Tshapita ya Samalo
Dikambo Diendana la So Sho Tshɛ
1, 2. (a) Dikambo diakɔna diakonyiya Satana l’Ɛdɛna? (b) Ngande wakɔtɔnɛka dikambo sɔ la kɛnɛ kakandate?
WƐ MENDANAKA la dikambo dioleki ohomba diahatakomɛka anto ndoko lushi. Kiongamu yayɛ la ntondo ka dikambo sɔ mbayoshikikɛ dia kana wɛ ayɔsɛna pondjo lo nshi yayaye kana bu. Dikambo sɔ diakatombe lam’akonge ɔtɔmbɔkwɛlɔ l’Ɛdɛna. L’etena kɛsɔ, Satana akambola Eva ate: ‘Onde mɛtɛ mbakanyotɛ Nzambi dia hanyohombe ndɛ elowa w’oma l’etamba tshɛ wa l’ekambɔ kɛnɛ?’ Eva akôkadimola dia lo kɛnɛ kendana l’otamba ɔtɔi mbakate Nzambi ate: “Tanyolekaki nduku ulua uma l’utamba weli l’atei w’ekambo, . . . nyutukuvo.” Oma lâsɔ Satana akɛnya dia Nzambi ekɔ kanga kashi lo mbuta ate: oyadi lɔsɛnɔ l’Eva kana laki Adama konemanɛka l’okitanyiya otsha le Nzambi. Satana akasɛmɛ dia Nzambi akatone dia mbisha ditongami diande ɛngɔ kɛmɔtshi k’ɔlɔlɔ, mbut’ate dikoka dia vɔ ndjadjɛ ɛlɛmbɛ awɔ hita lo lɔsɛnɔ. Satana akate ate: “[Nzambi] mbeyaka ate: Lushi layunyole, ashu anyu wayudiho, ku nyayuyala uku dimi [Nzambi], nyayeya akambu w’ololo ndu akambu wa kolo.”—Etatelu 3:1-5.
2 Satana akataka di’anto wayokondja wahɔ efula naka vɔamɛ ndjaɔsɛka tɛdikɔ lo dihole dia kitanyiya ɛlɛmbɛ waki Nzambi. Lo sala ngasɔ, nde akɔnyɔla yoho yakalɔmbɔlaka Nzambi. Kɛsɔ mbakayonyiyaka dikambo dioleki tshɛ ohomba diendana la lowandji laki Nzambi la l’andja w’otondo, mbut’ate lotshungɔ lele lande la mbolɛ andja w’otondo. Lâsɔ dimbola diakonyiyama dia mbeya kɛnɛ koleki dimɛna le anto: Onde yoho yalɔmbɔla Jehowa kana ɛlɔmbwɛlɔ k’aha l’ekimanyielo kande? Eelo, Jehowa akakoke ndjaka Adama nde l’Eva wonya akɔ wamɛ, koko ɔsɔ komonga yoho ya dimɛna ya kandola dikambo sɔ diakendanaka la lowandji lande laheme tshɛ. Lo tshikɛ anto etena k’otale ka vɔ ndjalɔmbɔla, Nzambi akakoke mɛnya etombelo watondja ɛlɔmbwɛlɔ k’aha l’ekimanyielo kande kana kahayele ɛlɛmbɛ ande.
3. Naa dikambo dia hende diakonyiya Satana?
3 Woho wakadje Satana tɔfwɛfwɛ lo kɛnɛ kendana la lotshungɔ lele la Jehowa la mbolɛ kokomɛ tsho lo kɛnɛ kakatombe l’Ɛdɛna. Nde akayodjaka tâmu ndo lo kɔlamelo y’anto akina otsha le Jehowa. Ɔsɔ ekɔ dikambo dia hende diakandonyiya diokakatanyi la dia ntondo. Tɔfwɛfwɛ tande takayendanaka l’ana w’Adama l’Eva ndo l’ana waki Nzambi tshɛ wa lo nyuma, mbidja ndo Ɔnaki Jehowa l’enondo lokande ngandji efula. Ɛnyɛlɔ, lo nshi ya Jɔbɔ, Satana akasɛmɛ ate wanɛ wakambɛ Jehowa, wekɔ lo mbokambɛ, aha oma lo ngandji kawokawɔ kana oma lo yoho yalangawɔ ɛlɔmbwɛlɔ kande, koko l’ɔtɛ wa wahɔ wakondjawɔ oma le nde. Nde akate dia naka vɔ minya wahɔ ɛsɔ, kete vɔ hawototetemala monga la kɔlamelo.—Jobo 2:1-6; Enyelo 12:10.
