BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • wt tshap. 12 lk. 110-119
  • Kɛnɛ Kalembetshiya Batismu Kayɛ

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Kɛnɛ Kalembetshiya Batismu Kayɛ
  • Tɛmɔla Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Batismu Kakalongoyaka Joani
  • Batismu ka l’Ashi k’Ambeki w’Akristo
  • Tokotsha Ɛkɛndɛ Aso
  • Olembetshiyelo wa Batismu Kayɛ
    Tambosangana kâmɛ lʼɔtɛmwɛlɔ wa Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ
  • Dikambo kona batizama?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2002
  • Batisimu kekɔ dui dialɔmbama dia monga Okristo
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2018
  • Yadjɛ Oyango Wa Kambɛ Nzambi Pondjo Pondjo
    Ewo Katɔla Otsha lo Lɔsɛnɔ la Pondjo
Enda awui akina
Tɛmɔla Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ
wt tshap. 12 lk. 110-119

Tshapita ya Dikumi L’ahende

Kɛnɛ Kalembetshiya Batismu Kayɛ

1. Lande na kahombaso kana yimba sho tshɛ lo kɛnɛ kendana la batismu ka l’ashi?

L’ƆNƆNYI 29 T.D., Yeso akabatizama lo tambiyama la tshondo l’Ɔkɛdi wa Jɔrɔdana oma le Joani Obatizanyi. Jehowa ndamɛ akendaka dikambo sɔ ndo akatɛkɛta dia mɛnya ɔnɛ nde ambodietawɔ. (Mateu 3:​16, 17) Yeso akasha ɛnyɛlɔ kakahombe ambeki ande tshɛ ndjoyela. L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi esato l’etenyi, Yeso akasha ambeki ande alako anɛ ate: “Wakambisha wulu tshe ndu l’ulungu ndu la kete. Okone nyutshu, nyete wedja tshe ambeki, nyâbatiza lu lukumbu la Papa ndu l’Ona ndu la nyuma k’[ekila].” (Mateu 28:​18, 19) Onde, wɛ akabatizama lo yoho yɔtɔnganɛ la didjango diaki Yeso sɔ? Naka kema, onde wɛ ekɔ lo ndjalɔngɔsɔla dia sala ngasɔ?

2. Lo kɛnɛ kendana la batismu, wembola akɔna wahombama kadimɔma?

2 Oyadi wɛ ambobatizama kana ekɔ lo ndjalɔngɔsɔla dia batizama, ekɔ ohomba efula le onto lalanga kambɛ Jehowa ndo ndjɔsɛna l’andja ande w’oyoyo wosembwe dia nde mbeya kitshimudi ya batismu dimɛna. Wembola ɛmɔtshi wele ɔlɔlɔ kadimɔma vɔ ɛnɛ: Onde batismu kalongola Akristo nshi nyɛ kekɔ la kitshimudi yamɛ la kɛnɛ kakalongola Yeso? Batizama “lu lukumbu la Papa ndu l’Ona ndu la Nyuma k’[Ekila]” kɛdikɛdi na? Ahombama dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la kitshimudi ya batismu ka l’ashi k’Okristo na?

Batismu Kakalongoyaka Joani

3. Batismu kaki Joani kakendanaka paka la waa na?

3 Oko yɛdikɔ ya ngɔndɔ shamalo la ntondo ka Yeso batizama, Joani Obatizanyi akatshu dia tosambisha l’oswe wa shɛnga wa la Judeya ata ate: “Nyukadimuli etema, ne dia diulelu dia l’ulungu diaya suki.” (Mateu 3:​1, 2) Anto wakoke kɛnɛ kakate Joani ndo wakakikitanyiya. Vɔ wakasuya pɛkato yawɔ lo sɛkɛ, wakakadimola etema, ndo wakaye le Joani dia ndjobatizama le nde l’Ɔkɛdi wa Jɔrɔdana. Batismu kɛsɔ kakendanaka paka l’ase Juda ato.​—⁠Luka 1:​13-16; Etsha 13:​23, 24.

