Tosuke kanyi y’Afundelo lo dikambo dia okundelo—Etenyi 2

Ɔlɔtɛlɔ w’ahɔndɔ wa mpidi

1. a) Ahɔndɔ wa mpidi kɛdikɛdi na? b) Kakɔna katshikitanya ahɔndɔ wa mpidi la ahɔndɔ akina?

Anto nongamɛka mbala efula di’ase nkumbo ndo angɛnyi ndɔta ahɔndɔ wa mpidi. Ekɔ ohomba sho mbeya dia ahɔndɔ wa mpidi watɛkɛtama lanɛ bu ahɔndɔ walɔtama lo waaso efula mbidja ndo l’okundelo. Anto ndɔtaka ahɔndɔ wa mpidi paka naka onto ambovɔ. Ɛnyɛlɔ, ɛtɛkɛta tshɛ wa lo wodja wa Ghana wekɔ la tshɛkɛta yatshikitanya ahɔndɔ wa mpidi l’ahɔndɔ akina tshɛ.

2. a) Akoto kɛdikɛdi na, ndo ngande wakawakambaka la wɔ lo nshi yakafundamaka Bible? b) Ekambi waki Nzambi kɔmbɔtɔnganyiyaka ɔlɔtɛlɔ w’akoto la na?

² Anto amɔtshi fɔnyaka dia anto ndɔtaka ahɔndɔ wa mpidi lo wedja efula wa lo Afrikɛ oko wakawalɔtaka akoto lo nshi yakafundamaka Bible. Ekɔ mɛtɛ di’anto wakalɔtaka akoto l’otanda, koko vɔ wakâlɔtaka nto lo waaso akina. Wakasalaka akoto la dikoho dia mbudi ndo wakakambaka la wɔ dia sala esoke wakawadjaka diangɔ ɛnyɛlɔ oko ntɔngɔ. Lo nshi shɔ, alami w’ɛkɔkɔ wakalɔtaka akoto asɔ nɛ dia vɔ waki oshinga wɔdu ndo kondanaka esadi. Wakalɔtaka akoto nto oko djembetelo ya ndjatshumoya. (1 Khum. 21:27; Jona 3:6-8) Danyɛlɛ akalɔtɛ dikoto la ntondo ka nɔmba Jehowa l’etete. (Dan. 9:3) Tena dimɔtshi, aprɔfɛta w’ase Hɛbɛru wakalɔtaka akoto l’ɔtɛ wa nsango y’ɔhɛmwɛlɔ yakawahombaka mbewoya. (Is. 20:2) Wakakambaka la akoto lo weho wotshikitanyi, koko ekambi waki Nzambi kɔmbɔtɔnganyiyaka ɔlɔtɛlɔ w’akoto la waetawɔ w’oma lo dikanyiyakanyiya diendana la anto wambovɔ. Onde kɛsɔ mbakokaso mbuta lo dikambo di’ahɔndɔ wa mpidi ɛlɔ kɛnɛ?

3. a) Ahɔndɔ wa mpidi wa ngande walɔtama lo ngelo kanyu? b) Oma lende akaye weho w’ahɔndɔ asɔ? c) Kitshimudi yakɔna yonga la ahɔndɔ wa mpidi w’edima? wa wɛma? kana wa kulɛrɛ kekina?

