Wɛ kokaka mbikikɛ polo ndo l’ekomelo

“Tolawɔ l’ekikelo tshɛ lowango lele la ntondo kaso.”​—⁠HƐBƐRU 12:​1, NW.

1, 2. Mbikikɛ kɛdikɛdi na?

ƆPƆSTƆLƆ Paulo akafundɛ Akristo wa l’eleko ka ntondo w’Ase Hɛbɛru ate: “Nyekɔ l’ohomba w’ekikelo.” (Hɛbɛru 10:​36, NW) Ɔpɔstɔlɔ Petero nde lawɔ akatɔtɔmiya ohomba wa dionga sɔ lam’akandakɔkɔmiya Akristo ate: ‘Lâdiko dia mbetawɔ kanyu, . . . nyahɛ ekikelo.’ (2 Petero 1:​5, 6) Ko ekikelo kɛdikɛdi na mɛtɛ?

² Dibuku dimɔtshi dialembetshiya ɛtɛkɛta w’oma lo Grɛkɛ oya l’Angɛlɛ mɔmbɔlaka tshelo ya “mbikikɛ” oko “tshikala l’ɔtɛ wa ndawɔ . . . nshika tomamba, mpetetala.” Lo kɛnɛ kendana la lokombo la lo Grɛkɛ lokadimwami ɔnɛ “ekikelo,” dibuku dimɔtshi mbutaka ɔnɛ: “[Ekikelo] ekɔ yimba yakimanyiya onto dia nde mbikikɛ akambo, aha [mbikikɛ akambo] la wendjodi kana l’ɔtɛ w’ɔnɛ ndoko kakokayɛ ntsha dia mbanya, koko mbikikɛ l’elongamelo kahɛtahɛta . . . Ɔsɔ ekɔ dionga diakimanyiya onto dia nde nshika ekolo la ntondo ka lɔpɛpɛ la wolo. Ɔsɔ ekɔ dionga di’ɔlɔlɔ diakoka kadimola ohemba woleki tshɛ wolo etena ka lotombo ndo k’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula nɛ dia la wedi w’asui, onto mɛnaka oyango, dikambo l’ɔkɔngɔ a difusa dina diekɔ.” Ɔnkɔnɛ, ekikelo kimanyiyaka onto dia nde shika ekolo l’atei w’ekakatanu ndo w’asui, ndo di’aha nde shisha elongamelo. Ko waa na akɔna wele l’ohomba wa dionga sɔ lo yoho ya lânde na?

3, 4. (a) Waa na wele l’ohomba w’ekikelo? (b) Bonde kahombaso mbikikɛ polo ndo l’ekomelo?

³ Lo yoho ya didjidji, Akristo tshɛ wekɔ lo talawɔ lowango lɔmɔtshi lahomba onto monga l’ekikelo. Oya l’ɔnɔnyi wa 65 lo tena diaso nɛ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafundɛ Timɔtɛ, osekande okambi ndo otshindedi ande wa kɔlamelo ɛtɛkɛta ɛnɛ w’ekeketshelo ate: “Dimi lakalo ta di’ololo, lambushidiya esakelu ka luwangu, lakalami mbetawo.” (2 Timote 4:⁠7) Lam’akandatɛkɛta dia ‘shidiya esakelo ka lowango,’ Paulo akɛdikaka lɔsɛnɔ lande l’Okristo la lowango, lowango lele l’oshidi wa ntatelo ndo wa komelo. L’etena kɛsɔ, Paulo akatasukanaka dimɛna otsha l’ekomelo ka lowango lande, ndo nde akalongamɛka l’eshikikelo tshɛ dia nongola difuto. Nde akate nto ate: “Okone wambunkitshiya dembo dia kusu di’akambu w’ololo, diayumbisha Khumadiondjo, umbadi w’ololo, lushi lako.” (2 Timote 4:⁠8) Paulo aki l’eshikikelo ɔnɛ layokondja difuto nɛ dia nde akakikɛ polo ndo l’ekomelo. Ko kayotota lo dikambo diaso na?