4. Lande na kakahombaka ase Juda wa lo ntambe ka ntondo ndjatshumoya aha la tshimbatshimba?

4 Ase Juda asɔ wakahombe kadimola etema aha la tshimbatshimba. L’ɔnɔnyi 1513 N.T.D., lo Dikona dia Sinai, wodja w’otondo wa watshɛwɔ wakadje sheke ya wolo, dɔkɔlɔkɔ kana diokanelo vɔ la Jehowa Nzambi. Koko, l’ɔtɛ wa pɛkato ya weke yakawasale, vɔ kokotsha ɛkɛndɛ awɔ wakendanaka la sheke shɔ, diɔ diakɔ diele sheke yakɔ yakɛnya dia vɔ wekɔ l’onongo. Oya lo nshi ya Yeso, akambo wakonge wolo efula le wɔ. “Lushi la wuki ndu woma [laki Jehowa]” lakatatshi Malaki laki suke. L’ɔnɔnyi 70 T.D., “lushi” lɔsɔ lakaye etena kakalanya alembe w’ase Rɔma Jerusalɛma ndo tɛmpɛlɔ kayɔ ndo ndekana miliyɔ ɔtɔi k’ase Juda wakadiakema. Joani Obatizanyi laki l’ohetoheto lo dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ akatomama la ntondo k’elanyelo kɛsɔ “dia ntanya [Jehowa] antu wolongoswami.” Vɔ wakahombe ndjatshumoya oma lo pɛkato yakawasale lo kɛnɛ kendana la sheke y’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ ndo ndjalɔngɔsɔla dia mbetawɔ Yeso, Ɔna Nzambi laki Jehowa suke la mbatomɛ.​—⁠Malaki 4:​4-6; Luka 1:17; Etsha 19:⁠4.

5. (a) Lam’akaye Yeso dia ndjobatizama, lande na kakatone Joani dikambo sɔ? (b) Batismu kaki Yeso aki djembetelo yakɔna?

5 Ndo Yeso ndamɛ mbaki l’atei a wanɛ wakaye le Joani dia ndjobatizama. Lande na na? Oko wakandeyaka ɔnɛ Yeso ndoko la pɛkato kahombande suya, Joani akate ate: “Dimi kahumba mbatizama le ye, kayayaye le mi na?” Koko, batismu ka Yeso aki djembetelo ya dikambo dimɔtshi diotshikitanyi. Ɔnkɔnɛ Yeso akakadimola ate: “Utukutetawi ntsha okone, ne dia dio diambusungana dia shu nshidiya akambu w’ololo tshe.” (Mateu 3:​13-15) Lam’ele Yeso komonga ndoko la pɛkato, batismu kande komonga djembetelo ya ndjatshumoya dikambo dia pɛkato; ndo takinde l’ohomba wa ndjakimɔ le Nzambi nɛ dia nde aki ose wodja wakashile la ndjakimɔ le Jehowa. Koko, batismu kakandalongola lam’akinde l’ɛnɔnyi 30, aki dikambo dimɔtshi dia lânde le nde, tɔ kaki djembetelo ya woho wakandayaɛnya ndamɛ le She lele l’olongo dia nyomoleka sala lolango Lande.

6. Ngande wakayashaka Yeso tshɛ dia sala lolango laki Nzambi?

6 Lolango laki Nzambi lo dikambo dia Kristo Yeso akendanaka l’olimu wa Diolelo. (Luka 8:⁠1) Lɔ lakendanaka nto l’olambo wa lɔsɛnɔ lande l’onto la kokele oko tshungo ndo kiɔkɔ ya sheke y’oyoyo. (Mateu 20:28; 26:​26-28; Heberu 10:​5-10) Yeso akakane yimba efula lo kɛnɛ kendana la kitshimudi ya batismu kande ka l’ashi. Nde kotshika dia yimba yande mbekɔ l’akambo akina. Polo ndo l’ekomelo ka lɔsɛnɔ lande la lanɛ la nkɛtɛ, nde akayasha tshɛ dia sala lolango laki Nzambi, lo mbetɛ esambishelo ka Diolelo diaki Nzambi olimu woleki ohomba le nde.​—⁠Joani 4:⁠34.