Kɛnɛ Kambɛnya Ɔkɔndɔ w’Anto
4, 5. Kakɔna kambɛnya ɔkɔndɔ w’ana w’anto lo kɛnɛ kendana l’akoka wele l’onto wa nɔmbɔla wanya ande?
4 Dui dimɔtshi di’ohomba dia lo dikambo diendana la lowandji diɔ nɛ: Nzambi kotonga anto la dikoka dia vɔ ndjalɔmbɔla dimɛna aha la ndjela ɛlɔmbwɛlɔ kande. Lo dikambo dia wahɔ awɔ mbakandawadjɛ ɛlɛmbɛ wa losembwe wakawahombe ndjela. Omvutshi Jeremiya akasuya dikambo sɔ lo mbuta ate: “[Jehowa] li, dimi mbeyaka nti: Untu hakendakenda lu mbuka uma lu wulu andi! Lam’atundokendakendaka, ndi ndame heyi nombola ekulu andi. [“Omingole wɛ Jehowa,” NW].” (Jeremiya 10:23, 24) Diakɔ diatolaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi ɔnɛ: “Ekamaki [Jehowa] l’utema aye tshe, tekamaki yimba yaye hita.” (Tukedi 3:5) Oko wakafundɛ Nzambi anto dia vɔ nɔmbwama l’ɛlɛmbɛ ande w’oma lo diangɔ diakatongama dia vɔ tshikala la lɔsɛnɔ, mbakandadje ndo ɛlɛmbɛ wendana la lɔkɛwɔ, wele naka vɔ nɛnyama kete tshunda di’anto diayɔkɛndakɛnda dimɛna.
5 Mbokɛmaka hwe dia Nzambi akeyaka dia nkumbo k’anto hawokokaki pondjo ndjalɔmbɔla l’ɔngɛnɔngɛnɔ aha l’ɛlɔmbwɛlɔ kande. Lo pemba ohembahemba dia tona ɛlɔmbwɛlɔ kaki Nzambi, anto wakatonge nkongɛ ya pɔlitikɛ, ya falanga ndo y’ɛtɛmwɛlɔ yotshikitanyi. Etshikitanu ɛsɔ mamboyota ewanu waha pe lam’asawɔ, ewanu watondja awui wa ngala, ata, ndo nyɔi y’anto. ‘Onto atolɛka onyande onto dia mbosoya.’ (Undaki 8:9) Kɛsɔ mambotɛna l’edja tshɛ k’ɔkɔndɔ w’ana w’anto. Oko wakadite Ɔtɛkɛta wa Nzambi, anto wa kɔlɔ ndo akanga wa lokeso wekɔ lo tatetemala ‘pama oma lo kɔlɔ otsha lo kɔlɔ koleki.’ (2 Timote 3:13) Lo ntambe 20, anto wakahame efula l’akambo wa siansɛ ndo wa tshulatshula, koko mpokoso yoleki tshɛ kɔlɔ yakatombe lo ntambe kakɔ. Ɛtɛkɛta wa lo Jeremiya 10:23 wambɛnya hwe di’anto kotongama l’akoka wa nɔmbɔla wanya awɔ hita.
