Jehowa ekɔ Nkum’olongo ndo Nkumɛso
“Nkum’Olongo ndo Nkumadiɔndjɔ Jehowa mbele eshamelo kami.”—OSAM. 73:28, NW.
1. Lo ndjela ɛtɛkɛta ande wele lo 1 Koreto 7:31, Paulo akɛdika andja ɔnɛ la ɛngɔ kakɔna?
ƆPƆSTƆLƆ Paulo akate ate: ‘Akambo wa l’andja ɔnɛ wekɔ lo tatshikitana.’ (1 Kor. 7:31) Mɛnamaka dia nde akɛdika andja ɔnɛ la lɔyɛnga lele akɛnyi w’ɔlɔlɔ kana wa kɔlɔ wa lo dramɛ wekɔ lo nkɛnya onto l’onto ɔkɛndɛ ande polo ndo lam’atshikitana wɛnɛlɔ.
2, 3. a) Woho walɔshama lowandji laki Jehowa koka mbɛdikama la dui diakɔna? b) Ambola akɔna wayotɔsɛdingola?
2 Ɛlɔ kɛnɛ, dui dimɔtshi diakoka mbɛdikama la dramɛ di’ohomba efula diekɔ lo salema ndo diɔ mendanaka la yɛ. Lo yoho ya lânde, diɔ mendanaka la oyindjamelo wa lowandji laki Jehowa Nzambi. Dramɛ sɔ koka mbɛdikama la dui dimɔtshi diele ondo diekɔ lo mbeta lo wodja ɔmɔtshi. Lo wedi ɔmɔtshi, têkɔ la lowandji lakashikikɛma lo ndjela ɛlɛmbɛ wa wodja ndo lɔ lekɔ lo mbidja akambo l’ɔnɔngɔ. Lo wedi okina, wodja ɔsɔ wekɔ la tshunda dimɔtshi dia kɔlɔ diele lo nɔmbɔla lo nkamba la awui wa kashi, wa ngala ndo wa diakatanelo. Tshunda diaheyama le lɛɛta sɔ diekɔ lo ndɔshana la lowandji lakashikikɛma ndo diekɔ lo mbidja kɔlamelo yele l’anto tshɛ wa lo wodja ɔsɔ otsha le lowandji lawɔ l’ohemba.
3 Dui dia ngasɔ diekɔ lo salema l’andja w’otondo. Lowandji laki “Nkum’Olongo ndo Nkumadiɔndjɔ Jehowa” lekɔ lo nɔmbɔla. (Osam. 71:5, NW) Koko ɛlɔ kɛnɛ, tshunda dimɔtshi dia kɔlɔ dialɔmbwama oma le “kanga kolo” diekɔ lo mbidja nsɛnɔ y’anto lo wâle. (1 Joa. 5:19) Diɔ diekɔ lo ndɔshana la lowandji laki Nzambi lakashikikɛma ndo diekɔ lo mbidja kɔlamelo yele l’anto tshɛ otsha le lowandji lɔsɔ l’ohemba. Kakɔna kakayotondjaka dui sɔ? Lande na kaketawɔ Nzambi dui dia ngasɔ? Akokaso nsala sho tshɛ lo kɛnɛ kendana la dui sɔ?
Awui wendana la dramɛ sɔ
4. Dramɛ dieyama le anto wa l’andja w’otondo mendaka l’akambo ahende akɔna wɔtɔnɛ lam’asawɔ?
4 Dramɛ dieyama le anto wa l’andja w’otondo sɔ mendanaka l’akambo ahende wɔtɔnɛ lam’asawɔ: Lowandji laki Jehowa la olowanyi waki anto. Mbala efula lo Afundelo, Jehowa mbelamɛka ɔnɛ: “Nkum’Olongo ndo Nkumadiɔndjɔ.” Ɛnyɛlɔ, la wɛkamu tshɛ omembi w’esambo akembe ate: “Nkum’Olongo ndo Nkumadiɔndjɔ Jehowa mbele eshamelo kami.” (Osam. 73:28, NW) Nkum’Olongo ekɔ onto lele la “lowandji” laheme lâdiko dia tshɛ. Tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa mbɔsa Jehowa Nzambi oko Onto laheme lâdiko dia tshɛ.—Dan. 7:22.