Batismu ka l’Ashi k’Ambeki w’Akristo

7. Tatɛ oma lo Pɛntɛkɔsta ka l’ɔnɔnyi 33 T.D., kakɔna kakawadjangɛ Akristo dia sala lo kɛnɛ kendana la batismu?

7 Ambeki wa ntondo waki Yeso wakabatizama oma le Joani ndo wakayɔlɔmbwamaka otsha le Yeso oko wanɛ wayonga atɔi amɔtshi wa lo Diolelo dia l’olongo. (Joani 3:​25-30) L’ɛlɔmbwɛlɔ kaki Yeso, ambeki asɔ vɔ lawɔ wakabatiza anto amɔtshi, ndo batismu kɛsɔ kaki la kitshimudi yamɛ la kakalongoyaka Joani obatizanyi. (Joani 4:​1, 2) Koko oma lo Pɛntɛkɔsta ka l’ɔnɔnyi 33 T.D., mbakawayotatɛka la kotsha ɔkɛndɛ awɔ wa batiza anto “lu lukumbu la Papa ndu l’Ona ndu la [nyuma k’ekila].” (Mateu 28:19) Wɛ ayɛna di’ekɔ ohomba efula sɛdingola dia mbeya kɛnɛ kalembetshiya dikambo sɔ.

8. Kakɔna kalembetshiya batizama “lu lukumbu la Papa”?

8 Kakɔna kalembetshiya batizama “lu lukumbu la Papa”? Dikambo sɔ nembetshiyaka mbetawɔ lokombo lande, dihole diele lande, lowandji lande, sangwelo ndo ɛlɛmbɛ ande. Tɔsɛdingole kɛnɛ kalembetshiya dikambo sɔ. (1) Lo kɛnɛ kendana la lokombo lande, Osambu 83:18 mbutaka ɔnɛ: “We latuwetaka vati: [Jehowa], weme keli Khum’Ulungu, umbuledi wa kete tshe.” (2) Lo kɛnɛ kendana la dihole diele lande, Nkumi ya Dikanga ya Hende 19:15 (NW) mbutaka ɔnɛ: “Jehowa lee . . . wɛmɛ oto mbele Nzambi ka mɛtɛ.” (3) Lo kɛnɛ kendana la lowandji lande, Enyelo 4:11 totɛka ɔnɛ: “Khumesu, la [Nzambi k]asu, we kukuki dia nungula lutumbu la kenemo la wulu, ne dia we kakatungi diango tshe. Dio diakatungama uma lu lulangu laye.” (4) Sho pombaka mbetawɔ nto dia Jehowa mbele Kiɔkɔ ya Lɔsɛnɔ ndo nde mbasangoya dia tokokɛ oma lo pɛkato la nyɔi: “Panda keko le [Jehowa].” (Osambu 3:8; 36:⁠9) (5) Sho pombaka mbetawɔ dia Jehowa mbele Ombidji w’Ɛlɛmbɛ wa Lâdiko: “[Jehowa] keli umbadi asu, keli umbidji asu w’elembe. Ndi keli khum’ekanga kasu.” (Isaya 33:22) Lam’ele ahole asɔ tshɛ wekɔ wande, vɔ tokeketshaka ɔnɛ: “Ulangi [Jehowa Nzambi k]aye l’utema aye tshe, la [anima] aye tshe, ndu la yimba yaye tshe.”​—⁠Mateu 22:⁠37.

