Dikongelo Diakona Diele La Wakiso Wa Ngandji Wane Wakavu Na?
Jobo akambola nshi motshi ate: “Onde onto lavo ayosena too?” (Jobo 14:14, TOB) Ondo ndo we lawo akayambola wombola oso. Ngande wayoyaoka dia mbeya dione kokaka we nyomenana too l’anto wane wele ohomba efula leye ndo sena la kete woho w’olowanyi na?
Kene kalaka Bible to kene: “Wakiye wakavu wayosena. . . . wayolo.” Mukand’ako mbutaka too ngane: “Anto w’ololo wayokanga kete, ndo loko wayodjase pondjo.”—Isaya 26:19; Osambu 37:29.
Dia monga la mbetawo lo alaka wa ngaso, sho pombaka kadimola lo wembola emotshi wa weke ene: Bonde kavo onto? Wavo lende ewo? Woho wakona wokukiso mbetawo l’otema otoyi dia vo kokaka mbolo na?
Nyoi, ndo kene keta l’okongo wa nyoi
Bible shikikeka hoe dia mak’etatelo didjango diaki Nzambi komonga dia onto avokake. Nde akatonge anto ahende wa tondo, Adama la Eva, akâkitsha lo paradiso ka lane la kete mbuta ate lo Edena, ndo akawasha dikimo dia vo mbota ana ndo dia vo nanula edjaselo kawo ka paradiso lo kete y’otondo tshe. Pami la womoto wotovo paka etena kingo kohowohindola olembe waki Nzambi.—Etatelo 1:28; 2:15-17.
Aha la kaloya Nzambi losaka l’ololo ande, Adama la Eva wakahindola olembe ndo wakahombe nongola dilanya diakewoyama. ‘We ayokalola lo kete,’ mbakatela Nzambi Adama, “ne dia maloko mbakayosama. Ne dia we eko ditshu ndo we ayokalola lo ditshu.” (Etatelo 3:19) Adama kômonga la tondo ka nde tongama; nde aki ditshu. Ndo omal’ohedia ande kana pekato kande, nde akafundame dia paka kalola lo ditshu, lema ele loseno kema.
Nyoi ele oshishoelo wa loseno. Bible suyaka dikambo so: “Lofuto la pekato, ele nyoi, koko losha la Nzambi, ele loseno la pondjo.” (Romo 6:23) Ɛnya dione nyoi ele eongelo kele kema ndoko la diewo, Bible lo mbewoya ngane: “Wasena, mete, mbeyaka dia wayovo; koko wavo, haweye ndoko dikambo otoyi.” (Ondaki 9:5) Bible mbutaka dia, wonya wavo onto, “lumu lande la totombaka, nde atokalolaka lo kete; ko lushi lako mbalanyema tokanyi tande.”—Osambu 146:3, 4.
Lamele Adama la Eva atoo mbakonyola olembe l’Edena, bonde kavoso sho tshe na? Ne dia sho tshe takoto l’okongo wa ohedia wa Adama; ekola kakatakondja malende ko pekato la nyoi. Onkone mbalimbitshiya Bible: “Omale onto otoyi Adama pekato kakoto l’andja, ndo omalo pekato nyoi, onkone nyoi akakokane le anto tshe.”—Romo 5:12; Jobo 14:4.
Ondo onto omotshi ayota ate: ‘Onde anto kema la anima wahavu wa tetemala la sena l’okongo wa nyoi?’ Mete oso ele wetshelo wambofulane, akina mbutaka dione nyoi diholaka mboka k’otshalo losemo lukina. Koko, kanyi sho hayotombe omalo Bible. Dui dia Nzambi lo ndakanya ate we eko anima, anima aye, ele tshondo yaye, la dikoka diaye dia lo demba ndo dia lo yimba. (Etatelo 2:7; Jeremiya 2:34; Tokidi 2:10) Bible mbutaka too ate: “Anima watsha pekato—vo, w’ayovo.” (Ezekiyele 18:4) Ndoko dihole otoyi dia lakanya Bible dione onto eko la anima wahavu wa tetemala la sena l’okongo wa nyoi ka demba.
Woho akona wayokalola onto lo loseno too na?
L’okongo wa pekato la nyoi mboto l’andja; Nzambi akewoya didjango diakinde dia kaloya wane wakavu lo leseno l’ekimanyelo ka elwelo. Omaloko mbata Bible: “Abarahama . . . aketawo dia Nzambi akakoke mbolola [onande Isaka] omalo nyoi.” (Heberu 11:17-19) Mbetawo kâki la tsheso ka tondo komonga kolo, ne dia Bible mbutaka dia Kanga-Wolo-Tshe ate: “Nde eko Nzambi, aha ka wavo koko ka wasena, ne dia tshe weko la lumu le nde.”—Luka 20:37, 38.