5. Lande na kahombaso tshutshuyama dia nsukɛ lowandji laki Jehowa?
5 Oko wende Otungi, Jehowa Nzambi ekɔ Nkum’Olongo lâdiko dia andja w’otondo. (Adia Enyelo 4:11.) Jehowa ekɔ nto Shushi yaso, Ombidji aso w’ɛlɛmbɛ ndo Nkumekanga kaso. (Is. 33:22) Lam’ele Nzambi mbakatotonge ndo sho mendɛka le nde, sho pombaka mbɔsa oko Nkum’Olongo ndo Nkumɛso. Tayotshutshuyama dia nsukɛ dihole dia lâdiko diele la nde, naka tayohɔka nshi tshɛ dia ‘Jehowa ndamɛ akashikikɛ kiti kande l’olongo; ndo lokumekanga lande lekɔ lâdiko dia ɛngɔ tshɛ.’—Osam. 103:19; Etsha 4:24.
6. Olowanyi kɛdikɛdi na?
6 Dia nsukɛ lowandji laki Jehowa, sho pombaka nama olowanyi aso le nde. “Olowanyi” nembetshiyaka monga la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ. Onto lalama olowanyi ande ekɔ onto laha l’onongo ndo lele la losembwe. Owandji wa nkumbo Jɔbɔ aki woho w’onto la ngasɔ.—Jobo 1:1.
Woho wakatatɛ dramɛ
7, 8. Ngande wakalɔsha Satana lowandji losembwe laki Jehowa?
7 Ambeta ɛnɔnyi ndekana 6000 wele etongami kɛmɔtshi ka lo nyuma akatɔmbɔkwɛ lowandji losembwe laki Jehowa. Nsaki ka lokaki ka tɛmɔma mbakôtshutshuya dia nde nsala dui sɔ. Ndo nto, nde akatshutshuya Adama la Eva dia ntona lowandji laki Nzambi, ndo nde akahembe dia mbisha lokombo laki Nzambi sɔnyi lo mbuta dia Nde ekɔ kanga kashi. (Adia Etatelu 3:1-5.) Ɔtɔmbɔki ɔsɔ akayokomaka otunyi wa woke, mbuta ate Satana (Ɔndɔshi), Diabolo (Omamanyishi), olui (okeshi) ndo dragɔna (ɔndɛnyi).—Eny. 12:9.
8 Satana akayaetɛ owandji walɔshana la Nzambi. Lâsɔ, kakɔna kakahombe nsala Nkum’Olongo ndo Nkumadiɔndjɔ Jehowa? Onde nde akahombe ndanya mbala kakɔ ɔtɔi atɔmbɔki asɔ asato, mbuta ate Satana, Adama ndo Eva? Nde mɛtɛ aki la wolo wa nsala dui sɔ ndo disala otɛnya dia nde ekɔ la wolo waheme lâdiko dia tshɛ. Dui sɔ diotɛnya nto dia Jehowa akate mɛtɛ lo kɛnɛ kendana la dilanya diakahombe atɔmbɔki asɔ nongola l’ɔkɔngɔ wa vɔ nsekola ɛlɛmbɛ ande. Lande na kaki Nzambi kosala ngasɔ?
9. Kakɔna kakate Satana?
9 Lo nkesa ndo lo mbɛkɔla Adama la Eva oma le Nzambi, Satana akɛnya dia Jehowa bu la lotshungɔ la nɔmba anto dia vɔ mbokitanyiya. Ndo nto, lo ntshutshuya anto wa ntondo dia vɔ tɔmbɔkwɛ Nzambi, Satana akɛnya dia ditongami diele la timba hadiokoke ntshikala la kɔlamelo le Nzambi. Oko wɛnyamidiɔ lo dikambo dia Jɔbɔ laki la kɔlamelo lo lowandji laki Jehowa, Satana akafune dia nde kokaka mbɛkɔla anto tshɛ oma le Nzambi.—Jobo 2:1-5.
10. L’oyango akɔna wakatokotshika Jehowa diaha mamɛ lowandji lande?
10 Lo tokotshika diaha mamɛ lowandji lande, Jehowa akasha Satana diaaso dia nde mɛnya mɛtɛ ka kɛnɛ kakandate. Nzambi akasha nto anto diaaso dia vɔ mɛnya kɔlamelo yawɔ otsha lo lowandji lande. Kakɔna kambotomba l’ɛnɔnyi nkama wambeta? Satana ambosala tshunda dia wolo dia kɔlɔ efula. Jehowa ayodilanya, ayolanya Diabolo ndo lo nsala ngasɔ, Nde ayɛnya hwe dia Nde mbele la lotshungɔ la nɔmbɔla. Jehowa Nzambi akeyaka etombelo w’ɛlɔlɔ wayonga la dui sɔ, diakɔ diakandewoya etombelo akɔ etena kakatombe ɔtɔmbɔkwɛlɔ l’Ɛdɛna.—Etat. 3:15.