9. Batizama “lu lukumbu . . . l’Ona” kɛdikɛdi na?

9 Kakɔna kalembetshiya batizama “lu lukumbu . . . l’Ona”? Dikambo sɔ nembetshiyaka mbetawɔ lokombo, dihole, ndo lowandji lele la Yeso Kristo. Lokombo lande la Yeso, nembetshiyaka ‘Jehowa Ele Panda.’ Nde akakondja dihole diande oma lo woho wende Ɔna ɛtɔi laki Nzambi lakandote, mbut’ate etongami ka ntondo kaki Nzambi. (Mateu 16:16; Kolosai 1:​15, 16) Lo dikambo di’Ɔna ɔsɔ, Joani 3:16 totɛka ɔnɛ: “[Nzambi] akalangi wa la kete utamanya, mbakandawasha On’andi etoi lakanduti, dia untu tshe lawetawo, tavokaki, keli ayali la lumu la pundju.” Lam’ele Yeso akavu la kɔlamelo, Nzambi akawolola oma lo nyɔi ndo akawosha lowandji l’oyoyo. Lo ndjela ɔpɔstɔlɔ Paulo, Nzambi ‘akadiya Yeso lo dihole dia lâdiko’ l’olongo, mbut’ate oma la le Jehowa ko nde. Diakɔ diele ‘adwe tshɛ pombaka kusamela lokombo laki Yeso ndo nimi tshɛ pombaka mbetawɔ vate: Yeso Kristo mbele Nkumadiɔndjɔ nɛ dia lotombo la Nzambi.’ (Filipi 2:​9-11) Dikambo sɔ nembetshiyaka kitanyiya didjango diaki Yeso dioye oma le Jehowa ndamɛ.​—⁠Joani 15:⁠10.

10. Batizama “lu lukumbu . . . la [nyuma k’ekila]” kɛdikɛdi na?

10 Batizama “lu lukumbu . . . la [nyuma k’ekila]” kɛdikɛdi na? Dikambo sɔ nembetshiyaka mbetawɔ ɔkɛndɛ ndo olimu wakamba nyuma k’ekila. Ko nyuma k’ekila kɛdikɛdi na? Tɔ kekɔ wolo waki Jehowa wakamba olimu, wolo wakambande lawɔ dia kotsha asangwelo ande. Yeso akatɛ ambeki ande ate: “Dimi layolomba Papa, ku ndi ayunyusha Ukimanyidi ukina, one layuyala la nyu pundju, [n]yuma ka mete.” (Joani 14:​16, 17) Tɔ kayowasha wolo wa sala akambo akɔna? Yeso akawatɛ nto ate: “Keli nyu nyayulungula wulu lam’ayuya [nyuma k’ekila] le nyu. Nyu nyayuyala emenyi ami lu Jerusalema, lu Judiya tshe la Samariya edja ndu l’ekumelu ka kete.” (Etsha 1:⁠8) Jehowa akakambe nto la nyuma k’ekila dia fundamisha Bible: “Ne dia nduku diui di’amvutshi diakayi uma lu lulangu la antu, keli antu wakati diui uma le [Nzambi], wakasukuyama uma le [nyuma k’ekila].” (2 Petero 1:21) Lâsɔ sho mbetawɔka olimu wakamba nyuma k’ekila etena kekaso Bible. Yoho kina yetawɔso nyuma k’ekila ele lo nɔmba Jehowa dia nde tokimanyiya dia sho ntɔ “elua wa nyuma,” wele “ngandji, ongenongeno, ki, ndjakimela, ketshi, ololo, kolamelu, memakana, ndjaenda.”​—⁠Ngalatiya 5:​22, 23.

11. (a) Naa kitshimudi ya mɛtɛ ya batismu ɛlɔ kɛnɛ? (b) Ngande wele batismu ekɔ oko ovwelo ndo eolwelo?

11 Anto wa ntondo wakabatizama lo ndjela alako wakasha Yeso asɔ ko: ase Juda la ambetawudi w’ase Wedja, tatɛ oma l’ɔnɔnyi 33 T.D. Yema tshitshɛ oma lâsɔ, ase Samariya wakalongola diɛsɛ sɔ dia monga ambeki w’Akristo. Ndo l’ɔnɔnyi 36 T.D., leeta lɔsɔ lakakome polo ndo le ase Wedja wahatahema ohekele. La ntondo ka vɔ batizama, ase Samariya ndo ase Wedja wakahombe ndjakimɔ l’etondo awɔ tshɛ le Jehowa dia mbokambɛ oko ambeki waki Ɔnande. Ɔsɔ mbele kitshimudi ya batismu ka l’ashi kalongola Akristo polo ndo lo nshi yaso nyɛ. Dindjama la tshondo l’ashi ekɔ djembetelo yasungana yɛnya ndjakimɔ k’onto, nɛ dia batismu ekɔ djembetelo ya kundɛma. Woho walongolayɛ batismu lo dindjama l’ashi nembetshiyaka dia wɛ ambovɔ lo kɛnɛ kendana la lɔkɛwɔ layɛ l’edjedja. Ndo otondjamelo ayɛ oma l’ashi mɛnyaka dia wɛ ambolwama dia ndjosala lolango la Nzambi. ‘Batismu ɔtɔi’ kɛsɔ mendanaka la wanɛ tshɛ wakoma Akristo wa mɛtɛ. Lam’abatizamawɔ, vɔ komaka Ɛmɛnyi wa Jehowa w’Akrito, mbut’ate ekambi waki Nzambi wambolowolama.​—⁠Efeso 4:5; 2 Koreto 6:​3, 4. 