Eelo, Nzambi Kanga-Wolo-Tshe pudi la lokelenge lotoo, koko eko la lolango la mbolola onto tshe lasonande. Yeso Kristo ndameme akate ate: “Tonyokashimoke dia dikambo ne, wonya wambokoka dia wane tshe wele lo waembo wayoka dui diande ko wayotomba.”—Joani 5:28, 29; Etsha 24:15.
Tshini ya wonya l’okongo wa nde mbuta awui aso, Yeso akahomana la lokidi l’anto suke l’osomba wa Nayina, watatshu tsha tukunde. Lo mena efula k’ukiyanu waki la womoto, nde akoke ketshi, ko, atekete odo, akatumi dui ate: “Olongo wa pami, lambokotela nte, eto!” Ko olongo wa pami ako akasungukala ko Yeso akawosha nyango.—Luka 7:11-17.
Woho ako wame lo ndjela enyelo kaki wadi l’aki odo, akayala ongenongeno efula wonya wakandatshu lo ludu laki Jayiro, ombuledi wa lo ludu l’etemwelo k’ase Juda, laki onande la womoto l’ɛnonyi dikumi l’ehende eke kamvo. Ko, wonya wakakumi Yeso laka Jayiro, nde akatshu suke l’odo w’ona ndo akate ate: “Ona womoto, eto!” Ko nde aketo!—Luka 8:40-56.
L’okongodiko too, Lazaro, ongenyi waki Yeso, akavu. Lamakakumi Yeso lo ludu lande, nshi nyeyi yambeta l’okongo wa nyoi kande. Kânga mbakinde l’okiyanu efula, Mata, kadiyende la Lazaro, akate onkone dia menya dikongelo diande: “Dimi mbeyaka nte nde ayôlo lo eloelo ka lo nshi y’ekomelo.” Koko Yeso akatshu lo diumbo, akakimo dui dia mbifola dive ndo aka welɛ: “Lazaro, tomba!” Ko Lazaro akatombe!—Joani 11:11-44.
Tokanyiya yema. Lazaro akandônge nshi nyeyi y’etondo ndjo yakandetsha lo nyoi na? Nde hate dione aki l’ongenongeno l’olongo kana asui lo iferno, ohondonga aki osoku tshike nde akadite. Keema, Lazaro komonga ndoko la diewo lo nyoi (lo diombo), ndo ngaso mbohondotshikala edja polo ndo lo “eloelo ka lo nshi y’ekomelo” ohondonga Yeso kombolola.
Mete ahindo waki Yeso aso waki paka engenongeno wa tshini ya nshi, ne dia anto wakandolola wakayovo too. Koko, nde akenya djembetelo, ambeta enonyi 1900; y’one anto kokaka mbolo l’ekimanyelo ka wolo waki Nzambi. Onkone, omalo ahindo ande, Yeso akenya lo tshini ya kete ya tshitshe kene kayoyosalema lo kete k’otondo, la tshina dia olowanyelo wa Diolelo diaki Nzambi.
Wonya wavo onto lakiye la ngandji
Endaka ondoshi, nyoi, ambokotoe, oyadi kanga we eko l’ekongelo ka elwelo otshutshumalo kokaka monga. Abarahama aki la mbetawo dia wadende ayôlo, koko sho lo mbala dione tsheso ka tondo “akoto dia ndjakiyanya diaki Sara ndo mbôlela.” (Etatelo 23:2) Ko Yeso kakona kokôkome na? Lo nyoyi kaki Lazaro, nde “aka kumi akumu lo lomba ndo akanyange,” ko nde “akalele.” (Joani 11:33, 35) Omaloko, kema kolo dia ndela onto lakiye la ngandji lama wavonde.
Nyoi k’ona eko kandji efula djekoleko le nyango. Woho ako mbateketa Bible dia okiyanu w’efula waki ombutshi omotshi wa womoto wakashisha ona. (2 Nkumi ya Dikanga 4:27) Menamaka too dia waale oso tokumiyaka ndo ombutshi wa pami lo otshutshumalo. Nkum’ekanga Davidi akalele lamakavu Abisalomo onande, onkone: “Yee! Otomovo l’ote waye.”—2 Samuele 18:33.
Koko, omalo ekimanyelo ka mbetawo lo elwelo, otshutshumalo wakiso komeka. Oko wata Bible, ‘nyu hanyoyakiyana oko wane wele kema l’elongamelo.’ (1 Tesalonika 4:13) Lo widi ukina, sho ndjayasukanyaka la Nzambi l’alombelo, ndo Bible ndakaka ‘dia nde ayotokimanyiya.’—Osambu 55:22.