Tshapita ya Dikumi L’asamalo
“Nyutamanya Mbukana Ngandji”
1. Mbala efula kakɔna kâmbiya eyoyo waya lo nsanganya y’Ɛmɛnyi wa Jehowa?
ETENA kaya anto mbala ka ntondo lo nsanganya y’Ɛmɛnyi wa Jehowa, vɔ mambaka mbala efula lo mɛna ngandji kɛnyana anto lɛkɔ. Vɔ mɛnaka ngandji kakɔ oma lo woho wâlongolawɔ ndo oma lo diɔtɔnganelo dia la wangasanu diele lam’asa anto. Ndo wanɛ waya ndjotenda lo nsanganya yaso ya weke mbɛ̂na ngandji kɛsɔ. Lo kɛnɛ kendana la losanganya laso lɔmɔtshi la woke, jurunalistɛ mɔtshi akafunde ate: ‘Ndoko ombidjɔki wa nɔnɔ dia wolo kana wa wanu. Ndoko ekoko kana londjo lɛkɔ. Hawosokɔna kana susana ahole. Ndoko onto latshiba nsambi kana ladjana mananu. Ndoko sawosawo kana ɛtɛkɛta wa mindo. Ndoko edinga a mfɔka. Wovi kema. Ndoko onto lakasha mbo ya mindo wokashakasha. Mɛtɛ, ɔsɔ aki dikambo diahasalema le anto efula.’ Akambo asɔ tshɛ ekɔ djembetelo ya ngandji, woho wa ngandji ‘kahatshe awui w’otshatsha ndo kahayange paka ɔlɔlɔ atɔ hita.’—1 Koreto 13:4-8.
2. (a) L’edjedja ka wonya, kakɔna kayoyohomba mɛnama lo kɛnɛ kendana la woho wɛnyaso ngandji? (b) Dia mbokoya Kristo, woho akɔna wa ngandji kahomba monga laso?
2 Akristo wa mɛtɛ mbeyamaka oma lo ngandji k’anto l’ɔnango. (Joani 13:35) Lam’atatahame lo nyuma, mbatateke woho wa ndeka mɛnya ngandji. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akalɔmbɛ dia ngandji ka anyande Akristo “katamanya mbula.” (Filipi 1:9) Ɔpɔstɔlɔ Joani akɛnya dia sho la dia monga la ngandji ka ndjahombia. Nde akafunde ate: “Dia dikambu ne, mbeyasu ngandji, ne dia [Ɔna Nzambi] akatukimwela lumu. Ku dieli la su dia nkimwela anyasu lumu.” (1 Joani 3:16; Joani 15:12, 13) Onde sho kimɔka mɛtɛ lɔsɛnɔ laso dikambo di’anangɛso? Kânga mbele awui efula hawɔlɔmbɛ dia sho sala dikambo sɔ, polo lo yɛdikɔ yakɔna yadjaso welo wa lânde dia mbakimanyiya ɛlɔ kɛnɛ, kânga etena kele dikambo sɔ kema wɔdu sala?
3. (a) Lo woho akɔna wakokaso kɛnɛmɔla ngandji kaso efula? (b) Lande na kele ekɔ ohomba monga la ngandji k’efula lam’asaso ɛlɔ kɛnɛ?
3 Lâdiko di’etsha aso wɛnya ɔnɛ tekɔ la yimba ya ndjahombia, sho la dia monga nto la nsaki k’oshika koludi la wangasanu otsha le anangɛso. Ɔtɛkɛta wa Nzambi tokeketshaka ɔnɛ: “Nyukani ngandji uku untu l’onango.” (Romo 12:10) Sho tshɛ tôngaka la ngandji ka woho ɔsɔ otsha le anto amɔtshi. Ko onde hatokoke mbeka dia monga la woho wa ngandji ka ngasɔ otsha le anto akina? Oko wataleke sukana ekomelo k’andja ɔnɛ w’omusu, ekɔ ohomba efula sho nyomoleka ndjakakatanya l’asekaso Akristo. Bible mbutaka ɔnɛ: “Ekumelu k’akambu tshe kaya suki, . . . Ladiku dia akambu tshe, nyutamanya mbukana ngandji, ne dia ngandji atukumbaka [pɛkato] efula.”—1 Petero 4:7, 8.
Etena Katomba Ekakatanu
4. (a) Bonde kakoka ekakatanu tomba lam’asa as’etshumanelo? (b) Etombelo akɔna wakokaso kondja naka sho kamba l’alako wa lo Bible, kânga mbele ondo aha mbala tshɛ mongaso suke dia kamba l’alako akɔ?
