Tɔsɛnake la mbetawɔ lo alaka waki Nzambi
“Dimi keli [Nzambi], nduku ukina. Dimi keli [Nzambi], nduku ukina lufanyi [la] mi. Dimi lakataka l’etatelu akambu wukuyala l’ekumelu, la lu nshi y’edjedja akambu wahatayi.”—ISAYA 46:9, 10.
1, 2. Naa tokanyi tɔmɔtshi totshikitanyi tele l’anto lo dikambo dia kana Nzambi ndjadjaka lo akambo weta lanɛ laa nkɛtɛ kana bu na?
LO YƐDIKƆ yakɔna yayadja Nzambi lo akambo weta lanɛ laa nkɛtɛ na? Anto wekɔ la tokanyi weho la weho lo dikambo sɔ. Amɔtshi wekɔ la kanyi y’ɔnɛ nde hatshe ndoko dikambo ɔtɔi. Vate l’ɔkɔngɔ wa nde ntonga anto, nde kema nto la lolango kana l’akoka wa tokimanyiya. Lo ndjela kanyi shɔ, Nzambi ekɔ oko ombutshi wa pami wâhenya ɔnande lâdiko dia dikalo di’oyoyo, ko nde dishikikɛ ndo dipusa yema di’ɔnande ndamɛ tatɛ tadinyɔngaka l’otadimbo. L’ɔkɔngɔ wa lâsɔ ko papa kakɔ minya demba. Lâsɔ ko ɔna tshikala ndamɛ bɔ; nde mbeyaka nkɔ kana bu. Oyadi nde nkɔ kana hakwɛ, she heye ntsha ndoko dikambo.
2 Akina wekɔ la kanyi y’ɔnɛ Nzambi mbalɔmbɔla oseka dui tshɛ dia lo nsɛnɔ yaso, ndo kiambokambo tshɛ yasalema lo etongelo kande nde mbayisala. Naka kanyi shɔ yekɔ mɛtɛ, kete anto amɔtshi wayota ɔnɛ Nzambi hatshe paka akambo w’ɛlɔlɔ watomba ato koko ndo awui w’otshatsha la mpokoso yɛnya anto pâ ndjâka oma le nde. Naka sho mbeya kɛnɛ kele mɛtɛ lo dikambo dia woho watotshaka Nzambi akambo, kete tayeya kɛnɛ kakokaso nongamɛ oma le nde. Ndo nto, dui sɔ diayokeketsha mbetawɔ kaso k’ɔnɛ alaka wakinde mɛtɛ wayokotshama.—Heberu 11:1.
3. (a) Ngande weyaso ɔnɛ Jehowa ekɔ Nzambi k’asangwelo? (b) Bonde katawɔ ɔnɛ Jehowa ‘ntshaka’ kana kengaka sangwelo diande?
3 Dui dioleki ohomba lo dimbola dia mbeya kana Nzambi ndjadjaka lo akambo w’anto ele woho ɔnɛ wele Jehowa Nzambi k’asangwelo. Dui sɔ kokaka mbokɛma oma lo lokombo lande. Kitshimudi ya “Jehowa” ele “Nde Ntshaka dia Ndjâla.” Oma l’awui watondosalaka yema yema, Jehowa ndjâetɛka Ɔnɛ lakotsha alaka wakinde tshɛ. Diɔ diakɔ diatawɔ ɔnɛ Jehowa ‘ntshaka’ kana kengaka sangwelo diande diendana l’akambo wayotshama lo nshi yayaye. (2 Nkumi ya Dikanga 19:25, NW; Isaya 46:11, NW) Tɔtɛkɛta tɔsɔ tomba oma lo tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru y’ɔnɛ yatsar, tshɛkɛta yokakatanyi la nyɛ yele la kitshimudi ɔnɛ ‘onkengi.’ (Jeremiya 18:4) Oko wakoka onkengi wa manamana mbɔsa diwomba ko kenga dikɔhɔ dia dimɛna hangɔnɛ, Jehowa kokaka kenga kana kolonganya akambo woho wa kotsha lolango lande.—Efeso 1:11.