⁴ Dia nde keketsha wanɛ wele lo tasake lowango, Paulo akafunde ate: “Tolawɔ l’ekikelo tshɛ lowango lele la ntondo kaso.” (Hɛbɛru 12:​1, NW) Sho Akristo tatɛka saka lowango lɔsɔ lalɔmba ekikelo lam’ayakimɔso le Jehowa Nzambi lo tshimbo ya Yeso Kristo. Etatelo ka dimɛna lo lowango la lɔsɛnɔ l’ombeki kekɔ ohomba, koko kɛnɛ kele la nɛmɔ l’ekomelo ele sho shidiya lowango lakɔ. Yeso akate ate: ‘Ɔnɛ layokikɛ polo ndo l’ekomelo mbayoshimbamɛ.’ (Mateu 24:13) Difuto diakongɛ wanɛ washidiya lowango lawɔ dimɛna ele lɔsɛnɔ la pondjo! Lâsɔ, oko weso l’oyango ɔmɔtshi lo yimba, sho pombaka mbikikɛ polo ndo l’ekomelo. Kakɔna kayotokimanyiya dia sho kotsha oyango ɔsɔ na?

Olelo wa dimɛna ekɔ ohomba efula

5, 6. (a) Dia mbikikɛ lo lowango la kondja lɔsɛnɔ, kakɔna kahombaso menda? (b) Ɛlɔngɔswɛlɔ akɔna wa lo nyuma wahombaso kambaka la wɔ ndo lande na?

⁵ Suke l’osomba wa Kɔrɛtɔ, lo wodja wa Ngirika, aki dihole dimɔtshi diakawakɛnyaka tɔkɛnyɔ ta lokumu ta lo Isthme lo nshi y’edjedja. Ndoko tamu dia Paulo mɛtɛ akeyaka ɔnɛ anango wa la Kɔrɛtɔ wakeyaka tɔkɛnyɔ t’ɔsɛmanelo ndo weho ekina wa tɔkɛnyɔ takasalemaka lɛkɔ. Oma l’ekimanyielo ka kɛnɛ kakaweyaka, nde akawaohola lowango l’otsha lo lɔsɛnɔ lakawatalawɔka, awatɛ ate: “Nyu ndooko leengeenga ɔnɛɛ: anɛ watɔsɛmanɛɛka lowango, vɔ cɛɛ mbalawɔ, koko ɔtɔi otoo katɔlɛɛka pidi. Laasɔ nyolawɔ dya ndɛ pidi.” Paulo akakɔkɔmiya ohomba wa tshikala lo lowango ndo sɛsɛ polo ndo l’oshidi wa komelo. Ko kakɔna kakakoke mbakimanyiya dia vɔ ntsha ɔsɔku na? Nde akate nto ate: ‘Onto tshɛ lɔɔtɔ lo kɛnyɔ y’ɔsɛmanelo mongaka la ndjâkimɛ l’akambo tshɛ.’ Eelo mɛtɛ, wanɛ wakasɛmanɛka lo tɔkɛnyɔ ta lo nshi y’edjedja wakayaekiyaka wolo efula, wakasɔnaka dimɛna kɛnɛ kakawahombaka ndɛ la nɔ, ndo wakalɔmbɔlaka etshelo awɔ tshɛ paka di’onto mbidja otshumba.​—⁠1 Kɔrɛntɛ 9:​24, 25, Dyookaneelo dy’Oyooyo.

⁶ Kayotota dia lowango latasake Akristo na? Ekumanyi kɛmɔtshi ka l’etshumanelo k’Ɛmɛnyi wa Jehowa ekɔ lo mbuta ate: “Wɛ pombaka mbidja yimba l’olelo ayɛ wa lo nyuma naka wɛ nangaka mbikikɛ lowango latatalawɔ l’oyango wa kondja lɔsɛnɔ.” Ohokanyiya mbo ya ndɛ ya lo nyuma yatosha Jehowa, ‘Nzambi kashana ekikelo.’ (Romo 15:⁠5) Kiɔkɔ yaso yoleki woke ya mbo ya ndɛ ya lo nyuma ele Ɔtɛkɛta ande welɛso ɔnɛ Bible. Onde ekɔ kɔlɔ sho monga l’ekongelo ka dimɛna ka wadielo wa Bible? Lo tshimbo y’‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ,’ Jehowa toshaka ndo tojurunalɛ tatomba lo wonya wakoka telɛso Tshoto y’Etangelo la Réveillez-vous ! ndo ekanda ekina walembetshiya awui wa lo Bible. (Mateu 24:45) Naka sho mbekaka diangɔ sɔ l’etete kete tayokeketala lo nyuma. Sho pombaka mɛtɛ ‘ndjâtshungolɛka etena k’ɔlɔlɔ’ dia salaka wekelo w’onto ndamɛ.​—⁠Efeso 5:⁠16.