4 Lo mɛtɛ, edja tshɛ kekeso anto wele kema kokele, ayotokomɛka dia sho tshelɛ anto akina kɔlɔ tena dimɔtshi. Anangɛso vɔ lawɔ koka tosalɛ kɔlɔ lo toho totshikitanyi. (1 Joani 1:8) Ko naka wɛ ambotanema la ntondo ka dikambo dia ngasɔ, ahombayɛ sala na? Afundelo toshaka alako wahombama. Koko oko weso kema kokele, koka monga ko kɛnɛ kata Afundelo hɔtɔnɛ la kɛnɛ kalangaso sala. (Romo 7:21-23) Omalɔkɔ, naka sho sala la wolo dia kamba l’alako wa lo Bible, kete tayɛnya dia tekɔ la nsaki k’oma k’ɛse otema ka ngɛnyangɛnya Jehowa. Ndo naka sho sala ngasɔ, kete ngandji kele laso otsha le anto akina kayohama.
5. Naka onto ɔmɔtshi ambotosalɛ kɔlɔ, bonde kahatahombe sɔmbɔya?
5 Etena kâsalɛwɔ kɔlɔ, anto amɔtshi toyangaka dia sɔmbɔya kɔlɔ lo kɔlɔ. Koko, dui sɔ tokonyaka dikambo wolo efula. Naka sho nangaka tshɔkwama oma le Nzambi, kete sho la dia kitsha dikambo sɔ l’anya ande. (Tukedi 24:29; Romo 12:17-21) Akina koka tatɛ mbewewɔ onto lakotshɛ kɔlɔ. Koko, hatohombe tshelɛ anyaso atɛmɔdi ngasɔ dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ aso mbetawɔma le Nzambi, dui sɔ nemanɛka lo wedi ɔmɔtshi la ngandji kele laso otsha le anangɛso. (1 Joani 4:20) Diakɔ diakafunde Paulo ate: “Nyukikaneli kolo. Nyudimanyanyia kolo yanyu, naka untu eko la ukina dikambu. Uku akanyudimanyia [Jehowa] kolo, dieli la nyu, ndu nyu dia nyimanyiana kolo.” (Kolosai 3:13) Onde wɛ kokaka sala dikambo sɔ?
6. (a) Mbala ngana yahombaso dimanyiya ɔnangɛso? (b) Kakɔna kayotokimanyiya dia dimanyiya onto pɛkato kambondotosalɛ?
6 Ko ayotosala naka onto ɔmɔtshi ekɔ lo tetemala la tosalɛ kɔlɔ koko nde atasale pɛkato ya weke yakokande mbitshanyema oma l’etshumanelo na? Lo kɛnɛ kendana la pɛkato ya totshitshɛ ya ngasɔ, ɔpɔstɔlɔ Petero tolakaka dia sho dimanyiyɛ onto ɔsɔ polo “tena esambeli.” Koko Yeso akate ate: “Dimi hankutedi nti: Edja ndu tena esambeli, keli nti: Edja ndu [“mbala akumi esambele l’esambele,” NW].” Nde akɛnya dia dibasa dia woke diele laso le Nzambi ndeka kɛnɛ kakokaso kolɛ onto tshɛ. (Mateu 18:21-35) Lo toho efula, sho salaka pɛkato lo washo wa Nzambi lushi tshɛ aha la sho mbeya, mbala mɔtshi oma lo tshelo mɔtshi ya lokaki, oma l’ɛtɛkɛta, tokanyi, kana oma lo woho wahatakotshisha ɔkɛndɛ aso ɔmɔtshi. (Romo 3:23) Koko, Nzambi ekɔ lo tetemala todimanyiya. (Osambu 103:10-14; 130:3, 4) Nde tɔlɔmbaka dia sho lawɔ monga la dionga dia woho akɔ wamɛ otsha le anto akina. (Mateu 6:14, 15; Efeso 4:1-3) Lo sala ngasɔ, tayonga la woho wa ngandji kele “hadia akambu wa kolo.”—1 Koreto 13:4, 5; 1 Petero 3:8, 9.
