛ washana lotshungɔ l’onto sala kɛnɛ tshɛ kalangande, koko dui sɔ diekɔ pɛkato ka woke lo asho wa Nzambi! Ndo loseka, ndo dieyanelo dia l’asa wanɛ wôtɔ la dia pami la pami—ditshelo sɔ tshɛ diekɔ pɛkato ya weke lo asho wa Nzambi. (Akambu w’Asi Lewi 18:6; 1 Koreto 6:9, 10) Nzambi tɔlɔmbaka di’aha sho ntsha awui asɔ, nɛ dia nde mbaɔsaka oko mindo.
15 Koko aha naka tambewɔ ditshelo diɔsa Nzambi oko pɛkato kete lâsɔ ambokoka. Kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi mendanaka ndo la woho wɔsaso anyaso anto. L’atei a nkumbo, Nzambi nɔmbaka wadi l’omi dia vɔ mbokanaka ngandji ndo nɛmiyanaka. Nzambi nɔmbaka ambutshi dia vɔ kotshaka ehomba wele l’anawɔ l’emunyi, lo nyuma ndo lo tokanyi. Nde mbutɛka ana dia vɔ monga l’okitanyiya le ambutshi awɔ. (Tukedi 22:6; Kolosai 3:18-21) Ko kayotota lo dikambo dia kɛnɛ ketawɔso na? Jehowa Nzambi halange sho mbetawɔ wetshelo la mbekelo yoye oma l’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi kana yahɔtɔnɛ la wetshelo ande wa pudipudi wa lo Bible.—Euhwelu k’Elembe 18:9-13; 2 Koreto 6:14-17.
16 Onde ekɔ wotsho sho mbɔtɔnganyiya dionga diaso l’awui wa Nzambi ndo mbetawɔ wetshelo ande wa mɛtɛ? Naka sho menda ɛlɔlɔ wakondjaso oma lo dui sɔ, kete tayokadimola shate: kema. Ɛlɔlɔ akɔ vɔɛnɛ: awala wele wadi l’omi mbokanaka ngandji ndo mbishanaka etema, koko aha awala walana l’ɔtɛ wa loseka; nkumbo yele ana mɛnaka ɔnɛ ambutshi awɔ mbalangaka, koko aha nkumbo yele ana mɛnaka ɔnɛ ambutshi awɔ hawâlange, hawowadje yimba, ndo bu l’ohomba awɔ; nkum’otema ka pudipudi ndo demba dia wolo, koko aha ndjaokaka oko onto lele l’onongo ndo demba diambohandjɔ vwa la SIDA kana la hemɔ kekina kasambiyama l’akambo wa dieyanelo. Lo mɛtɛ, kɛnɛ katɔlɔmba Jehowa hatohondja ndoko ema kele laso ohomba dia sho ngɛnangɛna lo lɔsɛnɔ!—Euhwelu k’Elembe 10:12, 13.
Tɔlɛmiya Lɔsɛnɔ la Dikila
17 Etena katayɔtɔnganyiya lɔsɛnɔ layɛ l’awui wa Nzambi, wɛ ayoyoshihodia ɔnɛ lɔsɛnɔ lekɔ ohomba efula mɛtɛ. Kakianɛ, tayanga tɛkɛta dikambo dia sato diatɔlɔmba Nzambi. Sho pombaka nɛmiya lɔsɛnɔ la dikila. Jehowa mbɔsaka lɔsɛnɔ oko ekila. Lɔ pombaka monga ekila mɛtɛ nɛ dia nde mbele Kiɔkɔ ya lɔsɛnɔ. (Osambu 36:9) Kɛdikɛdi, kânga lɔsɛnɔ l’ɔna lêke l’otema wa nyango lekɔ ohomba efula lo asho wa Jehowa! (Etumbelu 21:22, 23) Dikila diekɔ didjidji dia lɔsɛnɔ. Diɔ diakɔ diediɔ ndo diɔ lawɔ ekila lo asho wa Nzambi. (Akambu w’Asi Lewi 17:14) Lâsɔ mɛtɛ hatohombe mamba ɔnɛ Nzambi tɔlɔmbaka dia sho monga la kanyi yele lande lo dikambo dia lɔsɛnɔ la dikila.