7. (a) Lande na kahatahombe komɛ lo mbeya paka wetshelo w’etatelo w’Akristo eto? (b) Ngande wakokaso ‘sɛsɛ otsha lo eongelo k’anto wambotshunda’?

⁷ Dia tetemala la lowango l’ombeki wa Kristo, sho pombaka ndekana ‘wetshelo w’etatelo’ ko ‘sɛsɛ otsha lo eongelo k’anto wambotshunda.’ (Heberu 6:⁠1) Sho pombaka ntsha tshɛ dia ndjasha lo ‘wekeke, otale, diema la ɔhɔngɔ’ w’akambo wa mɛtɛ ndo ndjâleshaka ‘mbo ya ndɛ y’ekama yele y’anto wambotshunda.’ (Efeso 3:18; Heberu 5:​12-14) Ohenda oko ɛnyɛlɔ ɛkɔndɔ ɛnɛi wa shikaa wa lɔsɛnɔ la Yeso lanɛ laa nkɛtɛ: Evanjiliɔ wa Mateo, Makɔ, Luka la Joani. Lo mbeka ɛkɔndɔ wa l’Evanjiliɔ ɛsɔ dimɛna dimɛna, tayeya akambo efula, aha paka akambo wakasale Yeso ato la woho w’onto wakinde koko tayɛna ndo yoho ya kana yimba yakalɔmbɔlaka etsha wakinde. Ko lâsɔ, tayoyokoka ‘monga la kanyi ya Kristo.’​—⁠1 Koreto 2:⁠16.

8. Ngande watokimanyiya nsanganya y’Akristo dia sho mbikikɛ lo lowango la kondja lɔsɛnɔ?

⁸ Paulo akakɔkɔmiya asekande ambetawudi ate: “Tukananeli untu l’untu dia ntomboshanya lu ngandji la lu elimu w’ololo. Tatukimoki nsangana kame, uku eli etshelu k’amotshi, keli tukikitshanyaki. Tuleki ntsha okone, ne dia nyamena nyati: Lushi lako laya suki.” (Heberu 10:​24, 25) Nsanganya y’Akristo mɛtɛ yekɔ kiɔkɔ y’ekeketshelo ka mamba! Asolo mbɔlaka ndo mbɔla wonya weso kâmɛ l’anangɛso ndo l’akadiyɛso wa ngandji, wanɛ watokanɛ ndo walanga tokimanyiya dia sho mbikikɛ polo ndo l’ekomelo. Ndoko woho wakokaso mɔnyɔla ɛlɔngɔswɛlɔ kɛsɔ koludi la ngandji k’oma le Jehowa ko hatohomwe mpokoso. Oma l’ekimanyielo ka wekelo aso w’etete w’onto ndamɛ ndo wɔtwɛlɔ wa nsanganya mbala la mbala, nyɛsɔ ‘toyale oko epalanga lo akoka wa shihodia akambo.’​—⁠1 Koreto 14:⁠20.

Amendji wakoka kotshutshuya

9, 10. (a) Lo yoho yakɔna yakoka amendji monga kiɔkɔ y’ekeketshelo lo lowango lalɔmba ekikelo? (b) Naa ‘olui a woke wa dinge diotodingi’ diatawɔ lo Heberu 12:⁠1?