6. Lam’ele anto wakayayangɛ lotshungɔ, ngande wayanga kandola Nzambi dikambo sɔ kem’edja na?
6 Akambo wa kɔlɔ ndo etombelo wamboyɛnama l’ɔkɔngɔ w’etena k’otale lo kɛnɛ kendana la woho wakayange anto dia ndjalɔmbɔla aha l’ekimanyielo kaki Nzambi wambɛnya hwe ɔnɛ ɛlɔmbwɛlɔ k’ana w’anto hakokaki pondjo tondoya. Paka ɛlɔmbwɛlɔ kaki Nzambi keto mbakoka mbela anto ɔngɛnɔngɛnɔ, kâmɛ, yônge y’ɔlɔlɔ ndo lɔsɛnɔ. Ndo Ɔtɛkɛta wa Nzambi mɛnyaka dia kem’edja Jehowa ayanga komiya ɛlɔmbwɛlɔ k’ana w’anto. (Mateu 24:3-14; 2 Timote 3:1-5) Kem’edja, nde ayanga mbekɛ lonya l’akambo w’anto dia shikikɛ lowandji lande lâdiko dia nkɛtɛ k’otondo. Prɔfɛsiya kɛmɔtshi ka lo Bible mbutaka ɔnɛ: “Lu nshi ya khumi ya dikanga yako [mbut’ate mandji y’ana w’anto yele nshi nyɛ], [Nzambi] leli l’ulungu ayutundja diulelu diahalanaki pundju. Dio hadiuyala l’okongo a wudja ukina [mbut’ate ana w’anto hawɔlɔmbɔlaki nkɛtɛ nto pondjo]. Dio diayulanya waulelu ako [wa nshi nyɛ] tshe, diayâshila ushiki, ku dio diame diayutshikala pundju.”—Danyele 2:44.
Wanɛ Wayɔtɔ l’Andja w’Oyoyo Waki Nzambi
7. Lam’ayokomiya ɛlɔmbwɛlɔ kaki Nzambi ɛlɔmbwɛlɔ k’ana w’anto, waa na wayoka?
7 Lam’ayokomiya ɛlɔmbwɛlɔ kaki Nzambi ɛlɔmbwɛlɔ k’ana w’anto, waa na wayoka na? Bible kadimolaka ɔnɛ: “Antu w’uluwanyi [wanɛ wetawɔ lotshungɔ lele la Nzambi la nɔmbɔla] wayukita kete, antu w’usimbwi wayutshikala loko. Keli antu wa kolo [wanɛ wahetawɔ lotshungɔ lele la Nzambi la nɔmbɔla] wayunyema uma la kete, akanga w’ukadi wayukhundwama uma loko.” (Tukedi 2:21, 22) Omembi w’esambo akate woho akɔ wamɛ ate: “Etenyi ka tshitshe ketu, k’untu a kolo hatanema ntu. . . . Antu w’ololo wayukita kete, wayudjaseka loko pundju.”—Osambu 37:10, 29.
8. Ngande wayoyidja Nzambi lowandji lande?
8 L’ɔkɔngɔ w’elanyelo ka dikongɛ diaki Satana, Nzambi ayɔtshiya anto l’andja ande w’oyoyo wele awui wa ngala, ata, wola, asui, hemɔ ndo nyɔi, awui anɛ wambɛnya anto pâ l’edja ka nunu di’ɛnɔnyi hawotonga nto. Bible kɔndɔlaka l’ɔlɔlɔ tshɛ ɛtshɔkɔ wele la ntondo k’akanga w’okitanyiya lo mbuta ɔnɛ: “Ndi [Nzambi] ayukitula asoi tshe lu ashu awo; nyoi hayuyala ntu, delu hadiuyala ntu, kuyanga ndjawi, kuyanga kandji. Akambu wa ntundu wambushila.” (Enyelo 21:3, 4) Oma l’ekimanyielo ka Diolelo diande dia l’olongo diele l’anya wa Kristo, Nzambi ayoyindja (ayɛnya, kana ayoshikikɛ) lotshungɔ lele Lande la monga Omboledi aso, mbut’ate Ɔnɔmbɔdi aso.—Romo 16:20; 2 Petero 3:10-13; Enyelo 20:1-6.
Woho Wakatshe Anto Amɔtshi la Ntondo ka Dikambo Sɔ
9. (a) Wanɛ wakatshikala la kɔlamelo otsha le Jehowa, ngande wakawɔsaka ɔtɛkɛta ande? (b) Ngande wakɛnya Nɔa kɔlamelo yande, ndo ngande wakokaso kondja wetshelo oma l’ɛnyɛlɔ kande?
