Alɔmbɔla andj’ɔnɛ mɛtɛ na?
Anto efula wayokadimola lo wombola ɔsɔ la tshɛkɛta tshɔi vaɔte: Nzambi. Koko lo mɛtɛ, ndoko dihole diata Bible ɔnɛ Yeso Kristo kana She mbele ewandji wa shikaa w’andj’ɔnɛ. Lo woho wotshikitanyi, Yeso akate ate: “Umbuledi a kete nye ayukadjema.” Ndo nde akakotsha ate: “Umbuledi a kete nye eko lu ndjayi. Ndi kema la [wolo le mi, NW].”—Joani 12:31; 14:30; 16:11.
Ɔnkɔnɛ, owandji w’andj’ɔnɛ ndɔshanaka la Yeso. Okokinde monga mɛtɛ na?
Kiɔkɔ y’Akambo wa l’Andja
Koyanga mbadja anto wele la tomba t’ɛlɔlɔ weolo, andja wambosowa ɔtɛkɔya l’Ɔkɔndɔ w’anto. Kɛsɔ kakasokoya anto wele la tomba dia vɔ ndjambola oko ofundji w’abuku wakashile la nvɔ le David Lawrence. Nde akafunde ate: “ ‘Wɔladi la kɛtɛ’—suke l’onto tshɛ nangaka, otema w’ɔlɔlɔ le anto—suke l’anto tshɛ wa l’andja wekɔ la saki kɛsɔ l’asa onto la onyânde. Ko lasɔ, kakɔna kafukutanya na? Lande na, wânelo wa ta wekɔ kânga mbele saki ya lôtɔ y’anto yekɔ na?”
Dikambo sɔ mɛnamaka oko anyanya, shi mɛtɛ? Anto kombolaka nsɛna la wɔladi, koko vɔ petshanaka ndo ndjakanaka—ndo l’osehe wa mamba! Ohokana akambo w’esehe wakasale anto. Vɔ wakayakimanyiya la mvudu mɔtshi yele la dinga dia kɔlɔ, l’ahole wa kanu ya wolo, l’ekoma watondja nyombe ya dja, la bɔngɛ dia tshumba tenyi dia kɛtɛ la toho tokina ta kɔlɔ efula dia vɔ soyana otamanya ndo ndjakana, aha la kɛtshi.
Onde na, wɛ kanaka di’anto wakombola wɔladi l’ɔngɛnɔngɛnɔ kokaka, vɔamɛ, sala akambo wa kɔlɔ wa ngasɔ oka? Naa weolo watshutshuya anto dia vɔ sala otshatsha kana mbâtɔla l’aui wahomba mbâsokoya dia ntsha akambo wa ngala na? Onde wɛ atayambolaka ndoko lushi dia kana wolo ɔmɔtshi wa kɔlɔ ndo wahɛnama wekɔ lo tshutshuya anto dia vɔ ndjâla ngala ka ngasɔ oka?
Owandji w’Andj’ɔnɛ Ambeyama
Ndoko ohomba wa sho mbetshaka wenya l’ɛfɔnya wa kashi, nɛ dia Bible mɛnyaka hwe ɔnɛ etongami kɛmɔtshi ka yimba ndo kahɛnama k’ekɔ lo nɔmbɔla anto la wedja. Bible mbutaka ate: “[Andja w’otondo wekɔ la tshina dia lowandji la kanga kɔlɔ, NW].” Ladiko dia kɛsɔ, tɔ mbôhonolaka l’ɛtɛkɛta ɛnɛ: “[Ɔnɛ l’etama Diabolo ndo Satana . . . langanyiya kɛtɛ k’otondo, NW].”—1 Joani 5:19; Enyelo 12:9.
L’etena kɛmɔtshi “[kakahembama Yeso oma le Diabolo, NW],” nde kombidja tamu ɔnɛ Satana kele owandji w’andja ɔnɛ. Bible ekɔ lo nembetshiya kɛnɛ kakete: “[Diabolo, NW] akatshu la ndi ntu l’ote w’ukungu, akawenya waulelu tshe wa l’andja ndu lutumbu lawo. Ndi akawutela ati: Dimi layukushawo, vo tshe, naka we ayunkhusamela dia ntemolami. Ku Jesu akawutela ate Satana, mo!”—Mateu 4:1, 8-10.