⁹ Ondawi wa lowango kokaka ndjâlɔngɔsɔla woho akɔna tshɛ koko awui amɔtshi mbeyaka ndjotomba lo mboka wakoka ndjôtakanya. Paulo akambola ate: “Nyu nyakasakaka luwangu ololo. Keli akona akanyushimbi nkitanyia akambu wa mete?” (Ngalatiya 5:⁠7) Lo mɛtɛ, Akristo amɔtshi wa la Ngalatiya wakayoyala l’angɛnyi wa kɔlɔ ko yimba yawɔ yakayɛkɔka oma lo lowango lakawatalawɔka dia kondja lɔsɛnɔ. Lo wedi okina, osukɔ ndo ekeketshelo k’oma le anto akina kokaka kimanyiya onto dia nde mbikikɛ lowango. Ɔsɔ ekɔ oko shɛngiya yakoka amendji wa kɛnyɔ monga layɔ le wanɛ wakɛnya kɛnyɔ. Nyemba y’anto yangasana kokaka mbisha wanɛ wakɛnya kɛnyɔ y’ɔsɛmanelo ɔlɔ wa mamba wayowahɛtshahɛtshaka oma l’etatelo polo ndo l’ekomelo. Ekoko wadja amendji dia shimboya wanɛ wakɛnya, ekoko wasanganyema mbala efula la mishiki wa wolo ndo la nsaka, kokaka mbisha akɛnyi wolo wewɔ l’ohomba dia tetemala polo ndo l’ekomelo. Eelo mɛtɛ, amendji wokana kɛtshi kokaka monga la shɛngiya y’ɔlɔlɔ le wanɛ watasake lowango.

¹⁰ Waa na wele amendji lo lowango latasake Akristo dia kondja lɔsɛnɔ na? L’ɔkɔngɔ wa nde shila ɛmɛnyi wa kɔlamelo waki la ntondo ka Kristo ndja laa nkɛtɛ, lo Hɛbɛru tshapita ya 11, Paulo akafunde ate: “Ko diakɔ shu lawɔ, tohutami dinge dia oke ɔnkɔnɛ di’amɛñi, . . . [“tolawɔ l’ekikelo tshɛ lowango lele la ntondo kaso,” NW].” (Ase Hɛbrɛɔ 12:​1, Dikelemba di’Oyuyu) Lam’akandakambe l’ɔfɔnyɛlɔ w’ɔtɛkɛta wa dinge, Paulo kɔmbɔsa tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yalembetshiya okama ɔmɔtshi wa dinge wele la woke ndo l’efanelo kɛmɔtshi ka shikaa. Koko, nde akakambe la tshɛkɛta mɔtshi yele, lo ndjela William Vine, ɔmɔmbɔdi w’ɛtɛkɛta, yɔ “nembetshiyaka olui a woke a wange wakomba olongo.” Mbokɛmaka hwe lâsɔ dia Paulo akakanyiyaka dia lemba la woke l’ɛmɛnyi, ɛmɛnyi akɔ waki efula ka mamba wate kana olui a wange.

11, 12. (a) Ngande wakoka ɛmɛnyi wa kɔlamelo waki la ntondo ka Kristo ndja laa nkɛtɛ monga oko anto watokeketsha dia sho ndawɔ l’ekikelo tshɛ? (b) Ngande wakokaso kondja ekimanyielo k’efula oma le ‘dinge dia woke di’ɛmɛnyi’?

¹¹ Onde ɛmɛnyi wa kɔlamelo waki la ntondo ka Kristo ndja laa nkɛtɛ kokaka tênda lo mɛtɛ mɛtɛ? Bu. Vɔ tshɛ wekɔ lo ndala djɔ lo nyɔi, ndo wekɔ lo kongɛ eolwelo. Koko, vɔ wakatondoya esakelo kawɔ ka lowango lo nshi yakiwɔ la lɔsɛnɔ, ndo bɛnyɛlɔ diawɔ fundama l’atei a Bible. Wonya wekaso Afundelo, anto asɔ wa kɔlamelo kokaka mɛnama lo timba taso ndo kokaka monga oko wanɛ watokeketsha dia sho ndawɔ lowango laso polo ndo l’ekomelo.​—⁠Romo 15:⁠4.a

¹² Ɛnyɛlɔ, naka waaso wa sho ngɔna kana monga la lokumu efula l’andja ɔnɛ wambotohemba, kema tayokeketshama dia tshikala lo lowango latatalawɔ naka sho sɛdingola woho ɔnɛ wakatone Mɔsɛ lotombo la l’Edjibito? Naka ohemba walɔshana la so mɛnamaka wolo efula, kete tayokeketshama di’aha mpekɔ ta dialwɛso mbetawɔ naka sho mbohɔ ohemba wa wolo wakahomana l’Abarahama lam’akawɔ̂lɔmbɛ dia nde nambola ɔnande Isaka. Yɛdikɔ y’ekeketshelo kakondjaso oma le ‘dinge dia woke’ di’ɛmɛnyi ɛsɔ nemanɛka la woho wawaɛnaso hwe la washo aso wa yimba.