9 Lo tena tshɛ dia l’ɔkɔndɔ w’anto, apami la wamato amɔtshi wa mbetawɔ wakɛnya kɔlamelo yawɔ otsha le Jehowa ndo wakɔ̂lɛmiya oko wende Nkum’Olongo. Vɔ wakeyaka ɔnɛ dia monga la lɔsɛnɔ, vɔ wakahombe mpokamɛ awui ande ndo mbokitanyiya. Nɔa aki ɔmɔtshi l’atei awɔ. Ɔnkɔnɛ Nzambi akatɛ Nɔa ate: “Ekumelu k’engo tshe keli la lumu kambukuka lu ashu ami, . . . Kutshi watu wa luudu.” Nɔa akayele ɛlɔmbwɛlɔ kaki Jehowa. Kânga mbakawâhɛmɔla, anto akina wa lo nshi shɔ wakatetemala sala akambo watekana oko ndoko dui diayotomba. Koko Nɔa akasɛlɛ shakasaka ya wato wa luudu ndo akatetemala la sambisha anto akina awui wendana la mboka yosembwe yaki Jehowa. Ɔkɔndɔ ɔsɔ tetemalaka mbuta ɔnɛ: “Noa akatshi osoku. Dikambu tshe diakawutela [Nzambi] mbakandatshi.”—Etatelu 6:13-22; Heberu 11:7; 2 Petero 2:5.
10. (a) Ngande wakasukɛ Abarahama nde la Sara lowandji laki Jehowa? (b) Ngande wakokaso kondja wahɔ oma l’ɛnyɛlɔ kaki Abarahama nde la Sara?
10 Abarahama nde la Sara waki nto bɛnyɛlɔ di’amɛna diendana l’anto wakasukɛ lowandji laki Jehowa lo sala kɛnɛ tshɛ kakandawadjangɛ. Vɔ wakasɛnaka la Ura, osomba w’ɔngɔnyi efula wa la Kaladiya. Koko lam’akatɛ Jehowa Abarahama dia tshɔ otsha lo wodja okina wakinde kombeyaka, Abarahama “akunela uku wakawutela [Jehowa].” Aha la tâmu, Sara aki la lɔsɛnɔ la dimɛna efula, luudu, angɛnyi, ndo ewotɔ. Koko, nde aki l’okitanyiya otsha le Jehowa ndo otsha le omɛnde ndo aketawɔ ntshɔ otsha lo nkɛtɛ ya Kanana, kânga mbakinde kombeyaka woho wa lɔsɛnɔ lakandahombe tɔsɛna lɛkɔ.—Etatelu 11:31–12:4; Etsha 7:2-4.
11. (a) Mɔsɛ akasukɛ lowandji laki Jehowa l’atei w’akambo wa woho akɔna? (b) Wahɔ akɔna wakokaso kondja oma l’ɛnyɛlɔ kaki Mɔsɛ?
11 Mɔsɛ aki onto okina lakasukɛ lowandji laki Jehowa. Nde akasale dikambo sɔ lam’akinde l’atei w’ekakatanu wa wolo, mbut’ate nde akahombe mɛnana la Farawɔ ka l’Edjibito okoko l’okoko. Mɔsɛ kondjaɛkɛ le nde ndamɛ. Koko, nde akavɔka tshɔda lo dikoka diande dia tɛkɛta dimɛna. Kânga mbakidiɔ ɔsɔku, nde akakitanyiya awui waki Jehowa. L’ekimanyielo ka Jehowa ndo k’Arɔna w’ɔnango, Mɔsɛ akatetemala mbewoya Farawɔ dui dia Jehowa kânga mbaki Farawɔ l’otema wa lonyû. Kânga anto amɔtshi l’atei w’ana w’ase Isariyɛlɛ wakɔnyɔlaka Mɔsɛ hakoke. Koko, Mɔsɛ akasale kɛnɛ tshɛ kakawodjangɛ Jehowa la kɔlamelo tshɛ, ndo oma lo tshimbo yande mbakatshungɔ Isariyɛlɛ oma l’Edjibito.—Etumbelu 7:6; 12:50, 51; Heberu 11:24-27.