4. Ngande wakalɔngɔsɔla Nzambi nkɛtɛ di’anto ndjodjasɛ lɔkɔ?
4 Ɛnyɛlɔ, Nzambi akasangoya dia nkɛtɛ kɛnɛ monga dihole dia dimɛna efula diahomba anto wa kokele ndo wele l’okitanyiya mbidjasɛ. (Isaya 45:18) Edja efula la ntondo ka nde ntonga pami ka ntondo la womoto la ntondo, Jehowa akatawalɔngɔswɛ akambo tshɛ dimɛna dimɛna oma lo ngandji kande. Totshapita ta mbɔtwɛlɔ ta lo dibuku di’Etatelu kɔndɔlaka nganɛ wakashikikɛ Jehowa yanyi la otsho, nkɛtɛ la ndjale ya weke. Oma lâsɔ ko nde ndjotonga tombatomba la waa nyama. Ɛnɔnyi nunu efula wakahombe mbeta dia nkɛtɛ ndjɔlɔngɔswama ngasɔ di’anto mbidjasɛ lɔkɔ. Koko olimu akɔ wakashidiyama dimɛna dimɛna. Pami ka ntondo la womoto la ntondo wakatatɛ nsɛna l’Ɛdɛna, lo paradiso k’ɔngɛnɔngɛnɔ kaki la diangɔ tshɛ diakahombamaka dia vɔ mboka ɔlɔ wa lɔsɛnɔ. (Etatelu 1:31) Lo yoho shɔ, Jehowa akayadje lo akambo wa laa nkɛtɛ, nde akatakengaka elimu ande yema yema dia kotsha sangwelo diande di’ɔlɔlɔ efula. Onde nde akayotshika ndjadja lo akambo wa laa nkɛtɛ lam’akayohama nkumbo k’anto?
Jehowa hɔtɔ lo akambo tshɛ w’anto
5, 6. Lande na kele Nzambi hayadje l’oseka dikambo tshɛ diatsha anto?
5 Jehowa halɔmbɔla oseka kiambokambo tshɛ yasala onto, kânga mbende la wolo wa ntsha ngasɔ. Lande na na? Ɛkɔkɔ wekɔ efula. Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi ele anto wakatongama l’efanelo ka Nzambi, wekɔ la lotshungɔ la ntsha kɛnɛ tshɛ kalangawɔ, vamɛ mbele l’ɔkɛndɛ wa ntsha kɛnɛ kɛnawɔ ɔlɔlɔ kana kɔlɔ. Jehowa hatosokoya la wolo dia sho ndjela ɛlɛmbɛ ande; sho kema mashinyi wahatshe dui vamɛ. (Euhwelu k’Elembe 30:19, 20; Jashua 24:15) Koyanga mbayotokoya la nde lo etsha aso, Nzambi akatosha lotshungɔ la woke oma lo ngandji kande dia shamɛ mbɔsa tɛdikɔ lo woho wahombaso nɔmbɔla nsɛnɔ yaso.—Romo 14:12; Heberu 4:13.
6 Ɔkɔkɔ okina wɛnya bonde kahalɔmbɔla Nzambi oseka kiambokambo tshɛ yatomba ele dui diakatombe la Satana l’Ɛdɛna. Satana akɔnyɔla lowandji laki Nzambi. Nde akalake Eva ɔnɛ wɛ ayonga la dipanda, ko Eva nde l’omɛnde Adama, wakayetawɔ awui ande. (Etatelu 3:1-6) Lo menda kɛnɛ kakawatshe, Nzambi akatshike anto dia vɔ ndjâlɔmbɔla vamɛ lo tshanda mɔtshi dia mɛnya kana awui wakasɛmɛ Satana waki mɛtɛ. Ɔnkɔnɛ, hatokoke mbisha Nzambi ɛkɔmɔ l’akambo wa kɔlɔ watsha anto nshi nyɛ. Mɔsɛ akafunde lo dikambo di’anto wakatɔmbɔkɔ ate: “Vo wakayalanya le ndi, vo kema an’andi [nde Nzambi] ntu, ne dia vo wakayala la awadi.”—Euhwelu k’Elembe 32:5.