18 Ahomba onto l’onto sala dia nde nɛmiya lɔsɛnɔ la dikila na? Oko weso Akristo, hatohombe mbidjaka nsɛnɔ yaso lo wâle tshanana paka dia ndjângɛnyangɛnya tsho. Sho pombaka mbidjaka yimba dia ndjâkokɛ ndo dia kokɛ anyaso; ɔnkɔnɛ, sho pombaka mendaka ɔlɔlɔ di’aha mituka aso la mvudu yaso mbokadja onto wâle. (Euhwelu k’Elembe 22:8) Hatohombe nɔ mfɔka; hatohombe nɔ akatshi w’asɛmbɛ; hatohombe nɔ kândji kana didjoyadjoya dia weho ekina dia ndjângɛnyangɛnya. (2 Koreto 7:1) Lam’ele sho mpokamɛka awui wa Nzambi lam’atotɛnde dia ‘sɛka dikila,’ sho hatetawɔ mbɔsa dikila di’anto akina ko didja lo demba diaso. (Etsha 15:28, 29) Kânga mbalangaso lɔsɛnɔ, sho hatoyange woho wa shimbɛ lɔsɛnɔ laso la nshi nyɛ lo pendola ɛlɛmbɛ wa Nzambi ko ndjofukutanya ndo elongamelo kaso ka lɔsɛnɔ la pondjo!—Mateu 16:25.
19 Onde mbɔsa lɔsɛnɔ la dikila oko ekila ekɔ dikambo dia wotsho le so? Kema! Ohɛsɔ tokanyiya yema. Onde ekɔ dikambo dia wotsho le so naka hatɔshi kansɛrɛ ka l’asasa kaya oma l’ɔnwɛlɔ wa mfɔka? Onde naka sho bu fumbe ka mfɔka ya wolo lo yimba la lo demba kete lâsɔ ɔsɔ ekɔ dikambo dia wotsho le so? Onde naka hatɔshi hemɔ ka SIDA, epatitɛ, kana hemɔ kɛmɔtshi oma lo wodjelo wa dikila, lâsɔ kete ɔsɔ ekɔ dikambo dia wotsho le so? Lo menda mɛtɛ, naka tekɔ lo mbewɔ mbekelo la ditshelo dia kɔlɔ dia woho ɔsɔ, kete tayokondja ɛlɔlɔ efula.—Isaya 48:17.
20 Tênde ɛnyɛlɔ kɛnɛ. Ambeta ɛnɔnyi ɛmɔtshi, Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi wa omoto aki la diemi di’oko ngɔndɔ shato l’etenyi. La dikɔlɔ dimɔtshi, nde akamɛ kɛla dikila ko wakawɛmbɛ esadi otsha la lopitadi. L’ɔkɔngɔ wa dɔkɔtɛlɛ mbênda, nde akoke dɔkɔtɛlɛ diakɔ atɛ ɔfɛlɛmɛ ɔmɔtshi ɔnɛ pombaka mbotondja diemi diakɔ. Lam’ele nde akeyaka woho wɔsa Jehowa lɔsɛnɔ l’ɔna lahatotɔ, nde kombetawɔ kânga yema dia vɔ mbotondja diemi, nde akatɛ dɔkɔtɛlɛ diakɔ ate: “Naka nde ekɔ la lɔsɛnɔ l’otema, kete nyôtshike lɔkɔ!” Nde akatetemala la kɛla dikila tena dimɔtshi, koko l’ɔkɔngɔ wa ngɔndɔ efula, nde akayota yana ya hiami yaki la demba dia dimɛna kânga mbakiyɔ kokotsha nshi ya mbotɔ. Ɛlɔ kɛnɛ, ɔna akɔ ɔsɔ aya l’ɛnɔnyi 17. Kadiyɛso kɛsɔ akate ate: “Takatɛ ɔnaso awui asɔ tshɛ, ndo nde mbutaka ate: lekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula nɛ dia nyu kombidjami lo nkomba. Nde mbeyaka ɔnɛ, naka nde ekɔ la lɔsɛnɔ ɛlɔ kɛnɛ, kete paka oma lo woho wakambɛso Jehowa!” Lo mɛtɛ, mbɔsa lɔsɛnɔ oko waliɔsa Nzambi komonga dikambo dia wotsho le nkumbo kɛsɔ!