11. Kakɔna kakasale anto lo kɛnɛ kendana la lowandji laki Jehowa?
11 Anto efula wakonge la mbetawɔ ndo wakalame olowanyi awɔ lo kɛnɛ kendana la lowandji laki Jehowa ndo la okidiamelo wa lokombo lande. L’atei awɔ mbele ndo Abɛlɛ, Ɛnɔka, Nɔa, Abarahama, Sara, Mɔsɛ, Ruta, Davidi, Yeso, ambeki wa ntondo waki Kristo ndo miliyɔ y’anto walama olowanyi awɔ nshi nyɛ. Anto wasukɛ lowandji laki Nzambi asɔ mbishaka lonya lo mɛnya dia Satana ekɔ kanga kashi ndo lo minya sɔnyi kambosha Diabolo lokombo laki Jehowa lo nsɛma dia nde koka mbɛkɔla anto tshɛ oma le Nzambi.—Tuk. 27:11.
Sho mbeyaka woho wayokomɛ dikambo sɔ
12. Ngande wakokaso monga l’eshikikelo dia Nzambi hetawɔ ntshika dia awui wa kɔlɔ ntetemala?
12 Sho koka monga l’eshikikelo dia kema edja, Jehowa ayanga mamɛ lowandji lande. Nde hetawɔ dia awui wa kɔlɔ ntetemala salema ndo sho mbeyaka dia tekɔ lo nsɛna lo nshi y’ekomelo. Jehowa akalanya anto wa kɔlɔ lo Mvula k’elola. Nde akalanya Sɔdɔma la Ngɔmɔra ndo Farawɔ la alembe ande. Sisɛra la alembe ande ndo Senakɛribɛ la alembe ande w’ase Asuriya kokoka nshika ekolo la ntondo ka Nkum’Olongo. (Etat. 7:1, 23; 19:24, 25; Etum. 14:30, 31; Emb. 4:15, 16; 2 Khum. 19:35, 36) Ɔnkɔnɛ, sho koka monga l’eshikikelo dia Jehowa Nzambi hatotetemala mbetawɔ dia anto mɔnyɔla lokombo lande ndo nsoya Ɛmɛnyi ande. Ndo nto, sho mɛnaka ɛlɔ kɛnɛ djembetelo ya wôngelo wa Yeso ndo y’ekomelo ka dikongɛ di’akambo dia kɔlɔ nɛ.—Mat. 24:3.
13. Ngande wakokaso mbewɔ dia ndjolanyema kâmɛ l’atunyi waki Jehowa?
13 Diaha ndjolanyema kâmɛ l’atunyi waki Nzambi, tɛnya kɔlamelo yaso lo lowandji laki Jehowa. Ngande wakokaso nsala dikambo sɔ? Ele lo ndjakakitola la ɛlɔmbwɛlɔ k’esehe kaki Satana ndo mbewɔ dia mbotshama wɔma oma le anto ande. (Is. 52:11; Joa. 17:16; Etsha 5:29) Paka lo nsala ngasɔ mbakokaso nsukɛ lowandji laki Shɛso lele l’olongo ndo monga l’elongamelo ka ndjoshimbamɛ etena kayonya Jehowa sɔnyi kamboshama lokombo lande ndo kayondɛnya dia nde mbele Nkum’Olongo l’andja w’otondo.
14. Kakɔna katɛnya tenyi diotshikitanyi dia Bible?
14 Awui wendana l’anto ndo la lowandji laki Jehowa nembetshiyama lo Bible k’otondo. Totshapita tosato ta ntondo totɛka awui wendana la etongelo ndo woho wakayɔkɔ onto lo pɛkato etena kele totshapita tosato t’ekomelo tɛnyaka woho wayotshungɔ anto. Ndjɛkɛ nkina ya l’atei wa Bible tɛnyaka tɛdikɔ takɔshi Nkum’Olongo Jehowa dia nkotsha sangwelo diande diendana la anto, nkɛtɛ ndo la andja w’otondo. Dibuku di’Etatelu mɛnyaka woho wakɔtɔ Satana la awui wa kɔlɔ l’andja, ndo etenyi k’ekomelo ka dibuku dia Enyelo mɛnyaka woho wayonyɛma awui wa kɔlɔ, woho wayolanyema Diabolo ndo wayosalema lolango laki Nzambi la nkɛtɛ oko wasalemalɔ l’olongo. Lo mɛtɛ, Bible mɛnyaka kiɔkɔ ya pɛkato la nyɔi ndo woho wayonyɛma awui asɔ oma la nkɛtɛ, ko pɛnyama la ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula kâmɛ la lɔsɛnɔ la pondjo le anto walama olowanyi awɔ.