7. Sangwelo diakɔna diele la Nzambi lo dikambo dia nkɛtɛ ndo di’anto?
7 Koko, kânga mbakandetawɔ di’anto ntsha kɛnɛ tshɛ kalangawɔ ndo pemba weho tshɛ dia ndjâlɔmbɔla vamɛ, Jehowa kɔmbɔtsha anya oma l’oseka dikambo tshɛ dieta lanɛ laa nkɛtɛ. Otondoyala nde akɔtsha anya tshike tototoyala l’elongamelo k’ɔnɛ nde ayokotsha alaka wakinde. Kânga mbakatɔmbɔkwɛ Adama l’Eva lowandji laki Nzambi, Jehowa kotshikitanya sangwelo diande dia ngandji lo dikambo dia nkɛtɛ ndo di’anto. Oyadi kakɔna tshɛ, nde ayokadimola nkɛtɛ kɛnɛ paradiso koludi l’anto wa kokele, wele l’okitanyiya ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Luka 23:42, 43) Ɔkɔndɔ wa Bible oma l’Etatelu polo l’Enyelo kɔndɔlaka woho ɔnɛ wakatatɛ Jehowa ntsha akambo yema yema dia kotsha oyango ɔsɔ.
Nzambi ekɔ lo ntsha tshɛ dia kotsha lolango lande
8. Kakɔna kakahombamaka dia mbela Ase Isariyɛlɛ oya lo Nkɛtɛ ya Daka?
8 Lo akambo wakandasalɛka wodja w’Isariyɛlɛ, Nzambi akɛnya hwe ɔnɛ nde ayokotsha sangwelo diande. Ɛnyɛlɔ, Jehowa akashikikɛ Mɔsɛ ɔnɛ Nde ayotshungola Ase Isariyɛlɛ oma l’Edjibito ko mbaela lo Nkɛtɛ ya Daka, nkɛtɛ yoludi l’awɛlɛ ndo l’osanga. (Etumbelu 3:8) Ɔsɔ mɛtɛ aki ɔtɛkɛta w’ohomba ndo w’ekeketshelo efula. Lâsɔ nde akahombe tshungola Ase Isariyɛlɛ asɔ waki, naka nsanganya ndo asekawɔ akina, suke la miliyɔ shato oma le wodja ɔmɔtshi wa wolo waki kombetawɔka kânga yema dia vɔ ntshɔ. (Etumbelu 3:19) Nkɛtɛ ya lɛnɛ akawahombe mbâtɔla yakalole la wedja wa wolo wa mamba waki konangaka kânga yema dia vɔ nkoma lɛkɔ. (Euhwelu k’Elembe 7:1) Oswe wa shɛnga waki l’atei, ndo Ase Isariyɛlɛ waki l’ohomba wa mbo ya ndɛ la ashi wa nnɔ lɛkɔ. Ɔsɔ aki dikambo diakasha Jehowa diaaso dia nde mɛnya nkudu kande koleki tshɛ ndo Lonzambi lande lâheme tshɛ.—Akambu w’Asi Lewi 25:38.
9, 10. (a) Bonde kakakoke Jashua shikikɛ ɔnɛ alaka waki Nzambi wekɔ nshi tshɛ mɛtɛ? (b) Lande na kele ekɔ ohomba sho monga l’eshikikelo k’ɔnɛ Nzambi ekɔ l’akoka wa futa wanɛ wôkambɛ la kɔlamelo?