Tokambe Jehowa Kâmɛ l’Ɔlɔngɔswamelo Ande
21 Aha shamɛ ato mbahomba sala etshikitanu wahombama dia ndjaɔtɔnganyiya l’awui wa Nzambi. Jehowa ekɔ l’anto amɔtshi lanɛ la nkɛtɛ, ndo nde tɔlɔmbaka dia sho mbokambɛ kâmɛ l’anto akɔ. Dui sɔ diambotokonya lo dikambo dia nɛi diatɔlɔmba Nzambi. Sho pombaka kambɛ Jehowa kâmɛ l’ɔlɔngɔswamelo walɔmbɔlande la nyuma kande.
22 Ko ngande wakokaso mbeya ɔlɔngɔswamelo wa Nzambi na? Lo ndjela awui wofundami l’Afundelo, anto wa lɔkɔ mbokanaka ngandji ka mɛtɛ lam’asawɔ, vɔ mbɔsaka Bible la nɛmɔ efula, vɔ nɛmiyaka lokombo la Nzambi, vɔ sambishaka Diolelo diande ndo vɔ kema wa l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ. (Mateu 6:9; 24:14; Joani 13:34, 35; 17:16, 17) Lanɛ la nkɛtɛ, ekɔ paka ɔtɛmwɛlɔ ɔtɔi mbele la tolembetelo tɔsɔ tshɛ ta Lokristo la mɛtɛ, ɔtɛmwɛlɔ akɔ ele—Ɛmɛnyi wa Jehowa!
23 Onde kambɛ Jehowa kâmɛ l’anto wele l’ɔlɔngɔswamelo ande ekɔ dikambo dia wotsho? Kema! Ɔsɔ ekɔ diɛsɛ dia woke dia mbokama ngandji ndo kondja ekimanyielo oma le nkumbo k’Akristo kokengami l’anangɛso ndo l’akadiyɛso wa l’andja w’otondo. (1 Petero 2:17) Ohɔsa dia nyamombɔ la masuwa ko wɛ havwe; l’atei w’ashi, wɛ ekɔ lo sala tshɛ di’aha dinda. Etena kamboyoka wate lambɔlɛmba, diakimi amboshila, ɛnyiyɛ ko onto ɔmɔtshi ambokɔlɛkɛ lonya oma lo wâto wa tshitshɛ wakaye dia ndjoshimbɛ anto di’aha vɔ mvɔ l’ashi. Eelo, anto akina wahavwe wekɔ! Lo wâtɔ akɔ wa tshitshɛ, wɛ la akina nyekɔ lo tengɔnya lo tadukaka dia ntshɔ otsha l’okongo, ko nyekɔ lo tatehola ndo anto akina wahavwe lam’atanyatshu.
24 Shi ngasɔ mbeso ndo sho lawɔ? Wakatotondja oma l’atei w’“ashi” wa wâle, mbut’ate oma l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ, ko wakayotɔtshiya l’atei w’ɔlɔngɔswamelo wa Jehowa wa lanɛ la nkɛtɛ wele oko “wâto washimbɛ anto.” L’atei w’ɔlɔngɔswamelo akɔ, tekɔ lo kamba kâmɛ l’anangɛso l’etena kakɔ katatatshu otsha l’“okongo,” mbut’ate otsha l’andja w’oyoyo wa losembwe. Etena kokaso ɔnɛ ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ wayanga tɔlɛndja lo mboka, sho ngɛnangɛnaka efula lo menda ekimanyielo la ekeketshelo kakondjaso oma le Akristo wanɛ wele asekaso wa mɛtɛ!—Tukedi 17:17.
25 Ko kayotota lo dikambo di’anto akina—akanga w’etema ɛlɔlɔ, wanɛ wêke l’atei w’“ashi” na? Kema tekɔ l’ɔkɛndɛ wa mbakimanyiya dia vɔ mbɔtɔ l’atei w’ɔlɔngɔswamelo wa Jehowa? (1 Timote 2:3, 4) Vɔ wekɔ l’ohomba w’onto lawakimanyiya dia vɔ mbeya kɛnɛ kalɔmba Nzambi. Dui sɔ diambotokonya lo dikambo dia tanu diatɔlɔmba Nzambi. Sho pombaka sambishaka Diolelo diaki Nzambi la kɔlamelo tshɛ. Lo sawo diayela, tayenda kɛnɛ kalembetshiya dikambo sɔ.