³ Ahɔndɔ wa mpidi wekɔ djembetelo yɛnya di’onto ekɔ la ɔkɛyi. Lo ndjela mbekelo ya lo dihole la dihole, alangi ndo asango wa lo ahɔndɔ wekɔ la kitshimudi ya lânde yoye oma lo waetawɔ w’ase ɔtɛmwɛlɔ w’edjedja ndo efula ka waetawɔ asɔ ndja oma lo kanyi yele la wɔ lo eongelo ka wanɛ wavɔ ndo woho wotɔ ɔnɛ lovwe la wanɛ wasɛna. Lo ahole amɔtshi, ewotɔ wa suke suke waki ɔnɛ lovwe ndɔtaka ahɔndɔ wa mpidi wa lânde. Vɔ mbɔsaka di’ahɔndɔ asɔ mbakokɛka oma lo kɔlɔ kakoka onto lovwe mbasalɛ. Anto amɔtshi ndɔtaka ahɔndɔ w’edima. Lo ahole efula, anto fɔnyaka dia ahɔndɔ asɔ mbakokɛka oma le ekishi ndo wekɔ ohomba dia kimanyiya onto lovwe dia nde koma le watshɛnde lo andja wa lo nyuma. Ahɔndɔ wa mpidi wa wɛma wekɔ nto la kitshimudi ya lânde. Le anto efula, ahɔndɔ asɔ wekɔ didjidji dia ɔlɛmbiɛlɔ wa nyɔi ndo dia nsaki kele la wɔ k’ɔnɛ okishi w’onto lambovɔ watshu la ki otsha lo andja okina. Le anto amɔtshi, vɔ ndɔtaka l’ɛtɛ awɔ yɛtshi ya dihɔndɔ ya wɛma ya dihɔndɔ diokombiwɔ odo dia mɛnya diaha vɔ mbele l’onongo wa nyɔi kande. Dia mɛnya ɔnɛ vɔ wekɔ l’otanda, vɔ minyaka avo ndo wamato wotɔ l’odo ndelaka etolotolo ndo ekolo hwe. Anto amɔtshi kema la ahɔndɔ wa shikaa wɔtɔnɛ la otanda.

4. a) Nshi ngana yalɔtawɔ ahɔndɔ wa mpidi lo ngelo kanyu? b) Lande na kele anto amɔtshi tshikitanyaka ahɔndɔ wa mpidi mbala efula lo ndɔta ahɔndɔ wele l’alangi wotshikitanyi?

⁴ Vɔ ndɔtaka ahɔndɔ wa mpidi asɔ lushi ɔtɔi, nshi ngana, ngɔndɔ efula kana ɔnɔnyi w’otondo l’ɔkɔngɔ wa okundelo lo ndjela woho wotɔwɔ l’onto lovwe. L’ahole amɔtshi, anto mengolaka ahɔndɔ wa mpidi mbala efula lo ndɔta ahɔndɔ akɔ wele la kulɛrɛ yotshikitanyi edja tshɛ kasalema otanda. Vɔ salaka dui sɔ dia mɛnya woho watatshikitana diɔtɔnganelo diasawɔ l’ɔnɛ lovwe. Ɛnyɛlɔ, wadi aki odo ndɔtaka dihɔndɔ diele la kulɛrɛ kɛmɔtshi dia nde ndjakokɛ oma le okishi w’omɛnde. Lam’atete nshi ndo watandaleke mangana la wâle wakoka one lovwe mbosalɛ, nde minyaka dihɔndɔ sɔ ko ndɔtaka dikina. Nde tetemalaka sala dikambo sɔ polo ndo lam’ayondomɔ lo wâle wakoka mbokomɛ oma lo nyɔi k’omɛnde. L’ekomelo nde ndjonyaka ahɔndɔ asɔ dia pembola losambi tshɛ la dɛwɔ di’omɛnde.

5. a) Ngande wakokaso kamba la Isaya 52:11 lo kɛnɛ kendana la tolembetelo tɔsɔ? b) Lande na kele wanɛ wahatɛmɔla Jehowa kokaka nyanga efula naka onto ɔmɔtshi halɔtshi ahɔndɔ wa mpidi?

