Lɔsɛnɔ ndo tena diakasɛnaka Akristo wa lo ntambe ka ntondo

‘Wamato wakamba elimu lawakawɔ’

“Lam’akawatatshokaka lu mbuka, Jesu akakumi lu ngelu kemotshi. Umuntu omotshi, lukumbu landi Mata, akûlungula lakandi. Ndi aki la onangu a umuntu, lukumbu landi Mariya, lakadjase l’ekulu a Khumadiondjo, ahukama diui diandi. Keli Mata akakanana la ulimu efula, ku ndi akayi le Jesu; akawumbula ati: Khumadiondjo we heyi wati: [Kadiyɛmi] akantshikedi ulimu dime? Telandi ayi la ndjukimanyia. Keli Jesu akûkaluya diui ati: Mata, Mata, we ambuleka ndjakananya la ndjahenyahenya di’akambu efula, keli dikambu otoi mbeli uhumba. Mariya ambosonola leke l’ololo, lo haluyosama uma le ndi.”—LUKA 10:38-42.

MBOKƐMAKA hwe dia Mata aki l’etete l’olimu. Aha la tâmu, nde akɔsamaka la nɛmɔ efula le anto akina. Lo ndjela mbekelo y’ase Juda wa lo ntambe ka ntondo, nɛmɔ diakawashaka womoto akalemanɛka la woho wakandayashaka l’elimu wa la ngelo ndo dikoka diaki la nde dia nkotsha ehomba wa nkumbo kande.

Wamato w’Akristo wa lo ntambe ka ntondo wakakeketshamaka vɔ lawɔ dia ‘nkamba elimu lawakawɔ.’ (Tito 2:5) Koko vɔ waki nto la diɛsɛ ndo la ɔkɛndɛ wa mbetsha anto akina akambo wendana la mbetawɔ kawɔ k’Okristo. (Mateu 28:19, 20; Etsha 2:18) L’atei wa “elimu efula” waki la wɔ, naa elimu ɛmɔtshi wakahombaka nsala womoto l’ose Juda la lo ntambe ka ntondo? Ndo naa wetshelo wakokaso nkondja oma lo ɛtɛkɛta wakatɛ Yeso Mariya?

‘Akakambaka elimu efula’ Womoto l’otshukami l’ose Juda akatatɛka nkamba olimu ko yosose, mbuta ate la ntondo ka wonya mpotɔ. (Tukedi 31:15) L’ɔkɔngɔ wa nde nkatɛ ase nkumbo kande yema y’osawo wa la pindju, nde akahombaka ntshindɛ anande otsha lo shinangɔnga dia vɔ tetshama. Anande wa wamato wakahombaka ntshikala la ngelo dia mbetshama akambo wakalɔmbamaka dia vɔ nkoma wamato wotshukami w’eshika.

Mama ka nkumbo kâmɛ la anande wa wamato wakatatɛka lushi lawɔ la elimu wa la ngelo, ɛnyɛlɔ oko 1) mbidja esɔ l’atala, 2) mɔmba luudu, ndo 3) mamula awɛlɛ wa mbudi yawɔ dia nkondja abɛlɛ wa nkumbo nnɔ. Oma lâsɔ, 4) vɔ wakahombaka nsala mapa wa ndɛ lushi longo. Ana wa wamato wakahombaka ntondo minya mindo oma lo ntɔngɔ ko l’ɔkɔngɔ diko 5) vɔ wakahombaka tɔtɔ ntɔngɔ l’etole dia ntana ufushi. 6) Ombutshi a womoto akahombaka mbɔsa okuna ko nkotsha ashi la wodoya. Nde akahombaka nsɔha okuna l’ashi ko nde ntshika okuna wambondɔsɔhanya l’ashi dia vɔ mbida ko nde 7) ntetemala la elimu ekina wa la ngelo. Etena kâkandakonge dia okuna mbida, ana wa wamato wakakoka nkamba la abɛlɛ w’oma l’awɛlɛ a mbudi dia nsala matɛka. 8) Naka wonya wamandɛ yema, mama la anande wa wamato wakakokaka ntshɔ otsha lo lobingu. Lam’akawakomaka lɛkɔ dia nsomba diangɔ dia ndɛ dia lushi longo, vɔ wakokaka nsolo ya diangɔ, ekoko wa waa nyama ndo anto wawelɛ eshinga wa diangɔ diawɔ. Vɔ wakakokaka nto nsomba djɛshi la nse yamboma. Naka nde aki womoto l’Okristo, kete nde akakokaka nkamba la diaaso sɔ dia nsambisha anto akina wa lo lobingu awui wendana la mbetawɔ kande.—Etsha 17:17.

Mama ka yimba akahombaka nkamba la tena diakandatatshɔka la anande lo lobingu kana diakawayakalolaka dia mbakimanyiya dia vɔ mbeya ndo nshihodia atɔndɔ wa l’Afundelo. (Euhwelu k’Elembe 6:6, 7) Nde akakokaka nto nkɛtshanya la anande wa wamato atɔndɔ wayowakimanyiya dia vɔ monga anto weya nsomba diangɔ dimɛna.—Tukedi 31:14, 18.