[Study Questions]
1, 2. Bonde kahatahombe mamba l’ɔtɛ w’ɔnɛ Nzambi ekɔ l’akambo walɔmbande wanɛ walanga mbɔtɛmɔla lo yoho yasungana?
3. Ngande wakate Sɔlɔmɔna kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi lo tshena pe?
4-6. (a) Naa kitshimudi ya mɛtɛ mɛtɛ ya tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimwami ɔnɛ “wolo”? (b) Lande na kakokaso mbuta ɔnɛ ɛlɛmbɛ wa Nzambi bu wolo?
7. Ahombaso sala dia kondja panda?
8. ‘Mbeka dia mbeya’ Nzambi kɛdikɛdi na?
9. Awui akɔna wendana la Jehowa wakokaso mbeka oma lo dibuku di’etongelo?
10, 11. (a) Naa awui wa Jehowa la asangwelo ande wahatakoke mbeka oma lo dibuku di’etongelo? (b) Naa wembola wele ekadimwelo awɔ tanemaka paka lo Bible?
12. Ngande wakokayɛ nembetshiya bonde kele mbeka dia mbeya Nzambi la asangwelo ande bu dikambo dia wotsho?
13, 14. (a) Lam’ekaso dia mbeya Nzambi, etshikitanu akɔna wahombaso sala lo nsɛnɔ yaso? (b) Nzambi tɔlɔmbaka di’aha sho sala ditshelo diakɔna dia mindo?
15. Ngande wele kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi mendanaka la woho wɔsaso anyaso anto ndo l’akambo wetawɔso?
16. Lembetshiya bonde kele mbɔtɔnganyiya lɔkɛwɔ layɛ l’awui wa Nzambi ndo mbetawɔ wetshelo ande wa mɛtɛ bu dikambo dia wotsho.
17. Ngande wɔsa Jehowa lɔsɛnɔ la dikila?
18. Kakɔna kalɔmbamaso lo ndjela kanyi yele la Jehowa lo dikambo dia lɔsɛnɔ la dikila?
19. Lembetshiya ɛlɔlɔ wakondjaso lo nɛmiya lɔsɛnɔ la dikila.
20. Ngande wakakimanyiyama nkumbo kɛmɔtshi lo mbɔsa lɔsɛnɔ oko waliɔsa Nzambi?
21, 22. (a) Jehowa tɔlɔmbaka dia sho mbokambɛ kâmɛ l’anto akɔna? (b) Ngande wakokaso mbeya anto wele l’ɔlɔngɔswamelo wa Nzambi?
23, 24. Ɛnyɛlɔ kakɔna kakokaso mbisha dia mɛnya ɔnɛ kambɛ Jehowa kâmɛ l’anto wele l’ɔlɔngɔswamelo ande bu dikambo dia wotsho?
25. (a) Ɔkɛndɛ akɔna wele laso otsha le wanɛ wêke l’atei w’“ashi” w’andja ɔnɛ wa kɔlɔ? (b) Naa dikambo diatɔlɔmba Nzambi diayotɔtɛkɛta lo sawo diayela?
[Caption]
[Questions]
[Caption on page 11]
[Caption on page 11]
Sho mbekaka awui wa Jehowa oma lo dibuku di’etongelo ndo oma lo Bible
[Caption on page 15]
[Review on page 15]
Onde Wɛ Akohɔ?
◻ Lande na kele ɛlɛmbɛ wa Nzambi bu wolo?
◻ Ngande wakokaso mbeka dia mbeya Nzambi?
◻ Bonde kele mbɔtɔnganyiya dionga diayɛ l’awui wa Nzambi ndo mbetawɔ wetshelo ande wa mɛtɛ bu dikambo dia wotsho?
◻ Ahombaso sala lo ndjela kanyi yele la Nzambi lo dikambo dia lɔsɛnɔ la dikila?
◻ Nzambi tɔlɔmbaka dia sho mbokambɛ kâmɛ l’anto akɔna, ndo ngande wakokaso mbeya anto akɔ?