13. Ngande watokeketsha Ɛmɛnyi wa Jehowa wa nshi nyɛ dia sho ndawɔ lowango l’otsha lo lɔsɛnɔ?

¹³ Sho nyingama nto ndo la lemba la woke l’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa nshi nyɛ. Akristo w’akitami ndo apami la wamato wa lo ‘lemba la woke’ wekɔ lo tosha bɛnyɛlɔ di’amɛna efula. (Enyelo 7:⁠9) Sho kokaka mbadia ɛkɔndɔ wa nsɛnɔ yawɔ mbala la mbala lo jurunalɛ nyɛ la lo ekanda ekina waki la Société Watch Tower.b Lam’akanyiyaso dia mbetawɔ kawɔ, sho keketshamaka dia mbikikɛ polo ndo l’ekomelo. Ande dimɛna kondja ekimanyielo oma le angɛnyi wa mamba ndo ewotɔ wakambɛ Jehowa la kɔlamelo lee! Eelo mɛtɛ, tekɔ l’anto efula watokeketsha lo lowango l’otsha lo lɔsɛnɔ.

Onga la lomba, lawɔ lo yɛdikɔ yakoka

14, 15. (a) Bonde kele ekɔ ohomba sho monga la lomba ko ndawɔ lo yɛdikɔ yakoka? (b) Lande na kahombaso ndjadjɛka eyango wɛdimi la so?

¹⁴ Wonya watandalawɔ lowango l’otale, ɛnyɛlɔ oko lowango la l’ekolo la kilɔmɛtɛlɛ efula, ondawi pombaka monga la lomba la mbeya talawɔka lo yɛdikɔ mɔtshi yakoka. Jurunalɛ mɔtshi y’andawi (New York Runner) mbutaka ɔnɛ: “Wɛ tatɛ ndawɔ esadi esadi wamboleka kete wɛ ayokita tatala. Ayoyohomba paka wɛ ndjoyaketembola efula lo kilɔmɛtɛlɛ efula yambotshikala kana ndjotomba oma lo lowango.” Ondawi ɔmɔtshi wa lowango ekɔ lo mbohɔ ate: “Ɔtɛkɛtshi wa lo dako dimɔtshi diakamahokamɛ lam’akatayalɔngɔsɔlaka dia ndawɔ lowango la l’ekolo akatewola ate: ‘Toyangake dia sɛmanɛ la wanɛ watalawɔ lowango efula. Lawɔ lo yɛdikɔ yɛdimi la yɛ. Naka wɛ hatshe ngasɔ kete wɛ ayɔlɛmba ko ndjohekɔ.’ Dako sɔ diakakimanyiya dia dimi shidiya lowango lakɔ.”

¹⁵ Lo lowango la kondja lɔsɛnɔ, ekambi wa Nzambi pombaka ndjâketembola. (Luka 23:24) Koko, ombeki Jakɔba akafunde ate: ‘Lomba l’oma la diko . . . lɔ kema l’awui a wolo wolo.’ (Jakoba 3:17) Kânga mbele ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ k’akina kokaka tokeketsha dia sho nyomotsha efula, dionga dia ntshaka akambo lo yɛdikɔ yakoka ayotokimanyiya dia sho ndjadjɛ eyango wakoka lo ndjela akoka aso la lɔsɛnɔ laso. Afundelo tôholaka ɔnɛ: “Untu l’untu ediki ulimu andi, ku ndi ayuyala la dikambu dia ndjatumbula ndame, aha lu dikambu dia antu akina. Ne dia untu l’untu ayemba wutshu andi ndame.”​—⁠Ngalatiya 6:​4, 5.

16. Ngande wakoka ndjâkitshakitsha tokimanyiya dia sho ndawɔ lowango lo yɛdikɔ yakoka?

¹⁶ Lo Mika 6:​8, wekɔ lo tombola dimbola dimɔtshi diatotshutshuya dia kana yimba ɔnɛ: ‘Kakɔna kakɔlɔmba Jehowa naka aha . . . dia kɛndakɛnda la ndjâkitshakitsha kâmɛ la Nzambi kayɛ?’ Onto layakitshakitsha mbetawɔka wɛɔdu ande. Onde hemɔ ka lo demba kana lotshundju l’osombe ambotodjɛ wekamu ɛmɔtshi lo kɛnɛ kakokaso ntsha l’olimu wa Nzambi? Aha sho kɔmɔ otema. Jehowa mbetawɔka wolo wadjaso ndo kɛnɛ kakimɔso ‘lo ndjela kɛnɛ kele l’onto, koko aha lo ndjela kɛnɛ kende bu la tɔ.’​—⁠2 Koreto 8:12; enda ndo lo Luka 21:​1-4.