9) Elimu ekina wakasalaka wamato lushi la lushi aki wa ntshɔ dia totahola ashi l’ɛtɛkɔ. Lɛkɔ vɔ wakahombaka ndodja ashi lo diangɔ diakatshwe la wɔ ndo ondo vɔ wakasawolaka la wamato akina wakatshwe totahola ashi ndo vɔ. 10) Etena kakawakalolaka la ngelo, mama la anande wa wamato wakahombaka nkatɛ mapa. Ntondotondo, vɔ wakahombaka nsɔha okuna lo kangɔ yasalawɔ mapa ko oma lâsɔ vɔ mbidja kangɔ yakɔ lo woko wa dja (four) kele mbala efula kakongaka l’andja. Etena kaki mapa ɔsɔ lo woko wa dja, vɔ wakasawolaka ndo wakendaka woho wakayeshɔka mapa.

11) Oma lâsɔ, vɔ wakahombaka ntshɔ l’ashi dia tosola ahɔndɔ. Wamato wakahombaka ntondotondo nsola ahɔndɔ awɔ dimɛna la savɔ yakawasalaka la esongo. L’ɔkɔngɔ wa vɔ nsasola ndo mamula ahɔndɔ, wamato wakawawanɛka lo yanyi l’ave dia mbaonya.

L’ɔkɔngɔ wa mbela ahɔndɔ asɔ la ngelo, mama la anande wa wamato wakɔsaka 12) ahɔndɔ tshɛ wambatɛ ko mbatɛla la ntondo ka mbakaloya lo kisaka k’ahɔndɔ. 13) L’ɔkɔngɔ, mama akakokaka mbetsha anande wa wamato woho wa mbɛla kɔsa ka lɛmbɛ. 14) Yema tshitshɛ oma lâsɔ, vɔ wakahombaka ntatɛ nkatɛ mbo ya ndɛ ya la dikɔlɔ. 15) Lam’ele anto waki la mbekelo ka nongolaka angɛndangɛnda, ase nkumbo wakahombaka ndjalɔngɔsɔla dia ndɛ mma, djɛsɛ, matɛka, nse yamboma ndo nnɔ yema y’ashi wa tshitshi kâmɛ la angɛndangɛnda.

L’ekomelo ka lushi, wakashinolaka ana esɔ l’adwe la ntondo ka vɔ ndala. L’ɔkɔngɔ wa vɔ mpɛtsha atala, ambutshi wakakokaka kɔndɔlɛ anawɔ ɔkɔndɔ ɔmɔtshi w’oma l’Afundelo ndo nsala dɔmbɛlɔ kâmɛ la wɔ. Naka ana tshɛ wambolala, omi aki l’ɔkɔkɔ w’oshika wa mbutɛ wadɛnde ɛtɛkɛta wa diambo ɛnɛ: “[Wadi] l’ololo, eya mbukundja? Ndi ndeka mboko y’akeso ushinga wulu.”—Tukedi 31:10.

Woho wa nsɔna “leke l’ololo” Aha la tâmu, wamato wa timba wakasɛnaka lo ntambe ka ntondo waki la “[e]limu efula” wa nsala. (Luka 10:40) Woho akɔ wâmɛ mbele, wamato wa nshi nyɛ, djekoleko waa mama ya nkumbo wekɔ vɔ lawɔ la elimu efula wa nsala. Tshulatshula dia nshi nyɛ mbakimanyiyaka efula lo kɛnɛ kendana la elimu awɔ wa la ngelo. Koko l’ɔtɛ wewɔ bu la ekondjelo k’efula, mama ya nkumbo efula tshutshuyamaka dia tokamba l’andja wa nkumbo dia nkotsha ehomba w’ase nkumbo yawɔ.

Kânga mbahomanawɔ la ekakatanu, ɛlɔ kɛnɛ wamato efula w’Akristo ndjelaka ɛnyɛlɔ kaki Mariya lakatatɛkɛtshi dikambo diande l’ɔkɔndɔ wele lo etatelo ka sawo nɛ. Vɔ mbɔsaka akambo wa lo nyuma la nɛmɔ efula. (Mateu 5:3) Vɔ kotshaka ehomba wa nkumbo yawɔ, oko wâkeketsha Afundelo dia vɔ nsala. (Tukedi 31:11-31) Vɔ sɛnaka nto lo yoho yɔtɔnɛ la ɛtɛkɛta wakatɛ Yeso Mata. Oko wakinde la lonyuma l’ɔlɔlɔ, aha la tâmu, Mata akangɛnangɛna ɔhɛmwɛlɔ wa la ngandji wakawosha Yeso. Wamato w’Akristo hawohombe mbetawɔ dia elimu awɔ wa la ngelo mbadjɛ wekamu lo waaso wele la wɔ wa mbeka awui wendana la Nzambi kana wa nsambisha anto akina awui wendana la mbetawɔ kawɔ. (Mateu 24:14; Heberu 10:24, 25) Lo nsala ngasɔ, vɔ sɔnaka “leke l’ololo.” (Luka 10:42) Diakɔ diele, vɔ mbɔsamaka la nɛmɔ efula le Nzambi, le Kristo ndo le ase nkumbo yawɔ.—Tukedi 18:22.