⁵ Tena dimɔtshi, ahɔndɔ wa mpidi tɛlamaka la tolembetelo ndo la tɔtɛkɛta tele la kitshimudi ya lânde tele oko “Kotshu la wolo.” Vɔ fundaka awui asɔ lo ahɔndɔ wele oko epila. Lam’ele efula ka akambo asɔ sukɛka dietawɔ di’ekishi wa watshɛwɔ ndo lo diɔtɔnganelo diele lam’asawɔ la wanɛ wasɛna, sho pombaka mbewɔ. (Is. 52:11) Epalanga wa lo nkumbo mbɔ̂sa yɛdikɔ ya shikikɛ weho w’ahɔndɔ wahomba anto ndɔta. Oma lâsɔ, vɔ nongamɛka dia nkumbo k’otondo ndɔta ngasɔ. Le anto wele kema Ɛmɛnyi wa Jehowa, ahɔndɔ wa mpidi wekɔ ohomba efula diakɔ diɔsawɔ dia tona mbalɔta mɛnyaka di’onto ekɔ lo tɛnga ɔnɛ lovwe ndo nde bu la dilɛmiɛlɔ le nkumbo kande. Shɛngiya yakɔna yahomba monga la awui asɔ lo kɛnɛ kakanyiyaso lo dikambo di’ɔlɔtɛlɔ w’ahɔndɔ wa mpidi? Todje yimba lo atɔndɔ asato w’ohomba wendana la dui sɔ.

6. a) Adia 1 Tesalonika 4:13. Shɛngiya yakɔna yele la tɔndɔ nɛ lo kɛnɛ kakanyiyaso lo dikambo di’ɔlɔtɛlɔ w’ahɔndɔ wa mpidi? b) Adia 2 Koreto 6:3. Ambola akɔna wahombaso ndjambola lo kɛnɛ kendana l’ɔlɔtɛlɔ w’ahɔndɔ wa mpidi?

⁶ Atɔndɔ wendana la dikambo sɔ: Ntondotondo, oko weso ekambi waki Jehowa, sho hatosale otanda lo yoho ya kawotake ndo hatolele oko watolelaka “wane waha la elungamelu.” (1 Tes. 4:13) Dui dia hende, sho hatolange sala ndoko dui diakoka “ntakanya” anto akina. (2 Kor. 6:3) Lo kɛnɛ kendana la tɔndɔ sɔ, toyambole ɔnɛ: ‘Naka dimi ndɔta ahɔndɔ wa mpidi, onde anto hawotɔsa dia dimi mbetawɔka waetawɔ ndo ditshelo diahɔtɔnɛ l’Afundelo? Onde wanɛ weya dietawɔ ndo kɛnɛ ketsha Ɛmɛnyi wa Jehowa lo dikambo dia nyɔi hawotokiyana? Onde nkum’otema k’Akristo akina hatofukutanyema? Onde dui sɔ hɔkɔmɔla anangɛso l’akadiyɛso amɔtshi wakatone dia ndɔta ahɔndɔ wa mpidi ndo wakasɔkishama l’ɔtɛ wa dikambo sɔ?’—Enda Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ k’enanɛi 1, 1998, lɛkɛ 19-20.

7. a) Adia Tukedi 27:11 ndo Kolosai 1:9, 10. Atɔndɔ akɔna w’ohomba watanaso lo avɛsa anɛ, ndo ngande wakokaso kamba la wɔ lo dikambo di’ɔlɔtɛlɔ w’ahɔndɔ wa mpidi? b) Lo ndjelo 1 Koreto 10:21, 22, ndɔta ahɔndɔ wa mpidi kokaka monga la shɛngiya yakɔna lo diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa? Lande na?

⁷ Tɔndɔ dioleki atɔndɔ tshɛ wendana la dikambo sɔ diɔ nɛ: Sho hatosalaki pondjo oseka dui tshɛ diakoka nyangiya Jehowa. (Tuk. 27:11; Kol. 1:9, 10) Sho mbeyaka dimɛna kitshimudi y’ahɔndɔ wa mpidi ndo diɔtɔnganelo diele la wɔ la dietawɔ di’ɔnɛ wanɛ wavɔ wakeye awui. Ɔnkɔnɛ, sho pombaka kana yimba dimɛna dimɛna lo shɛngiya yakoka monga la mbekelo kɛsɔ lo diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. Sho “ha[te]yi nde uma lu mesa wa Khumadiondjo, ndu lu mesa w’edienge.”—1 Kor. 10:21, 22.