12. (a) Kakɔna kɛnya ɔnɛ monga la kɔlamelo otsha le Jehowa halembetshiya tsho kitanyiya awui amɔtshi wa shikaa wele Nzambi akasale dia vɔ fundama? (b) Naka sho shihodia ohomba wa woho wa kɔlamelo ya ngasɔ, ngande wayotokimanyiya dui sɔ dia kamba l’awui wa lo 1 Joani 2:15?
12 Anto waki la kɔlamelo otsha le Jehowa kombuta ɔnɛ paka kɛnɛ kakafunde Nzambi keto mbakawahombaka kitanyiya. Etena kakahembe wadi aki Pɔtifara Yɔsɛfu dia mbotshutshuya dia vɔ sala loseka, ndoko ɔlɛmbɛ wakafundama wakɛnyaka hwe ɔnɛ Nzambi akasekɛ loseka. Koko, Yɔsɛfu akeyaka awui wendana la diwala wakakongɛ Jehowa l’Ɛdɛna. Nde akeyaka ɔnɛ mbeyana la wadi akana kokokaka ngɛnyangɛnya Nzambi. Yɔsɛfu konyanga dia mbeya polo ndo lo yɛdikɔ yakɔna yakotshikaka Nzambi dia nde mbokoya ase Edjibito. Nde akasukɛ mboka yaki Jehowa lo kana yimba lo woho wasalɛ Nzambi anto akambo ndo oma lâsɔ, nde akakitanyiya l’otema ɔtɔi kɛnɛ kakandɛnaka ɔnɛ tɔ kele lolango laki Nzambi.—Etatelu 39:7-12; Osambu 77:11, 12.
13. Ngande wakadiɛnama dia Diabolo ekɔ kanga kashi lo kɛnɛ kendana (a) la Jɔbɔ? (b) l’ase Hɛbɛru asato?
13 Wanɛ weya Jehowa mɛtɛ hawotowokaka ɔkɔngɔ, kânga lam’ewɔ la ntondo k’ehemba wa wolo. Satana akasɛmɛ ate ofunafuna mbafuna Jehowa, naka Jɔbɔ shisha ɔngɔnyi ande w’efula kana yônge yande ya demba, kete nde ayowɔsɛka. Koko Jɔbɔ akɛnya dia Diabolo ekɔ kanga kashi, kânga mbakinde kombeyaka ɔkɔkɔ w’asui asɔ tshɛ wakokomɛka. (Jobo 2:9, 10) L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi nkama, dia tetemala mɛnya ɔnɛ nde mbele la shadiya, Satana akatshutshuya nkumekanga ka Babilɔna kakadunganela la kɛlɛ dia nde manɛ dia ndjaka ɛlɔngɔlɔngɔ esato w’ase Hɛbɛru lo khuka ka dja naka hawokusame kimɛta kakemɛ nkumekanga kakɔ. Oko akawatshutshuyama dia sɔnɔla l’asa kitanyiya didjango dia nkumekanga kana ɔlɛmbɛ waki Jehowa watona ɔtɛmwɛlɔ wa dikitshi, vɔ wakate la dihonga tshɛ dia vɔ wakakambɛka Jehowa ndo nde kaki Omboledi awɔ wa Lâdiko. Le wɔ, kɔlamelo otsha le Nzambi akaleke lɔsɛnɔ lawɔ ohomba!—Danyele 3:14-18.