15. Kakɔna kahombaso nsala dia nkondja wahɔ etena kayokoma dikambo diendana la lowandji lo kondoko?
15 Kem’edja akambo wa l’andja ɔnɛ wayanga ntshikitana tshɛ lo tshɛ. Dui diendana la lowandji diayanga nkoma lo kondoko yadiɔ. Satana hatɔlɔmbɔla nto ndo l’ekomelo nde ayolanyema. Paka lolango laki Nzambi loto mbayosalemaka. Koko dia sho nkondja wahɔ oma l’akambo asɔ ndo dia nkondja lokema l’ɛtshɔkɔ lakatatami lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi, tosuke lowandji laki Jehowa oma ko kakianɛ. Hatokoke monga lokolo l’ashi, lokolo l’okongo. Dia monga l’akoka wa mbuta ɔnɛ: “[Jehowa] eko lami wedi,” sho pombaka ntshikala lo wedi ande.—Osam. 118:6, 7.
Sho kokaka nama olowanyi aso
16. Lande na kakokaso monga l’eshikikelo ɔnɛ anto kokaka nama olowanyi awɔ le Nzambi?
16 Sho kokaka nsukɛ lowandji laki Jehowa ndo nama olowanyi aso nɛ dia ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Nduku uhimba waya le nyu, waheyi antu memba. Keli [Nzambi] eko la kolamelu; ndi hetawo dia nyu mpimbama uleki wulu anyu. Keli lam’ayuya ehimba ndi ayunyutshela mbuka ka nyu mpanda dia nyu ndjala la wulu wa nshikikala.” (1 Kor. 10:13) Ele kiɔkɔ y’ohemba wakatɛkɛta Paulo lanɛ ndo ngande watatɛ Nzambi mboka?
17-19. a) Lo ohemba akɔna wakakɔ ase Isariyɛlɛ lo oswe wa shɛnga? b) Lande na kele sho kokaka nama olowanyi aso le Jehowa?
17 Oko wadiɛnya kɛnɛ kakakomɛ ase Isariyɛlɛ l’oswe wa shɛnga, “uhimba” ndjaka oma lo awui wakoka tokonya dia sho nsekola ɛlɛmbɛ waki Nzambi. (Adia 1 Koreto 10:6-10.) Ase Isariyɛlɛ wakakoke nshika tanga la ntondo k’ohemba, koko wakakombola “akambu wa kolo” etena kakawasha Jehowa lo yoho ya dihindo toloho takawakoke ndɛ ngɔndɔ k’otondo. Kânga mbele lo etena kɛmɔtshi takiwɔ l’onatshi wa ndɛ, Nzambi akawasha mana efula yakawakoke ndɛ. Koko vɔ wakayongaka la lokaki l’efula etena kakawandaka toloho.—Wal. 11:19, 20, 31-35.
18 La ntondo ka lâsɔ, lam’aki Mɔsɛ l’Okongo wa Sinai, ase Isariyɛlɛ wakayokoma atɛmɔdi wa dikishi lo ndjasha lo ɔtɛmwɛlɔ wa yana ya ngɔmbɛ ndo lo ɛngɛnɔngɛnɔ wa kɔlɔ. Woho waki komonga ɔnɔmbɔdi awɔ wɛnama lawɔ aki tshondo y’ohemba wa wolo le wɔ. (Etum. 32:1, 6) Yema tshitshɛ la ntondo ka vɔ mbɔtɔ lo Nkɛtɛ ya Daka, wamato w’ase Mɔaba wakakɔsha nunu di’ase Isariyɛlɛ lo awui wa mindo wa dieyanelo. Lo diaaso sɔ, nunu di’ase Isariyɛlɛ wakavu l’ɔtɛ wa pɛkato kawɔ. (Wal. 25:1, 9) Lo tena dimɔtshi, ase Isariyɛlɛ wakayoyakimɔka lo engunungunu wa kɔlɔ ndo lo diaaso dimɔtshi vɔ wakatɛkɛta kɔlɔ lo lokombo la Mɔsɛ ndo laki Nzambi. (Wal. 21:5) Ase Isariyɛlɛ wakangunanguna kânga l’ɔkɔngɔ w’elanyelo ka Kɔra, Datana, Abirama ndo angɛnyi awɔ wanɛ wakafɔnyaka tshanana ɔnɛ atɔmbɔki asɔ kokoka ndjakema. Etombelo waki la dui sɔ ele, ase Isariyɛlɛ 14700 wakadiakema la sui di’oma le Nzambi.—Wal. 16:41, 49.