Tokanyiya yema: Satana akahembe Yeso lo mbosha “waulelu tshe wa l’andja”. Koko, woshelo ɔsɔ wotonga mɛtɛ ohemba otondoyalaka Satana kondjala owandji wa waolelo asɔ oka? Kema. Tolembete nto dia Yeso komanguna dia mandji shɔ ya l’andja yâki lokanga la Satana, nde otanguna otondoyala Satana komonga la wolo ladiko ayɔ. Omalɔkɔ mbele, Satana Diabolo ekɔ mɛtɛ owandji wahɛnama w’andj’ɔnɛ! Diakɔ mbaweta Bible ate: “[nzambi ka dikongɛ nɛ di’akambo, NW].” (2 Koreto 4:4) Ko woh’akɔna wele etongami ka ngala akayokomaka dia ndjotana dihole dia wolo dia ngasɔ na?
Ɔnɛ lakayoyalaka Satana aki ondjelo wakatongama oma le Nzambi, koko wakayoyalaka la kandjema ka dihole dia Nzambi. Nde akadje tamu lo losembwe l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Nzambi. Dia nde ntsha dikambo sɔ, nde akakese Eva, omoto la ntondo, lo tɛkɛta lande oma l’ekimanyielo k’oloyi. Ɔnkɔnɛ nde akayowaelaka, nde l’omɛnde Adama, dia vɔ kitanyiya adjango ande lo dihole dia vɔ kitanyiya Nzambi. (Etatelo 3:1-6; 2 Koreto 11:3) Nde akasɛmɛ nto dia nde kokaka mingola tokanula tshɛ t’Adama l’Eva oma le Nzambi. Diakɔ mbakotshikɛ Nzambi etena dia nde mɛnya mɛtɛ k’ɛtɛkɛta ande, koko Satana akakɔ tatala.—Jobo 1:6-12; 2:1-10.
Dikambo di’ohomba diɔ nɛ: aha Satana ndamɛmɛ oto mbalɔmbɔla andj’ɔnɛ. Nde akakese ndo andjelo akina dia vɔ mamema lo wedi ande dia tɔmbɔkwɛla Nzambi. Vɔ wakayoyala ɛdiɛngɛ, ditongami dia lo nyuma diosangi la Diabolo sheke. Bible tɛkɛtaka dikambo diawɔ lam’ashatɔ dako nɛ le Akristo: “Nyoshikikale la ntundu ka kesu tshe ya uhimbanyi. Ne dia shu hatolo ta la emunyi la dikila, keli tambolo . . ., la embuledi wa la kete wa udjima one, la elui w’edienge wa lu ahuli wa l’ulungu.”—Efeso 6:11, 12.
Shika Tanga la Ntondo ka Nyuma ya Kɔlɔ
Ewandji ɛsɔ w’andja, wa kɔlɔ ndo wahɛnama, wamboyashikikɛ dia vɔ minganyiya anto tshɛ, dia mbangola mal’ɔtɛmwɛlɔ wa Nzambi. Otakanya ɔmɔtshi wele la nyuma ya kɔlɔ ele dia vɔ mbetawoya anto di’onto sɛnaka l’ɔkɔngɔ wa nyɔi, tete le Dui dia Nzambi mɛnyaka hwe dia wavɔ haweye ndok’ema. (Etatelo 2:17; 3:19; Ezekiyele 18:4; Osambu 146:3, 4; Ondaki 9:5, 10) Omalɔkɔ mbele, nyuma ka kɔlɔ kôkoya dui dia diɛwɔ kokaka tɛkɛta l’ambutshi ande kana angɛnyi ande weke la lɔsɛnɔ, oyadi l’ekimanyielo k’ɔtɛkɛtshi wa djimu kana oma lo “dui” dioye mal’andja wahɛnama. Dui diekɔ lo sɛma dia diɔ di’ekɔ diɛwɔ, koko mɛtɛ ɔdiɛngɛ mbende.