8. Naka hateye diɔtɔnganelo diele lam’asa ɔlɔtɛlɔ w’ahɔndɔ wa mpidi la ekishi, kakɔna katokimanyiya kakianɛ dia shihodia lande na kele Akristo wa mɛtɛ hawohombe ndɔta weho w’ahɔndɔ wa ngasɔ? (Enda nto atɔndɔ asato wa weke wele l’odingɔ 6 ndo 7.)

⁸ Ekɔ mɛtɛ di’anto amɔtshi haweye kitshimudi ya dihɔndɔ dimɔtshi dia lânde. Koko, vɔ haweye nto nembetshiya lande na kangɛnangɛnawɔ ndɔta woho wa dihɔndɔ sɔ paka l’otanda. Anto efula mbalɔtaka aha la shihodia kitshimudi yawɔ, koko ɔsɔ bu ɔkɔkɔ watotshutshuya dia mbaokoya. Lo kana yimba la atɔndɔ asɔ lo dɔmbɛlɔ, sho shihodiaka ɛkɔkɔ wahatahombe ndjela mbekelo yendana la ndɔta ahɔndɔ wa lânde wɛnya dia tekɔ l’otanda.

9. Lo dihole dia ndɔta ahɔndɔ wa mpidi, ahɔndɔ akɔna wahomba Akristo wa mɛtɛ ndɔta l’otanda aha la nyangiya anto akina?

⁹ Woho wa ndɔta: Ngande wakokaso ndɔta l’otanda? Aya ɛnɔnyi efula wele ekanda watondja ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ wekɔ lo tɛkɛta dia dikambo sɔ.a Ekanda ɛsɔ keketshaka anto dia vɔ monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ ndo la wɛdimo etena kasɔnawɔ ahɔndɔ wahombama. Ahɔndɔ asɔ koka monga ahɔndɔ w’edima wɛnya ɔkɛyi wele l’anto wele lo “luudu l’utanda.” (Und. 7:2) Ɔnkɔnɛ, hatohombe ndjaoka dia sho pombaka ndɔta woho ɔmɔtshi wa dihɔndɔ wahomba ase nkumbo ndo angɛnyi aso ndɔta l’otanda. Oyadi dihɔndɔ tshɛ diayotɔlɔta, eokelo kaso ka dimɛna kendana la eongelo k’anto wambovɔ totshutshuyaka dia sho monga la dilɛmiɛlɔ oyadi kânga hatɔlɔtshi ahɔndɔ wa mpidi.

Ɔlɔngɔswɛlɔ w’okundelo

10. Ngande watɔlɔmbɔla atɔndɔ wele lo Efeso 5:7-11 ndo lo 1 Koreto 10:32 etena kayalɔngɔsɔlaso dia tokundɛ onto ɔmɔtshi?

¹⁰ Akristo kundɛnaka lo yoho yɛnya dilɛmiɛlɔ ndo lo ndjela ɛlɛmbɛ wa lɛɛta ndo wendana la pudipudi. Dia okundelo salema lo yoho yakeketsha lo ndjela Bible ndo mɛnya hwe mɛtɛ kendana l’eongelo k’anto wambovɔ, hatokoke mbetawɔ mbekelo kana sɛlɛmɔnyi kahɔtɔnɛ l’Afundelo. (Ef. 5:7-11) Kɛnɛ kasalema wonya w’okundelo hahombe fukutanya nkum’etema y’asekaso Akristo. (1 Kor. 10:32) Ngande wakokaso kamba l’atɔndɔ wa lo Bible etena kayalɔngɔsɔlaso dia tokundɛ onto ɔmɔtshi?

11. a) Naka tambofunda awui wendana l’olimu wakakambe onto lambovɔ lo dikatshi kana lo biukubuku, kakɔna kahatakoke tshikɛ anto wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa dia vɔ sala? b) Ditelo diakɔna diahakambe Akristo wa mɛtɛ ladiɔ, ndo lande na?