7. Kakɔna kahombaso sala naka ɔnangɛso ɔmɔtshi ekɔ laso la dikambo?
7 Tena dimɔtshi, sho koka mɛna dia sho kema ndoko la kanyi ya kɔlɔ otsha le ɔnangɛso, koko nde ekɔ lo tokanɛ kɔlɔ. Sho koka mbɔsa yɛdikɔ ya ‘komba dikambo sɔ la ngandji,’ oko watolaka 1 Petero 4:8. Kana sho koka ntshɔ dia tɔtɛkɛta la nde l’oyango wa mbidja wɔladi lam’asaso.—Mateu 5:23, 24.
8. Kakɔna kakokaso sala naka onyaso ombetawudi ambosala dui dimɔtshi diambotonyangiya na?
8 Koka monga ko onyaso ombetawudi ekɔ lo sala dikambo dimɔtshi diele lo konyangiya wɛ l’anto akina. Onde hatonga ɔlɔlɔ wɛ tɛkɛta la nde? Ondo wɛ koka kondja etombelo w’ɔlɔlɔ, naka wɛmɛ mbolembetshiya dikambo diakɔ lo yoho y’ɔlɔlɔ. Koko ntondotondo, wɛ pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde mɛtɛ kɛnɛ kasalande hɔtɔnɛ l’Afundelo? Kana onde lekɔ lo mɛna dikambo nɛ kɔlɔ paka nɛ dia dimi la nde ndja oma l’ahole wotshikitanyi ndo takodiama lo toho totshikitanyi?’ Paka wɛ ndjalama di’aha wɛmɛ ndjodja ɛlɛmbɛ ayɛ hita ko ndjotatɛ nombosha anto lo ndjela ɛlɛmbɛ akɔ. (Jakoba 4:11, 12) Jehowa mbetawɔka anto w’oma l’ahole tshɛ aha la shɔnɔdi ndo nde ekɔ la solo dia lotutsha otsha le wɔ etena katawahame lo nyuma.
9. (a) Naka pɛkato kɛmɔtshi ka woke kambosalema l’etshumanelo, waa na wahomba menda dikambo sɔ? (b) Etena kakɔna kele ɔnɛ lambowosalɛ kɔlɔ l’ɔkɛndɛ wa mbɔsa yɛdikɔ ntondo ndo l’oyango akɔna?
9 Naka os’etshumanelo ɔmɔtshi ambotsha dui dia kɔlɔ efula, ɛnyɛlɔ awui wa mindo, kete paka menda dikambo sɔ aha la tshimbatshimba. Ko waa na wahomba menda dikambo diakɔ? Dikumanyi. (Jakoba 5:14, 15) Koko, naka ɔnangɛso ɔmɔtshi ambondjɛ osekande, ɛnyɛlɔ l’awui w’okanda kana ambonyangiya oma l’ɛtɛkɛta, kete ɔnɛ lambowosalɛ kɔlɔ ayohomba ntondo sala la wolo dia mɛnana l’onto losale kɔlɔ lo vɔ ahende ato dia vɔ mbikoya dikambo sɔ. (Mateu 18:15) Ko naka hawokandudi dikambo diakɔ, kete paka takola wanya akina oko wɛnyamidiɔ lo Mateu 18:16, 17. Ngandji kokaso ɔnangɛso lotosale kɔlɔ ndo woho wakombolaso dia ‘mbokondja’ ayotokimanyiya dia sho sala dikambo sɔ lo yoho yayonanda otema ande.—Tukedi 16:23.
10. Naka dikambo dimɔtshi diambotomba, kakɔna kayotokimanyiya dia mɛna dikambo diakɔ lo yoho yahombama?
10 Etena katomba dikambo, oyadi dia woke kana dia tshitshɛ, tayeya kɛnɛ kasala naka sho sala la wolo dia shihodia woho wadiɔsa Jehowa. Nde hetawɔ woho wa pɛkato tshɛ, ndo l’etena kakandashikikɛ, wanɛ tshɛ wasala pɛkato ya weke ko hawoyatshumoya mbitshanyemaka oma l’ɔlɔngɔswamelo ande. Koko tatohɛke dia sho tshɛ salaka pɛkato ya totshitshɛ ndo tekɔ l’ohomba wa Nzambi monga la solo dia lotutsha le so ndo todimanyiya. Ɔnkɔnɛ, Jehowa toshaka ɛnyɛlɔ kahombaso mbokoya naka anto akina wambotosalɛ pɛkato. Naka sho dimanyiyanɛka, kete tekɔ lo kɛnɛmɔla dionga diande dia ngandji.—Efeso 5:1, 2.