Ka washo ayɛ lo difuto

17, 18. Kakɔna kakalamaka Yeso lo yimba kakôkimanyiya dia nde mbikikɛ otamba w’asui?

¹⁷ Lam’akandɛnyaka Akristo w’Ase Kɔrɛtɔ ohomba wa mbikikɛ lo lowango l’oyango wa kondja lɔsɛnɔ, Paulo akatɛkɛta dui dikina diakawahombe mbidja yimba efula dia lo tɔkɛnyɔ takawelɛka jeux Isthmiques. Lo dikambo di’akɛnyi wa tɔkɛnyɔ tɔsɔ, Paulo akafunde ate: “Vo [watolawɔka lowango], ne dia nungula lufule la lutumbu layulana, keli shu tayulungula lone lahalana. Dimi latusakaka luwangu laha la wengengo. Dimi latolokaka, aha uku untu lakomola lopepe.” (1 Koreto 9:​25, 26) Difuto di’ɔnɛ lakita pidi lo tɔkɛnyɔ tɔsɔ ta lo nshi y’edjedja aki dɛmbɔ dia koso diakasalemaka l’akatshi w’osongo ɔmɔtshi welɛwɔ pin kana w’esongo ekina, kana ekata k’adiyo wa céleri wamboma​—⁠ɔsɔ mɛtɛ aki ‘lofulɛ la lotombo latolanaka.’ Ko kakɔna kakongɛ Akristo wakikɛ polo ndo l’ekomelo na?

¹⁸ Lo dikambo dia Yeso Kristo, ɔnɛ lele Ɛnyɛlɔ kaso, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: ‘L’ɔtɛ w’ɔngɛnɔngɛnɔ wakakitshama la ntondo kande, nde akakikɛ otamba w’asui, akɔnyɔla nsɔnyi ko akatodjasɛ lo lonya l’omi la nkɔsa ka lowandji kaki Nzambi.’ (Heberu 12:⁠2) Yeso akakikɛ polo ndo l’ekomelo ka lɔsɛnɔ lande l’onto nɛ dia nde akendaka difuto diaki la wedi w’otamba w’asui, lo difuto diakɔ mbele ndo ɔngɛnɔngɛnɔ wele lande lo woho wakandakidia lokombo la Jehowa, ko tshungola anto oma lo nyɔi ndo lo mbolɛ oko Nkumekanga la Ɔlɔmbɛdi wa Lâdiko lam’ayondosha anto wele l’okitanyiya lɔsɛnɔ lahakomɛki lo paradiso ka laa nkɛtɛ.​—⁠Mateu 6:​9, 10; 20:28; Heberu 7:​23-26.

19. Kakɔna kahombaso nama lo yimba lam’atatatetemala la lowango l’ambeki wa Kristo?

¹⁹ Enda ɔngɛnɔngɛnɔ wambokitshama la ntondo kaso lam’atatalawɔ lowango l’ambeki wa Kristo. Jehowa akatosha olimu w’ɔlɔ efula wa sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo dia Nzambi ndo mbisha anto akina ewo ka Bible kashimbɛ lɔsɛnɔ. (Mateu 28:​19, 20) Kema sho tokaka ɔlɔ tana onto layasha le Nzambi ka mɛtɛ ko mbokimanyiya dia nde mbɔtɔ lo lowango l’otsha lo lɔsɛnɔ? Oyadi anto wasambishaso mbetawɔ kana bu, tekɔ la diɛsɛ dia mbidja lonya l’olimu wokakatanyi l’okidielo wa lokombo la Jehowa. Lam’atetemalaso l’olimu w’esambishelo, kânga l’atei a wendjodi kana lohetsho l’oma le anto wodjashi lo lɛtshi la nkɛtɛ lasambishaso, tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa ngɛnyangɛnya otema wa Jehowa. (Tukedi 27:11) Difuto dia woke diatolakande ele lɔsɛnɔ la pondjo. Ɔsɔ mɛtɛ ayonga ɔngɛnɔngɛnɔ wa mamba! Sho pombaka nama ɛtshɔkɔ ɛsɔ lo yimba ndo tetemala la lowango laso.