12. Batismu ka l’ashi kalongola Akristo mbɔtɔnɛka la na, ndo woho akɔna?

12 Woho wa batismu kɛsɔ kekɔ la nɛmɔ di’efula lo washo wa Nzambi nɛ dia tɔ shimbɛka anto. Ɛnyɛlɔ, l’ɔkɔngɔ wa nde tɛkɛta dikambo dia wâto wa luudu wakake Nɔa, lɛnɛ akandɔtɔ nde la nkumbo kande dia ndjashimbɛ oma lo Mvula k’Elola, ɔpɔstɔlɔ Petero akafunde ate: “Dikambu ne dieko uku djimbitelu ya mete ya batiza kanyushimbela kakiane, aha dia minya mindu ka dimba, keli dia nomba khum’utema k’ololo le [Nzambi] uma l’eulwelu ka Jesu Kristu.” (1 Petero 3:​21, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Wâto wa luudu aki djembetelo yakɛnyaka dia Nɔa akakambe olimu wakawosha Nzambi la kɔlamelo tshɛ. Lam’akashile olimu wa mbika wâto wa luudu, “antu waki la kete wakakhukhumama l’ashi, wakashisho.” (2 Petero 3:⁠6) Koko Nɔa nde la nkumbo kande, “antu tshitshe mbakashimbamela loko l’ashi: antu enanei atu.”​—⁠1 Petero 3:20.

13. Lo nongola batismu, Okristo shimbamɛka oma lo na?

13 Ɛlɔ kɛnɛ, wanɛ wayakimɔ le Jehowa oma lo mbetawɔ kawɔ le Kristo lakolwama batizamaka dia mɛnya djembetelo ya ndjakimɔ kawɔ. Vɔ tshaka lolango la Nzambi lo kɛnɛ kendana la nshi yaso nyɛ ndo wamboshila la shimbamɛ oma l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ. (Ngalatiya 1:​3, 4) Vɔ hawotolanyema nto kâmɛ la dikongɛ nɛ dia kɔlɔ di’akambo. Vɔ wayokokamɛ oma l’elanyelo kakɔ ndo Nzambi ambowasha nkum’otema k’ɔlɔlɔ. Ɔpɔstɔlɔ Joani shikikɛka ekambi waki Nzambi ɔnɛ: “Akambu wa la kete la saki yawo wayushila. Keli one latutshaka lulangu la [Nzambi], atuyalaka pundju.”​—⁠1 Joani 2:⁠17.

Tokotsha Ɛkɛndɛ Aso

14. Lande na kele batismu twamɛ hɛnya dia weho akɔ tshɛ onto ayokondja panda?

14 Ayonga munga le so naka sho mbuta ɔnɛ naka onto ambobatizama, kete weho akɔ tshɛ nde ayokondja panda. Tɔ kekɔ la nɛmɔ paka naka onto akayakimɔ mɛtɛ ndamɛ le Jehowa oma lo tshimbo ya Yeso Kristo ndo oma lâsɔ ko nde tetemala la salaka lolango laki Nzambi lo monga la kɔlamelo polo ndo l’ekomelo. “Keli one latetemala edja ndu l’ekumelu, ayushimbamela.”​—⁠Mateu 24:⁠13.

15. (a) Naa lolango laki Nzambi ɛlɔ kɛnɛ le Akristo wambobatizama? (b) Lo nsɛnɔ yaso, onde ekɔ ohomba efula monga ombeki w’Okristo?