9 Nzambi akasale akambo wa mamba dia tondja Ase Isariyɛlɛ oma l’Edjibito. Ntondotondo, nde akela asui dikumi wakahandjola wodja w’Edjibito. Oma lâsɔ, nde akâtola Ndjale ka Beela l’ahende ko Ase Isariyɛlɛ wakete koko alembe w’Ase Edjibito wakayawatshanyaka wakavu tshɛ. (Osambu 78:12, 13, 43-51) L’ɔkɔngɔ wa lâsɔ, nde akakokɛ Ase Isariyɛlɛ l’edja k’ɛnɔnyi 40 wakiwɔ l’oswe wa shɛnga, akâleshaka mana, akawashaka ashi wa nnɔ ndo akatshaka tshɛ di’aha ahɔndɔ awɔ ndjâla emusu kana ekolo awɔ mbudanɛ. (Euhwelu k’Elembe 8:3, 4) L’ɔkɔngɔ w’Ase Isariyɛlɛ mbɔtɔ lo Nkɛtɛ ya Daka, Jehowa akawadjɛka etshumba lo ata wakawalɔka l’atunyi awɔ. Jashua, ɔnɛ laki la mbetawɔ ka wolo lo alaka wa Jehowa, akɛnyi akambo asɔ tshɛ la washo ande ndamɛ. Diɔ diakɔ diakandakoke mbutɛ dikumanyi dia lo nshi yande l’eshikikelo tshɛ ate: ‘Nyu mbeyaka ɔlɔlɔ l’etema anyu tshɛ ndo l’anima anyu tshɛ ɔnɛ ndoko ɔtɛkɛta ɔtɔi l’atei w’ɛtɛkɛta tshɛ w’ɛlɔlɔ wakanyotɛ Jehowa Nzambi kanyu wakakite tatala. Vɔ tshɛ wakakotshama le nyu.’—Jashua 23:14.
10 Oko Jashua lo nshi y’edjedja, Akristo wa nshi nyɛ wekɔ l’eshikikelo ɔnɛ Nzambi nangaka ndo ekɔ l’akoka wa ntsha tshɛ dia kimanyiya wanɛ wôkambɛ. Eshikikelo kɛsɔ kekɔ etenyi kɛmɔtshi k’ohomba efula ka mbetawɔ kaso. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Untu laha la mbetawo, heyi mbôngenyangenya. Ne dia dieli la one layuya le [Nzambi] mbetawo ati: . . . ndi keli ufutshi a wane watûyangaka.”—Heberu 11:6.
Nzambi mɛnaka kɛnɛ kayosalema lo nshi yayaye
11. Awui akɔna wakimanyiya Nzambi dia nde kotsha alaka wakinde?
11 Polo ndo lanɛ, tambɛna ɔnɛ kânga mbatshika Nzambi anto dia vɔ ntsha kɛnɛ tshɛ kalangawɔ ndo ndjâlɔmbɔla vamɛ, nde ekɔ la wolo ndo nangaka kotsha sangwelo diande. Koko, ekɔ dui dikina nto diɛnya ɔnɛ mɛtɛ Nzambi ayokotsha alaka wakinde. Jehowa kokaka mɛna kɛnɛ kayosalema lo nshi yayaye. (Isaya 42:9) Nzambi akate l’onyɔ w’omvutshi ande ate: “Nyuho akambu waki lu nshi y’edjedja, ne dia dimi keli [Nzambi], nduku ukina. Dimi keli [Nzambi], nduku ukina lufanyi [la] mi. Dimi lakataka l’etatelu akambu wukuyala l’ekumelu, la lu nshi y’edjedja akambu wahatayi. Dimi lambuta nti: Alaka ami wayushikikala, ku layutsha kene tshe kalangami.” (Isaya 46:9, 10) Okambikambi wa dikambɔ mbeyaka etena la dihole dia nde monɛ woho, koko nde kokaka monga ko heye shikaa nganɛ wayoyeta akambo. Koko, ‘Nkumekanga ka pondjo’ ekɔ l’ewo k’oshika ka mɛna shikaa etena ndo dihole diahombande ntsha woho wa kotsha sangwelo diande.—1 Timote 1:17.
12. Jehowa ngande wakandakambe l’ewo k’akambo wahataye lo nshi ya Nɔa?
12 Enda nganɛ wakɛnya Nzambi ewo kande k’akambo wahataye lo nshi ya Nɔa. Lam’ele akambo wa kɔlɔ wakalole lo nkɛtɛ ndo wakakokanɛ ahole tshɛ, Nzambi akasangoya dia nanya anto w’ehedia. Nde akashikikɛ etena kakandahombe ndjosala dikambo sɔ: l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi 120. (Etatelu 6:3) Lam’akandashikikɛ etena kɛsɔ, Jehowa komendaka paka elanyelo k’anto wa kɔlɔ, nɛ dia nde otokoka mbalanya etena tshɛ kotondolanga. L’ekongelo kakinde ka tena, Jehowa akende ndo woho wa kokɛ anto w’ɔlɔlɔ. (Enda lo Etatelu 5:29.) Oma lo lomba lande, Nzambi akeyaka la ntondo etena kakandahombe mbisha onto olimu wakahombe ndjokokɛ nsɛnɔ. Nde akalembetshiya Nɔa awui l’ɔm’ɔmɔ lo yɛdikɔ yakoka. Nɔa akahombe sɛla wâto a luudu dia “nshimbela khumbu kandi,” ndo anto wa kɔlɔ waki la dia nanyema la mvula k’elola kakalɔ lo nkɛtɛ k’otondo.—Heberu 11:7; Etatelu 6:13, 14, 18, 19.