Naka wɛ amboka “dui” dimɔtshi, tokesamake la diɔ. Todietawɔke ndo ohola ɛtɛkɛta wa Yeso ɛnɛ: “Satana, mo!” (Mateu 4:10; Jakoba 4:7) Totshikɛke posa kɛmɔtshi ka mbeya akambo wa l’andja wa lo nyuma diaaso dia tɔ kutshutshuya dia wɛ monga la losambe la nyuma ya kɔlɔ. Tshelo shɔ mbetamaka ɔnɛ ɔtɛmwɛlɔ w’ɛdiɛngɛ, ndo Nzambi mbewolaka ekambi ande oma lo toho tatɔ tshɛ. Bible manyaka onto tshɛ “[lakamba olimu l’alɔhɔ, . . . latoyaendjaka le ɔtɛkɛtshi wa djimu, [kana] onto latotaka akambo wahataye, [kana] ɔnɛ latɔtɛkɛtaka la wanɛ wakavu, NW].”—Ehwelo k’Elembe 18:10-12; Ngalatiya 5:19-21; Enyelo 21:8.
Nɛ dia ɔtɛmwɛlɔ w’ɛdiɛngɛ kitshaka onto la tshina dia shɛngiya y’ɛdiɛngɛ, kasha totshelo tawɔ tshɛ, kânga mbokokitɔ mɛnama ɔngɛnɔngɛnɔ ndo amɛna. L’atei a ditshelo diakɔ, toshile: ɔtɛkɛtshɛlɔ wa djimu, asɛndɛ wafunda sango lo totenyi t’etamba, eokelo k’aui w’oma l’asombo, w’endelo w’ɛkɔtɛ wa lo tambe di’anya (chiromancie) ndo wotelo w’akambo wahataye oma l’ekimanyielo ka tɔɔtɔ. Ɛdiɛngɛ kokaka nto sala mindjo mɔtshi la akambo amɔtshi w’ɛnama lo mvudu yatowembolaka.
Ladiko di’akambo asɔ, nyuma ya kɔlɔ kambaka olimu la sɔngu yele l’anto dia ntsha kɔlɔ lo tondja abuku, sɛndɛma ndo alɛdi wa lo televiziɔ wɛnya ditshelo dia dieyanelo dia mindo ndo dia wɔnɔnyi. Ɛdiɛngɛ mbeyaka ɔnɛ: naka tokanyi ta kɔlɔ tamboshikikala lo lomba, kete tɔ tayotshikala edja lɔkɔ ndo tayolɔmbɔla anto tsha lo akambo wa mindu, oko wele tokanyi takɔ takâlɔmbɔla vɔamɛ.—Etatelo 6:1, 2; 1 Tesalonika 4:3-8; Jude 6.
Mɛtɛ, efula wayɔla lo mboka ɔnɛ andj’ɔnɛ wekɔ lo nɔmbwama oma le nyuma ya kɔlɔ. Koko lonyû lawɔ l’etema kema dikambo dia diambo, nɛ dia Bible mbutaka ate: “ndu Satana katukadimoka uku ondjelo a yanyi.” (2 Koreto 11:14) Lokeso lande loleki tshɛ kɔlɔ ele dia konya anto dia vɔ mbohɛ ɔnɛ: nde l’ɛdiɛngɛ ande wôngakɔ mɛtɛ. Koko tokesamake! Diabolo l’ɛdiɛngɛ ande wekɔ ditongami dia mɛtɛ, ndo wɛ pombaka tetemala mbâhikɛ tanga.—1 Petero 5:8, 9.
Diɛsɛ ko, lo tshenyi ya wonya ya tshitshɛ, Satana l’anto ande hawotoyala nto. “Andja ɔnɛ [l’ɛdiɛngɛ wɔ̂lɔmbɔla] wekɔ lo tête. . . . mbata Bible, koko ɔnɛ latsha lolango la Nzambi ayotshikala pondjo.” (1 Joani 2:17, NW) Ande esambelo kayonga dia sho mimɔ oma lo shɛngiya shɔ ya kɔlɔ lee! Toyale l’atei a wanɛ wasala lolango la Nzambi ndo wayɔsɛna pondjo pondjo l’andja waki Nzambi w’oyoyo ndo wa losembwe!—Osambu 37:9-11, 29; 2 Petero 3:13; Enyelo 21:3, 4.
[Picture caption on page 4]
Onde Satana otokoka mbisha Yeso mandji tshɛ ya l’andja otondoyalaka aha yakinde mbâkiyɔ oka?