¹¹ Tombola onto lambovɔ: Kokaka funda awui wendana l’olimu wa la kɔlamelo wakakambe onto lambovɔ lo dikatshi kana lo biukubuku, koko pombaka kana yimba dimɛna l’awui wahomba fundama. Ɛnyɛlɔ, ondo ase nkumbo wele bu ambetawudi mbeyaka nyanga dia kotsha tɔtɛkɛta ta mandola ndo ta tombola onto lambovɔ. Vɔ mbeyaka ndjokamba la tɔtɛkɛta tɛnya dia Nzambi ambelɛ onto akɔ otsha l’olongo kana ɔnɛ nde ekɔ lo tatshu otsha lo dihole dikina. Mbala efula vɔ kambaka la ditelo diele oko: “Kotshu la wolo,” “Lala dimɛna” ndo “Lɔkɛndɔ l’ɔlɔlɔ.” Le anto efula, ɔsɔ ekɔ djembelo ya mɛnya dilɛmiɛlɔ mbala k’ekomelo le onto lambovɔ. Koko sho mbeyaka ɔnɛ onto lambovɔ heye ndoko dui oyadi vɔ kowotɛka akambo. Dui dioleki ohomba ele, Akristo wa mɛtɛ hawohombe kamba la ditelo sɔ, nɛ dia diɔ sukɛka dietawɔ di’ɔnɛ anima havu.—Is. 52:11.

12. a) Afundelo waa na washawɔ lotshungɔ la mbɔsa yɛdikɔ ya woho wayosalema okundelo, ndo ngande wahɔtɔnɛ dui sɔ la mbekelo y’ashidi? b) Lo ndjela 2 Koreto 6:14-17, lande na kele honga dui dia lomba dia tshika di’anto wele kema Ɛmɛnyi wa Jehowa oyadi ambutshi, ase nkumbo kana anto akina mbɔsa tɛdikɔ?

¹² Onto akɔna ahomba mbɔsa yɛdikɔ? L’ahole efula, ewotɔ wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa mbɔsaka dia ase nkumbo akina mbahomba mbɔsa yɛdikɔ lo kɛnɛ kendana la woho ndo etena kahomba okundelo salema. Koko, lo awala w’Akristo, wadi l’omi wekɔ la lotshungɔ la mbɔsa tɛdikɔ t’ohomba efula tendana la lɔsɛnɔ lawɔ ndo l’ana. Ambutshi, ase nkumbo ndo ase etshumanelo pombaka nɛmiya lotshungɔ lawasha Afundelo lɔsɔ. (Mat. 19:5, 6) Ngasɔ mbediɔ ndo lo kɛnɛ kendana l’okundelo w’ewotɔ aso. (Etat. 23:19; 35:29) Diaha sho ‘sɔhana kâmɛ la wanɛ wele bu ambetawudi,’ Okristo pombaka nembetshiya hwe di’akambo tshɛ wayosalema lo ndjela atɔndɔ wa lo Bible. (2 Kor. 6:14-17) Tɛdikɔ takɔna tahomba mbɔsama di’awui salema ngasɔ?

13. a) Lande na kele ekɔ ohomba funda awui amɔtshi wendana la woho wakombolaso vɔ tokundɛ? b) Woho akɔna wa mukanda wele ohomba efula, ndo ahombaso shikikɛ lɔkɔ?

¹³ Tewoya yɛdikɔ yaso hwe: Naka onto tafundji awui wendana la woho walangande kundɛma, dui sɔ diayokimanyiya dia kana yimba l’ase nkumbo wele mbala efula vɔ nɛmiyaka kɛnɛ kakatatshi onto. (Etat. 50:5) Ndeka dimɛna funda ndo sinya mukanda ɔsɔ lo washo w’ɛmɛnyi ɛmɔtshi. Kokaka kakitola mukanda ɔsɔ la tɛstama kɛnya kɛnɛ kalanga onto dia vɔ ndjosala la diangɔ diande. Wanɛ wele la tomba ndo la shɛnɔdi hawokonge dia paka waya esombe wa lokosombe kana baka la hemɔ dia vɔ ndjɔsa tɛdikɔ tɔsɔ. (Und. 9:11) Woho, etena ndo dihole diahomba okundelo salema ndo paka onto akɔna ele la lotshungɔ la nɔngɔsɔla ndo nɔmbɔla awui tshɛ wendana l’okundelo, mbele awui amɔtshi w’ohomba efula wahombaso mbewoya etena kekeso la lɔsɛnɔ. Ekɔ ohomba mbisha ekumanyi kɛmɔtshi ka l’etshumanelo kɔpi kɛmɔtshi ka mukanda ɔsɔ. Yoho kina yakokaso mbewoya lolango laso ele lo mbidja awui lo kasɛtɛ ko mbisha onto ɔmɔtshi lɛkɛso otema.