Olimu wa woke w’ɔsɛlɛlɔ
13, 14. Lande na kaki ɔsɛlɛlɔ a wâto a luudu olimu waki l’ekakatanu efula?
13 Ohotokenda olimu akɔ oko wɛ mbele Nɔa. Lam’ele Nɔa aki onto a Nzambi, nde akeyaka ɔnɛ Jehowa ayokoka nanya anto wa kɔlɔ. Koko la ntondo ka dikambo sɔ ndjosalema, olimu ɔmɔtshi wakahombe ntshama—olimu wakahombaka onto monga la mbetawɔ dia mbosala. Ɔsɛlɛlɔ a wâto a luudu aki shakasaka y’olimu. Nzambi akashikikɛ woke la otale awɔ. Wâto akɔ a luudu aki otale ndeka ndo asɛkɛ amɔtshi a mponde wa weke wa nshi nyɛ, ndo tanga diawɔ mbɛdima la luudu l’etajɛ etanu. (Etatelu 6:15) Wanɛ wakahombe sɛla wâto akɔ ɔsɔ komonga efula ndo takiwɔ tomanamana. Vɔ komonga la weho wa dihomɔ dia nshi nyɛ dia weho weho ndo di’amɛna efula. Ndo nto, lam’ele nde komonga l’akoka wa mbeya akambo wa lo nshi yayaye oko Jehowa, Nɔa kombeyaka awui wotoyotomba l’ɛnɔnyi w’otsha la ntondo wakakoke mbokimanyiya kana mbodjɛ wekamu l’olimu ɔsɔ wa sɛla wâto. Ondo mɛtɛ Nɔa akayaokaka wembola efula. Ngande wayotshumanyema diangɔ diahombama l’ɔsɛlɛlɔ a wâto na? Ngande wayondohomba tshumanya waa nyama na? Mbo ya ndɛ yakɔna yayohombama ndo lo yɛdikɔ yakɔna? Etena kakɔna shikaa kayohomba Mvula kakɔ k’Elola ndɔ na?
14 Oma lâsɔ, aki ndo awui akina wakendanaka l’anto. Akambo wa kɔlɔ wakafulanɛ heyama. Akongote w’anto, ana wakayotaka andjelo wakatɔmbɔkɔ vɔ la wamato, wakalodja nkɛtɛ l’akambo wa ngala. (Etatelu 6:1-4, 13) Lâdiko dia lâsɔ, olimu wa sɛla wâto a luudu kokoka ntshama lo woshɛshɛ. Anto wakahombe ndjambola ɔnɛ: Nɔa kakɔna kondosala kɛnɛ, ndo nde akahombe mbatɛ. (2 Petero 2:5) Onde vɔ wotetawɔ kana ngɛnangɛna olimu akɔ? Ndoko yema tshitshɛ! Ɛnɔnyi ɛmɔtshi la ntondo ka nshi shɔ, Ɛnɔka, onto la kɔlamelo, akasambishaka elanyelo k’anto wa kɔlɔ. Losango lande lakahetshamaka woho w’anyanya le anto efula ko Nzambi ‘akawɔshi,’ mbut’ate akahembola lɔsɛnɔ lande ɔnɛ kele aha nde ndjodiakema l’anya w’atunyi Ande. (Etatelu 5:24, Heberu 11:5, Jude 14, 15) Nɔa aki l’ɔkɛndɛ, aha paka wa sambisha losango la ngasɔ laki kɔngɛnyangɛnyaka anto efula koko ndo wa sɛla wâto a luudu. Etena kakasɛlamaka wâto akɔ a luudu, vɔ waki djembetelo ya wolo yakɛnyaka kɔlamelo ya Nɔa l’atei w’anto wa kɔlɔ wakasɛnaka lo nshi yande!
