“Nyu ndeka . . . nɛmɔ”.—MATEO 10:31
Onde Nzambi kodjaka yimba?
KƐNƐ KATETSHA ETONGELO
Wonya a ntango ɔtɔi l’ɔkɔngɔ w’ɔna mbotɔ, ekɔ ohomba efula dia mama kande mongaka ma ma la nde. Lande na? Nɛ dia diɔtɔnganelo sɔ diayokonya dia ɔna mpama ndo mbola dimɛna.a
Kakɔna katshutshuya ombutshi wa womoto dia nde nkokɛ ɔnande lamondota la ngandji tshɛ? Womoto ɔmɔtshi lelɛwɔ Jeannette Crenshaw lele ombetsha lo kalasa y’adidi mbutaka lo Jurnalɛ yande yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: The Journal of Perinatal Education, ekɔ ohamelo w’efula wa ɔrmɔnɛ welɛwɔ ocytocine, “mbatshutshuya nsaki y’ombutshi wa womoto l’ɔkɔngɔ wa nde mbota etena kananande, kendande ndo kalɔnyande ɔnande lotwe.” Ɔrmɔnɛ okina wakamba l’etena kɛsɔ “kimanyiyaka ombutshi wa womoto dia nde ndjasha le ɔnande” ndo ndekaka nkeketsha diɔtɔnganelo diasande la ɔnande l’ashashi. Lande na kele dui sɔ ohomba?
Diɔtɔnganelo dia ma ma diele lam’asa ombutshi wa womoto l’ɔnande l’ashashi diakakongɛma oma le Otungi wakiso wa ngandji, Jehowa Nzambi.b Nkumekanga Davidɛ akatombola Nzambi lo woho wakandootondja “oma lo dikundju” ndo woho wakandookokɛ oma l’otema wa nyango. Nde akalɔmbɛ ate: “Dimi lokoyaɛkɛka lo ekokelo kayɛ oma ko eotwelo; oma ko dikundju dia mama, wɛ aki Nzambi kami.”—Osambo 22:9, 10.
OHOKANYIYA DUI NƐ: Naka Nzambi akasale yoho ya diambo shɔ dia ndjaashikikɛ dia ombutshi wa womoto ayendaka ɔnande la ngandji tshɛ ndo kotshaka ehomba w’ɔna, shi ekɔ dui dia dimɛna mbuta dia Nzambi nde la wɔ ndjashaka le so l’onto ndo l’onto, sho “ana wa Nzambi”?—Etsha 17:29.
KƐNƐ KATETSHA BIBLE LO WOHO WATƆSƐDINGOLA NZAMBI
Yeso Kristo, ɔnɛ laleka mbeya Otungi aketsha ate: “Onde hawotosondjaka sɔlɛ 2 la okenga wa lofalanga 1 wele la nɛmɔ dia tshitshɛ? Koko ndooko 1 l’atei adiɔ lakoka nkɔ la nkɛtɛ aha la Shɛnyu lele l’olongo mbeya. Kaanga divo dia l’ɛtɛ anyu mbadiemaka tshɛ. Ɔnkɔnɛ, tanyokake wɔma, nyu ndeka leemba la sɔlɛ nɛmɔ.”—Mateo 10:29-31.
Anto yema tshitshɛ l’atei aso mbaleka mbidja yimba lo fudu ka tshitshɛ tshɛ kɛnaso, ndo hatoleke mbidja yimba etena ‘kakɔ fudu kɛmɔtshi lo nkɛtɛ.’ Koko Shɛso lele l’olongo mbadjaka vɔ tshɛ yimba! Ndo tofudu, mbuta ate, kaanga tofudu efula hatoleki pondjo anto nɛmɔ le nde. Ɔnkɔnɛ, wetshelo wekɔ hwe: Wɛ hahombe ‘monga la wɔma’ ɔnɛ Nzambi hakodje yimba. Koko nde ndjashaka le yɛ woho w’anyanya!
Nzambi ndjashaka efula lo dikambo dia wahɔ aso ndo ndjakiyanyaka efula la ngandji tshɛ dikambo diaso
Afundelo toshikikɛka
“Washo wa Jehowa wekɔ lo dihole tshɛ, wenda anto wa kɔlɔ ndo anto w’ɛlɔlɔ.”—TOKEDI 15:3.