19 L’atei w’ehemba wɔtɛkɛtshiso la diko, ndoko ohemba wele ase Isariyɛlɛ kokoka nshika tanga lɔkɔ. Vɔ wakakɔ lo ohemba nɛ dia vɔ wakashisha mbetawɔ ndo wakohɛ Jehowa, wakohɛ woho wakandâkotshɛka ehomba awɔ la ngandji tshɛ ndo woho wele mboka yande esembɔki. Oko wakidiɔ lo dikambo di’ase Isariyɛlɛ, ehemba wahomana la so komɛka anto tshɛ. Naka sho mbidja welo wahombama dia nshika tanga la ntondo k’ehemba ndo ndjaɛkɛ le Nzambi dia nde tosukɛ, kete sho kokaka nama olowanyi aso. Sho kokaka monga l’eshikikelo ka ngasɔ nɛ dia ‘Nzambi ekɔ la kɔlamelo’ ndo nde hatetawɔ dia ‘sho pembama lo yɛdikɔ yahatakoke mbikikɛ.’ Jehowa hatɔsɛkaki pondjo polo lo yɛdikɔ ya sho nkoma la ntondo k’akambo wayotoshimba dia nsala lolango lande.—Osam. 94:14.
20, 21. Etena kahembamaso, ngande ‘watatɛ Nzambi mboka’?
20 Jehowa ‘tatɛka mboka’ lo tokeketsha dia sho nshika tanga la ntondo k’ohemba. Ɛnyɛlɔ, wanɛ watɔhɛnyahɛnya mbeyaka tosoya lo demba l’oyango wa toshishɛ mbetawɔ kaso. Asui asɔ koka tokomɛ dia sho nsekola ɛlɛmbɛ waki Nzambi diaha sho pɛnyahɛnyama, kɔmama kana ndjakema. Koko, lo ndjela eshikikelo katosha ɛtɛkɛta wakasambiyama waki Paulo wele lo 1 Koreto 10:13, sho mbeyaka dia awui watokonya lo ehemba wekɔ tsho wa lo tshanda mɔtshi tsho. Jehowa hatowatshika polo lo yɛdikɔ yahatakoke ntshikala la kɔlamelo le nde. Nzambi kokaka nkeketsha mbetawɔ kaso ndo tosha wolo wa lo nyuma wele la so ohomba dia nama olowanyi.
21 Jehowa tosukɛka lo tshimbo ya nyuma kande k’ekila. Nyuma toholaka nto tokanyi t’oma l’Afundelo tele la so ohomba dia nshika tanga la ntondo k’ehemba. (Joa. 14:26) Ɔnkɔnɛ, hatohombe kesama dia ndjela mboka ka kɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, sho tamboshihodia awui wendana la lowandji laki Jehowa ndo ohomba wa nama olowanyi aso. Diɛsɛ la ewo kɛsɔ mbele anto efula wambokimanyiyama oma le Nzambi dia vɔ ntshikala la kɔlamelo polo lo nyɔi. Jehowa mambakimanyiya dia vɔ mbikikɛ polo l’ekomelo, koko aha nyɔi. Nde koka tosalɛ woho akɔ wâmɛ. Lo mɛtɛ, nde kambaka nto la andjelo ande wa kɔlamelo dia wahɔ aso oko ekambi wa lo sɛkɛ ‘watomande dia nkimanyiya wanɛ wayokita panda.’ (Heb. 1:14) Oko wayotodiɛna lo sawo diayela, paka wanɛ walama olowanyi awɔ ato mbakoka monga la diɛsɛ dia woke dia nsukɛ lowandji laki Nzambi pondjo pondjo. Sho koka monga l’atei awɔ naka sho mamema Jehowa oko wende Nkum’Olongo ndo Nkumɛso.
Ngande wayoyokadimola?
• Lande na kahombaso mbɔsa Jehowa oko Nkum’Olongo ndo Nkumɛso?
• Kakɔna kalembetshiya nama olowanyi aso le Nzambi?
• Ngande weyaso dia kema edja Jehowa ayanga mamɛ lowandji lande?
• Lo ndjela 1 Koreto 10:13, lande na kakokaso nama olowanyi aso?
[Osato wa lo lɛkɛ 24]
Satana akatshutshuya Adama la Eva dia vɔ nshisha kɔlamelo yawɔ le Jehowa
[Osato wa lo lɛkɛ 26]
Yashikikɛ dia nsukɛ lowandji laki Jehowa