15. Lande na kaki Nɔa l’eshikikelo ɔnɛ nde ayoshidiya olimu wakawawosha?
15 Nɔa akeyaka ɔnɛ Nzambi Kanga-Nkudu-Tshɛ akasukɛka ndo akatshɔkɔlaka olimu ɔsɔ. Kema Jehowa ndamɛ mbakawosha olimu akɔ? Jehowa akashikikɛ Nɔa dia nde la nkumbo kande wayɔtɔ lo wâto a luudu wamboshila sɛlama ndo wayoshimbamɛ lo Mvula k’Elola kakahombe ndɔ lo nkɛtɛ k’otondo. Dia ndeka shikikɛ ɔnɛ dikambo sɔ diayosalema mɛtɛ, Nzambi akadje la nde sheke. (Etatelu 6:18, 19) Aha la tamu, Nɔa akeyaka ɔnɛ Jehowa akatêndji ndo akatɛ̂dikodi kɛnɛ tshɛ kakahombamaka la ntondo ka nde ndjowosha lotumu lɔsɔ. Ndo nto, Nɔa akeyaka ɔnɛ Jehowa ekɔ la wolo wa mbekɛ lonya lande dia mbokimanyiya naka ohomba ambɛnama. Ɔnkɔnɛ, mbetawɔ ka Nɔa kakôtshutshuya dia nde ntsha olimu. Oko kanula yande Abarahama, Nɔa aki ‘l’eshikikelo tshɛ ɔnɛ kɛnɛ kakalake [Nzambi] nde aki la wolo wa kikotsha.’—Romo 4:21.
16. Ngande wakakeketshama mbetawɔ ka Nɔa lam’akatatshɔka olimu w’ɔsɛlɛlɔ a wâto a luudu otsha la ntondo?
16 Lam’akatetaka ɛnɔnyi ko wâto a luudu wambotatɛ mɛnama otondo, mbetawɔ ka Nɔa kakakeketala. Ekakatanu w’ɔsɛlɛlɔ ndo wa dihomɔ di’ɔsɛlɛlɔ wakashile. Ehemba wakalɛndjama. Ndoko ampetshanyi awɔ wakakoke memɛ olimu. Nkumbo ka Nɔa kakɛnyi woho wakâsukɛ ndo wakâkokɛ Jehowa. Lam’akatatetemalaka Nɔa ntshɔ otsha la ntondo, nde ‘akakondja etetemalo oma lo woho ɔnɛ wakahembama mbetawɔ kande.’ (Jakoba 1:2-4) L’edjedja ka wonya, wâto a luudu wakayoshila sɛlama, Mvula k’Elola kakalɔ ko Nɔa nde la nkumbo kande komvɔ. Nɔa nde la nkumbo kande wakɛnyi ɔnkɔnɛ wakakotshama alaka waki Nzambi, oko akayɛnaka Jashua. Nɔa akakondja difuto oma lo mbetawɔ kande.
Jehowa ekɔ lo sukɛ olimu
17. Ngande wafɔna etena kotɔsɛna kɛnɛ la nshi ya Nɔa?
17 Yeso akatatshi ɔnɛ nshi yaso nyɛ yayonga oko nshi ya Nɔa. Nzambi ambanɛ nto dia shidiya anto wa kɔlɔ oshiki ndo akashikikɛ etena kayosalema dikambo sɔ. (Mateu 24:36-39) Nde akalɔngɔsɔla nto woho wa shimbɛ anto w’ɛlɔlɔ. Nɔa akasɛlɛ wâto a luudu, koko ekambi wa Nzambi wa nshi nyɛ pombaka mbewoya anto asangwelo wa Jehowa, ndakanya Ɔtɛkɛta wakinde, ndo mbetɛ anto ambeki.—Mateu 28:19.