“Washo wa Jehowa wekɔ le anto w’ɛlɔlɔ, ndo atoyi ande pokamɛka delo diawɔ dia nyanga ekimanyielo.”—OSAMBO 34:15.
“Dimi layɔngɛnangɛna efula lo ngandji kayɛ ka kɔlamelo, nɛ dia wɛ ambɛna sui diami; wɛ mbeyaka shɔkɔ yami y’efula.”—OSAMBO 31:7.
“LAKAYAOKAKA DIA JEHOWA HAMBOKE NGANDJI”
Onde otshikitanu koka monga lo lɔsɛnɔ laso naka sho mbeya dia Nzambi ndjashaka efula lo dikambo dia wahɔ aso ndo ndjakiyanyaka efula la ngandji tshɛ dikambo diaso? Otshikitanu koka monga, oko woho wakinde lo dikambo dia Hannah,c l’oma l’Angleterre, nde mbutaka ate:
“Mbala ko mbala, lakayaokaka dia Jehowa hamboke ngandji ndo alɔmbɛlɔ ami hawokadimɔma. Lakafɔnyaka dia ekɔ l’ɔtɛ wele dimi bu la mbetawɔ. Lakayaokaka dia laki lo dilanya ndo lakanyɛma yimba lam’ele dimi komonga ohomba. Lakayaokaka dia Nzambi kondjakiyanyaka lo dikambo diami.”
Koko, kakianɛ Hannah aya bu la taamu nto lo woho wayasha Jehowa le anto ndo ngandji kande. Kakɔna kakatshikitanya woho wakandayaokaka? Nde mbutaka ate: “Aki otshikitanu wakatasalemaka yema yema. Lekɔ lo mbohɔ sawo dimɔtshi di’oma lo Bible diakashama ambeta ɛnɔnyi efula lo dikambo dia oshinga w’etshungwelo waki Yeso, sawo sɔ diaki la shɛngiya efula le mi ndo diɔ diakankimanyiya dia dimi monga l’eshikikelo dia Jehowa mbokakami ngandji. Ndo etena kakakadimɔmaka alɔmbɛlɔ ami, lakakɛdiaka asɔi mbala efula nɛ dia lakashikikɛ dia Jehowa mbokakami ngandji. Ndo nto, oma lo wekelo wa Bible ndo wɔtwɛlɔ wa nsanganya y’Akristo, lakeke awui efula wendana la Jehowa, lonto lande ndo woho wayaokande lo dikambo diaso. Kakianɛ lekɔ lo mɛna hwe woho watokimanyiya Jehowa, ngandji kande oya le so sho tshɛ ndo woho wakombolande dia tokokɛ l’onto ndo l’onto.”
Kɛnɛ kata Hannah ekɔ dui di’ekeketshelo. Ko ngande wakokayɛ monga l’eshikikelo dia Nzambi mbeyaka ndo mbohɔka woho wayaokayɛ? Sawo diayela diayɔsɛdingola dimbola sɔ.
a Ambutshi amɔtshi wa wamato sowaka efula la kandji y’oma la mbota ndo dui sɔ koka monga tshondo y’okakatanu le wɔ dia vɔ monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la ɔnawɔ. Koko, vɔ hawokoke ndjaoka dia wekɔ l’onongo wa dui sɔ. Lo ndjela kalasa mɔ ya l’États-Unis (Institut national de la santé mentale,) ɔkɔmwɛlɔ wonga l’ɔkɔngɔ wa womoto mbota “ndjaaka ondo oma lo kandji ya lo demba ndo ya lo yimba . . . koko dui sɔ hasalema l’ɔtɛ w’ɔnɛ ombutshi wa womoto akasadi dui dimɔ kana hasadi.” Dia mbeya awui akina lo dikambo sɔ, enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Comprendre la dépression postnatale” lo Emɔ! ka Ngɔndɔ ka samalo 8, 2003, lo Falase.
b Jehowa ekɔ lokombo laki Nzambi latanema lo Bible.—Osambo 83:18.
c Nkombo mɔtshi ya lo asawo anɛ yakatshikitanyema.