14. Oko weso kema kokele, ngande wakokaso mɛnya ɔnɛ mɛtɛ tekɔ la kɔlamelo le Jehowa?
14 Lo ndjela bɛnyɛlɔ sɔ, onde sho koka mbuta ɔnɛ dia ndjala la kɔlamelo le Jehowa onto pombaka monga kokele kana mbuta ɔnɛ naka onto ambosala munga kânga ɔtɔi, kete nde hayokoka monga la kɔlamelo nto? Aha ɔsɔku! Bible totɛka hwe dia tena dimɔtshi Mɔsɛ akasalaka munga. Kânga mbakanyange Jehowa, nde kombikasha Mɔsɛ. Apɔstɔlɔ waki Yeso Kristo vɔ lawɔ waki la wɛɔdu awɔ. Oko weyande dia takahowɔ eongelo k’anto wele bu kokele, Jehowa ngɛnangɛnaka naka aha l’okonda mbɔnyɔdiso lolango lande lo dikambo dimɔtshi. Naka tambosala dui dimɔtshi dia kɔlɔ l’ɔtɛ wa wɛɔdu aso, kete ekɔ ohomba sho ndjâtshumoya l’otema ɔtɔi ndo aha monga la mbekelo ka kawolaka lo kɔlɔ kɛsɔ. Ngasɔ mbayotɛnya dia sho mɛtɛ nangaka kɛnɛ kata Jehowa ɔnɛ kekɔ ɔlɔlɔ ndo petshaka kɛnɛ kɛnande kɔlɔ. Oma lo mbetawɔ kaso l’olambo wa Yeso wadimanyiya kɔlɔ, sho kokaka monga pudipudi la ntondo ka Nzambi.—Amose 5:15; Etsha 3:19; Heberu 9:14.
15. (a) Akɔna l’atei w’anto akonge la kɔlamelo ya kokele otsha le Nzambi, ndo dikambo sɔ akadiɛnya na? (b) Woho akɔna wakimanyiyamaso oma lo kɛnɛ kakasale Yeso?
15 Ko onde sho kokaka mbuta ɔnɛ anto hawokoke kitanyiya lowandji laki Jehowa lo yoho ya kokele? L’edja k’ɛnɔnyi oko 4000, okadimwelo lo dimbola sɔ waki oko ‘sheke y’ekila.’ (1 Timote 3:16) Kânga mbakandatongama kokele, Adama kombisha ɛnyɛlɔ ka kokele k’onto lamamema Nzambi. Ko lâsɔ, akɔna akakoke sala dui sɔ na? Lo mɛtɛ, ndoko ɔnande ɔtɔi lakakoke sala dui sɔ nɛ dia vɔ wekɔ atshi wa pɛkato. Paka Yeso Kristo ndamɛ oto mbaki l’akoka wa sala dikambo sɔ. (Heberu 4:15) Kɛnɛ kakasale Yeso kakɛnya ɔnɛ, Adama akakoke nama kɔlamelo yande ya kokele otondolanga sala dui sɔ lam’ele nde aki la lɔsɛnɔ la dimɛna efula. Ɛkɔmɔ kondjala l’olimu w’etongelo waki Nzambi. Ɔnkɔnɛ, Yeso Kristo ekɔ ɛnyɛlɔ kahombaso mbokoya dia kɛnɛmɔla, aha paka okitanyiya aso l’ɛlɛmbɛ waki Nzambi, koko ndo dia mamema Jehowa lele Omboledi w’Andja w’Otondo.—Euhwelu k’Elembe 32:4, 5.
Wedi Akɔna Wɛkamiso?
16. Lande na kahombaso sɛnaka wolo nshi tshɛ lo kɛnɛ kendana la dionga diaso otsha le lowandji laki Jehowa?
16 Ɛlɔ kɛnɛ, ɔm’ɔmɔ a l’atei aso pombaka ntokomɛ dikambo nɛ diendana la lowandji la l’andja w’otondo. Naka tambɛnya hwe ɔnɛ lo wedi waki Jehowa mbeso, kete Satana ayɔsɔmana la so. Nde telaka weho w’ekakatanu tshɛ ndo ayotetemala la salaka dikambo sɔ polo ndo l’ekomelo ka dikongɛ diande di’akambo nɛ dia kɔlɔ. Sho pombaka sɛna wolo. (1 Petero 5:8) Lɔkɛwɔ laso mɛnyaka wedi weso lo kɛnɛ kendana la dikambo dioleki tshɛ dia lowandji laki Jehowa ndo dikambo dia hende diendana la kɔlamelo yaso otsha le Nzambi lam’eso l’ehemba. Hatohombe mbɔsa lɔkɛwɔ la kɔlɔ oko dikambo diele bu ohomba paka nɛ dia lɔ lambokokanɛ le as’andja ɔnɛ. Monga la kɔlamelo nɔmbaka dia sho sala la wolo dia kitanyiya ɛlɛmbɛ waki Jehowa wosembwe lo dikambo tshɛ dia lo lɔsɛnɔ laso.