14. a) Lande na kahalange anto amɔtshi tafundji la ntondo awui wendana la okundelo awɔ? b) Adia Filipi 2:4 ndo Efeso 5:28, 33. Shɛngiya yakɔna yahomba monga l’atɔndɔ asɔ lo kɛnɛ kakanyiyaso lo dikambo di’ohomba sɔ?

¹⁴ Anto amɔtshi hawɔngɛnangɛna tafundji la ntondo akambo wa ngasɔ. Koko, sala dui sɔ mɛnyaka di’onto ambotshunda lo nyuma ndo ekɔ la ngandji. Wanɛ wele la ewo k’oshika ka lo Bible mbeyaka dia dui sɔ howakonya dia vɔ mvɔ nyɔi k’osondjo kana ndjovɔ l’ɔkɔngɔ. Ekɔ mɛtɛ dia ewotɔ aso wele kema Ɛmɛnyi wa Jehowa kokaka momala kana mbishama sɔnyi l’ɔtɛ wele awui wofundami mbutaka hwe dia hawohombe tshikitanya ndoko dui lo kɛnɛ kendana l’okundelo. Koko, ekɔ ohomba takandodi dikambo sɔ kam’ekeso la lɔsɛnɔ lo dihole dia tshikɛ ase nkumbo kaso wele ondo wayotshutshuyama dia ndjela mbekelo ya mindo yahetawɔma dia vɔ ndjɔsa yɛdikɔ etena kayonga otanda. (Fil. 2:4) Tɔshi tɛdikɔ la ntondo lo kanɛ anto akina mɛnyaka dia sho mbalangaka ndo sho ndjakiyanyaka dikambo diawɔ.—Ef. 5:28, 33.

15. a) Tena dimɔtshi lande na kahawakundɛ onto esadi, ndo lande na kahomba Akristo mbewɔ dui sɔ? b) Ngande wakokaso kamba la tɔndɔ diele lo 2 Koreto 6:14 naka ewotɔ w’onto lovwe wekɔ lo tɛtɛ dia nɔngɔsɔla ndo nɔmbɔla awui amɔtshi wendana l’okundelo?

¹⁵ La ase nkumbo wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa: Lo ahole amɔtshi dia nɔngɔsɔla okundelo, anto wekɔ la mbekelo ka tshumanya anto kam’avɔ onto ɔmɔtshi. Vɔ tshikalaka l’edja ka nshi enanɛi kana l’ɛse ka lâsɔ. Oyango w’otshumanyelo w’anto ɔsɔ ele wa nyanga falanga ndo ekimanyielo ndo dia mbɔsa yɛdikɔ lo kɛnɛ kendana l’etena ndo woho wayosalema okundelo. Awui wakete mɛnyaka dia lo waaso wa ngasɔ, Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyaka tshutshuyama dia ndjasha lo mbekelo kɛsɔ. Oko wakatadiɛnyi, Afundelo mɛnyaka hwe dia hatohombe tshika di’anto wahatɛmɔla Jehowa nɔmbɔla dui dimɔtshi diendana l’okundelo etena kele etshumanelo kekɔ lo nɔmbɔla dui dikina. (2 Kor. 6:14) Lâsɔ, naka Okristo wa kɔlamelo mbovwe, kete honga dimɛna tshika di’ase nkumbo wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa tshumana dia sala kɔmite k’okundelo kahomba nɔmbɔla woho wahomba okundelo salema. Ase etshumanelo wele bu ase nkumbo hawohombe mbɔtɔ lo nsanganya yasalawɔ dia nɔngɔsɔla awui w’okundelo kana ndjatambiya l’ɔlɔngɔswɛlɔ w’otanda. Koko, mbeyaka monga ohomba di’Akristo wambovusha nɔmba alako le ekumanyi ɔtɔi kana pende lo woho wahombawɔ nɔngɔsɔla okundelo lo ndjela atɔndɔ wa lo Bible.