Yanga Toho ta ‘Mbeya Anto Akina’
11. Lande na kakakeketsha Paulo ase Kɔrɛtɔ dia ‘mbeya anto akina’?
11 Paulo aketsha ngɔndɔ efula dia keketshaka etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ ka l’ɔtɛkɛta wa Ngirika. Nde akasale la wolo dia kimanyiya anango wa lɛkɔ ndo nde akawaokaka ngandji. Koko, amɔtshi l’atei awɔ kombôkaka ngandji. Vɔ waki la diɔnyɔ di’efula. Nde akâkeketsha dia mɛnya ngandji kawɔ ndo otsha le ‘anto akina.’ (2 Koreto 6:11-13; 12:15) Sho tshɛ la dia sɛdingola polo lo yɛdikɔ yakɔna yokaso anto akina ngandji ndo yayangaso toho ta mbeya anto akina.—1 Joani 3:14.
12. Ngande wakokaso pamia ngandji kaso otsha le as’etshumanelo tshɛ?
12 Onde ekɔ anto amɔtshi l’etshumanelo wɛnaso wolo dia mbaɔtɔ lo demba? Naka sho sala la wolo dia mbikikɛ waonga wotshikitanyi wele le onto l’onto oko walangaso dia vɔ lawɔ sala oya le so, kete dikambo sɔ koka tokimanyiya dia monga la diɔtɔnganelo di’oshika lam’asaso. Tayonga la tokanyi ta dimɛna otsha le wɔ naka sho nyanga waonga w’ɔlɔlɔ wele lawɔ ndo mbika washo lo waonga asɔ. Kɛsɔ ayotokimanyiya mɛtɛ dia pamia ngandji kaso otsha le wɔ.—Luka 6:32, 33, 36.
13. Ngande wakokaso mbeya anto akina lo woho wakɛnɛmɔlaso ngandji otsha le ase etshumanelo kaso?
13 Lo mɛtɛ, tekɔ l’elelo lo kɛnɛ kakokaso salɛ anto akina. Mbeyaka monga wolo dia sho mbisha oseka onto tshɛ mɔyɔ lo losanganya tshɛ lɔtɔso. Mbeyaka monga wolo nto dia sho mbelɛ oseka onto tshɛ etena ketaso angɛnyi dia ndjosanga laso lonya lo lokenga. Onde sho koka mbeya anto akina lo mbɔsaka minitɛ ngana tsho dia ndjaeyanya dimɛna sho la os’etshumanelo ɔmɔtshi? Onde na, hatokoke mbala la mbala nɔmba onto ɔmɔtshi lahateye dimɛna dia sho tomba la nde l’esambishelo?
14. Etena keso l’atei w’Akristo weso tatɛnaka ndoko lushi, ngande wakokaso mɛnyana ngandji k’efula lam’asaso?
14 Nsanganya ya weke y’Akristo toshaka waaso wa sho mbeya anto akina dia mbaɛnya ngandji kaso. Nunu la nunu di’anto koka monga lawɔ. Hatotokoka tɛkɛta la wɔ vɔ tshɛ, koko sho kokaka ndjalɔmbɔla lo yoho yɛnya dia sho mbetshaka wahɔ awɔ la ntondo ka waso. Lo wonya wa diomuyelo, sho koka mɛnya nganɛ wayashaso le anto akina lo mbɔsa yɛdikɔ ya sawolaka la wanɛ wele suke la so. Lushi lɔmɔtshi, anto tshɛ wasɛna lanɛ la nkɛtɛ wayonga onto l’ɔnango, wosanganyi kâmɛ l’ɔtɛmwɛlɔ wa Nzambi ka mɛtɛ lele She anto tshɛ. Ayonga mɛtɛ ɔngɛnɔngɛnɔ efula dia sho mbeyana lam’asaso! Ngandji k’efula kele laso kayototshutshuya dia sho kombola sala dikambo sɔ. Lande na kahatakoke tatɛ kakianɛ na?
Ovuswelo
• Etena katomba ekakatanu lam’asa Akristo, ngande wahombawɔ kandɔma ndo lande na?
• Lam’atatahame lo nyuma, lo toho takɔna tahomba ngandji kaso pama tɔ lawɔ?
• Ngande wakokaso monga la ngandji k’efula otsha le anto efula koko aha otsha le angɛnyi aso ato?
[Osato wa lo lɛkɛ 148]
Ngandji k’Okristo mɛnyamaka lo toho efula, ɛnyɛlɔ lo nsanganya ya l’etshumanelo