Oko wambosukana ekomelo

20. Ngande wakoka lowango l’otsha lo lɔsɛnɔ ndeka monga wolo l’etena kayasukana ekomelo kalɔ?

²⁰ Lo lowango la kondja lɔsɛnɔ, sho pombaka ndɔshana l’otunyi aso wa woke, Satana Diabolo. Lam’ele ekomelo kaya kaa suke, nde amboleka mbidja wolo dia totakanya kana tɔlɛndja ko sho tutsha lowango laso. (Enyelo 12:​12, 17) Kema wɔdu tshikalaka nshi tshɛ osambisha wa Diolelo wa kɔlamelo, wamboyakimɔ le Nzambi, oyadi l’atei w’ata, wa ndjala ya kasha, w’elando ndo w’asui akina tshɛ wa lo “etena k’ekumelu.” (Danyele 12:4; Mateu 24:​3-14; Luka 21:11; 2 Timote 3:​1-5) Lâdiko dia lâsɔ, tena dimɔtshi ekomelo mbeyaka mɛnama di’oko êke etale efula woho wakiso kɔfɔnyaka ndo fɔnya, djekoleko naka takɔtɔ lo lowango lɔnɛ ambeta ɛnɔnyi akumi l’ɛmɔtshi. Koko, Ɔtɛkɛta wa Nzambi toshikikɛka ɔnɛ ekomelo kayoya. Jehowa ate ekomelo kakɔ hatoyokoma l’ɔkɔngɔ. Ekomelo kayanga ndja ndoko edja nto.​—⁠Habakuka 2:3; 2 Petero 3:​9, 10.

21. (a) Kakɔna kayotokimanyiya dia sho tetemala lowango l’otsha lo lɔsɛnɔ? (b) Kakɔna kahombaso ndjâshikikɛ dia ntsha lam’ele ekomelo kaya suke?

²¹ Ɔnkɔnɛ, dia sho ndawɔ lowango l’otsha lo lɔsɛnɔ dimɛna polo ndo l’ekomelo, sho pombaka mbɔsa wolo oma lo mbo ya ndɛ ya lo nyuma yatosha Jehowa oma lo ngandji kande. Tekɔ nto l’ohomba w’ekeketshelo kakokaso kondja lo sanganaka mbala la mbala l’asekaso ambetawudi, wanɛ watalawɔ lowango lakɔ ndo vɔ lawɔ. Oyadi kânga ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa wolo l’akambo wa shashimoya wakoka tomba lo mboka ko mbetɛ lowango laso wolo efula, sho kokaka mbikikɛ polo ndo l’ekomelo nɛ dia Jehowa mbishanaka ‘wolo woleki wɔnɛ wokôngaka l’onto.’ (2 Koreto 4:⁠7) Ande ekeketshelo kakondjaso lo mbeya ɔnɛ Jehowa nangaka sho shidiya lowango laso ko mbidja otshumba lee! Ɔnkɔnɛ, toyashikikɛ wolo ndo “tolawɔ l’ekikelo tshɛ lowango lele la ntondo kaso,” la mbetawɔ ɔnɛ ‘tayona l’eleko ka muna naka hatohekwe.’​—⁠Hɛbɛru 12:​1, NW; Ngalatiya 6:⁠9.

[Footnotes]

[Caption]

[Footnotes]

[Caption]

Onde wɛ mbohɔka?

◻ Bonde kahombaso mbikikɛ polo ndo l’ekomelo?

◻ Ɛlɔngɔswɛlɔ akɔna wa Jehowa wahatahombe mbohɛ?

◻ Bonde kahombaso talawɔka lowango lo yɛdikɔ yakoka?

◻ Ɔngɛnɔngɛnɔ akɔna wambokitshama la ntondo kaso lam’atatatetemala la lowango?

[Caption]

[Study Questions]

[Caption on page 28]

[Picture on page 28]

Ɔsa ekeketshelo oma lo nsanganya y’Akristo