16. a) Awui akɔna wahombaso nembetshiya ase nkumbo wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa? b) Ahombaso sala naka ase nkumbo wambɔtɛtɛ dia sala ditshelo dimɔtshi dia mindo? c) Akambo akɔna wakokaso mbewɔ etena kafundaso awui wendana l’okundelo aso?

¹⁶ Ase nkumbo wele Akristo pombaka nembetshiya anto akina la solo dia lotutsha ndo la lɔsɛngɔ tshɛ woho wayosalema okundelo. Naka ase nkumbo wele bu ambetawudi nangaka kamba la so kâmɛ, kete bu ohomba dia mbatshanya. Ko kakɔna kakokaso sala naka ase nkumbo wele bu ambetawudi wekɔ lo tɛtɛ dia mbidja mbekelo mɔtshi yavɔso tshɔdia kana ditshelo dia mindo? Etena kɛsɔ, ekɔ ohomba ndjashikikɛ ndo mbalembetshiya la lɔsɛngɔ tshɛ koko la dihonga dietawɔ diaso di’Okristo. Ndo lo etena kɛsɔ, awui wakatafundji onto kokaka kimanyiya dia mbewɔ ekakatanu lo woho wahombande kundɛma.

17. a) Kakɔna kakokaso sala naka anto wele kema Ɛmɛnyi wa Jehowa wambɔtɛtɛ dia paka vɔ sala akambo lo yoho yalangawɔ? b) L’etena kɛsɔ, tɛdikɔ takɔna takokaso mbɔsa? c) Adia 2 Koreto 4:7. Lande na kele sho kokaka tana ekeketshelo oyadi kânga anto wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa wambofutanya okundelo w’onto aso ɔmɔtshi?

¹⁷ Ko naka l’ɔkɔngɔ wa vɔ sala kɛnɛ tshɛ kakokawɔ sala ko ase nkumbo wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo tɛtɛ dia paka vɔ sala akambo lo yoho yalangawɔ, kete ase nkumbo wele ekambi waki Jehowa mbeyaka mɛna ɔlɔlɔ dia mbatshikɛ odo dia vɔ sala kɛnɛ kalangawɔ dia vɔ nama nkum’otema ka pudipudi. L’etena kɛsɔ, vɔ mbeyaka sala sawo di’okundelo dia mondo lo Mbalasa ka Diolelo kana lo dihole dikina diakoka. Sawo dia “ekikitshelu ka lu afundelu” sɔ diayosamba wanɛ wele la lɔkɔnyɔ l’efula oma lo nyɔi ka lakiwɔ la ngandji. (Romo 15:4; Osam. 119:50) Oyadi kânga odo bu lawɔ, yɛdikɔ shɔ yekɔ la nɛmɔ di’efula ndo mbetawɔmaka. (Euh. 34:5, 6, 8) Ekɔ mɛtɛ dia awui wa kɔlɔ wasala wanɛ wele bu ambetawudi mbeyaka nyomokotsha okiyanu lâdiko dia kandji kele laso etena kambotovusha lakiso la ngandji. Koko, sho keketshamaka lo mbeya dia Nzambi mɛnaka yɛdikɔ yɔsaso yasukɛ kɛnɛ kata Afundelo lo kɛnɛ kendana l’okundelo ndo nde kokaka mbisha ekambi ande wa kɔlamelo ‘wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto.’—2 Kor. 4:7.

[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]