18 Otondoyala Jehowa komonga kâmɛ la Nɔa dia mbosukɛ ndo mbokeketsha, tshike wâto a luudu kɔsɛlama. (Enda lo Osambu 127:1.) Popo ndo Lokristo la mɛtɛ halokoke tshikalaka tsho ndo pama naka Jehowa halosuke. Dui sɔ diakeyama l’eleko ka ntondo oma le Ofarisɛ ndo ombetsha w’Ɛlɛmbɛ ɔmɔtshi wakɔsamaka la nɛmɔ efula wakawelɛka Ngamaliyɛlɛ. Lam’akone Ase Sheke w’Ase Juda ndjaka apɔstɔlɔ, nde akawaewola ate: “Nyangani uma le antu ane, nyuwaete. Naka dikambu ne kana ulimu one weko uma le antu, ayuyala anyanya. Keli naka dio dieli uma le [Nzambi], nyu hanyeyi mbalembia.”—Etsha 5:38, 39.
18, 19. Ngande weyaso ɔnɛ Jehowa ekɔ lo sukɛ olimu w’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ?
19 Etombelo w’ɛlɔlɔ wakayala oma l’olimu w’esambishelo l’eleko ka ntondo ndo lo nshi yaso nyɛ mɛnyaka ɔnɛ olimu ɔnɛ kema oma le anto, koko ekɔ olimu wa Nzambi. Lo sawo diayela, tayenda awui amɔtshi w’amɛna ndo akambo amɔtshi wakatombe wakasale di’olimu ɔnɛ pama lo yɛdikɔ y’efula nganɛ.
Tohekɔke pondjo!
20. Waa na watosukɛ lam’asambishaso lokumu l’ɔlɔlɔ?
20 Koyanga mbasɛnaso lo ‘tena dia pâ, dia wolo mbikikɛ,’ sho kokaka monga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ndamɛ mbalɔmbɔla olimu. Nde ekɔ lo sukɛ ndo ekɔ lo kimanyiya ekambi ande lam’atshawɔ tshɛ dia shidiya olimu wa sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la ntondo k’etena kakashikikɛ Nzambi dia ndanya andja ɔnɛ wa kɔlɔ koka. (2 Timote 3:1; Mateu 24:14) Jehowa ekɔ lo tɔlɔmba dia sho ‘kamba kâmɛ’ la nde. (1 Koreto 3:9) Tekɔ nto l’eshikikelo k’ɔnɛ Kristo Yeso ekɔ kâmɛ la so l’olimu ɔnɛ, ndo sho kokaka mendɛ ekimanyielo la ɛlɔmbwɛlɔ k’andjelo.—Mateu 28:20; Enyelo 14:6.
21. Eshikikelo kakɔna kahatahombe nkimɔ pondjo?
21 Nɔa nde la nkumbo kande komvɔ l’ashi wa mvula k’elola dikambo vɔ waki la mbetawɔ lo alaka waki Nzambi. Wanɛ wele la mbetawɔ ka ngasɔ nshi nyɛ wayoshimbamɛ lo ‘fɔnu ka woke’ kayaye. (Enyelo 7:14) Tekɔ lo sɛna lo tena di’ɔngɛnɔngɛnɔ efula mɛtɛ. Akambo wa weke weke wayanga ntshama! Ndoko edja nto kete Nzambi ambela elongo w’eyoyo la nkɛtɛ k’oyoyo ka lotombo, lɛnɛ ayoka akambo w’ɛlɔlɔ ngelo. (2 Petero 3:13) Aha wɛ mpekɔ pondjo, eelo, tohekɔke ko wɛ ndjokimɔ eshikikelo kayɛ k’ɔnɛ kɛnɛ tshɛ kata Nzambi, nde ekɔ ndo la wolo wa kisala.—Romo 4:21.
[Caption]
Awui wa mbohɔka
◻ Lande na kele Jehowa halɔmbɔla kiambokambo tshɛ yasala onto?
◻ Ngande wakɛnama wolo wa Jehowa wa kotsha asangwelo ande lo akambo wakandasalɛ Isariyɛlɛ?
◻ Lo nshi ya Nɔa, Jehowa ngande wakandɛnya ɔnɛ nde kokaka mɛna akambo wa lo nshi yayaye?
◻ Eshikikelo kakɔna kakokaso monga la tɔ lo alaka waki Nzambi?
[Caption]
[Study Questions]