17. Akambo akɔna wele lo kiɔkɔ ya kashi ndo ya wovi wahomba totshutshuya dia mbewɔ ditshelo sɔ?
17 Ɛnyɛlɔ, sho hatokoke mbokoya Satana lele ‘she kashi.’ (Joani 8:44) Sho pombaka mbutaka mɛtɛ l’akambo tshɛ. L’andja ɔnɛ waki Satana, akɛnda hawoleke mbutɛ ambutshi awɔ mɛtɛ. Koko akɛnda w’Akristo mbewɔka dionga sɔ, ndo vɔ mɛnyaka dia Satana ekɔ kanga kashi lo woho wasɛmande ɔnɛ ekambi waki Nzambi hawototshikala la kɔlamelo otsha le nde naka vɔ pembama. (Jobo 1:9-11; Tukedi 6:16-19) Koko ekɔ ditshelo dimɔtshi diendana l’awui w’okanda diakoka mɛnya di’onto ambeta la ‘she kashi’ wedi lo dihole dia nde mbeta lo wedi waki Nzambi k’akambo wa mɛtɛ. Sho pombaka mbewɔ ditshelo sɔ. (Mika 6:11, 12) Ndo nto, wovi hetawɔma kânga yema, oyadi kânga onto ekɔ lo dihombo kana ɔnɛ loviwɔ ekɔ kanga ɔngɔnyi. (Tukedi 6:30, 31; 1 Petero 4:15) Oyadi kânga ɔsɔ ekɔ etshelo kambokokanɛ lo dihole diodjashiso ndo oyadi yangɔ y’anyanya mbovami, onto lava mɔnyɔlaka ɛlɛmbɛ waki Nzambi.—Luka 16:10; Romo 12:2; Efeso 4:28.
18. (a) L’ekomelo k’Ɛlɔmbwɛlɔ ka Kristo k’Ɛnɔnyi Kinunu, ohemba akɔna wayohomana l’anto tshɛ? (b) Mbekelo kakɔna kahomba monga laso tatɛ oma ko kakianɛ?
18 L’edja k’Ɛlɔmbwɛlɔ ka Kristo k’Ɛnɔnyi Kinunu, Satana nde l’ɛdiɛngɛ ande wayodjama lo difuku di’aha l’ekomelo, ndo hawotonga la shɛngiya le anto. Ɔsɔ mɛtɛ ayonga etshungwelo ka woke! Koko l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi kinunu, vɔ wayotshungɔma lo tshanda ya tshitshɛ. Satana nde la wanɛ wayowoyela wayɔlɔshana l’anto wambokoma kokele walama kɔlamelo yawɔ otsha le Nzambi. (Enyelo 20:7-10) Naka tayonga la diɛsɛ dia monga la lɔsɛnɔ l’etena kakɔ, ngande wayotosala lo dikambo diendana la lowandji la l’andja w’otondo na? Lam’ele anto tshɛ wayoyala kokele l’etena kakɔ, dui tshɛ diayosala onto diɛnya dia nde bu la kɔlamelo diayɔsama dia l’okonda mbodisadinde ndo onto layosala dui diakɔ ayolanyema lo pondjo. Lâsɔ, ekɔ mɛtɛ ohomba efula dia sho tongi la mbekelo tatɛ oma ko nshi nyɛ ka kitanyiyaka dako tshɛ diatosha Jehowa, oyadi oma l’Ɔtɛkɛta ande kana oma lo tshimbo y’ɔlɔngɔswamelo ande mbodilongodiso! Lo sala ngasɔ, sho mɛnyaka woho womamemaso oko wende Omboledi w’Andja w’Otondo.
Ovuswelo
• Naa dikambo dia woke diendana la so sho tshɛ? Woho akɔna watenda dikambo sɔ na?
• Kakɔna kɛnama lo kɛnɛ kendana la toho takatshikala apami la wamato wa lo nshi y’edjedja la kɔlamelo otsha le Jehowa na?
• Lande na ekɔ ohomba efula dia sho tombolaka Jehowa oma lo lɔkɛwɔ laso lushi tshɛ?