15 Lolango laki Nzambi lo dikambo dia Yeso akendanaka ndo la woho wakandahombe kamba olimu la lɔsɛnɔ lande l’onto. Lɔsɛnɔ lande lakahombe kimɔma lo nyɔi oko olambo. Lo wedi aso, sho pombaka nambola Nzambi alemba aso ndo tetemala kamba lawɔ dia sala lolango lande. (Romo 12:​1, 2) Naka tayoyakimɔ kânga l’etena kɛmɔtshi keto dia ndjalɔmbɔla oko as’andja ɔnɛ kana tatɛ ndjasha l’eyango wa lokaki, ko toyakimɔka yema tsho l’olimu waki Nzambi, kete aha mɛtɛ lolango lande mbasalaso. (1 Petero 4:​1-3; 1 Joani 2:​15-16) Etena kakawombola ose Juda ɔmɔtshi kɛnɛ kakandahombe ntsha dia kondja lɔsɛnɔ la pondjo, Yeso akeyaka di’ekɔ ohomba monga la dionga dia pudipudi. Koko nde akashile dikambo dimɔtshi dioleki ohomba: dikambo diakɔ ko monga ombeki w’Okristo, mbut’ate ombeki waki Yeso. Ɔsɔ mbahomba monga dikambo dioleki ohomba lo lɔsɛnɔ. Diɔ hadiokoke mbɔsa dihole dia hende ko eyango wa l’emunyi mbɔsa dihole dia ntondo.​—⁠Mateu 19:​16-21.

16. (a) Ɔkɛndɛ akɔna wele l’Akristo tshɛ lo kɛnɛ kendana la Diolelo? (b) Oko wɛnyamidiɔ lo lɛkɛ 116 ndo 117, naa toho tɔmɔtshi t’ɔlɔlɔ takokaso kamba olimu wa Diolelo? (c) Woho wayakimɔso l’otema ɔtɔi l’olimu w’esambishelo ekɔ djembetelo ya dikambo diakɔna?

16 Ekɔ ohomba mbika epole ɔsɛkɛ nto dia lolango laki Nzambi lo dikambo dia Yeso akalembetshiyaka nto kamba olimu w’ohomba efula wendana la Diolelo diaki Nzambi. Yeso ndamɛ akakitama esɔ dia monga Nkumekanga. Koko lam’akinde lanɛ la nkɛtɛ, nde akasambisha awui wendana la Diolelo l’ohetoheto tshɛ. Olimu w’esambishelo ɔsɔ mbahombaso sho lawɔ kamba, ndo tekɔ l’ɔkɔkɔ wa ndjakimɔ l’otema ɔtɔi l’olimu ɔsɔ. Lo ntsha ngasɔ, sho mɛnyaka lowando laso lo kɛnɛ kendana la lowandji laki Jehowa ndo ngandji kaso otsha le anyaso anto. (Mateu 22:​36-40) Sho mɛnyaka nto dia tambokimanɛ kamɛ sho l’atɛmɔdi w’asekaso wa l’andja w’otondo, wele vɔ tshɛ wekɔ apandjudi wa Diolelo. Tekɔ lo tawese sho tshɛ oyango wa kondja lɔsɛnɔ la pondjo lanɛ la nkɛtɛ l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo sɔ.

Ovuswelo

• Ɔfɔnɛlɔ ndo etshikitanu akɔna wele lam’asa batismu ka Yeso la batismu ka l’ashi kashama nshi nyɛ?

• Batizama “lu lukumbu la Papa ndu l’Ona ndu la nyuma k’[ekila]” kɛdikɛdi na?

• Kakɔna kahombaso sala dia kotsha ɛkɛndɛ wendana la batismu ka l’ashi k’Okristo na?

[Esato wa lo lɛkɛ 116, 117]

TOHO TƆMƆTSHI TA SAMBISHA AWUI WA DIOLELO

Lo soko la soko

Le ewotɔ ayɛ

Le anyayɛ wa l’olimu

Le anyayɛ wa la kalasa

Lo toshinga

Lo kalola tenda wanɛ wakɛnya nsaki

Lo mbekaka l’anto Bible lawakawɔ

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto